|4 0 0 Devita Sanài tJMtrtini
j Qua s libras
•Signât.
Dialog. :
VI' N u d a t u m
' cafu,parte
coiçom !■
1Ifpimnie- prehcndit.
B
Corpora déférait membratira tabida cladcs,
Qui potuere morifubitæ redierc faluti,
Etvigueruntfpe,pedc,vifcere,lumine,voce,
Ac languor moritur viucnti in carne fèpultus,
Vnde pater modicum pro viuis fume tributum,
Fcenorc vel minimo tolerans dum débita foluo;
Sed neque fufcepit,neque repu}it ille quod offert»
Ante monaftérii fed quam bene limenadirer,
Captiuis tribui redimendis pondéra iuflït,
Sic vno ex cafu fert donagcmella beatus,
Hislibertatemdedit illis vnde falutem,
Vt modo captiuis duris Jaxantia pcenis,
Ac concordi animo cecinerunt gaudia pkufu,
Hoc idem eftmirum,niteant fi verba relatu,
Occurritcellæ cum quidam c fratribus algens, •>
I Carbone in ie âo ardebac fornacula ian&i,
Confidet ergo celer rapiens quafi lucra vaporis,
Inguinenudato,pede iadto.p oplite panfo,
Vir facer inclufiis de cellaprotin'usinquit,
Quis forisin ceftatnudus habitacula noftra,
Corpore dete£to,puro genu,& inguinc nudo,
Quid fuie hoc,do6rivos dicite,quælo fôphiftæ,
Martini ante' oculos paries quafi lintea lud»
Aut quafi filo agiles contexitaranea telas,
Retia velnexis per rara foramina filis?
Vnde hie tam tenuis ftru&ura patefdt hiulca,
An fè laxa leuant,aut reddunt fcilïàfeneftramï
Seu duri lapides lento fe glutine foluunt,
An cafa materiæ vitreo fe margine pandit?
A ri fpcculare dedit quofan&us luminetranfit?
An leuior paries reuoluto celfitinarcu?
Et ftetitincolumis rapido fufpcnfiis in idu?
Nobilis aut aciès oculorum & marmora ttanfit,
Clarior ac vifiis per cun&aobftaculapergit?
Pen nigcr an daufi volitauit ad ora minifter,
Ac per opertum aperit,& ininuianuncius intrat?
An quia lumen erat totum foris,intus habebat?
1 Came fedente,loco velox an fpiritus ibat?
Pandite do6riloqui,comprehendite claula diferti,
Qui numerisatomis.rationeiPotcftis & ore;
Hicftigitars oculos,nifi Chriftum nulla videtis,
Quanta Dei virtus, Martini eft gratia quanta,
Hac ope mirificus homo complet quod homo nefeit,
Explicat hac, fidei merito* quod & obftet origo.
Quod fiipereft etiam memoretùr honore patroni,
Confummanda fuo properat quia pagina textu:
Forte facer refidens per durafedilialigno,
Prolpicit hinc daras pendenti rape gemellas,
Tegmine pullaras,triftiterrorefonoras, „
Fraude laborantes,iaculantcs fpicula fellis
Nequitiæ artifices rebus grauia arma finiftris,
Voce venchata verba haecanguina rotabaht,
Quid valet ira tumcns,eia te Bri&io monftces,
Hoc iterum repetunt,donee male Bri&io motus,
Irrupt isforibus fan&o conuidavergit,
Iurgiamulta moueriS turbaca mente fàtçlles,
Sc meriti melioris ouans.quam fara&us haberet.
Sic geflu rabidus,neque fe agnofeebat amarus,
Vit* geftafine temerarius arbiter inflans,
Intolerabilium perinania bombicaiadans,
Ventoftiotus iners fimulans foliatilis vnabrar,
Excüfïâ ccraicc rigens leuitate rebellis,
Exagitans animum,pede iado,pedore tenfb,
Irrationalis tumidoglifeente cothurno,
Nec fè mente capax.fènfù fpaciante vacillans,
Inque facer do tern traculen ter acerbaredun dans.
Sed quid in abiedum Martinum hæc turbida voluici
Quid humili pkddo,tam dira,fuperbaminatur?
Curanimæ nimium d a ld to t amara miniftrat?
, Non decej hæcaudire pium.neque ferre benignum,
i Erranc hi gràùiter quimelh abfynthia mifeent.
Ille timen picrate calens nihil intulit hofti,
■ Excipitiratum placatus amanter amarum
Obledans rapidum,& per mollia famina mulcens,
Et nefeit non eflè pater fine feile vel hofti:
I ftiortem x-
fe concitan
Q u i tarnen exorante viro,kruifque fugatis,
Dum redit ad mentenvfuriofus Bridio pridem,
Pontifici occurrit voto,prece,corpora lupplex
. Sed bonitate pii celer indulgentiaflexit.
Nonapud huncopus efle diuladiTymando rogari.
Aut precemultiplid veniam fperarenoeenti,
Qui magis expetiit culpas donare reatus,
Credidit& damnum, quicquid non praeftitit vitrer,
Hæcfuaïucraputans dimitteredébitanoxæ, .
Obuius occurrens quærenti rnunera pacis,
Irafci nulli cupiens^enofcéïe cundis,
Foederafolaligans celer,& delida telaxans,
EfFugiensme quando fibi darct vltib damnum.
Rem pietatisagensjfatis eft dementia vindex,
Quae pia dona metens fieri non indiget vltrix,
Omnibus auda bonis,cui dos,& gloria pax eft,
Vit tarnen ipfè lacer pietatis ab agnime miles,
Fcedera fèmper aman^& pacis in arma triumphans,
Supplicis ad vocem milèrantià vifeera laxat,
Inque finu veniae trepidum mulcendo reduxir,
Atque reum folitapatria pietaterecepit.
Hæctuadulcis erant holocaufta,fàcraria,templa,
Hæd cibi diuici£e,thefàuri.regna,talcnta,
Flos,odor efca,fàpor,mera,cinnama,balfàmajthura,
Hæc facer omnis erat,ha:c toto,hatcvnicacftra.
Chriftum corde pib,Çhriftum meditarier a d u ,
Reddere nolle vi^pm,mifereri& parcere culpæ,
Criminis indultor,veniæ memor,ara reorum.
Spes mifèrabilium.fuga laruarum,anna fequentum,
Præda catpruarum>errantuni via,cura medentum,
Omnibusvnaûlus,amor omnibusjvnus amator,
Quis tibidigna lo^uivaleat.quem mundus honorât?
Quid pie virfàtis,eft.cui laudis debicororbis?:
Qu sq ü e referrevolens neque torus id explicat axis.
; Iugiteramplexu Chriftum corde,ore,retentans»
Nec fine te patiens dominum difcedere quoquam,
T ecum fèmper habens vindum pietate tonantem,
Aftridus precibüs nèque fè foluebat amator,
C uius arnica tides tantum fibi contulit arcis, ' «
Vtfolem radiis,&lunam curfibusæques,
Qui fplendore nitenspulchcr,quafi lucifer axis,
Abcfulgore Dei vir fulgidus ipfè eorufeas,
Tegmine virniueus,mirodiadematefuluus; ‘ -,
Supplicis ergo memor,famuli exauditor opirae,
Fommatiinopis crepidi fibi forte reatus,
Morbid a cuirabie circum fuacrimina latrant,
Et fera delidi penetraliter vlcera mordent.
Intercede,precor,veniam j vir adepte coronara
Eripe paftor ouem,ne clauda vel extera reflet;
Porrige celfè manum,regegrefïîim,dirigefenfum,
Æxcelluique graues lèuiori examine penfès;
Acpbtius pietas diues mifèrandb precetur, _
Mitis & exortes placident fomenta medehe,
Inter & ipfe Deum atque reum mediator adeftoj
•Defixis genibus,tenfis ad fÿdera'palmis,
Vocibus inclufis.animis penetrantibus auras
Obtineas meritis,iudex cum veneritorbis,
T u quoque iuflus eris dextro refidere fedili,
Arbiter m populos,tribuùm pauor ante tribunal:
Qualiter effugiam fiammaftridente caminum?
T uncprecor vt fragilem facro velamine celc s,
Et tua me trepidum defèndar ab fgne lacerna.
Nam Icio polie reum quemuis tibi cedere Chriftum,
Quèm fociatproprio manfura in fæcula regno;
Sis precbr in dbmino famuli meraor aime per ipftun,
Cuius erittibimet lumen fine fine videndum,
Da veniam dul cis ,pie, bland e,benigne pa trôné,
Condere dum volui,quia lxfi carmine flores.
Sed tua laus null o breuiabitur ampla relatu,
Quam Deu s interris, pari terque te ten di t& aftris,
Pone 1. belle modum tepidoverecunde relatu,
Multipliées fâciens diffufo ftamine ragas,
Nec bené fik ligan s,nodo fiibit afpera te k ,
Hilpida cameli rigido qtlafi vellere texta, ;
S erica cum decuir Martini pallia duci,
fibipoftt
Adlibe
Au«
C
S.Fortunaepifeopus.
Felix Tat-
uifunus.
Rauenna-
n S.pamitaculo
ftnatus Ve-
I nantius.
‘ feneftræ.
Liber IV. 4OI ;
Aut prætexta mican s,auro fiib tortile ne&i,
Vèl toga permixtis hyacintinacurreretalbis,
Pilgere feu variam ro(à,lilia,gemma coronam,
Marçida lingua tacet, veniam cibi pofee libelle;
Qoncentus tantum, T uronum pete moenia fupplex,
Qua Martinus habet veneranda (èpulchrafàcerdos,
Cuius honor tumuli faciat fua rara tueri;
Qui pietatisbpem tribu.1 t,nam largus vbique,
Seit nîleflè meum,fiia fed fibi dona recurrunt;
Sic tarnen vrgebis,vtàdhuc temerariusintres,
Inde Parafiacam placide properabis ad arcem;
Quam modo Germanus regit & Dionyfius olim,
Si pede progrederis,venerato fèpulchra Remedi,
Atque pii fratris compleélere templa Medardi
Si tibi barbaricos conceditur ire per amnes,
Vt placide Rhenum tranfeendere poflis Sc Hiftrura,
Pergis ad Auguftam,quam VindOjLicufquefluentant,
Illic of là fàcræ venèrabere martyris Afræ,
Si vacat ire viam,neque te Baioarius obftat,
Qua vicinafedent Breonum loca,pergcper Alpem,
Ingrediens rapido qtia gurgite voluitur Oenus.
I nde Valentini benedidi tempk require,
Noriea rura petens vbi Birrus vertitur vndis;
Per Drauum irur iter,qua fe caftella fupinant,
Hie montanafedensin colle fùperbit ^ Aguntus,
Hinc pete rapte vias^vbi luha tenditur alpes,
Altius aflurgen s,& m ons in nubila pergit,
Inde Foro lull de nomine principis exi.
Perrupes Ofbpe tuas qua labitur vndis,
Et fuper inftat aquis Renuatilia mentis,
Hinc Venetum klcus campeftria perge per araa,
Sub montana quidem caftella per ardua tendens
Aut Aquileienfèm fi fortafle accefleris vrbem,
Cantianos domininimium venererisamicos,
Ac Fortunati benediélam martyris vrnam.
Pontificemque pium Paulum cupienter adora.
Q u i me primæuis conuerti optabatab annis,
Si petis illud iter, qua fè Concordia cingit,
Auguftinus adeftpretiofus, Bafiliufque;
Qua meaTaruifiis refidet, fi molliter intras,
Illuftrem fociumFoelicem quæfo require,,
Çui mecumlumen Mattinus reddidit olim,
Per * Cenetam gradiens & amicos Duplauenenfes,
Qua natale fbliim eftmihi,fànguine,fede, pareil tum,
Prolis origo patmm,frarer,fbr6r;ordo,nepotum;
Quos colo corde,fide,breuiter,peto,reddefàlutem.
Si Patauina tibi pateat via, pergis ad vrbem;
Hic kera luftinx rogo Ïambe lcpulch ra beat*,
Cuius habet pariesMartiili gefta figuris.
Quoue fàlutis opus cello dépendeIoanni,
Atque fuis genitis fociis per carmina noftris
Hic tibi B rinta flue 11 $, i ter eft* Re tenone fèctmdo,
Ingrediens Athefim Padus excipit; in de phafèlo,
Mobilis vndetibi rapiturratis arane citato;
Tnde Rauennatumplacitam pete dulcius vrbem,
Pulpita fàndorum per religiofà recurrens,
Martyris egregiitumulum Vitàlis adora,
Mitis & Vrcifini;Pauli fub forte; bead,
Rurfus ApolHnaris pretiofi luminakmbe,
Fufus humi fiippiëx,& tempk per omnia curre.
* Et pete Martihiloculum,quo iure fàeélli,
Iam defperatum lqmen mihi reddidit auélor,
Munera qui tribuit, klcem,rogo,verba repende.
Eftvbi bafilic* cùlmen Pauli atque Ioannis,
Hic paries retinevknâirfùb imagine formam.
Ampleâenda ipfo dulci piâura colore;
Sub pedibus iufli paries hebet arte feneftram, >
Lychnus adeft, cuius vitreanarat ignis in vrna,
Huncego dum propero, validotorquente dolore,
Diffugiente gemens oculorum luce * feue (Iris,
Q u o procid^tetigibencdiâiôlumenoliuo,
Igneus ille vapormarcenti fronte recefîït,
Et præfèns medicos bland o filgat vnguine m orb o s, ,
Non oblita mihi mea lamina munera fândi.
Nam redit anre oculos oculorum cura fidelis,.
Et memor jllud ero dum luce, 8ccorpore confto»
Promptius affe6tu,precor,inde require fodales,
Si fociis loqueris.veniarp piecate mereris,
Porfigo mateiiam quibus hancego, vt ofe rotundo,
Martini geftis fiorentia carmina pangant;
Et claro ingenio texant fpargenda per orram.
Vir radians meriti s licet,ille nec indiget iftis,
Gratia cuiüs ouans,ac fama iter occupât orbis,
Araa capax, pelagus intrans fùper aura corufcans,
Diftribuens miras populis pro fripe medelas,
Q u i domitlo famukndo fiio capit omnia dono,
Et; quo Chriftus habet nomen, Martinus honorem*
B iblioth. Vet.Patr. Totn.6.Pars 1.
VENANTI I H O
NORII CLEMENTIANI
F Q R T y NAT I PRESBYTERI
I T A L I C I,
LIBELLI SINGVLARES.
De excidio ThuringU experfimRhadegundis.
i L I B E R .
O nd 1 t 1 o belli triiHs,fbrsinuidareram.
Quam fubito lapfii régna fùperbacadunt.
Aula palatino quæ normt antea cuira,
Hâc modo pro cameris meefta fauilla tegir.
Quæ flecerat longo felk culmina tra â u ,
Viâa fub ingenti clade cremàtaiacent.
Ardua quæ rutilo nituere ornata métallo,
Pallidiis oppreflit fulgida te d a cinis :
Miflàfub hoftili domino captiuapoteftas,
Deciditin humiligloria celkloco.
Stans ætate pari famulorum turba nitentum
Funereo fbrdet puluere fun<fta die.
Clara miniftrorumftipata corona potentum,
Nulla fèpulchra tenens mortis honore caret.
Flammiuomum vincens ra tikns in * curribus aurum
Strata folo recu.bat laâicolor ^ amati.
Heu male texerunt inhumatacadaueracampum
Totaque fie vno gens iacet in tumulo.
Non iam fola fuas lamenter Troia rainas
Pertulic&cædes terra Toringa pares.
Hinc rapitu r kceris matrona reuindacapillis,
Neclaribus potuit dicere,trifte vale.
Ofcula non licuit captiuo infigere pofti,
Nec fibi vifurispra referre locis.
Nuda maritalem calcauit planta cruorem,
Blandaque trànfibat fratreiacente foror.
Raptus ab amplexu matris puer ore pependit,
Funereas plan âu nec dedit vllus aquas.
Sorte graui minus eftnati fie perdere vitam,
Perdidit & lacrymas mater anhela pias.
Non æquare queo velbarbara femina fiera
Cunâaque gutraram mæfta natare kcu.
Quifque fuos liabuit fletus,ego fok,fèd ottinis
■ £ft mihi priuatæ publicus ille dolor.
Confùluitfortunaviris quas perculithoftis,
Vt flerem cunâ is vnafuperftes ago.
Nec folum extindlos cogor lugere propinquos,
Hos quoque quos retinetvitabeatafleo.
Sæpefùbhume&o conlidensluminavultu;
Murmura claufa latent nec mea cura tacet.
Spe&o libensaliquam fi nuntietaurafalutem,
Nulkquedecunftis vmbra parehtisadeft,
C uius in afpeâu tenero fôlabar amore
Soluit ab amplèxu fors inimica meo.
An quod in abfènti te nec meacura remordet?
Affeâum dulcem ckdis amara ralit.
Vel memor efto tuis prirtiæuis qualis ab annis
L1 5 1 Hama-
Status t uerfi Th ugni6&
proi
fapiæ rega-
lis interituf
* crinibus
•amehysj
id cil ame-
thyftis Cia.
des vniuer*;
fxgcntis
Thuringi- ;
Rdiht pardoef«ap ia
Hamalefrc-
di nepo tis
accenditut
de&derio.