B -
Chlotha-
ï & Dä;
Sliasdifcc-
0 ¥ S 4-
Godin ns v
noue ream
. duxir.
Gregprii TürbnèriJ'.
ce patriæ conuemflentjibiqi.horüo rtotnine Ermenhdrius^j £
quigubernatpr Pa'latii Chariberti filii ÇWcuharii crac, àfi-Srmcnha-‘
pucrisÆginanis genere Saxonum optimatibuS interiîcè- jtm.ncci'
re tu r, pene fueratexinde nimiamültorum ftrages iecuta, j
nifrpioefenti^Çhlbtiiaüi iiiterubniente fimul Sc hæc cu-
rnnte fuiflèt depreflum. Aegyna iubenteChlothario in
monte MerCuriireiedit-, pluntnarh lecum habens homi-
num multitudinem pügnatorü.-ProdulfusauunculusCha-
riberri, exercitum Vndique colligens 3 fùperiplùm Ghajri-
Berturo yplebatixruerêi Ghlotharius iBùtgundiæ barones
jpeciaUiis iubepyt cuius,pars fjum volebàt defugere indicium,
Çap.yj:
eoruminftanria&viribüs opprimerërur eàpaâtio-
ne atque iuffione regia nacanturi Anno XLv.regiîî'fuiChlo-
tharius morirur, & in raburbäno Barifiis in Ecclefia ländti"
Vincentüiepelitur. Dagobertus cemens genitorem fiium
fuiflc defun&um » vniuftrlôs Leudes quos regebat in A u-
ftriaiubetjncxercim promouerei roiflos in ßurgundiam
& «Auftriam dirfexit vt fuum deberent regimen eligerc.
Crimque Remos venii&t, Sue flionas peraccëdetis,omne/
pontifices & Leudes de regnp Burguhdice inibi fè tradidif-
fenofWntur.Sed&Auftialri.pontifices & proccres plu-
rirna pars; regnum Dagöberri yifi font experifle. Chari-
•bertus frater Rias nitebanir>;fi potuiflct regnum adiume-
re$fed eius voluntas pro iimplicitate parum fortitur eife-
û u ra . Produisis vofens,nepQtem ftabilire inregnum ad-
uerfos Dagpbertüm mufcipulare ccçperarsfèd hiiius rei vi-
ciflicudinem prôbàliit euentus. Gum regnum Ghlorhä-
rii tarn Neptrico quara Burgundiæ à Dagoberto fuiflèt
præoccupâtum > captifcheiàuris & foæ ditioni redatftis,
tandem rnilèticordia motus, confitio fàpientium vfos, ci-
tra Ligérem & limitera Hiipaniæ, qüi ponicur parti bus
Yualèohicæ, feu 8c montes Pyrenæos pagos & ciukatcs,
qubdfratrifiio ÇharibeJtô ad tranlîgendum ad inftarpri-
uato habituad viuendum potuiiTet iufficerc , concefliflè
ï*agum Tholclànum, Chatorcinum, Aganenfem, Petro
çorreum, & Sanconiçum > vel qnod ab his verfiis montes
Pyrenæo3-«xcluditur, hoc tantum Ghariberto règendum
conceffit, quod & per paâionis vinculum ftrinxit,vtam>-
plius-Châribertus nullo tempore aduerfos Dagobertum
de regno patris repecere præfomerer. Charibertus ièdem
ïh o lo f e eligeris régnât in parte prouinci« Aquitaniæ.
Pollanno&tresjrpoftquam regnare céepiflèt, totam VuaL
contain cura éxerdtu (uperatam iuæ ditioni redigit > ali-
quantulumjlargius regnilùi fpatium fecit.
Dagobertus cum iam anno vip regnaret maximam patris
pane m , regnum vriùpramemini Burgundiæ ingtfedi-
tur.Tanto timoré pontifices proceres in regno Burgundiæ
confidentes, feu 8c cæteros Leudes aduentus Dagobert!
concufieiatjVt à cunélis eilet admirândunicpauperibus iu<-
ftitiam habentibus gaud iura vehementer irrogauerar.
Cum que Lingonas ciuitatem veniiïèt, tanta in vniuerfis
Leudibusfiiis, tarn fublimibus quam pauperibusiudica-
bat iuditia ,,vt crederetur ortinino finde Deo placibile, vbi
nullum interçedebat præmium, neeperibnarum àceeptio>
ni il fola dominabatur iuditia, qua ni diligebat altidimus.
■ DeindeqggredusDjuion^, imoque & Latona refidensàli-
quantis diebus, tanta intenfione ad vniueriûm regni iai
p op ulum iu ditia m i udicand i poiùérat. Huius benignitaris
deliderio plenus nec foninum capiebat oculis, nec cibis (à-
tiabatur,tntentiffime cogitans, vt omnes cam iuditia rece-
pr i*;e confpcétu fuo læa remearentvEodëmdre qu o Bado-
li^-d Cabillonumdeliberarc properant, priufquam lucefi
lerer balneum Ingrediens Brunulfiim auuncülum katri
Chari berti inter ficerc iu(Tît,qui ab Amaigario,& A me per- j
to ducibus ^Vuilliba ldo patricio interfedbtis ed,eumque
fublimaris iti A u d ru ,e o quodedetïpiè Ródóaldus rebus
plarimis dttatus, caiterum fecultatis cupidus p e r u a fe t^ r
pèrbiatdeditus.eiatiqne plenusj oec qüicquam bont in ip -
10 rèperiebatur, Ciimqj Dagobertus ipfiim velletptoluis
facinoribus intetficere ■> &odoaldusad Ghlorhaxium tetga
;vertit, vtfiiam eum filio vicam qbtineredignaretur. Chlo-
iharius ciim Dagobertum vidiiïèt. inter caeteras collocu-
tionesRodoaldo vitam precatur.Dagobercusfromitténs»
d id quod male ge (Ter at emendaret, Kodoaldus vitte peri-
culum non haberet: ièd nulla excante mora cum Rqdoal-
dus cum Dagoberto reuerdis accediiïèt, iudu Dagoberti
ihtcrfed used:quem Bertharius homo Scatpionenfis eua-
ginato gladio ad odium cubiculi capite truncauit»
Anno xLii. regniGhlothariirDabobercus culm regio,
ex iuflii patris honede cüm Leudibus, de Piato proeul Pa-
rifios venit, ibiq; germanam Sichild* reginacnomine Gó4-
ttiatmdem in coniugium aècipit.Trahfa^is nuptiis die ter*
tia inter Chlotharium & Dagoberturq filiufti mum graqis
óftafiiit eptitentio. Petebat enim Dagobemis Vt cunóta
qüsadregnum Auftrafiorum'pertinebaftc, fuaedtóoniyeP
let tribuere: qu.od Chlbthartus veliementerdenegabat ei-
dem, exhoenihü veile edheedere, ele d isa b hts duobus
regibus xn.Francorum proceribus vteoram difceptatione
htec finiretur concc ntio: inter quos & domnus Amnl/uS
pontifex-Metenfis cum reliquis Epilcopis eligitht, qui be-
«igniiTime, vtfua erat (andlitas, inter patreni & fi liujn.pro
pacis loquebarar concotdia.T aftdem d,pontificibu5 vella-
pienrifiimis viris proêèrraus pater pacificatut 'cum'filió,;
reddenique ei iblidatum quod afpexerat ad regnum Au-
drafiorum, hoe tantum exindequod citraLigerem vel in;
Prouincite pactibiis fitum erat,(ua: ditioni retinuit. r; .
Anno XL. regni Chlotharii Vuarnkariüs maior dortuis
moriturifilius Godinus animo leuitatis imbutns nouerca
(üamBertanemeo anno acceptt vxorcmivnde Chlotha-
riusrexaduerfiiseumnimiofurore perraotus, iabet Ar-
nebertum ducem qui Goainigenpanam vxorem habebat,
eum cü excrcituinterficere. Godinuscemens fuae vit«pe*
riculum terga vertens cum Yxcne ad Dagobertum regem
penexitin Audriam & in Ecclcfia ianöi Apri regio timore
perterricus fecit «oniuginm. Dagobertus per legacos pro
eius viüif^pius Chlotbariumregem dcprecabatur.-tandem
a Ghlothario promictitur Godini yita coneeiTa, ramen vt
Èertanem quam contra Canonum indicuta vxorem aece-
pêrat,relinquerct. Cumqueipfe leliquiflètj.&rèuer fus cf-
lêf in regnum Burgund \ x , Bexcanc continuo ad Ghlotha-
riu perrcxic,dicens:Si Godinus confpeftui C hlo t liarii p ie fen
cat ut , quod ipiutn regé vellet interficereiGodinu s iulTu
Chlotharii pr^cipua loca ianftolum domniMedatdiSuel-
fionas, & domni Dionyfii Parifios ca prxuentione&cra
menta datums adduceretur> vt jêmper deberetOhlotha?
rio ede fidelis, v t congruc locus edet repertus, quo pa<5to
aiuisinterficeretur. Chramnulfiis vnus exproccribus, 8c
Vualdebertusdomefticus diccntes ad Godinum,vt Aurc-
lianisin Ecclcfia(an^i Auiani, 8c Turonis aduminafan&i
Martini ipium ïacramentum adluic impletum, adiret.
Quod cum in luburbano Carnotis C hramnu 1 fo indicante
8c tranimitténte hora prandii in quandam villulam venii-
lèc, ibique Chramnulfus & Vaaldibertusluperiplos cum
exercitu jrruunt, eumque interfi ciunt: & eomm qui cum
ipibadhuc redicerant quoiÜam intcrfècerunt, ahofq ue ex-
poliatos in fiigam yercentes rclinquunr.Eó annoPalkdius
eius filius &Sedutius Epilcopus Tholoianus inculante Ai-
gynaneduce,quodrebellionisVuaiconorumfuiilcntCon-
icii,exilio tetruduntur. Bofo filius Audelani depagoSram-
pinenfi iullu Chlotharii ab Arneberto ducc interficitur,
reputameiduprura cumSighildiregina. Eo anno C hló-j Cabillonovbiiudidcamorcqu^ceeperatperficiendoDa-
tliarius cumproceribüs 8c Leudibus Burgundiae Trccafi-{ gobern’is;dirigitintentius. Poft pér Auguftodunu Anthi-
nis coniungi^ür,cum eos follicitadctsfi veJÏent mortuoiam lioderumpergens per ciuitatéSeaonasParifios venit,ibiqt
Vuarnliarioaliumineius honorisgradum fiiblimate. Sed Gomarrudemreginam Romiliaco villa, ybiipiam iu nia-
om nes vnanimiter denegances, le nequaquam veile maio- trimoniu acceperat relinqitcns,Nanthilde,vnaui ex puellis
rem domus eligere, regis gratiam obuixe petentes cum re- dc monafteL'ioaccipiensreginairiiubliraauin Vfq; eodem
getranfigére. / j temporeabhritio quo rcguate coeperac confilio primitus
Anno XX1 v. regni Clotharii , cum pontifices & v- beatiflimi Acnulphi Metenfis vrbis poncificis, 8c Pippin*
\ niuerirprpceres regni fiii tam de Audriaquam de Burgun- maioris domus yfirs, tan ta proiperitate regale regimen in
dia Clypiacum ad Cblptharium pro Volitate regia & lain- Audrja regebac, vt a cunótis getibus immenio ordi ne laudera
Oagobciti
' iq.uabUi-
Cap» to.
Pippinû^i
Posas de-
»uncams
meigitut.
cap;gj.
Hcraèlüe
peditione
D
HißFranc.X I.
dè'iri Kabérèt.Timtfrë véto fie ïbrtifiia ‘CbhCüflerat vtilitas,
vt-iàm dôuotiblië arripérèt fiué lè traderb ditiôni, vtetiam
geilte s qua: circa limicem Äiiarotiim 8c Schtuoaira ebnfi-
ttuiit.ëu ni' p rc ni pceexp'étereht; vt illép oft tfc rgu m ebrtim
ireti'oeliciterj& Auaios &S el au ©i' cçtfe rafq u e gén ri uiii na-
Tîôifes vlque matuim puolicam fii ditioni fubiieiendos
fiduéidlifÈr^pondcbac Pod difeéflttin beatî Armlid adhuc
èOafiliôPippinimaiôrisdoniuSj&Ghiimbertiponfl’fîeis
Vrbis Colôniaî vfiis | ab ipfb fortitër admôninis tantæ
prolperitatis &'iuditiæ amofé cômplexus vnmbrfaS fibi
iubditasgeiites viqueParifios vt itipra meminil pertiehitj
regèb?t,vt nullos de Fran’eomm regibus p toteedetirib; fila
laiide fuilïet præcdlentior. '
Amro>IX. regnifoicum Aiifbttâm regio cultu circùiret,
•quandam pnemfti^nomine Ragiiihéidam firatb adiçiuit
Fno, d e qua eo antio- hab U ir fiiiu m nomine Sygbbèrrum.
-Reuertens in Neptricumyièdem patrisfiiiGhlothariide-
IjgensïifltdiVe reiidêïe dtipobens'iG1« p ümrtis infHqæ qüa
prins dileicera reflet obHr«s,eup'jduaïis in ftin élit fiip er rè-
fetis Eccleiîarum!& Leudibus iàgaçidefiderio VéHétomnir
biîs vridiqvlpohtsnööbwinpleiethefemöstLuxuiMX’mpta
modumdcditns tres habybat ad i n ftar m ax i me r eginas
plurimasconcubinas. Reginæ verohv^érant, Naiiriiildiss
Vvlfigundis,&Bcrchildis^Nômim''çôneùbin.irüeoquod
•pi urcsfiiiflè nt^pigui t huic Gh rehicæ î nïèfi. Qtfod ciitU a-
itei^im plfirimamfüiflèt cor GiuSjficntdipta mémhii miis,
•dcàDeo cogita tio eins recelfiifètytameh poftéa at^ue vtï-
nan-i ilie mercedis veræ ftüdiô fiiiiïet i il am:e ieem o lÿnn m
paupenbiisiinpra modum largitér erdgafeàt; Si huius rèi
#catiras-cu^idiraris'inftiniStü nöii præpediflèr, regnuin
mer uiflèt æ ce mu m-. .
Cum LeudesLuieias rrequitiam geinerent.liÂcteméiâs
Pippimis,éùméfièt camicM:cun<äis,cönfiliovalde pienilfi-
tintsyfide ab omnibus dile&us prb itiflitiæamorè q u a Da-
goberturàconldioinftmxmtvdum fuôvfus fuerat coiifi-
l'iojfifeitamenncquiequam obtiens iüftfctæ-, îieq; rècedéns
; Lvia boni tatts,cum a dD ^o b e rtiim açcedéret, ptudenter
agebatin cun&is,& cautum iè in-omnibus ôftendebatize-
lumAu-ftrafiortim adaérfiiseuttdem veherôéHter fiigge-
rebacivteciam ipfiim cum Dagobert© cónarerttur facer©
odipiumiVtpotitTs interficereturiSed iuftitiæ athôr 8c Dei
cimoiMiiexn;ditigéiitec ampîexusfuetar,ipfiim liberaüit à
iis fpfevero eoanno cum Sigoberto’filio Dagoberti ad
Aliadbertum regem acceffit. ,
.'1. Ghari beitus Aurelian os veniértSvSÿgobetïum de fen-
lauaeroexcypin Æga vero a ê ctteri Anftrafii eohfilro
•Dagob erti ,m a t ad infid ias.- E o anno legati Dagoberti,
quosad Heraclium -Imperacoreimdifexêrat, hiStiominit
busSeruarius&Patemti^üdenndemreuertuntHrymunci-
autes;pacem perpetuamcutwHeraclio- firmaiïe.’ââia vero
rairacuti quacabHecactio fiiâa funt non prætermittam'. •
• Héractius cumeflèt patr ici us, vm«et(às A fricaè proiiin-
cias.Fbcasqui tyranniGoordineMaùritHSm Impferatorëm
incerfecerat, Imperiimiq rapuerat ,nequiflime regeret, &
m od o amentiæ theiaurosin mare proiieerets dicensquód
NeptufiomunetadatetiSenatóres cérnéntes quod vellet
Imperium per ftultióam definiere,fiidtiene Herâclri Foca-
temyadprehenium lènatus manibus 8c pedibus truneatis.
lapide ad coUum ligato in mate proiiciunt. Heraelins con-
fcnfu fimatus in Imperium fublimatunjtum infeftatione
Periaram Imperium cemporibus Maimtii , & Fpcatis Im-
peratomm,m ukæque prouindæ fuiflènt väftarar.'v s
More Iblito denuo contra Heracliiim Imperatorein
Perde ciim exercitu lurgences Chalcidonam ciuitarem nec
procul à Gonftancinopoli vaftantes Perde prouinciærei-
pub.pefueniflêntj eamque erumpentes inçendioconcre*
mauerunt.Poft hæc Gonftancinopoli ledi Imperii propins-
quantes deftruece conabantur. Egrediens cum exercitu
Heraçlius obuiamleg iris 4ifcurrentibus,Hçraetiiis Impe-
ratorem Perj&rura petiit nomine Gonfiruem, vt lii duo
Imperatores fingulari cettamiuc coniungerentur^iuipenla
proculvtriufque exercitus mulritudine,fcui viififoria præ-
fiaretur ab altillimo, k Imperium vidti SC populum illas-
fiim reperirec Imperator Periarurn hac conuenienria fe
cgrelïimtm adprælium fingulàris certaminis Ipopondic.
Hemélius Impêmroreratlpeeiodlsconipëdth, bulchfa
fccie,ftatùyfimi>a,digriâ hienfii É f fBrtiUî'mus cïétërîl', pii- -
gnator.ygregi;!s. Nain & drpe P cont r»in arena ,& inëtmîs
pulcljtr
piuresfôîtts ih cbffecit.Gum efiecliteiîs hifriitim ttildicits> #
•Aftrologusefiieiturypeir qnbd cei/nehs â circuihcifî^ genti-
buidiùino nutü Impèriümeflè vaftanaum',ad,Dagober-
tum regéra FràncOmm dicigens, petit vc oriiriès Iiidæos
rcgniMuiad fideçi G'âijtiolicam 4bap’tizând os præcipérer, ,
Q ^ o d proténusDagiobertitS iftiptetain Heractius per 0‘hi-
nes prou in cia s imperii raleideraque faccrc décreuicrigno-
rabacenim vnde hæc-caiamitasCburra îifipe'ri ttïû fiitfeâu-
ra cflèr. A7gareri,qhi'& Sànraceniyfiçiit Orofiïlibër fëfiàtur,
gens ciréliracilaà'lateremôntis Gaucafi'," fupèr m^re Gà-
Ipium .terrain Efcolrréb cbgnom'eqtb ià’m blïm' cotictflèrâty
inniraià raultitudiiiè creiïërant': caridém atmafàrrtcrrtès
prouinciàs' Heractii Impératoris àd vaftatidum irrurintî
coficrà qubs Heradius railitès ad refifietidum dirèxit.Cüq;
piwliaii ceepifiènt, Sarrircèni milices ïîiperànt > éolqigtà-
dio grauitëttriTçidant.Ferturihëo prielioGL. miltia ràili- .
tumaSarracenisfijifiè interfe&àiïpotiajborürti Sarràcéni i
perlegatos Hetàclie recipiênda ofrçru^WHëràclïUs cupi-
ens! fuper Sarrâceilos vindiârara, witiil àt> his recipëre vo- i
luit. Gôngrcgata vnd i<Aie per vniueriàs proiünciâs ni raia
multitudine railitùraykai^nktensHecàcïius legàtioïieih
a d porta s Cafpiasyqua s Al e!xan de r Magn ûs Màce d ô fupèr
mareCalpium æneas fibiji &'fèrareiuïlèrat,prbptér inun-
datioriem.genrium feuiflkniram quæ vltrà mohftra Gaù-
cafi cuiminis habitabant,eafdein portas Heràcliüs apeiïrè
præcepitîindequè GL.miltia nugnatoaith auro lôcaroruftt
auxilioiuo contra Satracenos ad præliandirm mittit.Sarra-
çèniduos habentés principes,t'G.'fë'rbtnilliàeraR 1r,Gàmr
que caftra necprocul incer le exércitiii Vtcrquepoluiflenr,
ita vt m craftrnum b eliura ini rent corifligénres, éadem hô-
6te gladio Dei Heractii ëx ercitus péfcu tlturdu'eafiri s L IT.
milliaex militibus Hetattiiin’firatd mortCii'lfiiftt:Cuniqj ih
crafiinodeberent ad prætiaraégredï,certïèntesfai èxeWr-
tus milites partem maximatn,'dtiaino iûdîcio Jn'tcffeÆam,
aditerfusSamcenosnec aufifunt inire prælüini. R'égief-
lus omnis exercitus H eractiiadpropiiàs ftdes-,1Sàrracèni
more quo coeperaritprduîncias Heractii Irnperàtartsalïf'
due vafi-aré pergebann Gum iarti ’Hierolôlymam propin-
quaflent, Heractius videns quod eotum vidîdntiæ non
pocuiflctreftftere,nimiâ amarkudine moerôre àdrçptus in1*
fiælix Eutichianam hæreiim iam iè&ans » Ghrifti Cultum
iam relinquens,habens vxoremfiliam fororis fuse, afebre
vexatuscrttdeliccr vitam finiuit.In -cuius fiiccëflit Impetîi
gradumGonfianTmüsfiliWseiuSjCuius tempûre reÇ>ubli'
ca à Sârracenis nimium vaftatut. -
Anno IX. Dagobtrri,'Chariberrus rex môritur relin-
quesfiliumpâTuu’lum nomine Chilpericum, qui ncc poft chariber-
moram defuhdtuseft.Feïtür fàdtione Dagobèrti.ftiiiïe-ii^ ^cusoccl 1
terfèéttim.OmneregnumGhariberti, vriacum Vvaïcbhîa
Dagobertusprotiniis lîïæditiotti tedigrt: theiauros quoqj
Ghariberti Batôro dirccfibi piæfênudos direxit. Vndc Ba-
Heractius Iftlp eratOr atma ïh m e n s telarti praèlîî & phalan ■
gis fuis poft tetgum præpardtam rélihdüens, fingulari çer-
ramirie, vt nôùiisDauid, procèdir-'ad belluriii Itriperaror
Perfiilim Confirues patricinm qiicnd.im cS-fuis , quem
fortiffiirium iiiprætio cerhere potùérat; Ii'uîüs cbiltienïén-
1 tiæ adinftatprôlccontra Heracliiim ad p reliai idiiiiV dire-
Xit.Gûinqiie vterqiie cuinequiS lii drio cbhgîëflîonè præ-
! liiM-inuiéem propinquârént,Hérâclnis ait àd patrhiufti,
I qüem IlTq>eratorfemPerdirnm Cohftriierfl ifiimabaè, di-
XinSiecoiiaenerâtvcfingülare éerrânjen præiràndutri pbl-
fimusconffigere,qtiarepofi tërgiii'h tiiùrh alii lèqüuhïür? ;
! Pàtricitts-ille giréns caput j yt conlpîëèîréc'qui pbft tetguiif
eiuSVenirent, Herafelius ëquumcalearieovéhemèm.ér vr-
! gens j èxtrahens gladiurh capii t f.àrlitii Pétflruril trlihcà-
| uit,Gonftrüës Imperâtor cum Perfiè^eiii&üs & ébfifûfus,
I terga vertensd fills jfropriis tyJrâhn'ied Ordine infcerftcrrüt.
Perde ter^i vërtènteslid fèdëS tëfncaht ritoprias^HeracKiis
aueâmsiiituali bixiti éxei^ru'Peltdiÿihgrèditôri^dtaifiqué
Perfidemfua: dïtioiïi redigit icaptiséxind'e'tnulcis thëlîü- -|
ris,& V val tiari litis tribàârinis circi tëiPeirfida vaftàta èlti'f di- j
tionifitbiieïtüf.Pûft hièc Hèriùn,Périà$fifi^lâtQ'rfi|perdri -
Cap, 6[ Agarcni
'Satracci:
« Xx 4 rontus
H
r£*p.<