Quomodo
peregrin us
& Mona-
chus.
, De perfe-
ctione humilitant.
Cap. i 6.
De tnanfio-
Cap.17. loan. 14.
ciofiflima eft corporis acquifitio, quæ cam fàpientia exer-
cetur.
Peregrinus e f t, qui mente fàâus extra fæcularia vni- i
uerlà : lugens eft, qui in fame & fiti vitam ducit omnibus j
diebus vit* fùæ propter fp.em fiiturorijm bonorum. I
Diuitiæ religiofi fù n t, confolario quæ fit ex lu<âu & l'æti-
tiaquæ fit ex fide quæ in cubilibus fpleirdèur, Monachus
e f t,qui fedet extra fieculum , &femper fiipplicàt Deo,
vtadipifeaturfuturabona. Mifericorseft , qui datomnib
u s, in mente aiiquem ab aliquo non dïfeernit. Virgo
eft,*qui non cuftodiuit corpus fiium à poilu tione ta'ntùm,
fed is, quiquando folitarius eft verecundatur in femetipfo.
Si diligiscaftitatem , tnrpeS cogiiationes per meditatio-
nem le6tionis& attentam orationem éxpelle , & tunc ar-
maberis contracaufàs naturæ , quia fine his impoffibile
eft munditiam in anima inueniri. Si-vis inuenire gra-
tiam vel mifericordiam po'flidere , prius afliiefte teip-
fum contemnere omnia, ne mens iptorum pondéré diC-
fbluatur, & extra terminos fiios fiat. Nam cerrificatio mi-
fericordiæininiuriarumpatientia demonftratur. Humili-
tatis perfe&io eft acculàtionis flagella cum gaudiofiiftinie-
re. Siinveritate mifericors es, cum aitferuntur tibi iniù-
fte tua, ne contrifteris interius.nec exterius damnum recites,
fed diluatur potiiis ia&ura iniuriantium à mifericor-
dia tua,ficut viniaufteritas per abundant iam aquæjoftende
cuique multitudinem mifericordiæmæ in bonis , quæ tri-
buis iniumtoribus tuis, &ficut B. Helifieus fecit inirhicis
fuis ipfum volentibus captiuare : nam quando orauit&ex-
cæcauiteos caligine, virtutem quæ erat in fe, oftendit. Et-
cum cibum.&potum dedit eis,&cos abire dimifit,mifericordiam
Domini monftrauit.
Qui in veritate humilis eft , patiendo iniuriam non
turbatur, nec exeufât fe fuper re in qua iniuriam eft per-
péflùs, fed recipit accufàtiofi em, vt virtutem; nec follicitus
eft fuggerere bominibus quod fit accufetus,fed veniam petit.
Quidam enim infàmiam luxuriæfponte attraxerunt fi-
b i, ciim tales non eflent : adulterij, alij longe exiftentcs ab
eo, fuftinuerunt, & femetipfbs lachrymarido poena pecca-
ti quöd non fecerant, honorabânt,& iridulgentiam de ini-
qui täte quam non perpeträuerunt, cum lachrymis ab iriiu-
riantibus expetebant , omni puritate & mUnditia eXiften-
tes in atiima-coronati. Àlij quoq; ne glorificareritur in vir-
tuofà conuerfàtionefilaquæ occulta eratin ipfîs,feinfànos
oftendebant cum eflent diuino fàle conditi & tranquillita-
tê formati, vtpote qui ex conuerfàtione fua fiimma landlos
Angelos operationum fiiarum prædicatores habebant.T ù
enim humilitatem putas habere, fed nonpoteris accufàri.
Si ergo feirc volueris, vtrum fis humilis,iproba teipfum in
fiipradidlis.
Multas manfiones Patris fiii Saluator vacat menfii-
rasmentium in ilia commorantiumregione-, videlicet
difereriones &diuerfitates, quibus in animo p e rfru uÄ r.
Non enim dodlrfnalocorum, fed ordine charifmatum
multas fore manfiones expreffit: ficut quiKbet matetiali
Sole iuxta finceritatem virtUtis vifiis & gratia fruituir, &
ficut vna lucernainvna domolucente , fit cuilibet lux
diuerfà in fplendores plurimos lumine indiuifo * ita in
futuro fieculo iufti omnes indiuifiIn vna regione mora-
buntur; quilibet autem ab vno intelligibili Sole illuftrabi-
tu r, fecundummenfuram fuam,&pro mentis valetgau-
dium,&lætitiam,tanquamab vnoaere eris&löco & cathedra,
8c alpedlu & forma : nec inuidebit qurs menluris
plus habentis vel minus, nec videndogratiam fùperabun-
dantemamid fui propriumque defedum; fiet fibi turba-
tionis & triftitiæ caufa, quod abfit, vbi non eft triftida, ne-
que gemitus. Quimmo quilibet fecundum conceflàm fibi
gratiam,iuxta menftiram interius deleâatur. Vna eft enim
vifio omnibus exterius &læritia vera. Etabiftis duobus
ordinibus altus ordo médius non eft, videlicet vnus fu-
perior, alius inferior. Inmcdio autem iftorum veritas dif-
ferens retributionum eXiftit. Quod fi verum eft, ficut ye-
tum eft,quid infipientius, &amentiusillisqui dicunt, fuf-
fidt mihi vitare gehennam, fi non intraiiero inregnum,
non euro, Nam euitare gehennam,nihilaliud eft,quam in-
trare regnum, ficut & i regno^xcidere, eft intrarë gehennam.
Non enim docuit nos Scriptura trés regiones, fed
quod cum veneritFilius hominis mfedemaießatu[tu, ouesqut-
dem a dextris, hadosautemfiatuet afiniflris: nec dixit tres or-
dineS jfed vfittm a dextris &'alium a finiflris, & diftinxit terminos
eorum,&tabernacula dicensilbuntiftiin sternum flip-
pliciumy feilicet peccatorés: Iufti autem in vitam atef nam, qUi
ftllgebum ficut Sol. E titemm: venientab Oriente & Occidente
é 1recumbent cum Abraham in regno catlorum-. Filij autem regni
eii demur in tenebras exterior es ^ibierit fletus & ftndor dentum,
qui horribilior eft omni igne. Q^id ergo non intellexifti,q>
cotrarium fuperioris ordinis eft iplagehenna,qux crueiat?
bonum ell igiturinftruere homines ad boniim, & trahere
ipfos ad commorandum fub difpenfarione diuina,&ab erröte
ad veritatis agnitioneni träsferre: Hie enim fuic Chri-
fti & Apoftoloi u ordo, & eft valde fublimis. Si vèro fe fen-
tit homo éx huiulinodi continentia&aflidua cortimunica-
tione, quod in vifiorie rerum fua continentiainfirmetur &
turbetur eins tranquillitas,&feientia obfeuretur,pro eo
quod mens fuaegetadhuc cuftodia & fenfuum fubiedio-
n e ,& dumvelitalioscurare,fuamdeftruitfanitatem, &
exit ä liber cate propria: voluntatis kd mentis turbationemi
Ifterecordetur Apoftolici verbij, eflecibum folidumperfe-
florum , & reuertetur retro,neaudiat tanquam in pro-
uerbio: Medicecura teipfiim. Contemnatquóquefeip-
fum: conferuet propriam fanitatem y & tam pró fenfibili-
bus verbis fuis quam vot ibus fuis , miniftret & doceät
conuerfatione boha. Cumqueariimam fuam in fanitate
fenfèrit, tunc etiam profit aliis & de aliis curam gerat..
Nam cum infirmus inuentus fueritab hominibus , elon-
gatuspoterit eis benefacere potiusin ccelo bonorum ope-
rum quam in vei b is, dum & ipfe infirmits'fit &egeatfani-
tate plus eis. Cacus enim,flcacum duxerit, ambo tnfoueamca-
dunt. llli enim, qui fapas habent fenfiialitates, & exercitati
funt,qui etiampbfluht fitmere omnemcibumVvideliCet
infultus omnium fenfuum, hec ab omnibus, qua: fibi oc-
currunt lsfionem incurrunt cordis, propter exercitario-
nem perfe&ionis, prsdicent & frudificentin humilitate.
Oculi Domini fuper humiles corde , & aures eiusadpreces eorum.
Quando diabolus vult meritem Religiofbrum contaminate,
immemor fornicarionis, prius in amore vana: gloria:
probat mentem ipforum, quia initium huius cogi tationis
eflèvitium non putatur: Ita enim facere confueuit cüftodi-
entibus mentem fuam, in quibus non poteft feminare co-
gitationes iniquas , 8c poftquam eduxerit eos annuncia-
tionefua, & cceperit cpm cogitationepriftina difpntare,
&elongaueriteos, ftarim indèoccurrit eiin formaforni-
cationis, & fubuertit mentem in rebus luxuria:. E t primo
quidem turbantiir infabito eorum incurfii propter
pra:cedentem caftitatem cogitationum , q u a occurrerat
rebus a quibus mens fuerac feparata. Et quamuis non
contaminantur omnino, a propria tarnen dignitatè deficit
ipfos. Si vero mens Conuerfa fuerit retrorfum , &
Cor.;. Heb. f.
[Luc. 4.
conculcauerit primum cogitationum infiiltum, q u a eft
caufa fuperdi&ionis feruiendi, tunc de facilipoterityitium
fuperari. Melius eft enim per virtutummemoriam * quam
per impugnarionem fubripere vitia , quoniam cum vi*
tia a fuaregione receduntj & mouentur per pugnam, tunc
menti imagines imprimunt atque formas potentium,
namque magnam hie pugnam poffidet contta meritem,
cogitariones vehementer conturbans & tumultum exci-
tans.Sed fecundum primam determinationemquam dixi-
I mus, veftigia cun&orum viriorum necapparent in mente
poft expulfionem. Corporalis labor & Diuinarum medi-
tario feripturarum conferuant m unditiam,laboremvero
corroborat vt fpes & timor.Spem &timorem in mente c6-
ftituunt, elongatio ab omnibus, & Oratio continuata.
Quodifquerecipiat homo Paracletum,egetdiuinisScri-
pturis, vt in mente fua bonorum memoriainformetur, &
ex conrinua leÄione innouetur in ipfo motus in b o n o , &
cuftodiatanimam fuam , 8c ab omni fubtilicate peccati,
qüia nondum acquifiuit virtutem Spiritus , qua: prolon-
gat errorem captiuantem vtiles anima: recordationes &
appropinquantem frigiditate mentis,quae fit inconfper-
none ipfius. Nam quando vinus Spiritus fuperuenit
virtuti anima: , quae operaturper ipfum , tunc pro lege
___________ ■ , . _______ , Scriptura-
eftd-n-
Q
A
ibor in
oritipnc,
Ö
,Anim*falutisfigna.
G
Gratia Ia-’
chryraarü.
D
Angeli.
Scripturarum mandata fpiritusadducuntur, &àfenfuali
materia auxilio nullo eget. Quandiu enim cor anima-
libusinftruitur , do«5lrinam nimirum error & obliuio
comitantur : cum vero do&rina Spiritus adeft , tunc
memoria cuftoditur illæfe. Sunt cogitariones bonæ atque
malæ, fi militer 8c voluntates. Primus ordo feilicet
cogitationum , eft m otus tranfiens in mente, ficut^venais
qui furgitinmaii, 8c in vndam fe extollit. Secundus
feilicetvoluntatum ordoeftquafi pauimentum &fimda-
mentum,& fecundum pauimentum termini non iuxta co-
gitarionum motus fit boni retributio atque mali. Anima
ex motu cogitationum conuertibflium non quiefeit , J i
vero vnicuique illarüm m utàtionum dedecus infeueris
in cordis fundamento non exiftente xxi. es tu ad alteram
dum quotidie aduerfils tua mala atqûe bona.
Auis impennàtaeft mens edudanouiter à connexione
vitiorum perpeenitentiam, &in tempore orarionis laBo-
rans extolli à terrenisrebus, & neqmeris : fed adhuc ferpés
fuper terra: faciem, & adhuc volare non potens. Veriim-
tamen colligit cogitariones fuas inlediorie, &opera,rio-
ne , & timoré, & cura veritatis. Nam praeter hæcaliquid
feire non poteft , &hæc quoqùe conferuant mentem im-
pollutamad breuetempus: pofteàverp veniunt recordationes
, & conturbant & contaminant c o r, quia nondum
perfentit tranquillisai aerem libertatis, ad quern per obli-
uionem rerum poft longum tempus colligit métem, quoniam'
adhuc alas habet çorporeas, id eft virtutes' quæ ma-
fàndi in pafEonibus & tribuîarionibus propter propin-
qüitatemfuam. Bona operario & humilitas, hominem
Deum fàciunt fùpêrterram. Fid es vero & mifericordia cito
fadurit ad munditiam tranfmeare. Calorem & contri-
rionem invna anima fieri unpoflibile e ft, ficut in vnö ho-
mine ebrietatem.& modeftiam cognitionum; cum animæ
datur hiccalor,auferturabeo contritio &ludus. Vinum-
que ad hilaritatem. Sed cdör ad animæ læritiam,exhibe ti -
bi illud, calefàdt corpus. Sed verbum Dei ad futurum &-
culum mentes. Sicutilliqui inebriantiir yino, figuras &
formas altcratas imagihantur, fic & illi qui inebriantur fpe
&calefiunt,neç tribulationem percipiunt., necaliquid
fæculàre. Hæcautem contingunt fimplicioribus çorde &
feruerjtioribus fpe &alia fimilia poll afliduam operatio-
nem & munditiam, quæ omnia præparatafiintilüs qui äm-
bulàntinfemita màndatorumDei ,' hic vtique guftatin
principio viæ Déi propter fidem animæ fùæ. Omnia enim
quæcunque vult Deus fecit. Beati qui præcinxerunt lum-
bos fuos ad mare tribulationum, in fimplicitate ,inferu-
tabifi modo propter amorem Deiinec diediderurit terga, !
quoniam ad fàlutis pbrtum quam citius dirigétur,& quiefi
cent iil tabernaculis éorum qui beiïe laborauerunt , 8c
conîblabuntur à tribuîarionibus fuis , & exultabuntin
lætitia cordis fu i, qui; fpe c ü rmn t, propter afperitatem
viæ nonreuertuntiir, nec expedant ad inquirendum dé
hacàfperitate ' , fed per hoc mare tranfeûntes &afperita- -
tem videntes, Deo gratias offeruntl quoniam liberauit
eos de anguftiis & rüpibus 8c huiufniodi afpèritatibus
nefeienribus ipfis. Illi vero qui mulras cogitariones in
mente reuoluunt voleritt s nimium ëflèfàpientes , quia ,
exponunt fe cogitationum fùbuerfîonibus ; præparant^
fcpigritiæi&præuidérëvolentesyîàmnoçumenti , plûtes
nifefte operàntur. Namcontemplationis vircuteSnodum
infpexit, necipfàs fentire promeruit y quæfunt alæ mentis
, quibus elorigatur a terrenrs 8c cceleftibus appropin-
quatut. Quandiu fenfibilibus rebus miniftraüerit quis
D om in o , irifiguris diuinacpnfiderat, & forma: return
ipfeium in fuis cogitationibus iarbrmantur : cum vero
per interiora fiunt, tunc iuxta menfuram fenfualitaris (uæ,
mens erit ad tempus fiiblimior formis rerum. Quando
anima tua appropinquaüerit vt exeas à tenefiris, hæc tibi
fintprofîgno:æftuatcortuüm &calefit,ficutignis die ab
n o d e , ita v t totum mundum reputes tanquam fterèora
&cinerem,neccibum appetasprædulcedine mirabilium
& feruentium cogitationum, quæ femp.er mouéntur in
in anima tu a, &datur tibi fons fubitolaehrymarum. Sic-
u t torrëns montium ablque violentia, quæ omnibus öpe-
ribustuisicommifcentur. Cum autem hæc in anima tua v,i-
deris, cqrifortare, quia mare transfretafti, & fic adiicias
operibus tuis ?8c tene bene cuftodiam ^yt multiplicetur in
te gratia de dië in diem, quoufque hie obuiaueris. ;Non-
duiii enim perfecifti viam tuam , nifi pertingas ad opus
Dei. Quod fi poftquam veneris, & acceperis' gratiam la-,
chrymarum, cellauerint lachrymæ, & calot tuiis firigefâ-'
<dus fuerit fine alterariohe altetius rei, feilicetinfirmitatè
corporis,ne tibi quid,quoniam in elationem aut negligen-
tiampctuenifli. Sioperanonhabes ,devittutibus nonlo-
quaris. Prerio.&in conlpedu Domini tribulationes, quæ
funtpro ipfo & propteripffim,& fiiper omnem orationem
Scfacrificiiim 8c odorem , & fùdoripfarum fuper omniaa-
romata. ^
Quamlibet virtutem, fine labore corporis fad am , re-
puta ficut abortiuum exanime. Oblatioiuftorum, lachry-
mæoculorumfuorum, & facrificiun\acceptabile, gemitus
eorum in vigiliis. Oratio humilis tanquam ab ore ad
aures Dei.Domine Deus meus, tu illumiha tenebras meas
in tempore tranquillitatis tuæ. Clama in operibus bonis
humiliât us : Clamabun t ad Dominum iufti,corporis pondéré
anguftiati, & in dolore preces ad Deurn emittent, in,
clamore vocis fùæ fàndi ordines ad auxilium accèdent, vt
cofortent eos & in fpe confolentur.Çommunicant Angeli
* Rite iftud acctpitoycertum eft virosperfäos int erdùm in exer-
citio virtutumtquarum habitus alte defixos conferuant, fumma
cum animi turn corporis voluptateafjici. At nec iUud minus explo-
ratum aftiones virtutum frequentes corpus extenuare yatterere,
ftangere,confumere, & pier unique cum maximo corporis labore &
nifuperficiyprafertim cum corpus domandum, & retundenda eius
ejfrenisfuperbia.
eorum ante portas domorürti fuàrüm femper feden-
tes inueniünt qüafi dicentes , vt piger tranfmiflùs ad
viam, dicit : leo eft in via & homkidainp’ateis : &iuxtaillos
dicentes : filiosGigantumv id im u s èramus eisficutlocufta.
Hi lune qui in temporèfui in v ia , quifèmper volunt ëf- .
fe fàpiénces. Sed ponere prindpium omnino non ya*
le n t/ Idiota vero tranfiiatat in primo calore, de corpore
nullatenus curam gerens , neccègitans in femeripfb,
.vtrum lucretur aliquidnec ne de fua negotiatione. Non
fiat ribi mulritudo fàpienttæ lubricùm animæ & la que 11s
anté façièmtuam : fed in Deo confifùs , virilitet; pone
initium incedendi- per viam quæ fàginæ plena eft. Ne
femper vtdeàris egenus & nudus dfeientia Det,tim id us enim 8c qui
ventospraftolatur non feminabit : melior eft enim mors pro
De ô , quam vitacum verecundia & pigriria. Cum volueris
ixlcipere opus Dei, prius conde tefbmentum, tanquam
> non habeas viuere in hac vita: & ficut file qui fe parauit
ad mortem defperans de vita fùa, donee perueniat ad tempus
terminifùi. Et hæc habeas in mente tu a , «caueasne
impediaris fpepoenitentis vitæadpugnandum &vincen-
dum. Nam fpes huius vitæ relaxat mentem, propter quod
nihil excögites omnino, fed fidei da locum in mente tua,
& hocmemorxrediernm quieuntpoftmortem tuam,&
nuquam läxatio veniet tibi iuxta fàpientem,qüi dicit,quod
mille anni huiusfaculi non funtficut dies vnus inßculo itftorum.
In forritudine tua incipe omnem bonam operationem,
n ec in duplicitate animi accedas]ad earn,nec hæfites in corde
tuo fuperipe, ne labor tuus fiat inutilis, 8c onerolà oratio
laboris tui,fed credein corde tu o , quod mifericors
eft Dominus, 8c exquirentibus eum dat gratiam ». non
fecundum operationem noftram, fed fecundum multitudinem
& fidem animarum noftrarum. Ait en [mfiat tibi,ficut
credidtftu Diuerfitates operationum fùnt. Quidam ehim
pertülit virtutem capitis fùi pro cplledtis bora rum to ta
die talitei/agens. Alius genuflexionibus laboran s , & fic
permanens colligit numerum orationum fiiarum. Alius
mulritudine lachrymarum fùpplet locum colleétarum fiiarum,
&contentus eft eis. Alius follicitus in meditarione
intenrionisfiiæ, 8c colligit regulam iniunftam. Alius erü-
ciatanimam fuam in fame, ita vt etiam nequeat complere
colle&as.Aliusinferuenticogitatiohepfalmorum permanens
continuam colleiftäm fàcit ipfàm. Alius ftudet ledio-
ni,& calefit cor eius. Alius abripitur diu i nos cofiderans in-
£
Freu. i i .
Num. 13.
G
Ecclef. h.
Malat, j.
H
Matth.X.
relledus I
i1