312 . V en an tij Hono rij
fumpfere.Quippe huius generis aliquld jnfinuafie vide wr,
cuVn incolas vocat, amicqs Duplaucncnies, Taruifiümveto,
5c Ceneta, dirionis Venetx in marchia Taluiftnaoppi-
da ilint, quorum iii regione Italiae kvn. Albertus Leander
ilkiftrem ac eruditam htus imaginem depihgit. Abelfau-
teni Ceneta Seratialle in alpino emporio non ignobili
Teutohum, hülle pafliis, inter vallefcproficifcentibus; E-
ueriatnque Gothicis temporibus,fomaeft At Duplauertis,
flue vici,fiue caftri literis veterum memoria excidtriadeoq;
homen propediem ilium amittet, fi in ptxftantiüm horifi-
hum monumentis Duplabilis deinccps perpqram quoq;
legendum ecit.
R
Fducatiofiudta,percgrinatio.
A vennuC nutritus & do&us in arte gramhiatica fitie
Rhetoricafiue etiaih metrica clariffirntls extitit: verba
Paulidiaepnifimt lib. ii.c.x ju . R auennxnobilisvrbis
amplitudinem poft inclinatiirh Rom* iftipcriu,cum Theo-.
doricus Gothorhm rex, Oduacro,Herufifqueluba&is,ad-
araaftet, regia ibi tjollocata, Valtntiniani I I 1» & Gallar Pla-
cidix'munificehti« non epneedens, magnificis earn rem|>.
operibusac belli paciique ioftitutis ornare ccepit, vt Cafe
fiod.libu.variar.ep.vi. &in.chionico*memihit. Eandem
Theodoricierga homines liberalium artjum ac do&rina-
tum ftudiolbs exririfie voluntatem.tum Cafiiodorus ipfe,
turn alii prxftantes ingenio vir^documenco lin t, qui vel e
Rauennatum fcholis prQdiertint, vel aliunde amp liffimis
indqftrix prxmi js cuocari, maxima cum huide circa Thed-
doricum verfati lunt. In hot;tum fiiit numero AratorPoe^
ta,autore HieronymoRubeo Rauenn. hiftor.lib n i.e lo -
quentix laudibus & litte.raium peritia comitiuam dome-
fticor uni,vt teftaturCafllodorus Lib.vn i.epift.xi i .promehabuit
; cum lubdiaconus Ecclefiæ Romanx£(acres pân-
gendo verlus, religioni magis ac pietati,qtiâ prof.mæ poetic
s coloribus & figmentis îndulht» Atque ex huius equi-
dem dilciplina& fchola apudRauennates turn efllorefcentunatumB.
Maitinus Gallicix Prxlul & Apoftolus, q u o d ,
poftStoicam, Pferipatcticamque cenlurani, Theologixac :
Theoriæ leurbciniorurfuminGallijs nuncupaüètjcui in
èpiftola, quam nos ad librum vi houam damus, agn ofeere.
ferelpondit, quid ampr faciat : cum & immerentts exornet.
Additque, Platonem, Ariftotelem, Chtylippumj aut Pit-
tactim vixfama & opinione (ibi elïè notös; Hilarium veto
, GregoriUm, Ahabrofiura, & Auguftlnum le ne legiflè
• quidem,vt fruftra nimirum ij tint, qui ilium etiam ex poeta
gèometram fecerë contendunt, quando pro arte metrica,
qilpd apud Paulum lqgfebyur, accepêre geometticam,
procliuiin mendum lcttione: quin «Sc perlpicuo argjimcn-
to,interefie haud lane parum,veteres, cuicuimodi Icripto-
res,emendate legii Sea nihilri confiât ledits, Fortunatum,
poftquam in Gallij s aliquod otium > Francorum regum ac
procerum benignitate,naâ:üseft , id m agno, &alacri ani-
mo,diuinarum rerum cognitioni, ac lapienqx Audits, tri-
buille ; har unique artium magiftris, ecu vique ab dementis
iriciperet, le dedilTb de nouorecoquendum. Loquitur
hoc dele fpfe,libii ni.cpigrara;xxu. quod Agricole iunio-
ri condilcipulo olim luo,&populi Cabillonenli Epilcopo,
inlcripEt).y
Cum mea terra inarm meruit genitoris or art
Redduturnatt vomere cultafuu Et.
.<■■- bonus ore mdgißer
Dikxtt icoluit ,r exit yhonejta dédit.
* llleptoß udiofttlcata nouai;afeuit, - >
Quod pater ejj'nd. t,boc mthi an en ale. • J
Et quia Galljarum iam memini, quemadmodumexl-
talia dilcclïèrit > pctieritque GalliaS j narratione exponen-
dumeft. Duâs equidera caullàs eius demigratiouis ilium
habit!He cenfeo*. religiqnera & patrix calamitolxmotus;
queisceu mare vernis,ucGothörum altérais, Græcorum-
que armis, aiîidtie turn Italia, milèrcquej iaÂabatur. Etcritustethlxculi
honores obleqnio Chrifti tandem is poft- I him Gothorum in Italia diutius imperiumnoftetir, quant
j j —|— Etijusyi®------m IuftiniatuvirruteiacNarletismanu,deuiitipulliquevrbibus,
pallim cellere reIque ad Exarchos tu rn imperio dela-
ta eft; qui ledem apud Rauennates habuere ^ vt Agathias &
Procopiusmemorixprodunt. Haud ergodefuit Fortuna-
jprodijllepoetam huncnoftrym , arbitror: cuius qux dd '«6cauflaKauennamdelerendijquippe parumquietamvr-
Aratore, & quam prxclara opinio extiterit, hilce verhbus ! bem,& minime tucam, ob imperii,pro quo turn dimicabaluis
nqji celauit.lib.ï.vitx S Martini.
Scr. is apo(kites, qua gejia votantur & alius.
Facundu eloquio vatesfultamt Arator.
'Alin ride quoq-, laris operam dédit, Vt Conftaret, Rauennx
plurimos hap xrate vixifle poetices & eloquentix orna-
menrisprobe excqltos LibuV.vitæ S .Martini ad hbellum;
; -, ... ' . .-pre^orinderequireSodaUs-y:
St fociis loqtieris, vcmam pietate merer is: , .
Porrtgo materialn quibus banc ego, V( or (rotundo,
Martinigejliipremia carminapangant. -
Literis ihterea fortuliatus leftiter ita tinéblséft, vtna-
turx potius & ingenii,quàm dodrinx prxfidiis,niti videa-
tur. Qua re fadum eft e tiara, vt ne que togam prx texram
publiée ge ft i muneris in ligne j vriquam adeptus lit, neque
penulam docendi can la lumplcrit, led exclufus ancipiti
dubioquelemper Italix imperio yitam ferme ve] lacris in
prelbytcrij fun«5rionibus ,au t peregrinarione conlumple-
rit. Grammaricx tamen& Rhetorics prxeepta delibauit.
Etiurisquoque prius Icientiam qüam exItaliadilcederet,
attigit. Qux non aliunde facilius^ quam iplb aurorp dilci-
nus.. . . -
Aft ego fenfus inops ItqUquotaportio lingual
Fetegrauisyfermone leuis,rationepiffeft ens.
Mente bebes,arte car ens,vfis rudisyore nee expers.
Paruulagrammatica lamb en; refiuaminagutta,
Rhetor luexiguum pralibansgurgitis bauftum,
Coteex iuridica cuivixrubigoreceftu: ■
* Qua prim addidict dedifeens: & cm tantum
Arti bus ex ilUs odor eft m nanbus iftis.
. Non pratexta mibi rutilât togatpenula nu lia,
lam mea nuda fumes fupereft de paupere lingua.
Q u i quideih verlus libro primo vine S. Mar tini leguntur.
Philolophix & Thcologicanim rerum quam non peritiL
tur,amplitudinem. Taruifium veropatria,haudmelio£e
fu it coud i cione; v t quam à G o this opprelIànï,ferqnf domi-
cilium olim, ièdem que parentis T o dix fuilîej inibiq; T o-
rilam in lucem editum educatumque poftea oportunam
quo que fàétam iniuriis Longobardorum, làtis conftat ex
Paulo diacono cum eaicidemregio Italie ab Alboino rege
àp{.ètica,8c batbaricis incürlîonibus diuexata fi t , hoc c iu t
<ém lxculi anno Chrifti quingentefimo. Et.Fortunatum
aliquam mültis obièructlocis,defuo eX Italia difecirufic
loqui, ceu dimotus eilet 3c extrufiis.necita (ponte ad exte-
rös tônceffillèt Namlib* vi.poemjc^it.
Trifttm ei o minispatriis vagus exful aborts,
Quam fit Apoüonïif naufragus bojpesaquis
Septimo quöq; libro ad Lupum ducem lcribeös,idem
déplorât. . ‘ .
Erful ab Italia none put o voluenin anno
LittorüOccanlcoHtiguantefolo..
Tempora ietfugïunt, &adhucperfcript a paren turn
Nullus ab exclufts me recrcautt apex.
Sedmanifeftiorin eoreligionis profelÏioeft,qua reliélro
.natalirólo.D.Marrini amore,ftudioque permotus,ccm-
tenditinGalliam. Nam Rauennx cum‘ viueret,grauiter-
que exoculisdoleret bafilicamSS. Martyrum Pauli atque
loannis forte opis petendx inijt: atque iftic,cum piiftam
alibi cemcret in pariete D. Martini elfigiera, fiilpenfumq;
riuxta honoris çaulà lychnum, fubij t remedij làlu taris ergo
-ten tare oleum ignis fomitem,eóque céu collyrió quodafn
ccelefti,imbeciiresinungereoeulos.Fiduciarnmoxpatro-
mibcneficenria comitatur. namque
Vt tetigijncpitipCebenedïftolumenoliuo,
Jgneus ilk vapor marcentifronte reccßit , ’
Etptjufens medicos blandofigatvnguine morbos.
Aderat ibi For tunato turn Felix Taruifinus,quip0ftea
jminomiois iilir.Fjiilrnn9 fimus extiterit, ipfe ne diffimulauit quidem. Laudarat For- magnino muais iftic Epifcop’Aoruitti»s cum. p-e rindIc * o cBi i£lis
male
Liber /.
male lanis dolore crüêiaretur, ftlei èiufdem liquore oibi-
b us in fper fo,fiinitarehi 5 quam optabat, lànéli Martini ripe,
ihirabiiirer item adepLiis eft. Hoc ergo maiore Fortunacus
accendidefideriocepitB. Martinum in ledibusiis Gallia-
rumyilendi crilendique, quq res gefta iàm teftatiqr, & ge-
nereipfo faéli illuftrior euaferat. Etmeminic iplbbenencii
hilceverllbus.
Qua mea Tarn fus refidetfimo[(iter intros
I-U ftremfocium Felicentquaß require
Guimecum lumen Martinas redd dit olim.
Atque hie Felix illeTarnifi pontifex pft, quern Alboiho
Longobardorum regiinfellis armiß inlfftliam adneiitanri
fupplicemadfluuium Plauetnpccumfle,Paulusli.if*cax.
teftatiu'.’barbarique tegis Ghriftiana mauliiecudine ,fic mL
tigallbpedlus, vrpaccm ab e o , 6c làcci-pacriingpii incoJu-*
nutatçm impetraret,
C A ] III.
Adaentus eius & comnm.itio in Gemaniaac GaBiti.
QVx cau& Förrnhatum vt Italiam defereret impul'e-
rint, apCrui.'dei.nceps quando excélïèriti & quibus vi-
xeritioeis, Qftendam.Patriam paulö ante reliquiiîè, quam
LorigobardiItaliam inuadcreni:, Paulus, quern Ixpe. hie
iam kudo» mihi ceftis eft. Longobardorum atitetnarma
primum in Italiam Chrifti Anno d ift vt i. vcIdlxviii. AI-
boini aulpiciis illaca. Quare non abfque ration? ^ Fortuna ci
aduentum in annum Chrifti rirciter dlxv. coniulero equi-
dem. Venille etenim fub initiüm regniSigebcrci^ autetiam
fitbfinemregnare definentispatrisGlothariiihaud pauca
argiimentafuppetunt. Primum omnium, Sigoaldus gratx
memorix amicus Fortunato in Auftrafix regno contigir,
quiaSigebcrio quacunque ducere peregrinum , 3c com*-
meatus expedire , & prxbete cunéta muniqce iufliis. Ad
hunclib.xvcum iamcomiris honorem ae locum, Childe-
berrirégis beneficio, quiSigeberto patri tum fucceftèrac,
obrinuiilèt,Forhinatüsfiefcripfitt
F ini bus Italia cum primum ad régna veniremi
Te mibi tonflituit rex Sigehertus opem.
Tistior vt grader er tecum comitando viator»
• A tque pararctur bine eqiminde cibus\
Ac laris quidem h i verlus dilèrte loquuntur, primum
-principemque Sigebertum fuifie, qui ex Italia tetra veni-
cncem exceperit■: idque flicht m abeo exordio regni éxtHo
- difeimusr, qiiod Sigeberto 3c Brit nichildi Athanagildifili*
ex Hilpaniisadduéhé, epkhalamium lib.vi. cecinir, & cif-
tdeniprxeepta quocjùe regnaudi dédit: liiidartt eriam te-
gem quod templum à Chlotario p'>arieS'Medardo, paulo
ante mortem excrui.ccêptum, ip le ralbgio tollerer, accon*-
ßimmaret.nam lib.i i .ait
FA tua templacolttnim'w SigemimkbioŸh
Infiftensoperi prom;- tm artrè/e tui.
Ad h x c , Nicerium quoque Trfeuericfc ièdis ràra vitaê
lanélimoitia prænobjlem antiftitem, FoïrAinatùs ihterpri-
mos IJMediorqatricUm regno colt?il 3c àmicitia fibi iun-
xit hunevero Sigebertus 1 mqx atque patrem abïiftè è vira
çomperit, ab exilio reuocatum.hopori priftino & loco te-
ftituerat.Memorat eriam iplè Fortunatus in elegia»quaGe-
ieluintx raaioiinatu Athanagüdi iilixparenràuir, lè turn
iäm nuper aduehatYi (petftafie (jjonliro Gelpluintam apud1
Piélauos chm ClüJperieo regi nupeu cohocarecur. Id'Vëro
Gregorius Xurofl.li.iy.c.xxv tu . Sjgeberri exemplo eodem
ferme temporeaéturn.elare teftattir. Çacmina Fprt.ti-
nati Üi n t ex lib.viiv «
JisHf egonempe muus conft xipratereuntein
.Moüiter ar.genti turte rotamevebi.
Quibus autem itineribus ad Sigebettum veherit,vril ic-*
circo membrauero, quod videam orationem | qua id For-
tunahis expoiiiit,partim abaliis en^endationis delperatio-
ne,abiedtam, partim etiamlaltu, ceU lèlcbrolàloca iolent,
prxteriranülter ergo fecit,vt ipfius verbis loquar .De Rattcn-
naprogredtenSi Padum, Ath fin lirintam, Planem hrquentiam TibiumAlemainiaiRbenum
Germania tranfiens. His veroinlocis.
prxftantium hominum autoritäre 3c magiftratibusinre-i
gno Sigebetti darorum amiciciis lernet applicant, haudl
vulgarem & gratiam,& fauorem, hortim vtiquecommen* ;
dationemox apud regem meruit. Enimuero cu!mLupo&
Gogopeducibus Auftrafiç,quos in opera reip tum nemo,
pauciclaritudine feftigii 3c nobilitate anteibant, familiari-;
ter vixit ; Magnulphum Lupiiratrem in Ce quoqi beneuo-
lenriftimum expertus.HincadLupü ipfe^.vir.pqem.vin. -
Cum peregrina meos tenuit Germania vifiu,
, Tupater,&patria eonfuliturus eras.
Alibi quoquç Sigifinundi 3c Aregifeli fratruch,qüorum
apüdRhenum beneficialenferat, memoriam conlcruauir.
Poft ItAlaste}ras,mittismihhllhpie,parentes,
0 Aduen.tufrafrum,non pcregr'nm ero.
Iöutnuni autem, qui deiilde Prouinciam Gallix regionel
ciihi imperio tenuit, amicorum haud poftcemu'm ctiam in-
Getrhaniacoluit. Iam vcro, qtijd piemorem rottländlitate
3cyiÉtutisdoétrinxqüe prxftantia excellentes Epilcopos
Belgien Geimanixque>qui adi tum ei ad familiaricatem vl-
rro pateferiertmt.hominilqi ingenio 3c integritate vitxde-
feqiati,ornare eumftudiis officiisambire,& ad poeticx fe-
cuiraLem exnliçandam, quocunq; excicare modo non dc-
ftiterunJj’Glära tarn hæc omnia lime omnibus ferme.libro-
rum pagfnis, ytltïcem alienam cum merico re/puant, ex-
emplisa njeilluftrarinondebeaat. Gommoratum eum a-
pudR lien um ôc Mufellam vicinifque locis, turn rcrum ac
topothefix noh-üa, quam ibi quoeûilïè confiât, tum ipfius
quoq; carminurp oionumentàpalfirn oftendunt. Ad Dy-
namium Mafitlieniem Reétorem id vero longe omnium
difèrudimé veriibus c^prefiît.ltb.yr.poem.Xi* '
Màfsikx tibi régna pUçent, Germania nobisy.
Vulfiis ab afteäUippfiore vintUu adef.
Mdrà tanién hxc dtutufna non fuit : liquidem Sigebetti
iulTu aut commendations in B. Radegtthdjs Turingomm
ç gente reginâe & Chlotariiquondafn coniugis venifle ßö>*
titiam.facilis eft ad coniiciendumvia-T uronesnamqj pro-
feCtusad D. Martini eolendùmfepukhfum, cum lê Gregorio
vrbis Epifeopo mirifice probafîl't,multolq; verlus e-
ius rogatu vavio argumeritp fecilïct,Rhadegundis denique
feéltim èft défiderioatqüeprecibns, v t eius ip fera i lia m
adlcribi vellet, feque dicarepientilfiplJBrcginx ebfequiis.
VndeJib.vti i .exordto ipfede lè feripfit -
Martinum cupiem voio rddegundis adbafi,
Quant gennitcoelo terri Turingafacro.
Sedem itaqué deinceps & dorriciliumin Aqtüciiüafi-
kitjEccfefiçque P i <5la uie n fiagg regatus, b re u i tempore iftic
■ commendationeingeniiac vircucis honorem meniicprel-
byteratuS.'Ad^eapudPi^lauos vitæ teftiippaiiwphocpro-
For imams ego hitfc humihprece>voce,falutà,
Italia genit um Gallic a ruYa tenent.
Pïâauit fefidens, quaßn flits Hilarius olim
Nittus in vrbefutijiotus in orbe pater,
. At Radegundis interea negoriis fiepe iriterpellatuVeft:
hxcenim regina, tu rn mottalibii’s rebus yalere iufiïs, pro -
pterfeàm grariam & regtim alfihiuöi potenriam nullius
muneris&con ditionis noh haberct poreftacetri haut! raro
Förtunatum nuiic ad Francorum reges, modo’ ad Epifèri1-
pos lânâios, quoqüo vtriuïn ab fe dirhktébaïiskqitc in eiuS
iàpiçntia & coftfilio plurimüm lanöra foemina acqurelce-
bat.Idlcil.prx fenon obfeure fert ihepiftolaftiaad Grego-
riu m Turonetilêm:cum poftMufeiiam, M ofam, A xonam,
Sequanam, a it, le Inaximattànfinifi'flè Aquirani^ fluerita,
Pyrenxis Iulio menfe hiuofis, appropinquanrem. Atque
hifee peregrinarionibus quacunque lüiceptis, in amici-
tiam penrenit plurimorum Gallix pohtificum, Cum lam
anreregum quoqne grariam & fimüliaritatem elfetcom-
fecutus, nulla alia requaim probitateVirx, & elegamiaim-
genii:quaplerolqueceperàt Epifeopos, ftuditrVirnmim
pari, dignitatemferiore.EkquoÄcddit, VtGerihano Pari-
fienficeleberrimxiànétitatisantiftitilonge omnium inter
primos extiteritcarus. Oftendit id in ppemate. Deitinere
liamentumque tranans ; per.Alpem ittlam pcndulus montants an- j fuo cumai Germantmt eipreficifcendmeràt &*^âe$/àlçre
fraâibus,Drauum,NoricoiOniUtn Breonis:Lijctm Boiarïa : Danu- neretur.
Bibliotb. Vit. Patr.Tom. 6. Fars i. P d M IS -