gtcui pauperibus.
NUep.li.il,
itTybe-
■ faurum re
périt.
thefaitrus
Narfetis
often ditur.
ponuntur.
cibus adf ecéi unt.Loqüebantur cciam tunc homines in hac
circumucntione Egidium Epifcopum & Guntherahinurii
Boibnem fuifle maximum caput, co quód Gunthcramnus
Frcdegundisreginæoccülrisàmicitiis potiretur pró inter-'
feérione TheodobèrtftEgidius vero , quod èi iam longo
tempore effet charas.
Cum auremluftinus Imperator arniflo fenfu aniens ef-
reôtiis effet, 6c per fblam Sophiam Auguftam eiuslmperiü
regcretur,pöpUli, vt in fupeiiore libro iàm diximus, Tÿbe- |
rium Cæferemelegefunt,vtilem,ftrenuüm,atq;j(àpienkem },eleemQlynârium,mopunvque optimum defenlorem. Qui !
cum multa dëthefàüris quos Iüftinusädgregauit, pauperi- ;
buserogaret,& Auguftà ilia eum freqiientius increparet,
quod rempublicam rèdegiffèt in pauper tâtera : diceretque,
Quod egd mul tis annis congregaiii, tu infra paucum temp9
prodige dilpergis:aiebat il le, Non deerit fifco noffro: tantü
paupercs cleemolynarii accipiant, au t captiui redimabtür.
Hic eft enim raagnus thefàurus dicente domino, Thelauri-
zate vobis thefauÿos in cælo,vbinequeærugo,ncque tinea
corrompit,& vbi furès non effodiuht necfurantur. Ergo de
quo Deus dédit,con gtegemus per pauperés in cælo,vt Do-
min9nobis augcre d ignetur in fcciüo.Et quia vt diximusma-
gn9 & verusChriffianuserar,dum hilari diftributione pau-
perib. opé præ(bt,magis ac m agis ei Domin9 fu bminiftrar,
nam deamb ulans per palati um * vidit in pauimentqdomus
tabulam marriioream,in qua crux doinihica erat fculpta, &
ait,Crucc tua domine fronte noftram munimus & peëto?
ra:&eccecrucem fiibpedib. conculcamus. Et di&ocitius,
iullît eam aufertijdefollaq; tabula atq; ere<fta,inueniiit lùb-
ter & aliam hoc fignuro hâbentemmuiiciantesq; iuffit & il-
lamàuferre.Quaamota.reperiunt &tertiam:iulfitq; eius &
hæc au fertur. Qua ablata,inueniunt magnum thefàurü ha-
bentë fupramilleauri centenatiâ. Sublatumq; aürum,pau-
pcrib adnucabundantiusvtcorifueuèrat,lubminiftrat:nec
ei Dominus aliquid deficere permittebatptb bona volun-
tateliia. Quid èi ihpofterunlDominus trahûnifèrit, no o-
mi t ta. Narfes ille dux Iraliæ.cüm in qüàda ciui täte d omu m
magnam haberet,in Italiamcum multis thefàuris egreffùs
ad fupra memoratam vrbe aduertit ibiq;in domo fixa occulte
cifternam magnam rodit.in quà multa milliacentenario-
rum auri argentiq; repofiiitùbiq; interfeóds confiais vnita-
tummodo Guiperiuramentum c5ditacommendaiiit.De-
funâoq-, Narfete hæc fub terra latebaht:cumq; fupradidtus
fenexhui9 eleemolynas afîidue cerneret,pergit ad eum, di-»
- cens,Si,inquit, mihi aliquid prodeft,magnam ré tibi Cæfàr
edicam.CuiilfeiDic, ait, quod voltiéris: Ptoderitenini tibi,
fi quiddam nobisprùfuturümeffènarraueris.Thefâurum»
inquit,Narfetis reconditüm habeo, quod in extremo vitæ
pofitus celare non poffuni TuncCæfàr Tÿberius gauilus,
mittitvfcjî ad locumpueros fuos.Præcedente veto fene, hi
feqUuntur attoniti. Peruenieptesq; ad cifternam, deoper-
tam q; ingrediun tur ; in qua tlhtüm auruni argentumq; rq-
periunt Vtper multos die&ÿix euaCuaretur à deportantibv
Ex hocille amplius hilariërogatibnè difpenfàuit egenis.
ïgitur contra Salonium Sagittàrium que Epifcopos, tu-
mu rus exoritur,hienim à làncto Nicetio Lugdunenlï epi-
feopo educati ; diaconatus officium lun t fortitfthuiulq; té-
pore Salonius Ebredunenfisvrbis,Sagittariülq; Vapigenfis
eccIefiæ,fàcerdotes ftatiiuntur. Sed àdfiimpto,epifcopatu
in proprium çelatiarbitrium,ecEpenint in peruanonib.Cæ-
dibu s,homicidiis,adülteriis,diiierff lq;in leelirib.ihlàho furore
graffàri : iravtquodam tempore célébrante Viôlore
Tricaffinorum epifeopo fôlëhhitatcm hatalitii fui emiffà
cohorte jCumglädiis & iàgi tris inruerent fùper eum. Vqni-
enteiq-, leider u nt vcftimëntà èiu s ,miniftr o s cçcid er un t,va-
lâ &r omné adparatum prandii auferentes, relinquentes e-
pifeopum in grandi cocumelia.Qùbd cum irex Gtinthctam-
nuscomperiflèt j, congrëgari lynodum apud vrbéLugdu-
nenlem iuffit. Coniunéllqpepilcbpi cum patriàrcha Nice-
ti o beato,dilculîis caufis,in üeüerût eos de hisfcelerib.qui-
hus acculàbantur,valde conuidko s- præceperùntq; v t qui ta^
lia commilcrant,epilcoprffus honore priiiarentun At illicü
adhuc propitium libi reegëeffènoflenh ad eui.i accedunt,
plorantes le miufte rembtos :fibiq; tribui licehdamjy t ad
Pap:
vrbis Rom^næ accederedetrftant. Rex vero annuçs
petitiohibùsèôrümidatisëpiftôliseosabilrë permifît. Qiii
accedentes coram Papaioaiine, ëxponunt (enulliusratib-
nis exiftentib. caufis diniotos. Ille vero epiftolas ad regem
(jirigir,in quibu's locis luis eolpem reftituiiùber.Quoa rex
fihemôra,caiKgatisprius illis verbis multis,implcuit. Sed
huila,q> peius eft,fuit emendatio fublècuta:tarnen Viétoris
epilcopi pacem petierünt,traduis hominibus quos in fêdi-
tionem dirëxëranè. ÎSedillërecôrdatus præcèpti dominici,
non deberereddi ininiieis mala prb bonis,nihil his mali fa-
,
ciensjliberos abire permifît. Vhdeinpofterumà coramn-
ilione lufpenltis eft,pro eo q> publice àccülàns,clam inimi-
cis peperciffèt ablque conlilio, quib.acculàuerat,fratrum.
Sed per fàiiorem regis icerumin communioné reuocatus
ëft.Hi veto in maioribus^dleribus quotidie milcebantur:
6c inpræliisjlicut iam fupra meminimus, quæ Mummolus
cum Longobardis gelîî t,taquam vnus ex laicis, accinëli arma,
plürimos propriis manibus interfecerunt.Inciücs verb
fuos nonnullos comrtioti feile,verberantes fuftibus vlq; ad
effuffohéfànguinisaiæuiebant. Vndefaélum eft vt clamor
populiadrëgemdenuo procederet. EolHemqj rexarcefflri
præcepit. Quibusaducnientib.noluitfi.iis obtutib.præfèn-
tar i,lcilicet v t prius habita audientia,lî idonei inuenirentur
fie regis prælèntiam mererentpr. Sed Sagittarius feile cÔr
mottis,nancrationemdure fiulcipiens, vteratleuisacvu-
nus, 8c itt lèrmonibus inrati onabilibus pr off uus, declama-
replurimaderege ccepit , ac dicere quod filii eius regnum
capere non pbflent, eoq> mater eorum ex fùmiliaMagna-
chariiqiibndam adlcita,Regis Chorum adiiffet: ignorans q>
præ terniilïis nunc generib.feminarum,regis vocicantur U-
, beri qui de regib. fuérin t pr o cr eati. H is aud ids, rex coihmo-
tusvalde, tam equos qpUeros vcl quæcunq; habere pbtüe*
rant,abftulic,ipfotq; in monafteriis aie longiori acceffii di-
motisjin quib.poenitentil agerent, includi præcepit, non
amplius q lingulos eis clericos relinqués, iudices locorum
terribiliter cômonens, vt iplos cum armatis euftodire de-
beant,necuiadeos vifitandos vlluspateataditus.Superfti-
ces enim erant his dieb.filii regis , ex quibus fenior ægrotare
coepit.Accedentes au t ad regé fam il iar es eius, d ixerunt,
Si propitius aiidire dignaretur rex verba ft ru or ü fiiorum,
loquerenturinaurib.tuis. Qui ait, LOquiminiquælibet,
dixeruntqj Ne forte innocentes hi epiicôpi exilio condem-
nati fuiflënr,& peccatum regis aûgeatiàrin aliquo : & ideo
filius domini noftripereatQüî ait,Ite quàntocÿüs & laxate
eosjdeprëcantes vt orent pro paruulis noftris.Quibus abe-
untib.dimilfi funt.Egrellî igitur de monafteriis s èoniunéti
fiihtpaiitér,fe o feulantes,eo q> olim à ft vifi no fiietant, ad
ëiuitates filas reerefîi finit : & intantu côpunëli fimt,vt vide-
rentur nunq à plàllentio ceflàre,celebraré ieiunia, eleemo-
lynas exerceré, librûDauidici carminis ëxplerëpérdiçmj
no6lefq;inhymnisàle«Stionib.meditando deducere. Sed
non diu hæckn&itasinlibatàljfermanfitiçouerfiqi funtite-
rum retrorlum &itapletumq; nobles epulando atq; bibé-
do ducebant, vt clericis matutincs in ecçlefiacelëbrantib.
hi poçula polcerent,& vina libarehc Nulla prdrlus de Deo
erat mentio ; rtullusomnino curfiis memoriæ habebatur.
Renidente aurorafurgentes à coena,mollib.le indumentis
operienteSjlbmnovinoqjlepiiki vfq; adhoram diei tertil
dormiebant. Sednecftiulieresdeeràntcunl qüib,pölliie-
rentur.Exurgentes igitur abluti balneis,ad couiuium dilcu-
bebant : dé quo velpere lîirgentes, coenæ inhiabant vfq; ad
illud lucis tempus quod luperius diximus. Sicfaciebant
fihgülis diebus, donee ira Dei irruit fuper eo s quod in po-
; ftèrâhi merhoraturi litmus.
Türic Vinnochus Britro iri fiimma abftinentia à Brican-
nis venir Turonos, Hierololymaaccedere cupiésj nullum
aliud véftimqntiim nifi de pëlÊbiis ouiüiii lana priiiafis ha-
bens:qüemnosfacilius teneremus, quianobisreligiofus
valde vidëbatiir,pfeshyterii-grafià^honoïàùiniüs* îiigetru-
di s autem religiolà conluetudiné habebat,aquam de ftpùl-
chro lànbti Martini ëolligërëiqüàaqüâ déficiente, rogat yas
cum vino ad bead tümuliim dèportari. Tranlàbla auté noble,
id exinde hoc jirésbÿteroprâîlènte adftimi mandauit:
&ad fedelatOj aitpresbytero, Aufer hincyinüm, &vnam
tantum gutta de aqua benedibla, vnde parum fiipereft,fhn-
de.Quodcumfecilîet,mirurn diblu ,valculum quod lèmifF
Èpifcopi
conueifi
rcuorlui
plénum
Cap. *t.
Vinnoch
meloi
Gutta m
culofe in
plct va»
luxa.
Giltta n>lta
culofeità'
plet Vafcu-
lum. f
Cap.*»-
Snmpföß j
filius ôbiit.
pleiium çrat,ad vnius glittæ defeen/um impleth.ni eftJdem
bis elftimpietum: quod non atttbigitur & in höc beàti Mar-
tinifuitfèVirkuteitt. " _ ... . _ , v
Hisitageftis, Saniplbn filius Çhilperici regis iunior, à
dvftntërià & febre comprehenfils, è rebus humânis êxcel-
fit.Hicyerocum Chilene? rex Tornaciàfratréobfidere-
tur,natus eft:quem mater ob metü mortis,àfe abiëcjt,& p-
dere'Yôluit.Sed cum nô potuiiïèt obiurgata à rè2ë,eÿtti ba-
ptizari præcepit. Qui baptiZatus, & àb ipfi) epiftopo fîifce-
ptusjuftro vno nec perfeblo>defutibkUs cft:nl & niater>eîus
Fredegûdis.in his diebus grauiter ægrbtauiljfed ëottualüit.
. Poft hæcin noble quæ efàt tertio Idus Nouembris, ad-
paruitnpbis B. Martini vigilias celebrantïb* magnüprbdi-
gium, nä in medio lunæ ftella fulgens vifa eft elücete:& fiip
acfiubter lunam aliæftellæpropinquæ àdparuerunt.Sed&
drculusiile quipluuiam plerumqùë figmficat, circa ca ad-
paruit. Sed quæ hæc figurauerint, ignpriam9, nä & luna hoc
anno fiepe in nigredinem verkam yidim9, & ante natalé do-
mini grauia fuere tonitrua.Sed & Iplédores illi circa fblem,
ficut iam ante cladem Aruernam ruiffè cômemorauimus,
I quos ruftici foies vocant, apparuerunt : & mare vitra mo-
dum egreffiim adferunt, & multa alia ligna adparuerunt.
B
Cap.24.
Gunthcram
nus fiüas de
bafiltca S.-
Hilatiiab-
ftulit.
Chilp.’ Pi-
ßauos in,
üafi^jjjH
Dtieolenus
Jancea tra-
iidtur. '
D
Gunthcramnus Bofo Turonos cumpaucis arittatisve-
niens filias fiias quas in bafilica fànbla reliquerat, viàbftu-
lit,& easPiblauosçiuitatem , quia erat Childeberti régis,
perduxit. Çhilpericus quoque rex Piblauum peruafit, atq;
nepotis fui homines ab eius fiint hominibus effugati. En-
nodium ex comitatu ad regis præftntiam perduxerunt.
Quo exilio dàmnato, facultates eius fifcofùbdidérunt.Sed
poft annum, & patriæ 8c kcultatibus redditus eft. Gunrh-
cramnus Bolo reliblis filiabusiuisin bafilica bead Hilarii,
ad Çhildebertum regem tranfiit. . .. .
Auno quoq;tertio Childeberti regis qui erat Çhilperici
& Gunthcramniftprimus decimus annus,cum DaccoDa*
garici quopdam filius, reliblo regeÇhilperico, hücillucq;
vagaretur,à Draccoleno duce,qui dicebatur Induftrius,
fraudulenter adprehenfus eft : quem vinblum ad Chilperi-
.cum regem, Brennacum deduxi c,dato ei fàçramento,quôd
vitam illi9 cum rege pbtineret. Sed oblitus ftcramenri,egit
cum principe, neterias res aflèrens,vt moreretur.llle quoque
®t»tanniam
copias du-
cunt,
cum vindus derineretur, & cerneret fe penitus nô e-
uafiirûjà presby tero rege nefeiente poenitentia periit. Qua
accepta, intcrfèblus éft.Cumautem idem Draccolenus yp-
lociter reuerteretur in patriam, his diebùs Gunthcramnus
Bofo filias luasiPibtauo au ferre conabatùr. Quod audiës
Draccolexl9, fè fîiper eum obiccit. Sed illificut erant parati
refiftentesjlè defenftre nitebantur,Guchcranus vero mifit
vnum de amicisfiiis ad cum dices, Vade & die ei,Scis enim
q foed9 inter nos initum habem9: rogo v t te de meis remo-
ueas infîdüs. Quantum vis de rebus tollere non prohibeo:
tantum mi hi etfî nudo liceat cum filiabus meis accedere'
quo voluero. Ât iÜe vt erat van0 ac leuis, Ecce,inquit fiini-
culü in quo alii.culpabilesligati,ad regé me duçente direbli
fimtrinquoôchic nodie ligandus.illucdeduciturvinbl9.Et
hæc cum dixiflèt,calcaneorum iblibus vrgens equu,ad illu
veloci cur fil dirigit:& craffb eu verberans iblu,haftilï diuifo
enfis ad terra luit.Giuithchramnus vero cum fuper fe mor-
té cemererimmineré inuocato nomine domini, & virtute
magna bead Martini,elqiatoque conto, DracColenum ar-
bïatin fäucibusifufpenfumq; de equo furfum,vnus de ami-
cisfiuis eum lancea falere verberatum finiùit.-fiigarifqüêfo-
^iis,iplbq)lpoljato, Gunthcramnus cü filiab.liber ablcèffit.
-Poft næc Seqëdis focer eius à^liis apud regem gràuiter ac-
çùfatur.HæciUe audiens,cum magnis muneribus ad regem
-peut. Qui intàa adprchenfiis 8c fpoliatus, atque in exilium
. deduâtus morte peflîma vitam finiuit. Sed éc dum filii eius
Burfblenus &; Dodoob crimémaieftatis IxGe itdiciö mbr-
i tis fufeepto,ab exercitu vi oppr.effùs efbalius iu fügaadpre-
hélus,tnicatis manibus & pedib9 interiitîrelqucomnes ta-
eorumquâpatris, fifco colatæ funt. Erant enim eis magni
thefàujri. « . »
: Dehinc Turonici,Piblaui,BaiôCaflini,Coè!lofhamci,Au-*
degaui cum alits multis inBdcanniam ex iufïuGhilperici régis
abierunt : 8c contra Varochum filium quondam Macli-
aui ad yicinoniamfluuium reftdept: Sed ille dolofè pèt noâiemfUperSaxo.
nes Baipcalîînosruens j maximam ekiiidë
partenl intëi'fecit. Poft dit aütëiti tertia clitn ducibus regife
Chilpedci pacelii fabiens, Ärfiliüm fiiuhi in ôbfidatum do-
nansJactamentO fe conftriuJdt, qudd fidelis tegiChilferû
coelfedeberen Venetos quoque çiüitâtetn refitditfubeâ
coditiohe,Vt fe mereretur eam pèr iüffiortehi régis tegere*
tributa. vel Omnia quæ exirtde debebantur j ahnis fingülis
hulîo àdm oriente dilfoluérct. Quôdcüm feâü fuiffedex-
ferd tus ab to loco témot* eft. PbfthæcChilpericüs lèx de
paiîperib'.&iuniorib.ecclefiæ yel bafilieçbânos iüffîtékigi,
.p èo qjin exerdtü hô ambülaflènt:nôn n.erat cOhfiuetudoj
vthi vilain exfoluerent publicam funiftionetti.Pôft h<*c Va-
rochus obliUifcehs ^pmiffionis fuçvolens inrüthpete quod
fecétat, Ëiiniuhi ëpifcopuih Venericæ vrbisjad Chilperî-
çum tegem dirigit. Atille ira Commotus, obiürgatüm eutn
ëxilio damhari præcepit. . , , ' ' -
Anno qUoqtie quarto Childcbèrti > qui fuit dëcimüfb-
blauus GuntHcramhi & Chilpedci regum,apud Caüillo nü
ciùitatem fynodus abla èft, exiulfiiprindpis Gunthcrain-
n i. difculfilque diuerfis cawfis contra Salonium&Sagitta-
rîum epifcopos, iteratuf ilia antiqua Calami tasîbbiiciuntur
eis crimiiia:&noh fblunl deadülteriis,vetumëtiamdeho-
micidiis accnlàntur.Sed haie per pcenitentiafti pürgari cèii-
fenteS èpifcopi, illud eftadditüm, quodeflènt rei maiefta*
tis & patriæ proditores.Qua de caufà ab epilcopatu difein-
bli, inbafilicam bead Màrcelli lüb cuftödiä detruduntuh
Ëxquapet fugam lapfi, difcelïerunt perdiuerfàvagantes,
doiiëc in ciuitatibus eôruhi alii fùbrogad fund
Çhilpericus vero reX, deferiptiohes iioüàs 6c grau es iiï
omni regno filo fieriiuflit. Qua de caülàmulrirëlihquéteS
ciüitates illas, Velpoffëffiones proprias, aliareghapètie-
Wht, jfàtfus duceutes alibi peregrinad, quam tali pericülo
'fubiacerè. ftatutum enim füerat,Vt poffèflbr depropria ter-
ra vnam amphoramyini per aripénem rédderet. Sed & aliài
funédohes infligebantür mültæ tam déreliqüis terris* qua
de mâdpiisiqtiod impleri no peterat Lemoüicihüs qüoq;
populüScumft cerneret talifàfcè gtaüari corigregatus in
Calendis Martiis, Marcumteferendarium „ quihæcâgere
iuflu s fuerat, interficere Voluit: & feciflèt Vtiqtlê, iiifi eUtti
ëpifcoplls Fèrreolusab imminéti diferimine libetaffèt. Ar-
ireptis qüoq, libris deferiptionum, iricendio mültitudoco-
iunâà cremauic.ynde multum moleftuS rex,dirigens de la-
tère fuo perfbnas, immenfis damnis populum adflixit,fîip-
pliciifque Conterruit, morte muldâuit* Ferunt etiam tünc
abbates atq; presbytères * ad ftipites extenfbs diuerfis fub-
iacuiffe tormentis.Calumniantibus regalibus miflîs, quod
in fediciotie populi ad incendehdos libroS fatellites âdfuif-
fent, acerbiora quoque deinceps infligentes tributa.
àd\ollUlri
rcâhis pri-
üat HW elefu.
eipiîj.
Salonius oe-
Sagittarius I
depbn&tunl
Britanni quoque graüitetregiohem Redonicam Vaftà-
uerunt ihcendÂ, præda, captiuitate: qui vfqtle Cotiiutiuitt
vicumdebellattdoprogrefü fiint. Eunius veto epifCopüS
de exilio reduélüs,AndegaUo adpafcehdum delegatür,tlec
ad ciùitatem fila Veneticam 1 edire permittitür. Byppolen9
vero dux côtra Britannös dirigitUr,& loca âliqüa Britanni«
ferro incetldiobue obprimit : qüæreS maibrem illfàiiiafii
excitauit.
bum hæc gererétur iu Galliis, îuftinüs impleto itttpérii
oétauodëdmo anno,amentiam qtiam incurrerat, cum vita
finiuit.QüoftpultoTybèri9 Cælâr ârripuit iâ olim âdgrefi
fùfti imperiû. Sed eu eum fècund ü côfiietudiné loci ad Ipe-
éfcalumcirci præftolaretur populus proCeffunim, patate ei
Cogitäns pto parte Iuftiniani infidias, qui tuile tièpos Iüfti-
ni habebatur,ille per loca fàn&âproceflît.Copletaq; ofâti-
one,Vocàto âd fe Vtbis Papa, cum confülibus^a C præfeâis,
palatium èft ittgreff*us:deninc indutuspurpura, diademate
coronätus,throfiö imperiali impofit0,cü immenfis Iaudib.
imperium cofirmauit.Fadionarii qüoq; opefientes âd cit-
eu,cum cognouiflent quæ a£lafiierant,püdOre cohfufi fine
effe<ftu regrefli füiiC,hihilhortîini}qüi inDeo Ipem pofùetat
adüéilatiValentes.Trâlàëlisigiturpaucisdieb0, adueniens
Iuftinianus,pedibus fe proiecif I mperatotis, quiiideciffl ei
^eriteiïaria auri deferens ob meritu grâtiæ. Que ille fecûdû
patiêtiæ filæ ritû colligehS,ih palatiü iuffit adfiftere.Sophiâ
vero Àugufta itqmemor promifliqnis quatti qüondàrinn
Tiberiû nàbueritjinfidias ei tentatiit intendere. Pçpcedérê
m M .V it.T M . Tom.6 .T»n x.
fuos tribU-
tis feratii tU»
tnultu.
Cap .26'.
Britannoiû
Vaftatio.
Cip .jd . Tiberius
Tôcâtur ad
Imperium.
H