Gregorij Turoricnf.
B
moniales
I fugitiuas.
Exemplar
rùrforas. Erat iMtunc çeclaula quædam,qtiæ ante paucos
annos per mururnlè <feijciens,ad bafilicam lànéli Hilarij
cohfugtf, mu-lra itubbatilîàm crimina eiiomenS;» qikc ta-
menfahareognoiiimus. S.çd poftquâ>in monafterium per
eumïocü viide le pr æ c i p i u uc rat, fa ri ib us eft adt radia, pe-
tii t vc Ici u cellulam lecrerâ îeclauderet, dicens>Quia mul-
tum pcccaui indonri!mnî,&dornnarhrneamRadegund'é,
quæ illisdicbirsliiperfteseras. Volo m e,a it,ab h ac rrè-
qtfëntiàcon^regânonkçotiüs amouëre, & poetmentiam
pro negkdtiS meis agere: fcjo enim quia mifericors ell
minüCôc rémi cric confkëricibiis le peècata : & ingrelïà eft
inceUulauf Cumautem hocIcandalUmcômotum fùilïèt,
& Chtodieldis a Gum hëramno rege regcëflà eflèt, hæc
dïlrupco nodturnis horis ceilulæ ôfltio egrcllà eft à monafterio,
& ad Chrodieldem abijt, multa ficut■peins fecerat,
idetunnonere i Vt opportune inopportuneq; debeamus
quûf.unq-, cxcedentes Fedula prædicatione corrigerë: &
pietàté proteftaturadbmnia vtiîe efterideo fiiggërimus Vt
adhuç oratione àflidua domini milèricordia deprecemirft,
vt iplblpiritui copunétionis iplâs iriflammaré dignetur, vt
id q> ;e r deliâritm.viræfimrcontraxillèjdignàlâtisfaétione
poenitëât: vt in mbnaftërio luo’veftra prædicarione animas
[Jquæ quodamnaodo perierunt.propitib Chrifto reuercan-
tur: vFille qui vnam humeris inlatamerranté Quem ad oui-
leieduxK &deiftarû tranlgréfiîonequafi adquifitogregi
congaudere dignetur. Hoc Ipecialius poftulantes, vt prb
nobk intercdllonumveftratumfiifFragiaindefînentcr.vt
confidimusjtribuatis. Peculiar’s vefter Ætherius peccator
Falurarepræfiimo, Cliens vefter Helychius reberenterâu-
deo làlutare. Amator vefter Syagrius reuerenter fitluro.
Cultor vefter Vrbicus peccator fàmulanter fiiluto. Vene-
ra tor vefter Veranus Epilcopus,reuetcterlàluto. Famulus
Vefter Felix làlutare prælumo. Humilis vefter atq; amator
Felix aiideo làlutare. Humilis acq;,obediens vefter Berth-
chramnus Epilcopùs làlutare prælumo.
criminadeabbatilïaprorümpens. :? .
D um au te m h æc agere mur, GundegifilusBiirdegalen-
fis, adiundfcts lècum Nicafio Engolifmenfi, & SafFat io Pe-
tragorico,aciplb Moroueo Pictauenfi Epifeopis.eo quoc
hûius^rbis metropolis'elïët,ad bafilicam làndii Hilarij ad-
bénît, argués has püel1 as, & in monafterium reducere cu-
piens. Sed cum iilæ obftinaeius reluélarcntur, & hiecum
reliqtiis iuxtaEpiftolamfiiperius nominatarft eis excom-
municationem indiceret.exurgensnirba murionum præ-
fetorum tanta eôs in ipEiancfti Hilarij bafilica cçde madla-
liic.vt conrueiitibUs in paüimento Epilcopis vix côfiirgere
poflent. Sèd & diaconi & reliqniclerid iangiuneperfufi,
aimeffradlis capitibus bafilicam fiint egreflî. Tam îmftié-
lusèrirm éos,& vc credo,diabolo coopérante,pauor oblè-
derat, Vtègredientesàlocolànélo.nec fibi Vale-dicenteSj
vnuFquisq; per viam quamarripere potuit,repedarér.Ad-fbit huic calamirati,&Defiderius diaconus Syagrij Augu-
ftodunenfis Epiicopi.qui non inquifito Cleniflumÿiisva-
do, quo primü litus attigit, eft ingreflus : ac natante equo,
ripæ virerions cam po eueélus eft. Ex hoc Chrodieldis or-
dinâtores eligit, villas monafterij peruiadit,&quofcunqué
de monafterio arripere pocuillèt, plagis ac cædibus adfè-
étos fuo féruitio lubiugabat,minans, vt fi monafteriu pol-
let ingr^di'abbatiilam de muro proie dlâ, tçrræ dëijceret;':
Quod cum Childeberto régi nunciatum füilïèt, ftatim di-
rëtta audloritate præcepit Macconicomiti, vt hæc répri-
merëomni in ten cion e debeïet. Godegifilus auté éum has
■à comnlunione fiilpenïàscumcætéris,Vt diximüs , reli-
quiflet Epilcopis, Epiftolam ex luo fratrumq; prælen tium
nomine conlcripfir ad Sacerdotës illos1, qui tune tege
~Gûhthchramnofuerantadgrçgati:à quibus hæc relcripta
Tuicepit.
Domnis lèmper lius atq; Apoftolica lede dignilfimis,
Gundcgifilo,Nicafio & SafFario, Ætherius, Syagrius, An-
nacharius HeiÿchiusiAgroecola, Vrbicus, Felix,Veranus,
item Félix,& Bèrthcramnus Epilcopi. Literas veftræ bea-
t i t udinis tantum relèrahre nuncio de veftra Folpi tate gauifi
excèpimus: tantum de iniuriaquamvos pertulifie iigna-
ftis,nô modico moerore adftringimur,dum&régula tran-
fccnditur,& nullareuerentiareligioni leruatur. Sed quia
indien ftis monachas , quæ de monafterio bonæ memoriæ
Radegundis , inftigance diabolo fùerunc digrellæ , quod
, nu llam à vobis acq u ieueri n t corr eétionem audire, nec in-
kramonafterij fui ièptade quoegrçiïæ fuerant.voluilïènt
retiei ti : inlùper bafilicædomni Hilarij per cædesveftras
veftrorumq; iniuriam intulille : quapropter ip£s à çom-
munionis gratia vifi füeritis FuFpendere, ac per hoc no-
ftram exinde mediocricatem elegiftis conlulere. Igitur
quia optimè vos nouirhbs ftatuta canqnum percurrille, ac
régula: plenitudinem côtinére, vt quiiii ralibus excelfibus
vidèrmir deprehendi,rton lolum excômunicatione, ve-
fnmetiam poenitentiæ lâtisfaétione debeané coerced : ea
de,ré addehréscum venërationis cultu iummæ auiditatis
dileéhônis.inftinâum, indicamus ea q.uæ d-.finiftis nos
çbneordanter veftræ fcntennæconferitiré , quoadulqj in
(ynoda)i côcilio Caléndis Nouembr. pariter pôfiri clebea-
mns coniriopari traiftare,qualiter talium cemëricas fræniû
diftriclibnis poflît accipere, vt deinceps nulli.liccac fub
h unt lapfitindkciente-iadtanriafimilia perpetrare. Attamé
ô i;ia ^ k JS a i^ é ^ .n ê dbfhnus Paulas Apoft. indefinenter
Sed&abbatil!arecicaiîic Epiftolam quambeata Radegundis
Epilcopis qui luo tempore erant,dirigi voliiit. Cuius
nunciterum iplàabbatilîàexemplariaad vicinarum vr-
biumSacerdotesdirexit : cuius hæc lime exemplaria.
Dbînihis lànâis & Âpoftolica fedé digniffimis in Chri-
fto patribiOmnibusEpilcopis Radegundis peccatrix. Co-
gruæprouifionistuncroboraliter ad efFeétu tendit exor-
diu.cüm genéralib.patribus, medicis aepaftoribus, ouilis
fibicommiflicaulàauribustiaditur , cuius lèiifibus com-
>> mendatur: quorum participàtio dé charirateconfiliüde
-
poteftate,lùffragium de oratione miniftrare poceritinters
uentum. Et quoniâolimvinclislaicalibusablbluta.diuina
prbüidentë'& inipirànte dementia,ad religioftishormam
vilàfum voluhtariè duce Chrifto translata : hæc pronæ
mentis ftudibcogitahsètiam, dé aliarüiti p ro fed ib u s, vt
adnunciante domino mea défideria efficérentur, reliquis
profutura, inftituente atqvrëtnunerante præcelléntilfimo
Domno rege Chlotharib, monafterium puëllâriith Piéta-
ûavrbé conftitüi : ëonditumq; quantum mihi munifice-
tiare galis ëftlargita, Faéta dohàtione,dotàui : inhipét con-
gregatio ni per me Chrifto præftante cblléétæ, tëgulam
fub qua lànéta Cælaria degit,quam Iblicitudo beati Cæla- >
iijantiftis Arelatenfis ex iiiftitùtione lànétorùm patrum
conuenîenter collegit,adlciui. Cui çbhlèntiertfibus béa-
tilîimis & hiiius düiratis,& réliquis f>êtifiéibus,é!é£tione
étiam noftræ congregationis domnarn St lororèm meam
Agnetem,qiiamab ineunte'ætàte lbcó filiæ colui & ëdu-
xi, Abbatilïam inftitui,àc me poft Deum ciu s' ordinationi
regulariter obeditdram commifi. Cuique formam ApO-
ftolicam obferuanteSjtam ego quam Ibroresdelubftaiitia
terrënaquæpoffidere videbamur, faétis c hard s trâdidî-
mus metu Ananiæ &SàppHiræjih monafterio polîtæ,nihil
propriü teleruantès. Sed qübhia incertaihnt hmiianæ co-
didonis momenta vel tempora, quippé ihundb in finem
currente,cum aliqui màgis jjrOpriæ qua diuinæ cu^iâtvo-
Iuntati Feruire : zelo duéta Dei hanc fiiggeftibnis meæ pagina,
apoftolatus veftri in Chrifti iibmine luperftés pbtri- '
go vel deuota.Et quia prælëris non valiii^quafi vefttis pro-
uolutaveftigijs Epiftojæ vicarietateprofternor, coniurâs
per Patrem & Filium & Spifitum làndü, àc diem tremédi
iudicij, fie reprælèntatos voâ Bon tyrabnüs oppugnet, Fed
•legitim us rex coroner, vc fi calù póft meümobituni quæ-
cunq; pérlbna,vel loci eiuldem pôtifex, lèii poceftas prin-
cipis,vel alius aliquis,quod nec fieri crëdimus,cöhgrega-
tionc, vel lùafîi maleuo lo, vel impulfii îudiciario peiturba-
re tenrauerit, aut rëgulam frangere, lèu Abbatillàm altera
quam ibrorcm meam Agnetem, qua beatiilimi German!
præfendbus luis fratribus benediétio confecrauic: autiplà
congregatio. quod fieri non potelF,habitamurmuratione
mutate contenderir,vel quafd a dominationes in mortafte-
rioivel rebus monafterij quæcunq; perlona vel pôtifex loci
prierer quas anteçdfores Epifcopi,aut ali j me lùperftite
habuerunt, nouo priuilcgio quicunq; adfëétare voluerit,
aut extra régula exinde regredi quis tétauerit, lèu de rebus
qu'as iri me prçcelténllimus domrius Chlorharius,vel prç-
F
Cap-41.
ExcplatEpi-
ftolx Rha-
degundis ad
Epilcopos.
Rhadcgun
dis Mona-
cellenrilE™ doroni regts filij fuicsnnilemnt:'& ego ex
« o s præceptibnis permiffa monafterio tradidi poffiden-
duin, & per auûor.tates præceilentiffimorum domnoru
regamChatiberti, Gunthchramni, Chilperici,&;Sygiber-
cijCum facramemiinterpôûtionej& ftiamiri manuum kibfcriprionibus
Sadegun-
dis eligit fc-
pultutain.
obtinui confirmari: aot exhis quæ alij pro
animarum fuarù remedio,vel forores ibidem de rebus prô-
priis contuleruntialiquis ptinceps, aut poncifex;autpo-
tens,autde fororibus cumslibetperfonæaufi mmuere.aut
fibimetad proprietatem reubcare.facrilegovotoçonten-
J r i t ,i r a veftram fanbütatemfucceiTorumque veftrorum
poft Deum pro meafüpplicacionc& Chrifti'Voiuntace m-
eurratrvt ficut praidones Ö; ipol atorc, paui'em extra era-
tiam eeftram habeantur: nunquam de no ftra régula vel de
rébus monafterij obfiftentibus vobis imminuere valeata-
liquid aur mutare. Hocetiam deprecâs, v f cum Deus p rs -
di dam domnam-fororem upftram Agnetem de leculo migrate
voluerit, ilia in loco eius Abbatiflà de noftra cogre-
gatione debeat ordinäre, qu xD e o & ipfi piacueril,cufto-
diens régulam,& nihil de propofito fanditatis immlnuet:.,
nam nunquam propria aur cuiulcumq; voluntas pnecipi-
tet.QuoU fi,quod  fit, contra Dei mandatum& a u d o tl-
■tatem regum aliquis de fupralcripris conditionibus coram
Domino &Sandis eius precabilirer commendans agere,
aut dé perfona, aut fubftintia minuenda voluerit, aut memoratæ
forori meæ Agneti Àbbatiflæ moleftias aliquas lnferretentduerit,
D e i& iàn dæ ctucis'&B.Mluiæmçurrat
iudicium , & beacos confeflbres Htlarium &Mamnum,
quib9. poft Deum forores meas tradidi defendendas.tplos ,
habeatcontradidpres& perfecutorcs. Te quoqueBeate j
P ontifex, fuccefloreiq; veftros.quos patrônos in cauiaDet ;
diligenter adiciico, fi ,quodabfit,extiterit qui contra hæc
aliquid moliri tenrauerit, pro repellendo & confutando I
De ihofte , non pigeat ad regem quem eo rempote locus .
iftercfpexeric.veUdPidauatnciuitatemprorevobisante
Dominumcommendatapercurrere.&contraauorumm- j
iuftiriam executores & defenfores iuftitiæ laborare, vt taie j
nephas nufiomodb fuis admittiremporibus rex pauamr
CatholicuS.ncc conuelli permitrat quod Del & mea & regum
ipforum voluntate firmacum eft. Simul etiamprmci-
pes quos Deus pro gubernatione populi poft deceliunt
mettra fiipereife prxceperit, coniuro perregem émus re-
gninoti erit finis, & ad cuiùs nutum régna conflftunt, qui
eisdonauipipfiimviuerevelregnare. vt monafteriu quod
ex permUïït.&folatiodomnorum regum,patris vel auteotum
conftruxifle vifafirm,dordinaifereguiatlter, veldo-
tafièfiibfuatuitiorfe&ièrmonevnacumAgnete Abbaul-
j fa iubeantgubernare; «cinulloneq; fæpe didam Abba-
tillàm nollram,neq; aliquid ad noftrum monafterium pertinensmoleftari,
autinquietari, vel exinde imminui, aut aliquid*
mutari p ermittant, fed magis pro Det întuttuvna
cum domnis EpiC opis ,ipfi me iùpplicante coram redem-
pcore gentium ficut eis cômpndo,aefcniàrimbeaht & munir
: vt in cutus honore Dei femulas protegüt, cum defeti-
fore paupetum, &fponfo virginum perpetualitec æterno
focientuti nregno. Illud quoque vos &nftos ponnhces.as
præcellentiffimos domnos reges, & vniuerfum populum
Chriftianü,coniurope» fidem Catholtcamin quabaptt-
zati eftis,&Ecclefias quas conlêruàtis, vc in bafilica quam
in&naæ Mariæ doimnica: genitricis honorem coeptmus
ædificare, vbiecia multæ lororcs conditæFuntinrequie,
fiue pêrfeéta ,_fiue imperfe6ta?cum me Deus de hac luce
migrate præceperit»corpuf.ulum meumibi debçac lepeh-
ri; Quôd fi quis altud inde-voluerit, aut fieri tentaueri t, qb-
tinente truce Chrifti, & beataMaria , diuinamvltionc in-
currac: & Vob«s inter»:urreiicibus, inloco ipfius bafilicæ
merearcum fororû togrtgacione obt nore loculum lèpul-
turæ. E t vt hæc Fupplicacio mea, quam manu propria Fub-
F r pii, in vniuerlàiisEcdefiæ archiuo lèruetur.eftufis cum
lachrym s depreeor » quatenus fi c ontra improbos ali quos
necellltasexegerir» vt veftra defcnfionclbror mea Agnes
Abbat fià.vcl congregatio eius,quo fuccurrt fibi popoFce-
rinr, veftræmif.ri.ord æ p;aconlolâtioopempaftorahfp-
licicudinc Fubmiiiiftrvt: ncc de me deftitutasleproclamer,
qu-bus Deusprafid. um veftræ gratiæ præparami.Illud vobis
in omnibus ante oculbs reüocantes, per ipfum qui de
crncegloriolàvirginem fîiam genitricembeato IoanniA'
poftolo commendauic, vt qualiter ab illo completum eft
Domini mandatum, fie fit apudvos , indigna & humilis
domnis mets Ecclefiæ pattibus &viris Apoftolicis quod
commendô: quod cum dignanter leruaueritis depofitum,
metitisparticipa cuius impletis mâdatum Apoftolicum,
dignereparetis exemplum. c
Poftjiæc Maroueus EpiFcopus,cumdiuetlà inipropcria
ab his audiret, Porcatium Ab b a te m bafilicæbeati Hilanj,
j adGundegiiilum Epilcopum.'&reüquoscomprouinci*.
! le's eius deftinat,vt data cômunione puellis, ad audientiam
j! vèniendilicentiainindulgercdignarentur: lèdnequaqua
! potuitobtinere. Childebertus autem rex, cum affiduas de
! veraque parte,monafterij Fcilicet,vel pueliarum quæ egrefi
i fæ fuerant, moleftias pateretur, Theutharium Presbytern
^ ad ditimenda; querimonias quæ inter eafdem agebantur,
■ deftinat. Cui prouocatæ Chrodieldis cum reliquis puellis
j ad audientiam,dixerunt, Nonvenirrtus,quia àcômunio-
! ne fulpenfælùmus : fi reconcjliari m ercmur, tuncadau-
: dientiam venire non differimus. Hæcaudiensille, ad Epi-
I Icopos abiit: curiique cum his de hac caulà locutus fiiinèt,
j nullurn effedum obtinere potuit de communione earum:
& fie ad vrbem Pidaüam regrelFus eft. Puellæ vero fepara-
1 tæabinuiccm ,aliæ ad parentes, alias ad domos proprias,
1 nonnullæin hæcmonafteria,in quibuspriusfuerant,lunt
regrellæ: quia hyemem valida fimulpofitæ propterpenu-
riàm Egni tolerare nô poterant. Paucæ tarnen cum Chro-
dielde&Bafina remanlèrunt. Erat enim tune & intereas
magna dilcordia, pro eo quod altera alten le præponere
cupiebat. ^
Cap. Ai-
Theiithaliumfcandaluincô
Eo anno poft claufum Pafcha, tam immenlà cutrtgran-
dine pluuia fuit, vt intra duarum aut trium horarùm Ipatia
etiam per minores vallium meatusingentia currere flumi-
naviderentur: arbores in àutumno floruerunt,&poma
ficut prius dederanc, ediderût. Menlè nono rolæ adparue-
runt. Flumina vero vitra raodumexcreuerunt: ita vtexce-
dentia litoraloca quæ nunquam contingere conlùeta fue-
rant.operirent, non miniihü làtionibus infereiitia damnu.
GREG OR II T VRONENSIS
H I S T O R IA RVM»
:L I B E R
Cap.AAH
N N o igitur quintódeeihio Childeterti Re- ^
gis,Diaconus nofter ab vrbe Roma landoru
cum pignoribus veniens,fic retulit,quod an-
t no luperiore, menlè n o n o , täntainundatio-
^ ne Tyberis fluuius vrbem Romam obtexit,
vt sdes antiquee diiuerennir: horrea etiäEcclefias lübuer- 1
fiifint.in quibus iionnulla millia modiorumtriticiperiere.
Mültitudo etiam lèrperitium cum magno dracone in mq-
dum trabis valid«,per huiu|fluuii alueum in maredeFce-
dit. Sed fuffoeat* belli* inter lälios maristurbidi nuttus*
litori eieébe.Funr. Subfecuta eft deveftigio cladés quam
inguinariam vacant: nam medio mcnfe xj.adüeniehsmn-
mum omnium^ iuxta illud Iqllod in Ezechiele P ropheta
legitur, A Famäuario meo incipke,) Pelagium Papam per-
cuiic: quo defunéko, magna ftrages populi de hoc morbo
feéta eft. Sed quiaEcdefia Deiabfque re&ore eile non poterat,
GregoriumDiaconum plebs omniselegit: hie enim
de fenatoribus primisyab adolefcentia deuotus Deo, m rebus
propriis Fex in Sicilia Monafteria congregauit: iepti-
mnm intra vrbis R om* muros inftituic: quibus tantä de-
legans terrarum copiam, quantaadviélumquoudianum
pr*bendum fufficérec, reliqua vendidit cum omni praen-
dio domus, ac pauperibus erógauit: & quiante lerico con-
textu ac gemmis micatibus folitus erat per vrbe procedere
trabeatus, nunevili contextusveftitu,adaltarisdomimci
minifterium conlècratur: feptimufque Leuita ad adiuto-
rium Pap* adfeifeitur. Tantaq; ei abftmentia in dbis,vigi-
lätia in oracionibus,ftrenuitas in ieiuniis erat, vt in firma t o
1 f r ftoiha-
Pefti*.
{Gregorios
feptemmonailcriä
fundauit.