I B
*1 tul ti mm virr uturn opere refulget: illuc accedite, ibi oblè-
craminijVt ipfèvos vifitare dignctut: nam ego peccamx
quidfaciam? Illavero in fiia petitione pcrdurans, aiebat:
Deus per omnés nomen luumquotidie opus exercer egrë-
gium. Ideoque lupplcx ad te coufugio^ cui præftitaèft di-
uinitatis gracia curacionum. Tune commbta Dei famula
lft minibus lèpultis manus impofuit, ftatimque refèratis
De fando Leobardo reclufo, in maiori n
propeTuronenfe.
C A P. XX.
ECclefia fidelis ædificatiir quotielcunque làn&orum
P W B M I P I P P P P I ____I ____ a ( gefta deuotiffime replicatur,&-licet de histeneat mäcataradis
mundum late patentem, quæ fuerat coeca^pro- ximum gaudium, quoddriqûi, ab initio ætatis religiofäm
fpexit. Multifqueetiam energumenis ad earningreflis,y t vitam ducentes,perUenire meruerunt perfedionis ad por-
manus impofuit, fugato hofte neqiiam, fofpicatem refti- tum, tarnen &dè hisidomino iubçnte,Iæcatur,qui conifcr-
tuitjnec morabaturexhis curari quos ad lèfan&apermifif fià fæculo opus inchoatum valueruntperduccre,diuinao-
letâçcedère. Iam autem tempus Vocationis eius appro- pitulate milericordiaad effedum, Igitur beati (Emus L e o -
piiu]uabat,&defelTa corpore foluebatur: quod cum vide- bardus Aruerniciterritorij indigena fu it, genere quidem
re n tfàndimoniales,quàslècumhabebat, flebantvalde:di- non lènatorio,ingenuo tarnen,q u iab in itio p e um in pe-
centes: Et cui nos mater farida relinquis/Vel cui commen- d o re tenens,cum non floreret natalibus.gloriofis mentis
das filias quas in locurti hùnc pro D ei intuitu congregafti? præfulgebàt, qui tempore debito cum reliquis pueris ad
At illâparum'per lachrymans, ait : Si pacem (àndificatio- icholam miflùs quempiam de plàlmis memoriæ commen-
neinque fequamini,Deus eritprotedio veftra,habebitilq> daûit:& nefeiens lè clericum elle futurum,iam addomini-
findùm Màrtinum antiftitem paftorem magnum : nam & cum parabatnrrinriocensjminifterium. Sed cum ad legiti-
ego non difeedam à yobis, fed inuocata adero in medio mam perueniflet ætatem, cogcntib. iuxta confuetudinem
chairitatis véftræ. At iilæ rëgabant, dicentes : Venturi funt humanam parentibus,vt arram puellæ,quafi vxorem acce-
multi infiumiad nos,flagitantes benedidionem à te acci- | pturus,daret,impellittlrillb quoq; refpuente^itpater.Gur
pere,& quidfatiemus Cumtenôviderintelfefuperftitem: j dulcilïïméfili, voluntarépaternàmrelpuis, nec te visiud-
Confüfçeiïim eos foras emittemus.cum tuam faciem non gère connubio, v tfernen çxeites noftro dégénéré', fæculis
contemplabimùr. Rogamus autem vt qùiahæe ab oculià j kquehtibusprofuturumrCalIbenimlàbore exercemurad
noftrisablcoriditur,vt làltemdignerisbleum falemq-, be- 1 operandum,fi poflèflor deerit ad fruendum,vel cur imple-
nedicere,dequôpoflïmus ægroris benedidioné flagitan- ! mus dqmum opibuSjli de genere noftro no procèflerit qui
tibusminiftrare. Tuncillabenedidooleo acfale tradidit vtaturï) Quid mancipia dato pretionoftris ditionibusfub-
ei s,quæ fufeipientesdiligentiffimeleraauerunt. Siçq; bea- iungamus,& fi rurfiim alienis debent dominationib. lùb-
tiflimaobiitinpace &fepultaeftin ipfà cellula. Multis le ! iafcere? Obedire filiis voci parèntum feripturæ teftantur
inpofterum virtutibus repraefentans : nam dememorata ' diuinæ: & tu cum inôbediens dfe parentibus probaris, vi-
bénèdidionemûlti,pofteiustranfitùm,ægrotiincolumi- ! denetecoeleftibus eruerenequeasaboffenfis. Hæc pâtre
tatisbeneficia funt expèrti. Bolbnis denique Diaconi pes loquente,licet haberetalium filium, facile tarnen tali æta-
vùus a puftula mala conflauerat, ita vt greflum fecere non tulæ perfnaftt voluntati prppriæ contraire. D eniqüe dato
vâlèret:dcportatulqueadeius tumulum orationemfudit. ; fponlæ anulo porrigit olculum, præbet calciamentum, ce-
Puellæ vero açcipientes ex oleo memorato quid lànda 1 lebratfponÊliumdiemfèftum. Intereagénitorgenitrixq;
reliqucrat,poluerütRiper pedem eius,&extemplo, erum- ; mortis Ibmho lopitimagraueruht àlæeulo,vitæpoteftatis
pente vulnere defïuente veneno, lânatus eft. Cæcus quidâ curriculo iam perado. Hic vero, cum Germano tempore
addüdus ad eius tumulum in oratione profternitur : irr ué- ludus expleto,oneratus donis nuptialibus fratris pei gicad
te autem in eum fobore obdormiuir,apparuitque ei beara, domum,quemintàntum repperic vino madidüm, vt riec
dicens: Indignam quidem me iudico exæquari fandis.lèd cognolceret, nec reciperet propria in domo Germanum.
tahiévniushicdeuli recipies lumen. Deincepsautem pro- . Ille vero fiilpirans& lachrymans lècelfit in partem. Venir
pera quantptius ad pedes beati Martini, &: profternere in ad tugurium in quo foenum fuerat aggregatum, ibiq^con-
cbpundione animi corS eoriplè enim tibi reftituetalterius lîgato præbens equo pabulum, décubuit Riper foenum ad
ociili vifiim. Expergefadus homo,VHius ocüli recepto lu- quielcendum. Expergefàdus autem media n o d e furgit de
mine,sbiitquo iuflio impulit irhperantis, ibiqueiterum ltratuftio,ercd.ifq;adcoelummanibus,gratiasagetècoepit
dblècrans beati confeRoris virtutem,depullà cæci oculi omnipotéhti Dèoiquod eflèt,qiiod viueret,quodaleretur
node,vidensab(cefl:t.Mutus etiam ad hunebeataetumu- donis eius, & alia huiulcemodi prolècutus, cum fufpiria
liim proftratusoccubuit,quiin tantum fide compundus longa protraheret,atq; lachtymis crebris genas vbtrtim rieft,
vtiiuis lachrymarum cellula:inficeret pauimentû. Q u i garet,Deus omniporens,quiillos qUosprælciuit& prçde-
cbnfurgens,abfpfutâ lingua virtutè diuina, rëgrelïuseft. ftinauitconforraesfieriimaginisfilijRii,compunxit core-
Alius denique mutus veniens & decumbens, corde tatum ius,y t re lido &culo,mäciparetur ad cultu diuinum. T Une
implorabat,& non voce folubilibeatæ-foem inæ auxilium, ille,quafi iam làcerdos,ànimæ lùæ predicate fi biip (i exor fus
in cuius ore demempratabenedtdione parteinfula,erum- eft,dicens: Quid agis anima, quid in ambiguë lulpenlàte-
pehte (anguine mixro turn purx vocis omcium meruit adi- neris? Vanjum eft enim fieculum.vantefimt concupilcentiæ
pilci Frigoritici/squoque accedens ad hoc monumentum, eius,vana gloriâmundi, &, ea quæ injllo funt omnia, v«ni-
vt pallam tegentem attigit, reftinda contagionis febre cô- tas. Meliùs eftigitur relinquerc eum & lèqui Dominum
uaiuit. Çôtradus vero Marcus nomine,manibus déporta- quam ad eius opéra præbere conlènliim. Hæc eftàtus,cum
tusaliorum ad lcpulçhrum beatçorationem diutiflime fu- diem terris reddere lux diurna ccepiflet,adfi:enlo equo cce-
dit: hora autem nona pedibus propriis ftetit,domumqj re- pit ad holpitium fuum reuerri. Cumq; per viam iam alacris
grelluseft.Leodinuspuer,cumin valitudinem grauem ir- pergeret,voluere intra le coepit,quid ageretrquo abiret:
mens,quarto ægrolaret menlè,& non Iblum grelRim, ve- Dixitque: Expetam beati Martini tumulum vnde procedit
himetiam iam ciborumvfiiminfiftehte febre nimia perd i- virtus aima Riper infirmos. Credo enim quod & mihi e-
diflèt,ad eius deportatuslepülchnimpræmomius,accepta ius oratioiterrelèretadDeum,quideprecattus Dominum
fàlutc fiirrexit ètumulo rçdiuiuus.Quiddefrigoreticisre- mortuos reduxità tartaro: &ficviam carpes,oratione co-
liquisloquar ; cum pleriRiue hoc ruitbeneficium reniedi j, mi Ce S; Martini bafilicam eft ingrelïus; Circa quam paucis
cum pallam tumuli finit hdeliter olculati : -Quid etiam de diebu,$ commoratus, tranfito amne, ad celiulam maiori
energumenis, qui addudi ad celiulam beatæ cum limen monafterio propinquam, de qua Alaricus quidam receftè-
Cindum fucrintingrcifi, integra: menti reftituuntur? Nec
moratnr laruaegredi è corpore, cum fàndæhuius (ènlèric
adeflè virtutem: Opérante hoc Domino noftro Ieiii
Chrifto, qui timentibus nomen Rium
præmialargitur æ cerna.
rat.deuotus acceifit. Ibique Ce propriis manibus,membra-
na faciens ad lcribendum, aptauir : ibifè, vtScripturaS fond
a s intelligeret,ac Dauidici carminis Pfîdmos, qui dudUm
excelferan t,memoriæ vtre tine rer,exer cuit. S icq; diuina-
rum Scriptural um ledionibuseruditus, cognouit verum
eftè,quod ei Dominus prius inipirauitin corde; (ed ne hæc
cuiquamfabulolà videantur,quæ retulimus, teftor Deum
quia
quia ab ipfius benedidihæc ore cognoui. Is Vero iritérpo-
fito pauci temporis ipaçio,humilem lètantumq; præbuit,
yrEonorareturab omnibus. Àcceptoq; ûrculo, celiulam,
in quam ingrelïus fiierat,incidens, lapidéampliauit; ih qua
cejiluladeledabatur ieiuniis,oratione,plâllendOjledione.
Neç vnquam àdiuinis officiis & oratione celfabat. Scribe-
bat interdum vt le à çogitationib. noxiis dilcuteretunterea
vtfejentatormanifeftaretDeiferuisfemperinimicumeire
ac inuidum ,cum quidam.de illius monachulis lirem quan-
dam cum vicinis habuiflet,immifiteicô^tationem, vt re-
1 cellula ilia ad aliam tranfmigraret. Cumq; ibiadôrationem
iolito deueniRèmus, dolum nobis veneni graflàn-
tis aperuiuEgo verq fiiipirans.nô minimo dolore iricrepa-
rehpminem coepi,aRerés diaboli elle çalliditaté,librolq; ei
&. vitas patrum,ac inftitutionem monachorum,vel quales
quirecluduntur ellê-debeant,vel cum qualicautela mona-
chos;viuereoporteac,abfçedens ab eo direxi. Quibusreli-
dis,n o n folum co^tationem prauam aie difcuflït, verum
etiam tanto ienfum acumine erudiuit, vt mirarëtur facun-
diælocutionis eius.-Êrat n. dulcis alloquio,blandus horta-1
tu:. c^atq, ei Ib.Hcitudo propopuli s,i n qui fi tio pro régi bus,
oratio aflîdua proqmnihus ecclefiafticis Deum timentib.
Veruntamennecille,vtquidadimiifiscapillorumflagellis
aut barbarum demiflioriç' plàudebat : Sed certo tempore
capillum todebat,& barbam. In qua cellula viginti & duos
annos in hoc operc-degensjtanta Domini gratia conforta-
tus eft,vt puftulis malisfaliua oris lui perundis vimVeneni
feuiemis opprimereuFrigoriticis vero per poculum vini
charadere çrucis beatæ ÜDdificatum frigus accedens» æ-
Rnrnq; reftinxit. Nonimmerito dilcutiensincommodas
febresab aliisquiinlè eXtinxerat incêtiua criminis noxia-
lis; Quodam autem tempore coecus ad eüm veniens, æru-
mnam doloris luihumiliter deplorabat ^ac depolcebat vt
tad u dexteræ iuæ làndus lumina claula palparet Quod ille
diutifiîme renuens,tandem fletibus hominis vidus,milè-
ricordia motus,cum per triduum pro eo orationem fudif
lèt ad Dominum,qu^rta die imponens manum luper ocu-
los eius,ait:Domiwe Qmnipotens fili,v|iigenite Del patris,
qui cum eo ac Spiritu k n d o régnas in fæcula,quihomini à
natiuitate coeco reddidifti lucem beatioris fputo; T u redde
huie famulo tuo luminis vifiim, vt cognolcât quia tu es
Dominüs Qmnipotens; & fiæcdicèns, vt crucem luper o-
culos cæci depinxit,mox puliîs tenebris lucem de prælèn-
ti reftituit. Huius virtutis teftimonio Euftathius Abbas ad-
ftipulator adfifti t. Deniq; hic de labore lapidis .fiibmonta-
ni,quëm aflidue cædebat,confradus,ieiunij aufterkate co-
fedus.oratione indefinéti debilitâtusxoepit paulàtim corporis
fitmitate deftitui. .Quadatn autem die, dum nimium
fiïllus habetetur,nos ad le vocari præcepit: Ad quem acce-
dentes.poftquam funeris lui necelîî taré dèfleuit,eulogias à
nobis peccatoribus’flagitauit; quibus acceptis,haufto me-
ro,aiti Tempus metim iam impletur,iubente Domino, vt
me ab huius corporis vinculis iubeat relaxari. - Sed adhuc
pauçis diebuseritlpacium. Verum: tarnen ante diem làn-
d um Palchæ vocandus ero. O beatum virum qui fie 1èr-
uiuit çreatori omnium, vt fiium obitum reuelarione 'diuina
cognolceret.' Erat etiam méfis decimus quando hæc eft
effatus. Duodecimo autem menlè coepit iterum grauiter
ægrotare. Aduenit dies Dominica,vocat mihiftrum fiium,
&ait: P ræpara quiddam cibi quod accipiam,quia valde de-
feflum melentio.Illoquoqjrclpondente, præfto.eft Do-
mine: Ait ad eum» Egredere foras & âlpicé fi iam celebra-
tis lblennibus,populus de milîis'egreditur. Hoc autem
die«bat,non quod cibum capere vellet, lèd vt tranfitus fui
nullus teftis adeflè t. Quo egrediente & reuertente cum
ingrellùs fuillèt celiulam .inuenit virum Dei extenfum corpore,
claufis oculis Ipiritum exhalailè. Vndé fadummani-
fèftum elleum ab angélis lulceptumj qui hominem adeflè
noiqit fuum lacer herosad tranfitum:hec cernens minifler
illeeleuauityoccmin fletu, ficquod concurrentibus reliquis
fratribus ablutus, ac veftimentis dignisindutus in iè-
pulchro,quod iplè fibi in antedida cellula ièulplèrac, recô-
ditus elfe Quem in conlbrtio lândorum adlcicum,
muli fidehum haberi reor in-
5 GREGORII TVRONE
NS IS AR'CHIEPIS
C O P I j D E V I T A S .H IL L ID I I , A R -
-uernorum Epilcopi; .
L I B E L L V S .
Ylfequuntutyoßo HbeBi,erant partes feu capita ll-
orijuperioris, S. Gregory Turonenfis de Vita Pa-
trum- eofifc excerpft non ad oflentationem, vt plu-
l r*s Ctbros edere me in hacBibliotheca puteS: verum
i (tefte Deo)vttuum(ftudiofe Leäor)expleam/an-
äorum Pair um integra iam opera legendi defiderium. Cutnenim
Author tpfimet ,LibeUorumJko etiam librorum nomine ittos appeU
lauertf, locü,a me,in initio euius% Ubeüi annotatis: non exiftimaui
pojje mefatisfacere illius inflituto,finoneorum vnumauemd. fail-
lattm acJeorfim tibi exhibere/n: Proinde, id (quafo) aqui ac boni
2 HJLLtÖirS AB IMBBR A TöRTS TR£-
uerkt 0 a expetitus eft vtjpiritu immundo curaret:quod
in libra Mo,quern deeimvita confer ipfimm, me-
moraumm: Greg. Tur.Hiftoria Fran-
corum i. Ub cap.
Nter reliquavite perpetua: lemina^uafcce-
ieftis lätor exilio;diiiinitatis.fonte mentis incult*
aruum,velinrigauitinftitutione,veldogihate
fecit in D auid,ait:Omnis,qui non ac-
: . crucem fuam & fequitur me, non eft me
digniis: Et alibi» Nifi granum.frumenti cadens in terram
mortuum fuerit, ipflim lolum manet: fi auitem mortuum
fuerit multum frudum afferr. Qui amac aniraam fuam
perdet earn: Etquioditanimam fuam in hoc m un d o , in
vitam aiternam ciiftodit earn. Sed ille nihilomfnus vas
eledionis Beatus Paulus Apoftolus dicit: femper mortifi-
cationem Chrifti in corpore veftro circumferenees, vt &
vita Iefu manifeftetur in to rd e veftro niortali. Ergo con-
feflores Chrifti, quos tempus perlecurionis ad mattyrium
non lacelfiuit, ipfi fibi perfecutores effedi, modo vt digni
Deo haberentUTjdiuerlas abftinenti^ cruces adhibuerunt,
6 vt mortificatis membris ioli Chrifto viuerent; de quo
idem Apoftolus dicit: Iam non viuo ego,viuic auteinin
meChriftus. Et alibidlegans illud P frim ^ j. Propter te
mortificamur tota die, aftimati lumus licut oues oedfio-
nis. Alpidebant enim, per illos mentis intern* oculos,
Dominumccelorumdelcendiflead terras,non abiedum
ad humilitatem, fed humiliatum milerieörditer ad mündi
redemptionem: Afpiciebant pendentem in patibulo,non
Deitatis gloriam, led adlumpti corporis hoflaam mundam:
^e qua Ioannes päulo ante prsdixerat: Ecce agnus Dei,ec-
ce quitollitpeccata huius mundi. Habebant in le & clauo-
rum adfixionem, cum a timore eius confixit, atq; k iudiciis
diuinis exterriti nihil indignum eius omniporenti*in corporis
fui habitationsgerebanr. Iuxtailludquod Pfal.ii8.
kriptu eft: Cofige timore tuo carnes meas, k iudiciis enim
mis timui. Fulgebat in his & illud relurredionis lumen
infigne quo Angelus refulfit,dum reuoluitlapidem monu-
menti.-De quo Matci itf.Etintroeuntes'ih monumentum
viderunt iuuenem ledernem in dextris, coofertum ftola
Candida, &obftupuerunt. Quo &Icfus fplenduit fub ilia
hoftiorum oblecratorum indufione, cum iraprouiliis in
medio ApoftoliciSenatus ädftitit comitatu, quos ide Do-
minus eofdcm verbis vit* imbüens cceleftem eft euedus
in arcem: Inter quos & beams confelfor Hillidins ita h*c
omnia in Cordisliii tabernaculo collo caui t, v t & iple quoq;
templumlandi Spiritus effici mereretur, de cuius vita ah-
qualcripcuruSjVeniam petodlegentibus:Non enim me arris
Grammatic* ftudium imbuit; neque audorum fiecula-
rium politaledioerudiuit,led tantum beati patris Auiti
Atuerni Dontificis ftudium ad ecdefiaftica follidtauit Icri-
ptaifi mihihon adiudiciu contingerent qu* ipfö pr^dican-
_______________ ■. , te audi