5 o 0 - Gregorij TuronenfJ • * • ' ^
A qviæin.tra Piétauâjn térmiriû erat,dicèns> Hic^irègnO al-! &auia, ipfifegëFènt régniim. HuiùS enim confilij fbcios E
terius veniènsdïrtpuit equos meos,& ègôàuferam villàm. 'proriunciâtÈfleSùhhegihlttrft dörhiïéttaDüli.öé Gâllôfha- ■
eius: inrerea manflaru nu ttit agénti,vt (èadùe'iiiéte omnia gnùm refèhaariüm,atq;pJoélülfltrii, qui ad (olatium Se-.
quaè èrarit ad experilnm eius neceflarià, præpararét. 'Quöd ptiminæ àd nùtriëridû regis pa'tuüios fucrat datùs» Qeniqf
meaudiens.cöhiiUTÖisiecu hominib. exdomôillaàd bel- corripturitur hi duo, Septiminâ videlicet öc ©roólulfus.
lum (è præpar.'i^diceivsyhjifi mofiar,nô ihgrediétur Vuad- Née möra ëxte'nfi inter fripites cum vehemeritius cæderé-
VuaJdb ‘ni- doindoihîim'domim ftté'i; Audiensaut vxpr Vuaddoriis, .tur,profitetüï Septiminâ (è viru’m fiuim Iouuiîù màïefi cijs"
ieificUtu.V adpatariTmf. ilic. belli iriftaurati cofitrà viruin furim, ait àd irfterfc'ciflèjOb airiorëm pfoétûlfi : ipfumq; feflcùmlèôrto
‘eum,Ne'àeCeirer>'s illucçharé coniunx-: morieriscnimfi mifeeri. DeîilSquæ l'upradiximiiscaüfîs pariter confitenr
ahi'^ris'i &'ego cotfi fili|s ririfèrà eto'î &dniéâ:a mariu vo- tufi&merriörätös viró's ïri hooïorifilio habitos'irihicanr*
dùit cura tétiriere.d ccmte præterea tüm filio,Si àbiiëtispa- ;Nec m6ra>inquirünt‘ur & ipli : (edéon{çientiaïeiteritÊ,lariter
rii'ôriemu'i:, & relfnipies genitrieem meam vidham, tebram intra Êcclefiàrumleptapetierete. Ad qu.bs rexiplê
orphanósqvgéfmanös. Sèd-cumenm hæc vei?bà penitiïs procédé ns,ait,c,gredièVn ini iniüdicium,' vt cognq(camusl
tennere nou pôflërit,iucorè acceniîiscôntra hliüm, &c ti- de his quæ vo b fso b i j c i ti n tu r, five rafi n t . a n f.rlia.Nàm egô
‘rnidum eum mollemqrtè exclamàns, proieéla (ècure pené yt opinor,iri hanc Eccleïiamfùgadilàpli non fniuetis, nifi
cerebiü cuis in'hlir. Sedïlle in parte ësxülfusfiôtiS fèrientis vos côrifi:fëntiaterrui(ïèt.Vcrufntamen promi ffionem haeuafic.
Afcenfls deniq; cqnisabierun t, maiïd inèitërum a- betede vita,etiam fi culpa biles,inùeniamini. Chriftiani n.
•élorhVcdomo (copis mandata, ftragulis fcàmnaoperifet. fiimùs : itéras eft enim yèl criminoios ab E6c!eliai»du61:os
Sed ille paruipehderrs rïiarfdatum eius, 'cum rurbis. ficut punire. Tuncéduéli foras,cuïri rege venerùtad indicium:
diximus,virotum ac mulièrum. anté foies dômini (iii ftètit di(cùfiîq;rëclamànt,diccntes,QuiaSepriminacumDro- atÿlum.
B operiens aduèntum huiusi. Q^ù veriièns, ftarim ingrefliis élulFôhocriobïseôrifîliumpatefeèit. Sednos\execrantcs F
domuïnjait.Cur non funt icamnà h æc operrâ ftràgulis.àut ac fugientes ,nu nquâ confe n rirevoluimus hocfceluSiEt
domus fcôpis tnundaca? & elepahs iïunum cumfica, Cà- réx,Si,in'quit,vos nullâ coriniueritiam prçbuifiètis,nôftris
1 puthominislibrauit,cedditq;i&morcuùseft. Qùodcer- aurib.vtiq; intulifiètis. Vé^utrine ergo eft,vos in hac caüfit
nëns filiushominls moAùi,emiiîàéx aduerfo làncea, con- præbùïflèçôri(èrilîïm,cùmnoc noftræ fciqntiæ occuliVotraVuaddohefndiiigit':
cuiusmediaalùum iélu pénétra- luiftis ? Et ftarimeieéti fofàs,iterùùi Ecclefiafli petierunr»
nie à tèrgoegrefla falarit ai & rue ns ad ferra m, adùenicnte Septiminâ vero cum Drôélülfo vehementer tæfà, ac càùmultitudine
quæ colleflafiièrat , lapidibüs obrui coepit. téri js àcccfis fn f acie vùlncratajablatis omnibus auç habé
Tu n c quidam de b is qui ye n er ,tnt cuiiï eo , inter imbres batjiri Marilegiùrri villam deducïtiir,vt(c.traheris molam,
iîixôos accedenres,cOppeftri lagÖ àc populo mitigate,‘eiu- his quæ ingynæcio erant pofitàé pér diés fingulos farinas
làntë hlio eiüSjëumq; (upérequum eleuans adhuc viuen- ad vi^ùs'ftêceÏÏàrias præparäret. Dfoélulfum autemincitéïn
domui redoxit.Sed protihüs lîib[iachfymis vxôris ac fis'Capillis&âuribu$,ad vineàn^excolendâ delegauèrunt}
filiorum, IpîritUrfi exhalaüic. Explicita igitur tanü iilfelici^ (èdpoft dies paucos ftigàdilàbitiir :inquilithsq; ab aótóre,
ter vitaîfilius eiusad fégem abijt, f esq; eus obtinüit. itérum ad regem deducitur : ibiqj mu! tum cæuim, iteturq
ïgitu r anno quo (up ra, regni fiii, Cnildebértus f ex mó- ad Vineam quâreliquerat, deftinatur. At ilérô Surinegifilium.
Théo fabatutcum töniuge & macrë fua infra términum vrbis Gâllomagnus priuariàrebüsquas à filco meruerat,
Sucflîoilib. qüam Stratabürgüm cant. Turicviri forftóres,qui iù vf- in ëxiliuhi rètrùdùritur. Sed veriielibus le^atis,inter quos
dédit. be erànt Sucffionicâ fiue Meldëli, veneruïitad eum, dice- Epifcopi erant, à rège Gunthchirariirio peteritibus pto
tes ,Da nobis vnuni défifijs this, vt léruiâ'rüus ei: (cilicet Vt his,ab éxilio reuocantur : quibus nihil aliud eft relîélürii,
depfôgehipfua pigiiris rerinentes, nobifcumfaciliustefi- hifi quod habere proprium videbàntur. ' - r 1S m G (lentes inimicis,terminas vrbis tuæ defeq (àrë ftudeâmus. In monafterio vero Piélauenfi îrilïdiate diäbölö in cor-
At ille gâuifus nunçio, Tbeodobertu lilium fuum ienio1' de Chrodieldis,qb3ê ïe?Ghafibërti quondam régis filiS àd - Ohrodielfciii
ilucdirigendurh deftinat: eut conntibus,domefticis, ièrebat,orto ftàriaàlo,ip(a qüoq'; quàfi de pätentibüs Con- dis-ïanftima
i or ^atqthü t ri tij s, & omnibus qui ad ëxcrcèrtdüm fl(à regibus,eXaCtisSacraméritis à (ândtimonialibùs vt jnfèruititim
fegale erat hecciHirijjdtlegatis, menfè (éxto hu- iéélis in abbatiflàm Leübouér â criminibus,ea monafterio
ius anni direxit eùm i ux tavôlu n tare ni vif orum qui eum à deiedla',iplamiubftituerét principalem. Egrêlïàq;eft cum
t ege flagttâueraht tranfmictendûm. lüfcépitq} eum pbpu- quadfagintaaüt eo ampliu s püéllis,i& coniboriha fiiaBafilus
gaudens ac de'precahs, vt vitam eius patrisq; fiii æuo riafiliâ Ghilperi'ci,dicériSi QUia vàdoad pàrèntès meoste-
1 pfolixiôre pietas ditiifra tôhcederet. ' gesjVteiscontünièliam noftrahi iririoteîcère valêam: qüia
n^Â?7T ‘Eldf iUitem'apüd virbem S ue llîonàs his diëbiis D roâi- nonvthliæ regum, lèd vt malarurii ancillarum genitæ in-
; lus Epilco.- gifilü's,qui prôpter-nimiam. v t féru nt,pocationëm,quarto hoc loco humiliatmir. Infclix ac folia non rccordàris, iri
r »oiax;^ iqftaUteaüno lenfümpe diderat. Adlerebanc enim multi qüà,re hùmilîtate beataRadegundis,quæ hcjc inftituitmof
ciiùurh.qiïbd ho cei m a ’ eh ci js acce fli (fe t, per émimoneni iXafterUinijdthibebat. Egrëlîa ergô âb eô, l'urQnos aduéa
ehidia.ôtiiV^uevn ab houorc repulerat, in taîitû vtintra nit, dataq; nobïS làlutatione, ait, Dëprecor (ànôteSàcër-
' rnûro^ vrbis harit arrientiam magié habëret : fi'veto de ci- dès, vt has pùëllâs qu& in magriâ humilitâte ab abbatillà
uitatéfüilIetegrelfusVàgebàtçoinodius; Cutfiq;fexfupra- Piiâaüenfirëdaélæ funt,euftodire digneris, acqbiihi prædi
élus ad vrberri veni fie t,&hie melius agerèt, penriitteba- here donee ego earn ad féges parentes rioftfos,expöriafhtiltingredi
V'rbêm ]riopterfegero qui adiiérierat; Et licet , q|üeëisquæpatimuri&fêiieriàr. Quibus egöaiöjSiabbädiet'Vórak
cibiacpotatof viüi èxtrafnqdùm quatti Sacer- tiflàdëliquit, àüt ëanôhicarti régulam iri ali^üo prætef midôtalèmcâütelamdeCet',
tamennullu mdc’ eo aditlterium flt,accédarriusad fratrefti rioftrùMaroüéüm Epifcepütüi
D qiiifpiam e ft 10 cütus. V eru m ta trien ihlèquénticûm apiid é&cónjiiti&i arguamns eam : eïriëiidatisq; negotijà fefti-: H
Sauriciacùm villam ,Epr(copüfum lÿnodüs adgregata fu- tiiàmini in monafterium vellruifl, rie difpérgatUr luxuria, t'** ,9 ifiétjiUllum eltvtlicetetenngi edi yrbefn luàin,: quodiànâtaRâdëgundi§ ieiunijs & orationibùs crebriSj AafJ in ■ Cuiù alu cm,Paileii ba regiila G hildeberri regis pàrtu ë- elëemo/yililtj; ffëqueiitibus adgfegaùit, Et illà relporidit,
BrunichtI- ditö niô'x'ëXtinCfco ^groraret, atttgit amës eiùs (èrrrio, cb Nequaqtiâm,(èd ad regesibimusï Et ego, Quare refpbtt-
: q uida rrivel côntra cam, ÿel çontraBriinich ildeni feginam fibniréfiftitisJ Ohquam reni SacefdotalëmonitÜm hofl
agèré coriarenttir. Curnq; cojlfortatââb incômodo,âd rë- auditls ? Vereof ïtëcöiiiundi Sàcerdotes Eccëfiàriim.vôs
gi • piarièritiam àccelîifièt, omhia ei quainmatri éiuS j quæ a corhmiiriiorie remoueant : ficéhim & abantecéflôribhs
audietâtfelèraüît. Verba aucem huiüfmôdi ëtari.t, quod inEpiftola qùamadbeatam Radeglindem in initio huius
fcilicet Septirttiriariùtrix intantum eius , cóii[iliö (tiadefe corigregâtioriië icrifilëfüHt, hàbenir irilèrfum. Guiûs ex=
vellet régi,vt éiëélà matrë,Coniiigeq; reHâ^'aliâm fortite* 'ëmplàfiâftùic leétioni irifèrerëplâcùirî
turvx6rërii:dc(icrçuni ebderii quæctinq; velieat, yël aôtii Doriiinæ beatiflimæ 6t in GnriftoEcciefiæ filiæ Rade- Ëccînpldf
agerërit.vel precib. obriiîerèrir, Qùod fi liis rëx nollet ac- guHdi, Eüfrôriiùs, Præfextatus, GèfmariuÜ, Fèlfo Dotriiqùiéfcere
quæfiiadebatdpft) hialefidis interemptoieleua-v tiariuSjViôtoriüs&Domriolus Epifcopi; Sollicita iunt iiltis„
filijs eius i risreg n u fri ,re p u Iftin J h ilo in i rih s iriâtre èôrum gitçr êitcagenus huinâriü imrrtërifië dininitatis proiiifiira
remédia
Êifîor.Prànc. Lib. i X. 5OI(
remédia, nec aï> affiduitate benehdorû fuorilm.quoGunq;
loco vel rem pore videnturaliqua udojèiundla, cumpius
rerü arbiter taies in hæreditate-culturæEcclefiafticæpéf-
(onas vbiq; diftèminat, quibus agnun eius intenta opéra-
tioricfideiraftroÆolentibus ad felicem centeni numerire-
| ditüdiuinâcempefie Chriftiléges valeatperuqnire. Tantum
igiturbcnignitatis eius fe palïira difpenfatio ptofutu-
'credimus,aliquid ipfi yoluerint aliter quam noftra delibe-
ratio conrinçt, relaxarei noüerint fe nobifeum oeternoiu-
-diçc dofim-nte caulàturos,quiaeomüniséft fàlutis ihftru-
(5tio,fi quod Chrifto promittitur, inuiolabiliter ob féru e-
tur. Quod noftræ decerminärionis.decretum profirmita-
tis intuitu, propriæ manus fubfcriptione credim us xobo-
I raridum,perpetualiter ànobis,Ghriftoaù(piçe dujaturum.
■ Ledtaigitur hac EpiftolaGlirodieldis dixit, Nunquam
nos vil Jfetinebit mora, nifi ad reges quos parûtes noftros
eflè nouimus,accedamus. V encrant enim pedeftri itinere
àPidtauo,nec vlliusequibeneficium habuerant: vndean-
helæ & làtis exigü^orant: fed nec yidtus alimoniam vllam
eisin viaquifqnam præbuerat.- acceflèrunt enim ad vrbem
-noftram die prima menfis primi.erat enimpluuiæmagnæ:
(êd & viæ djflôlutæ erant à nimia immenfitate aquarum.'
ra diftundi t,v tillu d'nufqua denegçt qùod prqdeflc m ulris
agnofcit. Quarum pecfonarumexeraplo (an&ifllrrio aim
iudicaturusàduënerit, habeat in plurimis quod coronet.
Itaq-, cum ipfp Gatholicæ religionis exortu,coepiftèn,t Gai- ;
licanis in finibus Venerandæ fidpi primordia refpirare, &
adhu c ad pau coru m notitjâ tune ineftabilia perueniflent
trinitatis doininicæSacramenta.né quid hic minus adqui>
reretquaminorbisGifculo prædiçantibus Apoftolis ob-
dneretjbeatum Martinum peregrina de ftirpe ad iiiliuni-
nationem patriae dignatus eft dirigere mifèricordia confu- '
lente. Qui licet Apo.ftoloramtempore non fueric,taroen
Apoftolicam gratiam non effugit. Nam quod defir. t in or-
dine,(uppletum eftin mcrcedè : quondam (èquens gradus
illinihil fubtrahit,qui meritis anteéellit. Huius qubq; re-
uerendi(ïïmafilià,in vobis cogratulamur rediuiua (Ingéré
iûpcrnæ diledionis exepla propitiationèdjuina :nam déclinante
tempore(èculivetuftate,yeftti (enfus certamine
fides reuirefeit in flore : &quod véternq tepuerat àlgôre
fene&æ, tandem feruenris animi rurfus incaiefeat ardore.
Sed çum penë eadé veneris ex parte qua beatu m Martinû
huedidicimusaccefliflè noneftmîrum fl ilium imitari vi-
dearis in opéré quem tibiducem credim9 itineris extftiflè:
vt cuius es (ecutaveftigia, felici voto compleas & exempla
&beatiffimû virumin tantotibi facias elle fociüjinqqantü
parte refugis habere de mundo.Cui9 opinionis radio prç-
mieâte,ita reddis audientiu pedora coelefli fulgore fiiffu-
la.vtpaffim prouocatipuellarum animi diuini ignis fein-
tilla fucccnfi, raptim feftinentauidè in charitate Chrifti
fonte veftri pesonsinrigari : &relidis parenribus te fibi
magis eiigant,q m^trem: facit hoc gratia,non natura. Igi-
turfluius Audi} vota videntes,gràtiasclemétiç fupernæ re-
ferimusiqui voluntates hominu fiiæ facit yoluntati cône-
6li: qftoniam confidimus qüas apud vos iubet colligi, fiio
vuïtamplexu fèruari.Etquiaquafdamtbmperimusdiuinitate
propria de noftns tecritorijs ad inftitutioné vefttæ
jregulæ defiderabüitercbriuolaflë,infpicientes etiam ve-
ftrx petitionis Epiftolâ libejiter à nobis excepta .hocGhri-
fto audtore &?erhediatore firmamus : vt licet ôes æquali-
ter.quæ ibi conùcriiunt» indomini charitate manfiifæ de-
béant inuiolabiliter euftodire, qùod videntur libetiflimo
animo liifcepiflp; quoniam contaminari non débet Chri-
fto fides coelotefte promifla.* vbi non^leue fcelusefttem-
plum Dehquôd abfitpollui,vtab eopoflitirafucçëdehte
difperdi: tamen fpecialiter definimus, fi qua, ficut didtum
eft, de locis fàcerdotalîter noftræ gubernationi Domino
prpuidentecômiffisjin Pidbuaciuitateveftromonafterib
merueritfociari,fecundü beàtæ memoriae dominiCaefàrij
Arelatenfis Epifcopi cpnftituta,nullifit vlterips difeeden-
di licentia. Quæ ficut continet régula, voluntate prodita
videtur ingrefla,ne vnius turpi dedecore ducatur in crime,
q> apud omnes-emicat in honore. Et ideo, fi,quodauertat
Deus,aliqua inl^ae mentis inlicitatione fuccenfiuad tanti
opprobrij niaculam præcipitare fùamvoluerit difeiplinâ,
etoriam &coronam,vtinimici confilio,ficutEua eiedta de
Paradifo, per- quàlemcunq; de clauftris ipfius monafterij,
imo de cosli regno exire pertulerit,mefgenda&cocuIcanda
viliplatearum in luto,feparata àcômunione noftrai diri
anathematis yulnere feriatur. Ica vt fi fortaflis Chrifto re-
liéto homini voluerit nubere,diabolo éaptiuante, non fb-
lum ipfa quæ refugir,fed etiâ ille qui eiconiundtus eft,tur-
pis adulter : &potius facrilegus q maritus : yel quifquis vt
hoc fieretjvenenum magis quam çpnfiliumminiftrauit,fi“
milivltiqnc, ficut de ilia didtuiri eft, coelefti iudicio, nobis
optantibus,percelIatur; donéefepatarione fàda:percôpe-
tentem execrandi criminis pcEnitenriâ, à loço quo egredà
fuerat,recipi nieruerit & adnedti, Adijcientes etiam y t eo-
tum qui nobis quandoq; fuccëâùri funt .Sacerdotes, fimb
lis condemnationis teneâtur adftpdtae reatu, &h»qupd nq.
Detrahebantautem&de Epifèopo dicentes,quiaiîlilis
dolo & hæturbatæ,& monafterium erat derelidum : fed
materia huius fcandali altius plaeuit memorari. Tempore
Ghlotharij regis, cum beataRadegundis hoc monafteriu
inftituiflèt, Temper fubiedta& obedienscum omni con-
gregationeluaànterioribusfuitEpifcopis. Temporevero
Sygiberti, poftquâ Maroueus Epilçopatum vrbis adeptus
eft,acceptis EpiftolisSygibertiregisprofideac deuotione
Radegundis beatæ,in partes orientis clericos deftinat pro
dominiez crucis ligno, ad lândtorû Apoftoloram cætero-
rumq-, martyr um reliquijs: quieuntes detulerunt hæc pi-
gnora: quibus delatis,petijc regina Epifcopum,vt çum honore
debito grandiq; pßllentip in monafterio locarentur.
Secl ille defpiciens fyggeftioné eius, afeenfis equis, villæ fe
contulit.TuncrcginaiteratoadregemSygibertumdirexit,
deprecâs vt iniundtione fua quiçunq; ex Epifcopis hæcpi-
gneracum illoquo decebat honore, votuq; eiusexpofee-
bat, in monafterio conlocaret. Ad hoc n.optis beatus Eû-
fronius vrbis JuronicæEpifdopus iniungitur.Quicü cle-
ricis (his Pidtauum accedes,cumgradi pfiulenrio, & cereo-
rum micantium ac thymiamatis adparatum,fàndtapignera
abfente loci Epifcopo in mönafteriü detulit. Poft hæc cum
ponfificis, fui (æpius gratiam quæreret, nec poflèt adipüci,
neceffitatecommotacum abbatiflà fiiaquam inftituerat,
Arelatenfem vrbem expetuntrde qua régula fàndti Cæfàrij
atqj Cælàriæ beaeæ fuccepta, régis Ce tuirione munienint,
fc. quia in ilium qui paftor eflè debuerat, nullâ curam de-
j fenfionis fiiæ poterantreperire. Ex hoc feandalo dedie in
diem propagato.tempUs migrarionis beatæ Rhadegundis
aduenic,qua migrante, iterû pèt. jtabbatiflàfè (UbSacerdo-
tis (ûi poteftate degere. Quod ille cumprimü refpuere vo-
JuiflètjCÔfiliafiiom promifit le patrem earn, ficut dîgnum
erat,fieri : & vbi neceffitas fuiflèt, fiiam præbere defenfio-
né : vnde fedumeft vt abiensadÇhildebettum regépræ-
ceptioné eÜceret,y t ei hoc monafterium ficut reliquas pa-
rochias regulariterliceatgubernare. Sednefeioquid, credo,
Cap.4.0
Mohialium
fi um fcah
adhucin eiusanimis refidebat, vthæ puellæ adfèrunt,
quodmoueretfcandalum. His vero intcridenribus,vtad
regis,ficut diximus,præfèntiam properarent, dedimus eis
côfîlium dicentesjntenditiscôtra rationé, & nullo modo
vobisealèriesinferipoteft, q blaphemiuarceat. Sed five
diximus rationé prætermirritis, nec (alub^econfilium vut-
tis accipere, vel hoc conijcitc in animis veftris,vc prçterito
hiberni huius tepore quodin hoc vernoacceiïit.cum aurç
comodiores fuerint, quo ducitvoluntas, pergere valeatis.
Quod' confiliumaptum. fufcipientes/fiibfequente æftate,
reliétis Turonis cæteris aCcommodatis cpnfbbrinæ fuæ
Chrodieldi'fànâimomalibus,adr(egemGuntlKrhamnum
acceillc. A quo fîifcepta ac munetibushpnorata,Turonos
eftrègrefla. Confiantina filiaBurgoliniin monafterio Au-
guftodunenfireli<fta,expedansEpifcopos qui àrege ftie-
rantiuflîaduenire, & caufàm ipfarum cum abbatiflà.difcu^
1 tere. Multæ tamé ex his a diuerfis cirefiuentæ matrûnonio
copulatæ (unt, priufquâ hæc à rege regrederetun Cumq;
jp ræ ft plan t e s ad ue n t u m, n ul 1 um Epifcopum adüenire (cn-
iiiïent, Piâàuum regreflæ funt, & fè intrà bafilicam fàndi
Hilarij t:utauerunr,congccgatis'Jècùm furibus, homicidis,
adülteris j^mniumque criminum reis, ftabilientes fê ad
béllum arque dicentes, Quiareginæ fumuj, neç prius in
monafterium noftrum iiTgtedimur, nifi abbàtifla eijcia-