A
B
%su.n.
t
Afarr.;.«
lo h a n . 14.
P
Col. I.
geperègrinerisè domino,atqyperuidcriyaliam lege in mé-
bris tuis,repugnanccm legi mentis tux,& capriuumtedu-
cet^rii in lege peccati, quod eft in membri's tuis, exclatnas:
Mifer ergo homo, quis me tiberabit de corpore mortis
huiusJvtte lugentem confaletur,liberaÜQnetn ipfam ^o l-
liqens gratia P e i per lefumChriftum dominum noftrum.
Quartoiam defiderare impfere iuffcuam multo vehemen-
tiiis atque feruentius,quam a nequiffimis hominibus vo-
lupratescarnisdeftderarifolent.nifiquod in fpeadiutorii
diuinieft.I,n ifto appetitu tranquillus ardor, &flammafe-
curior. In ifto autem quarto vitae gradu orarionibus inftan-
tcrincumbitur, vt efurientib. & firienribus faturitas iufttr,
tiae concedatur,vt nonTolum onerofum non lit, verum et-
fem d e le te r abftinere a voluptate cminiseorruprionis.fiue
fux,fme alterius,vel oblu&ando, quod vt facile diuinitus
tribuatury Quinto adiungftur confihum exhibendx mife-.
-rieprdix, vt in eo quod potes adiuues inopem. quia in e o .
quod npndum poteft>abompipOtente adiuuari cupit.Mu-
nuj autem mï(ericbrdi*gemmum eft, cum vindi&a dona-
tu r, decunrhumanitas exhibetur. Q u x duo breuiccr do-
-minusita corhplèxuseft : Dimitrite,&dimittecur vobis:
date,& dabitur vobis,hoc autem opus etiam admundario-
nem cordis valet, vt qpantuiilïn'hac vita licet, incommu-
tabilcm Dei lubftandam pura intelligenda cernere valea-
inus.Tenetur enim aliquidaduerfus n o s, qriod relaxandu
eft.vt aciesnoftraerurnpatin lucem. vnde ipfe dominus.
Verum date,inqult, eleemofynam, & ecce omniamunda
funt vobis.Quapropterfexta eonfequitur cordis ipfa mu-
•dado. Vtautenï inlüeefn.veram rectus &purus dtrigadir
alpe<ftus,tieq; ilia q u s bene atqtre laudabiliter fedmus.ne-
que ilia qu§ acute lagaciterq;difjricimus>adfinempkcendi
hominibus vel fubueniendi neceflitatibus corporis refere-
dafunt. Gratis enim f<? vult Deus coli,quia nec quicquam
eft,prXterquodipfeappetendusfit,.eumadiftam intelli-
gentiaepuriracem bonx vitaegradibus venerirausyliue tar-
dius,fiue celerius, tunc dicereaudeamus,valere iiosaliqua-
lommente contingerc tu n imx atque iueftab.ilis trinitatis
vmtatem, vbi fiunma pax eric, quia vltra qfcod expe&eturi
non eft,cum teformad ad fui generis imaginem filii Dei ex
. honrinibus tadfi,pater na incommutabilitate perfruuntur.
Primo enim, Bead pauperes fpjricu, vbi dmor Dei eft. de*-
tn d e , Bead mites, vbi pictasdocilis; tertio > Bead lugen-
teSj vbifeientixpropriae intirmitacis. quarto, Bead quie-
furiunt Sc fuiunt mftitiam, vbi fordtudoconandi domitas
habere libidines. quinto,Bead mifencordes, quoniam ip-
forum miferebitur Deus.vbi confilium eft adiuuandi,vt
adiuuari merearis. tuncadfextumperueniturgradum, in
quo dicifuriBeari inundo corde, quonia ipliDeu vide bunt, •
vbi punts intelle&us & habilis ad in telligendunn Quanm-
* Jacunq} ex parte tdnicateiwlèruare non poflumus, nifi&
&kudemhumanam nonappetarnus, quamuis laudanda
faciamus.Proinde feptimo gradu peruenimus ad pacis iüi9 ,
tranquiUitacem,quam dare nó poteft mundus. nam etiam
üÜs vir tutib us quatuor,quas memoraui pridetn , induftria
philofophi quoque iudicare pPtuerunt, id eft, prudeneix,
fordtudini,temperantiae atq j iuftitix. Si ad perie&um reli-
gionis cultum tria hire mngentes addamus,id eft, fide, fpe
Sc charitaté, feptenariura profeCto numerum inuenimus.
Re<fte enim hxc tria non omittuntur,fine quibus necDeü
. colerc,nec ei quenquam nouimus pofte placcrc.Qux cum
ita fine, fiue feientix falutares, arcanaque voluminibus fa-
ctismdita,in ulis Jeptern modis tanquam ieptem fignis la-
ten tia,vmbroiius opacancur, fiue omnis fiimma perfe<ftio-
que virtutum,quibus homo interiorib. proficitincremen-
tis,non indifer e ce co nfufis., led gradati m Ipecialitet ordina-
ris.fiuepromifiumfaluds s t em s fiibfidium, Chriftodo-
mino miiericorditer patience,veraciterrefiirgente,mirabi-
ter a fe en d e n te,tem p er in fingulis operante,&reuelare&
cognofci & acquin perficipotüiftè vel pofte cognolcitur.
Ilia figna in ipfo &c per ipi^in) reuelata atque perlecta vera-
citerprxdicantur. Quod teftimoniis ultimo perdocendu.
inter alia enim fic dicic Apoftolus:Myfterium quod ablcó-
ditum eft a feculis & generatiotfibus,nunc ante manifefta-
tumeftlandtis eius ,in quibus voluit Deus notas facere di-
. uidas gloria; iacramenn hilius ingendbus, quod eft Chriltus
in vobis fpes chari tatis, quern ndsabnundamus y cor-
ripientes omnem hominem & docetites in omni lapientia,
vt exhibeamus omnem hominem .perfedum in Chriftpi
quod & laboro, contendens fecundum operationem eius,
quarri operaturinme inVtrtuje.ln veieriautem dicit , Do- f
minus creauit me initium viarum fuarü. Gum itaque ipftfit
principaliter via, in qua nobis eft ialubricer amb ulandu.ab
ipto nihilominus vi;x,ideft, profedum gradus & inftituta
viucpdi&legalium myfteriorum arcana aperiri nouimus
atque conterri. Et vidi angtlumfortcm, pradicantem voce magna
: Qpas efi digntti apertre Ubrum, &foluere feptem fignacula
eins ? Angclum fortem, legis pra;conium dicic. fiqtddeii^
eandem legem m didis angelorum data, S»Stephano tra-^
d an te meminimus& aGceptam^nec tarnen,abomnipopu-
lo cuftodiram.Guius nunc prxco flagi tans iure cu ftodiam,
nullum eius aperuone dignumlc imrenifte teftatur. Cum
autemprimo figna loluancur,deinde liber aperiatur, cer ta
ratione praepofterauit vilftatum ordinem: quia tunc Ghri-
ftus aperuic librum,cum opus voluntarix paflionis imple-
uit, foluens inimicidas in came lua, legem mandat or urn in
decretis euacuans, vtriufque teftamenti prxconia inleipfb
perfici comprobauit, temp liq; veliim fua pamone r ecem t,
tanquam fi remotO legalium figurarum velamento, figna
feptem,id eft, omnia diuinx legis profunda myfteria reue*
laile aftctftu paricer aduqj probatur.Nullus proinde dign9
dicicur fuifie repertus, tuque in cab. hoc eft, angclicam feilt
cet fignificans cxcedere facultace, non quod futurum
dommicx incarnationis & difpenlationis myfterium an-
geli ignorarenc,fed quod per angelicam creaturam imple-
d um non eilec.Homines enim redemptürus.filius Dei, ve-
ra humanitatefufeeptajCurrdaperfevoluitadimpleri.Hinc!
Ifaias dicic: Non angelus, inquit, non legatus, fed ipfe dominus
faluos fecit eos. neque luper terram. nullus vtiqj eda
perfe&e iuftorum in hac, vita morantium. Reficiendus n.
homo,iolius creatoris egebat auxilio.«^ fub terra. Nullus
faneftorum etiam defundtorum/il»r«^ aperire dignusinue-
tits eft,fed neque perlpicereilium. Pedpicere dicic copre#
hendere. Vnde ^aulus incomprehennbiles dicit diuitias
Chrifti fe gendb u s predicate, de quibus dominus dicit» id
eft, charitatem noui teftamenti, quia in lege latebat,& qua
fux C htiftuspr^se d x referuauent,nulluS lie id oneo p o cuit
vifii cofpicerc, v t vaieret atftu quoq; peragere,eo earn lua
Ghriitus dilpenladone potuit adimplere.ab illis enimprx-
uideri uncum potuitsnon edamperhci,&ego ftebam mul-
tum,qy\odnemodtgnus tnuemuseilet, quiaperiret librum aut
foluerec fignacula eius. Ecclefiainlohanne flebat, graua-
taoneribus peccacorum, implörans fui* redemptionem,
quamin illius apertionelibri confiftere demonftrauit. Et
vnusex fentortbus dicit mihi; Nejleueris ecce vicit leo de tribu Iu-
da> radix Dautd. ape tire librum &feptem fignacula eius.V nils ex
feniodbus,totum corpus prophetarum agnofeimus, quorum
cercis ecclefia confolabatur oracuHs, Chriftum de
de tribu Iuda ,mundumluo languine redempturum. De
quo prxditftumlegimus,Caculus Leonis luda.adprxdä fill
mi alcendifti,requielccns accubui fti vt leo & quafi lex na.
quis fiilcitabit eum. Idem quippe agnus dicicur & leo, qui
innocens mortem deuotam fiftcepic, & potentiam lufce-
ptam occidit, cuiiuftas pridem minas veracitenntentauit,
dicens per Ofeam: Ero mors tua o mors,ero moffiis tuus
inferne -Et liaias,Ecce radix Id le alcendet in felutem popu -
lorum.ipium genres deprccabuntur, & eritiepulchrum e-
ius glonofu m.Nam & parciculariter quilque fidelium cum
lua ftudec flerepeccata , & promiftx redemptionis mc-
minit per confoladonem Ictipturarum , xternx laluds
habere cognofeitur ,ab vno feniorum fimili ,vtica dicam,
relponlb firmacur. Propterea aucem prxterita re fe rt,
cum & fütura promiferit, quia lubtilicer Ipiritus in prx-
teritis futura demonftrac. Et vidi in medio thront & in m/-
die quatuoranimaliuni & feniorum, Quod eft thronus, hod
animalia,hoG He feniores, id e ft, ecclefia. (In medio enim
ecclefia eft.quod fequitut Sc defenbit, dicens: Agnumftan-
tem quafi occifum. Quoties enim occiius Chriftus in medio
ecclefix p rxdicatur, codes idem agnus pro muhdi crimine
quad immolari videtur. Qux rudibus ignora panduntur,
öc filium memoda deuoto cultore feulpe cur.näetiam q u id
o ec-
E
Pro.2 .
lob. 14.
S p h i . i ,
f
I f i . S j .
iu x ta f b .
Ep h e.j.
G tn . 49.
O ft a . tj.
I J a it .u .
H Rom.if.
M a t.16 .
Sapien. 1.
P f d . f * .
■IJ* 1+-.
' ZaeJt.4.
B
.Cor. i .
R om ■ 8.
c
Iohan.16.
C d t .
i . T i m . i .
t Pot.t. '
Galajy.
H e b . ix..
D
lfa .1 9 -
iu x ta . 70,
lMat.il.
do ecclefia,quam Chriftus induit,feiplàm mordficat mundo,
vt viuat Deo, agh9 dicitiirirhmofaritanqdapro corpo-
re çaput.Deniqpe kcpiimr,Habentem cornuafeptem & ocutos
feptem qui funt feptemJpiriius Dei mijti perorbem terrarum.t)i-
uerfitasvocabülorum, vnüproferridocuit intelleducor-
nibus lignificans excellentiïlima lànéti Ipiritus munera,
quip per orbe in lua Chnftus reghat ecclefia.S equitUr,jQ«ii
funt feptemfinritus Dei Non eft enim qux per oniné terram
iufteeminens principetur,quxq;fpirituflan(fti munere di-*
Iatata fpecialiter glorietur, nifieçclefia Chrifti. Septç, fane
pro vniuerioponi. ditftum meminimusf Veruquia cornua
îùp caput finit rc£fce exakatio fingularis eccleii ç Hiper Chriftum
coll ocatur. Propter quod, Super hanc, inquic, petra
xdiheabo ecclefia meä.ac fi diceret,Super me xdificabôte.
Spiritus autem domin^rcpleuit orbem terrarum.Quod vt
fierfec,confi:ad:is cornibus peccatorum, exaltari dicuntur
côrnuà iufti. De quo Ifaias prædixerat, Sc fi nibus terrç laudes
audiiiimusannunciantesglbriam iufti.Septé ergo cor-
: nuahaberetanquamomné mundum intelligitur poffidc—
re. in quo feptîrormisgranæ Ipiritus principatur, propter
meihorabUem eiiis operatiohe feptenanani,quam hie propter
illuminariohem oculoru memorat, de quibus Zacha-
: riam dixiife puco:Septe ifti oculi domini, qui difeurruntin
vniuerfam terram. Sed Scipfius excellencix dignitatë non
incohgrüé èôrnibusvidétüréxprimeré. Cornua enim ria-
' turalia to cor u iura tanquam ruhipehdo nafeuntur, nec câr-
nis çqualitate contenta refidunt,fed crefcendoaldora raa-
gis ac magis petunt. Spiritalis enim omnia iudicat,ipfe auté
I aile mine iudicatur. Nec iudicare qüèhqua poflet, nifi non
iamcarnalisincorpore, quâdam prxftätiore fpecula lubli-
matus, Cxtcris prxfideret. H inc & Ap o ftolusi V os inquic,
in carnepon eras,fed in Ipiritu.Çr venit,&accepit Ubrit dede t-
tra Deifedentis in tbrono.Libtmti dedextra Dei,iplam dilpe-
fedonéàpatre&à feiplo difpofitam àccefufte filins homi-
nis dicitur, quia vterque cum (piritu fuo in throno habitat.
Dexteramllic eriam pro faîlicitatevi&orix debemus aéci-
pere. nec carnalitcr mtelligi debet, tanquam de alia patris
dextera librum dicatur accipere, cum idem filius patris,
idemqueipfefitdextera.Sedcumfempet vincicin fuis, qui
dicit, G aüdete,quiàegovicifeculum, fiiamque ecclefiam
vi(ftricem fecit exiftere, de ip là declaratur librum accipere.
Etcum accepiflet librum, quatuor animalia & vigintiquatuor
feniores proftrauerunt feante agnum,babentesfenguli aureas
citharas &<>hialasaureas,plenas odoramentis (uppiicationu,
quafunt orationcsftnäorum, Animalia & feniores, id eft omnis
ecclefia, cadit ante agiuim nô fi ne peradtarum n arrati -
one viftutiim.Ideo habentes finguli aureas citharas&phia-
las aureas. Citharis, in quibus ligno imminentes chordx
tenduntur, Cliriftipatfiofiguracur, quam pro Chrifto ec-
clefiaiugiterimitatur, vciuxta A poftolum, adinfpleat ea
q u x défunt palfionum Chrifti in camellia. Phialis, accepta
D eo pia cofeftio, vbi non duplici quoquä corde dau-
ditur, fed effedtu patulo referacur. HxcHint etiam vafa au-
rea in domo magna, boniodoris Chriftiluauitatelragran-
tia. Ocationes porro fandtorum, grariarum adtiones ilint,
congratulantium pto mundi lalute, & incercefliones pro
paruulorum ftabilitate. Chriftus, inquit, pro nobis palîïis
eft relinquens nobis exemplum vtfequamurveftigiaeius.
Quando igitur qui lunt Chrifti, carnemduam crucifigunt
cum vitiis Sc concupifeentiis. tanquam cicharis concmunt
Chrifto, vt quod ipfe pro eis, illi pro ipfo afpicientes in au-
torem fidei Sc confùmmatoré Ieuim: qui cum fe illis feptë
infignibus titulis reuelare voluitagnofeédum, fecreta pro-
batur fepté peregiffe fignorum,cum fe coxcernu patri Deü
docuit, qui natus de v^rgine hominé geflit, pafius etiam re-
furrexit, in cxlum afeendic, Ipiritu fendto millo, ecclefiam
etia ex gpnribus acquifiuit,feqj futurum iudicç nundauit.
Quid deniqjludxis Ifàias dicat,audiamus:Erunt vobis vér*
ha omnia hxc tanquam verba libri fîgnati.’ Vbi Iitéraram
peri tum pariter Sc ignarum, feiendx dicit frudfcu fraudari,
cum Sc file fignis prohibetur intériora penetrare fecreta, St
ille prxpediturignorantia.Hanc feiendx dauern pdhdpes
ludxorumdominusincrepatabftulifle,dicens: Vç vobis
legis dodf ores, qu iabftuliftis dauern feiendx. ipfi non in-
ttoiftis, & introeurttes non finiris intrare. Negantes enim
________ i<S>3
Chriftum cuiusaduentusopus eft prophetarum, dauern
feiendx auferebant. Cogiiitione quippe legis,qux Chriftui
cótinet, fidés negataprxcludit. Et captantes nouum canticu
Cofbhavtriufque teffimeti veriratehouum Chriftus can-
ticum reddit,quando idem in prfrtcipió permahèhs vd(bü,
n o u o o rtu p éryirgînemgenitus, ndiio more indutus h ó -
hiine De u s, ppteftateprop'riaöéüdèritih cradicus,a morte
mirabiliter fiifcitatus ,fiipercxlosquandp Voluit eletia-
-tus, millo defiipèr fpititu fartdo gehtes acquiréhs, nouu m
bis omnibus écclelix cohquifitxçandcum dereîiquit iiigi-»
terdecantandum, quö fecura pollet iudicem fperàré vén-
mrum, vt in nouitate vitx ambulemus, dicens: Si qdis vult
meus efTe difdpulus, abneget femétipfuhi,&tolkt crucem
fuam,&fequamr me; Dicentes: Dignus.es accipere librum &À-
perirefignacula eius, quoniam occifuses,& redemifii nosöeo in
fanguinetttOy ex omni tribu & lingua, & populo érnatiohe, &fe-
cifti nos regnum Deo n ó ftro&facerdoles,& reghauimusfupet
terram. Illam ipfam Chrifti difpenfationem ïaüdibus prö* „
fequuntur, libri nomine defignâtam, quam foli fatèntur |
Chdfto competere. Hic amplius dedarahtur animalia Sc
feniores ecclefia eile, cum dicunt: Redemiß nosfeinguitie tuo.
Neque enim hoc nifi ecçlefiç conuenit dicerc.Oftendit etiam
in quo cxlo filit animalia Sc feniores, cum dicût: Fecifii
nos Deo noftro rpgnu & facer dotes, & rcgmmnmsfuper terra.
&iam fi fuperiorû partium intelligemia permanente, ali-
quas in coelo quoque huiufmodi credantur congratulari
virtutes, ortendic etiam ecclefiam in Chrifto-librum acd-
pere,cum redempri ex omni populo &ttibu&gerite & lingua,
fe poteftatem accepiffe fatentur & regnum.Qui eftim
ad h x retPeo , vnuslpintuseft.Erunt,inquit,duoin cârne
vna.Egoautemdic0in Chrifto & in ecclefia. Ipfe ergoin
eaaccepitquod dédit, ipfe coronatur in eaquam coronat.
Propterea ilàias ait Quafi fponfiim decorauit me corona,
&quafilpohfàmornacammonilibusfuis. Et vtdi& audiui
voccmmulrorum angelorum in circuitu thront & incireuim a-
nimalium &fmioru. Qui fît thronus, animalia, feniores, irt
quorum medio voce audiuit,oftendit. SienimfiliiDeidi-
èti funr iu fti. quur non angeli nu ncupentur? vtrunique ail-
tem gratia non natura, licecçoeleftis quôqUe miiitià artge-
lörumproprix poiîîtvnitolaudisprxconio <iüai animali-
bus & .enioribus,de tant© redemptionis nofttx iïiüneré
congcatulando ifta concine^e. Eter at numerus eoruhi millid
milltunit vtiqüe innumerabilium, iteentium voce magna:Dig-
nusefe agnus qui oecifus eft,accipere potefaté & diuitias &fapt-
entta &fortitudinem & honoreYn & claritaté & beAediTtonetn,
& omnecreator Am qua efi in coelis &in terrâ, '& fiibtus rerrahi,
& in mariy&quxcunqj fuhtin eis; Licet ifta iure capiti noftro
copetac Chrifto,‘potefttamé & de ei* êcclefîa n5 inc6-
ue nie ter int«ligi,ita duntaxat,vt qu^da foli côpetânt çapiti
quçdâ etiam corpori. Dignus eft ag-ius qui occifus efi accipere
poteftatem & diuitias &c. Ipfe eft n.thefauïüs bonoruhi Ö-
mnium& fàpientia. Dei.Ipfumnanq1, Cundisfàcitgehtib.
dominari, dicens: Mihi alienigeûx lubditi funt.& Omnià
fubieciftifub pedibus cius.&,TibidaboclàUes regni cÇlo-
rum.Et deinde traufit ad caput, dicens; t t omnem creatura n
qiuefiiricalis Sc irt terra & fubtus tèrram,&in mari & qux-
cunq; funt in eis.Nec hoedurûm fit,accepiffe ecclefia cum
illo cum quo refurrexit. fi durum nÓ eft,habere merabtüm
quodhabetcaput.NeçiUudiniuftum potéftvideti, q u o i
dicit ecclefîâ dignâefïe omhi creatura: quia etfi vnüquod-
que mébrum religioià humiiicare hac fe indignum iildiçat,
totum tamen corp* particeps elfe dicim* capitis fîii de quo
legimus , Omnia Cum iflo nobis dohaüit Itemq; Et federe,
nos fecit in cxleftibus. Aliter, creaturä homines fignificaré
frequenter nouimus, ficüt Apoftolus: NamÓc ip iï inqùit,
creatura Übetabitur à feruitute Corruptions ih liberïatera
glorix filiorum Dgi.Et dominus,Prxaicàreeaangéliü omni
créaturæ. Omnia n.qüx vniuerfi s Coihpetiint creaturis,
muèniuntur in homineVè(fe,Viüere,mou‘eri,fentireUntellï-
gère. Ergo & hic omn£ creaturä dicit ornnè humanùm genus,
id eft cotitts orbis.Hinc Sc ipfe dicit: Data eft n-.ifn 0-
mnis poteftas in c$lo&in*terra,Nec fîiâtx tëpore Acc^pife
fe poteftatem, fed in Kominibus èCclcfiæ fighificài è Vofeit
dignitâté.ïlle vtiq;, qui fe per omnià patri dôcct aèqüaléfvt
Sc quod dicit, qui eft in cxlo,ipfà humana in Chrifto naeû-
_______ ^ 4 taah-
— « I
I
E
L mc.9-
$
l.Qor.6.
E p h t .f .
I fa iaC i.
G
C o l.i.
Pfal.fr '
Pfalrn. 8.
M a t. 16.
H
Rom. 8.
Etlte. it.
R om . 8.
M ar.16,
M a t - 18.