V id eN i-
ctph.ca.
ii.l ib 17,
Onorichi
fuccefl'or,'
Arianus |
tholicos
variis fup-
Vid e N Î-
“ Ph ‘f i l
l , l ib 17 i
Bar.anno
668 Euagrii Hifiorite lußimamis.
D c V a n d a lo r u m re g e O n o r ic b o ,& C h r i ftid h i s q u o r u m
lin g u a a b illo e t iu l f i fu e r u n t .
C a p . XIV.
AB eodeni authore hiftoriam Vandalorum literis
mandante, narrantutrespræclarilfimæ Sc plane di-
gnæ,quæ memoria: lètnpiterha: commendentur, de
quibus iam dióturus VenioiOnorichus, qui poft Genzeri-
çhumin Imperium lucceffit, & haerefi'Arianae addicStus
fuit,aduerlus Chriftianos, quiLibyamiricolebant, maxi-
mam exercuit crudçliratem. Nam eos, qui reótam Sc là-
nam tuebantur dodtririam, vi coegit ad opinionem Aria-
nam fè trarisferre:& eos,qui neuriquam eiiis voluntati cede
ban r, ignis ineendio & alijs infinitis mortis generibus
è medio mftulit: quibuidam vero excidit lingiias. Quos
quidem Gonftantmopoli, cum eo profugiflènt,lèoculis
alpexiflè docetProcopius,&perinde locutos.atqueeos
quibus nihil tale accidiflèt: ae tametfi lingua: eflènt radici-
rus excife,voces ardculatim protuliflè,"& clarediftindteq;
locuros elfe. Quod quidem miracüli genus fuit, nouum
certe&pene incredibile. De quibus in edióto Iuftiniani
fitmentiorquoium duo,vtiidem Itribit Procopius, Iapfi
font. Nam vt primum voluerunt cum mulieribus collo- q u i , vox illis adempta fuit, nec.donum martytiiamplius
cum ilfis permanfit.
D e C a b a o n e M a u r u jio r u m du c e .
C a p . XV.
A Liud præterea miraçulum commémorât dignum
plane admirationé, quod in hominibus ( qui licet id j
temporis religionéà nobis diiïèntireht, pie tarnen
lè in vitageftèrunt)Dei ieruatóris virtute fàétum eft. Ça-
càbaori baonem narrat Maurufos circiter Tripolim accólentibus
Mamufioiü pr-efuiftè. Ifte Cabaones (Procopiienim verbis præclare
c'hrSianos admödumde his rebus diflèreritis vtarJfimùlatqueacce-
faûisvâda- pit. Vandalos contra los vinceie Ei .. . , , . . lè,. a r. ma• tu' liflè,ifta eVg it. Pr..i.m um e.•di- taeruit. 1 cir omnibus,qui eius ditioni parebant,yti tum ab ommin-
iuftitia,tumacibariis,qu* adluxum iacerent, tum maxime
omnium àmulierum confoetudinelèabftinerent.De-
1 inde duo valla cpnftruxit, in quorum altero iplèvnacum
viris omnibus caftralocauit: in altetum mulieres condu-
fit>rn»hâtüfqueeft, fi quis forte ad valium mulierum iret,
eùm mone muldatum foie. Poftea miffis Carthaginem
fpeculatoribiisiimperat ifta ^ vt ftmulatque Vandaliinex-
pedirionecorifticutijtemplumaliquoda Ghriftiaps cultu
& veneratione diguatum, turpitèrvïölaréaggreaerentur,
' ipli qiia^fa'óta eflènt,diligenter ëonfiderarent:& cum Van-
daliexeoioeo difcederent,'ipfttémplum,àquO Vandali
abiifleiitjCon.tra qöam feciflèrit Vandali,piirgare cohone-
ftareqiieconarenÉur : eumqj dixiflè fërtù£lè DéUm* quem
colebantChriftiani, ignorarequidem, eife ramenverift-
mile,ft tam porensfit,quam prædicatur, Sc vlturiirii eos,-
qui ipftun affieiunt coptumelia:& qui honorè& öbièr-
uantia profèqüuntiir,eoS defenIuru'm.Spectilatores igitur,
cum veniflènt Car chagi nem,dedere op era m, v ti bellicurri
Vandalorum apparatum penitiis cognofcerent. Ac ftmul
vt Vandali Tripolim veifusiter fuicepeiunt, fpeculatores
habitu.vih & abiedo induti iequunturl Vandali auteni
templa Chriftianörum, (icut primo die, lpoliare^aggredi-
untur,equos aliaque animalia in ea introduccremihil deni-
que turpirudinis prætermittunt aut contu'meliæ,ièd faam
iöforum libidinem cep/srunt, &intemperantiam explére,-
facerdotes quos prehenderurit,verberibuscedere,lacera!-
reeorum terga,exilliique complûtes libi ieruire manda-
run t.Vt primum veroinde deceflerejipeeul^coresCabap-
nis fàeiunt,qùod illis fuif imperaturnw Nam ftatimaggre-
diuntur templa perpufgare, nmum & ft quid aliùd per impie
tatem ingeftum fuit,diligenter eduee.re,’Omûes accen-
dere cereo^prolèqûimagnareuerentiaiàcerdotes, & cæ-i
rerishumanitatisofHciisçompledti :pauperibusdeniq.ue.
D
Vandali
Chiißianofpoliant.
C aba on is
Lçgatitcrr
'a çKüianoium
Vandal» l
propbanata puigan
rebus geftis Vandalos iequi,&ex eo tempore per iter vni-
uerlum, vt Vandali ftmilia confcifcei'fe fcelera, fie Ipecula-
toresfimilibus pietatis officiis perfungi,non deftiterunt.
VbiJpropius ad'Tripolim ventum eft,/peculator« ante-
uertuntmunciant Cabaoni,qua: tum Vandali, turn ipli in
Chriftianorum templa prjeftitiflent, & quod holies eflent
in proximo.Quibu$audiris,Cabaones paratle ad prasliutn:
in quo magnapars Vandalorum interiit,multiab hoftibus
capti,perpauci autem ex eo exercitu domum reuerterunt.
Atque hasc quidem plaga a MaUruliis T hralymundo infli-
<ftatuit: qui poftquam vigintileptem annos Vandalorum
gentem rexifle t,abiit c vita.
De Belijftru contraVandalos expedition«,
■ & eorum interneeiofie.
IT Stapudeundem leriptorem ,Iuftinianum milericor-
-J—'diaerga Chriftianos, qui in illis locis milere afflige-
bantur,addu<5lum,belluminduxille Vandalis,led horcatu
Ioannis,qui aulas praefe&iis fuit,a ptopofico deftitifle: poftea
tamen per viuonem,qu£e ei apparuit, admonitum, vt
earn expeditionem lulciperemon tardaret. Naminiurias
Chriftianis illatas vlcilcendo,eflet Vandalos omnino pro-
fligaturus.Hac igitur viftone animatus, leptimo anno im-
periiftiijBeliflarium ad bellum Carthagini contra Vanda-
iosgefturum mittereftatuit. Nauis igitur pr^toria, in qua
traiiceret Beliflarius , circiter ^ftiuumlolftitium ad litus,
quod ante palatium eft, appellit: Epiphanius, qui tum E-
pifcop us C o nftantin opolicanus fui t,de more precari,non-
nullos ex militibus baptilmi lauacro tingere aggreditur,
poftremo eos adnauem prastoriam deducit. Commemo-
re ntur praeterea ab eodem authore nonnulla de Cypriano
maityre,qucE liinthuicnoftra: Hiftoriae valde accommo-
data, lie enim leribit: Cyprianum, virum landiflimum
Carthaginenles advnum omnes in primis colunt,. cui
temp lum plane memorabile extra vrbem ad litcusmaris
extruxeruntzeumque cum aliis pietatis officiis venerantur,
tum feftum diem,quem Cypriana voeanf.quotannis celebrant.
Atq; nauras tempeftatem qua: lolet iiicidere eo iplo
tempore quo Libyeshoc feftiim celebrandum ftatuebant,
huius nomine cuius mentionem nuper feci,nuncupare fo-
lem. ijludtemplum Vandalijegnante Onoricho Chrijliaftis viab-
Jiulerunt’.indeque facer dotibus ignominia expulJisJereHquo Aria-
nUiVtpotead m um iuspertinent,reddiderunti Exquibtu rebus cum
Libyes inagnam agritudinem & angorem animis caperent,fertur
Cyprianumillisfecundumquietem[apeapparitijfe:dixijfeq3, Chri-
Jiianos non debereob earn caufam in marore&follicitudineejfe. Se
enimpoft aliquod tmporisjpatium earn iniuriam vindicaturum:
qua pud, ctio temp orib us Behfarii expletafuit.nam idem Cypria-
nus martyrpradixerat,Carthaginempoft nonagefimumquintum
annum quo a V ahdalucapta&excifafuii,inpoteJiatemBelifarii
ducisexercitusRomamventuram,& Vandalos omnino expugnd-
tos fo re i & opinionem Ariandm exfinibns Libya prorfus relegatum
iri,&Chriftianosfuatemplarecuperaturos.
De manubns qua ab Aphrtca venerunr.
VCaifbtoaorinai s<
Vandals.
C a p ; XVII;
A B eodem porro authore literis proditum eft, Belila-
E x riuiri.poftquamConftantinopolim profligatis Van-
dalis reuertit, Ipolia & captiuo s circum vtbem duxifle, ip-5
fumque Gelimerem Vandalorum ducem.triumpho ei deer
e t o, p er circum y ridique vexiflè,quæ omnia admirationé
plané cligna fuere.Inter quæ ipolia monumenta erant ad-
modum pretiolà,G énzerichi nimirum : qui quidèm pala-
tium Romanum id temporis,- fiéut ante narrauijdiripue-
ratjcum Eudoxia coniunx Valentiniani Imperatoris Roman
or urn verfus Occidentem habi tantium , Maximini o-
pera &:viram amific,&'ob caftimo:niam conturrieliis affc
óla,Genzérichum accerftuir,cui pollicita eft lè vrbem pro-
. dituram.Eo tempore igitur Genzeriehus, Ronia iricenla,
qui circatemplaillaconftdebanc.pecuniam erogare. HisfEudoxiam vna cum nliabus in Vandalorum regionera
abdr-
Vide N i-
cepbea.i
F
luftinianus
Vandalis
bellum i .
dicitadmo-
-SP«
Procopil
tçAimoniô
de Gypr.
martyre e-
Vandalis
tradito Ari-
Vide Baft.
Htxaeme-
Gypriai
dies felius
Carthagi-
Bélizaris de <
Vandalis
viâoria A-
rianoruinq,
Alta ex~-
pulllo à D.
Cypriano
pr*fignifi-
H
Vide N i -
tph.ca.ii
i s
Çelimer
Vanddaulox-i
Belizauo in
L ib .U
cap. 7.
1 lußmdnus. & cl*ß<tßic& ) L ib . IV . 6 6 $
\Sib'duXit.Eodem tempore etiam vna cum aliis monimen-
! tis,eripuit ea quscTituS'fihdi Velpafiani, Hierolbtytrirs
I fubadisrRomam dcporraUeratsideft,monimenta,qua^Sa-'
i lombn Deo qqgrn cximie colpbar,confecratiiftet:<^i* Ib-
ftimss ad honorem CI'irift+, Dei noftri,illuftrandum remi-
fit Hietpfolymahuin qua re certepietatis in Deum, qui ante
ilia dedicata fuifle;nr,ledulo,Vti parerat, officio perfun-
eius eft.Eode'm quoquetempore vmemorat idem PrOco-
pius, Gelime rem humi pr öieeiu m incirdo coram Iuffiniä-
A
jhn,n d*
cep. I»- j
h 7- fttp i
hUlkÊÈÊ
■1f. J.Ê1:f,t SH.te Jiii.
£«Xar- nr Imperatoris lella,in quifedebat res qua: ibi gerebanqur.
ti,^| auer ^pe(q;atUros,fivo & patrio fermone illud diuinttm Salomo-
(iirfus Ro- niseprouerbiutn, Vanitas’vanitatuni Sc omnia vanitas, re1-
-,xo - eitafle.
i H iero;
Edtafti
i.ltb, 17
infidebutn,
Coiqq^
iefiiNauc.
pulfi.Pï»- ;
copii cw •?
ieftara. ^
.photnicum*
epigrâma. |
Libya r«r- !
luslibpe-
rio Romano
fubic-
D eP h a n ic ib u sq u ia lo ftie ftlio N a u e fu g e ru n t,& TheodoricoGo-
tlio3& ijsq tia ih o régnante Rôm a v.q u e a d Iu ftin ia n itempora
ComigèrunV.&quod Romd in p o te fia te tn R omanorum
Vitig ea b e a d ifc ed e n te d emo re d a -
4 ' ,s; . fta e fo ? '
ê ItéjÊfêi -C a p .- XV IIh
A Liam item remgeftam narrat idem hiftorietis,qùoe ad
E x fiiam ætatem literis minime iriandatafuit,valde i;a-
• menmemorabilis , & omnem prope luperans admiratio*-
nem.Sicnanquefcribit:Maurihos,gen^mLibyæ, eieélos
j j 7 J Palæilina‘,'inL.ybiam-demigralfe.Hos vero Gergelæos»!©*
Mantifii \ birl?os,& reliquas gcntés,quas Sacra memoramr eloquia,
jpalaîptor» à lolke ftlio Naue cxpugnàtas. Remqué ita le habere , ai-
..ça*u,un g^mentum capit ex epigrammate, quod litéris Phoeni-
cum corifcriptum, ait fe legifle : illud autem prope fon-
tem eflè, inqjuô loco duæ extant columnas ex albo lapide
febiicatæ, in quibusinci (à limt hæcverba: N o s Sv-
m v s , Q v i . A F a c ïe I osve L a t r o n e , F il io
N a v e , fv oE R iM v s . Ad hune modum igitur hæ res
fuere confopitæ,Gum Libya denüo Romanis parèret,&
teibutaquotannis, \ r anteconfiieuerat, penfitarer, Fcrtur
porro Iuftinianum centum & quinquaginta ciuitates,quarum
parspenitus deleræ fuerunt, pars non paruas ruinas
perpelfæ,in integrum reftitüiilè: & tam eximio Iplendore,
tantis ornamenns, tam præclara çdium cum publicarum,
tum priuatarum fibricatione,cam amplis moenibus cir-
cundatis,aliilqueegregiis ædificiis , quibus tum vrbesex-
ornari folent,tumfccrum numen coli,deniquetam multis
aquaru m d uèlibus ad vlumpartim, parti m ad pulchritùdi-
nem accommodatis : quorum hi iam primum, çum ante
non fuppeterent ciuitatibus,in eas deriilatL illiad prifti-
num ftatum demto redaéli fiierunt,easilluftralïe, vt nihil
i fieri poflèt magnifteentius, Iam vero res quæ in Italia ge-
ftas erant-, commemoraturüs venioiqiiçeriaiti ab eodem
? ProcOpio rhçtore aliquoufquefunt Icriptis perfpicue pro-
: ditÇ.Simulatque Theodorichus.vrilupra demonftratum
^ cftjRomam cepit,Odoacro tyrannopçnitus profligato, &
fadminiftratisadtempus imperiiRöraanl gubernaculiSjfi-
nero viuendi fècir; Amalafunthaeius coniunx, Reip.pro-
curationem-pro Atalaticho filio,quem Thç,odorichusab
ealufceperat,capefljt,& imperium lie gubernàt, ficque e-
ius prolpicit rebus,vt ad virilem tgrauiGatem qüam prori-
ffievidereturaccedére.Hçc primum induxir Iuftinianüin,
vri'belluriiçontraGottbosfulêipere magnd^ere ciiperet,
legatolqjje ad eum de infidiis fibi éoriiparatis riiifit. Atqùé
cum Atâlarichus,dum adhucvàldè tenera^tate effet, évita
abiilfet, Theodàtus cognatus Theodorichi iriiperio
Occidentis potitur. Qùiftmul vt Beliflarius k.Iuftïniano
ad partes Occidentalesmifliisfuit, ideoèeflit imperio,
quod Si literis potius operatn nauai^t,& vftl bclligcrendt
minime valeret : quo quidem temjjorê Vittiges1, vir beili-
coliflîmus, copiis 'Romantjçum verfiis Occidéntùm prç-
liiit. Exhiftoria Frocôpn^rpéfea intèlligi poteft, Vitri-
gem,Béliflàrioin Italiamadüentante, Roma d'eceffiflè:
Beliflanum autem cum exereitu luo Romam v eniftè,
quem Romani, portis patefàdlis, libentiffime ift vrbem
receperunt ; quippe Siluerius pontifex hoc perfecerat,
milèratque ea de re Fidelium çuratorem Atalarichi âd
Bèiiflàrium.Ciuitas igitur Beliflàrio fine pugna taàditaeft,-
Amadaf-
mutham,
alias Ataja-
ichnrlcgit
Culp ini'
D
Thcodatus
fegno Ita-,
lix exutus.
Aomai
Belîiaiiq.;
capta, anno
33*. Roma
àGottljis
papta.
& RomadenuoRomanis uibieda,poftannps fexaginta,
quibus ^ Gotthis occupata fuiffet, horió dié Apellsi, hoc.
eft,adquintum idusDecembrist vndeqimo anno imperii
Iuftiniani. Scribit item Procopius,quod GottbiSiterum
Romam obfidentibus, BeliiTtrius, quoniam Siluerium
pontificem fulpcdlum habebat de proditi0ne,eum in Gr?-
ciam relégauit, V igiliumqufc conlhtuit pontificem.
Quod Eruit qui dicuntur,Iuftiniani teinporibus Chrifti
fide irittiatifant>
C a p . XIX*
TIfdemtemporibusvtiidem leribit Procópius.EruIöS,
qüi iempbte, quo Anaftafius^Rpmanum rexit imperi-
.um, Danqbium traiecerünt ,a Iuftiniano benigne Sc hu-
m'anitus tra^latps magna pecuhiie viab eodem dona-
tos', omnes ad vhüm rèligiohem Chriftianam recepilfe,
agrefteriique yit£é cohluecudinem in pianfueriorem dui-
horemque commutaflè.
Quodrurjiis Romam fubGothis cumfuiffet, Belijfarius h erum
in hbertatem after uit.
C a p . XX.
N Arrat porto idem author, Beliflarium rediifleCori-
ftantinopolim.& Vittigem cum IjJoliis Roma fècum
deportatis eo deduxiil? > Totilamque Romano potituip
imperio,& vrbein rurlusin Gotthorum venifle porefta-.
rem:quinetiam Beliflarium lecupdoin Italiam prolcdlum,
Romam recupeiaflè,eundem.que,bellocum Medisftilce-
ptp,ab Imperatore Conftantinopolim irerum accerfttum.
Quod etiam Abafgi ijfdem temporibus Chriftianaftdei my-
ftertjsimbutifunt.
C a p . XXL
■\yfEmoratpr*terea idem Scriptor, Abalgos ad mitius
-LV1 humaniulque vitjegenus rradudloskildem tempop-
bus fidem Chriftiapam recepiflc,Iuftinianumque Impera-
torem quendam exeunuchisaulicis Abalgum genere, nomine
autem Euphratam, ad eos mill lie, qui vetaret, pe
cuiqüam in eagente,quafi vi illata natur*, tefticuli execa-
rentur. Nam qui cubiculis Imp^ratorum inleruiebant,
quPs vulgp vocant eunuchos , pcr&pe ex eagenteiumi
conlueuecunt.Peridé^n tempus luftinianus, templo Dei-.
para: apud Abalgos a?dificato,lacerdotes illis defignauit, a
quibus Chriftiana religionis dogmata accuratilftme didi-
cerunt.
jQuod qui Tanaim incolunt,eodem temport Chrifti fidem am -
plexati funty& d e terra quaftationibus,quaper Gra-
ciarn & Acbaiamcucnerunt,
C A p. XXIL
EStporro ab eodem Hiftoripo Icriptis mandatum, cos
qui ptreiter Tanaimhabitant (Tanain autem appellant
indigenae affinem ilium,qui ox Maeptidepaludein Pon-
tum Euxinum influit)ora(fe Iuftinianum,vriepilpopumad
ipfos mitte ret Iuftinianum autem diligenter, quod erat ab
illis rogatum,perfeciffe,libentiflimoque animo ad eos mi*,
fide epilcopuffi.Idem author docet, idquevalde dilèite,
Gotthos,regnante Iuftiniano,ex Mxotide in fines Roma-
norumfexcurliones fecijTe: ingente/que terra mot«i acci>.
difle in Grsc.ia:Bosotiam quoque, Achaiam ,&loca circa
finüfti Criflaeum coUcufla, regiones infinitas vaftaras,vibes
ad terräm deturbatas, & hiatus multis ip locis contb
gifte; qui.in Vtium denuo in ahquibus lqqis
coiuere, in noUPullis locis apert)
manlère.
E
Silueritis 8c
Vigilius .
Roman,
l'ont.
Peoeeplum
Vide t i t -
c e p h .c a .if.
lib . 17.
Eruli qua
Chriftiana
rcligionem
rcccpçrint,
f
Procopium, Vide Ni -
lib. 17 Bar,
a n n a fV f .
«.fi.
thorum
poreftatem
Preeepium. Vide Ni-
apb.ca.j!.
li. 17. B a r . anna. jxj,. n. n- G
quando
Chriftianî
fidem jeeç.
perint. ^
t-ege luftlfttatiqpi}
«-
rorutna. |
pud Abaf-
gos vetita.
Tempi um •
Pcipar*
virgmis.
Vide N i -
ceph.ca, i j .
%}7 -
Tanis 'flu.
Gens sd
Tanaimfita ;
! Chrifti fidó
1 fulciplt.
H
Terrxmp-
tusper 0' .
Grxciam