guinaria.
rum vicium radicibus corpus meurti habc'tur. Elxpergefa-
dfctis abbas, ri&rauit h i e facetdOti fu6: fed ille p^tuipendes
qliaj a prefbytero dicebantut, nullum inqilirendi ftudium
poluir. Interest B.Germanus B&rifiaca: vrbis'epifeOpus ad-
fait,fiilceptulq; ab Epifeopd ,p6ft denam doniusecclelia-
ftica2,cumfe fopori dedifletiadparuitvtriq; per vifatri epi-
fcopo fimul!c.& abbati:duxitque eo's ad locum fepulchri,
depreCarisVt auferrent eum a loco illo: 6xpe'rgefa<5ti fimul
peuotio
caufa faniÄ
f
fy t Gregorij Turontnf.
cas yôcànt)&hic datüs bafilicæ fâq&æ fuerariquem vnus
cX ciuibus perùâdit, delpiciehs hominenl qui euml'dco
fan616 contulerat. Q u i cüm ab epilcopo ac lôci abbate
'érebro cdnüèntüs fuïflèt,vt que'M iniufte péruaferîfcjred1-
déretj parùipendens verbàquæaudiçbat} pertinaci dire-
ptà deienlàbat intcriône. Denicùcâulà extitir, & non de-
uotio,vtR.hemenfem vrbcm adirer. Propérat ad iân<5ti
bafilicam; Argüituritërumafe abbate pro inliàfione cam- ,.t ...__ ____ ____ ... ^ a, v
pi: fed nihildignumràtione relpondet. Explfcitifq; negô- . advigilàs conueniùnt,in ipfimS. Symphoriani balilicam.
tiisafeenfô equo^addômiim redire di(ponit:fed obftac di- j EXpii&tifiju'é ôfficiismatudnis.refert epifeopusabbatiquç
fui ëius fàcërdotis îfiluria'. Nam feuciâtûsà làngu: n e ,d i-•• videràt,'CohfelTu{q;eft&ip(è'vidilfe limihter. Igicùt infe-
ruicin terram : o bligatùr lingua quæ i ocuta fucrattampü, qùenti n o d e accedences illùc cura vnô tanfcumcierico qui
colli > clauduntur oculi qui con’cupierànt: maniis contra- ; cereum ferret, vénérantad indicatumlôcum: cumq; fodi-
huntür quæadprchenderarit; T une bal biiriens,& vïx fer- entes vfque in profundum,fepulchruni reperiùnt: qüô de-
monem explicare potens,ait,Deferte rne ad bâfilicam fin- , teétoamotoq; opertoriojvideftintlàn<5tumcorpustanquâ
<5ti,& quantumeumq; fiipçr me aürieft, adfepufchrü eius dôrmienris hominis nullà putredine refolujlum : quod ad-
proiiàte,peccauienimauferend6rès eiüs; A/piciensau- miràhtès,'&itéru'mcômponente$indicarant epilcopo,'dà-
tem dafor câriipi hu'àc cüm mùneribus venientem, ait; | ta die quç videïànt Tune illl conuocaris abbanbuS, 6c cle-
Ne acdpias'tjùtefôjiàrïâè Dei j rnühera eius quæ nifnquâ i rô,eüm honore atq; pfàllèntio leûau'erunt beàtum fepul-
accipere 'confiieuifti : ïïé fis dëfpecor adiurof eiüs qui in- chrum: & quia ye êtes illi quibus ferèbàtur, vàlde lôngi e=-
flammafite concupifeentia,’rerum tuarumîiëqûampolfeC- ( rant,cumveniueiftad porcicüm,nôn polerant deftedti ici
forexiftit. Necdiftu!irfanétus âudire vocem pauperisfiiii ingrellù ëilis,vtad oftium ædis finelaboreatceaereht,tunc
Nam h‘6mo ille, licet dëdilfetmunera, rediëns tamën do- beams Germanus eleuata voce,ait, Sâ'nde Dei làcetdûs, fi
mum'èmifii;ipiritunï,recépitqueecclefiaresiuas.Sed'nec^ Voluntas tuaeftin hancbafilieam ingredi,fèntiamus leua-
illud filefiplacuit, quodillo geftûm eft tèmpore cûm lues 1 men adiutorii tüii & ftatim àmiiTo pondéré ita in fiimiha le-
ingtiiharia pôpulum.primfe Getmaniæ dëuaftarët.Guni Viitatefà(5tuseftïârcophà'gus, v tcelrdisyedibuspâu'dma-
àutem omnes terrerentur hüius cladis audituj Cohcurrit j nibus feirenr, quem vique ad locum îllum multidetulerât:
Rhemefifium populus ad fehdd fepulchrum,côngruum-| &ficcelebratismiflïsgaùdencepopulo iuxtaaltarefepeli-
huius éàüfeHagltare remediüm. Accehfis ceÆis lychnife tur,multis fe dCinceps virtutibus mânifeftanS'»
que non paucis, hymhis piàlmiique cæleftib'iis per totam Fuit àuteih in ipio termino Mariànüs quidam he'remità,
excubat nodtem. Mane aufcerh fadtô quid àdhucpre'catui I tu i non eïat alter cibus nifipomà agrëftia?&fiéi aliquoti-
defit in tradlatn, rimatuï.rëperiù’nt: etenlm reUelante De6 ! es àquibufdam mël delatum îuiflet,aüt fi !pfe repcrirC po-
’ tuiflètin filüisjhoc eieratcibus: qui curti plerumquéVifitàreturà'plurirnis,
quodahv tempôfce à quærentibus non
potetatintfeniri: inueftigantesdeniqUeeum viri qüi Vénérant,
deprehenio vefti'gio inuenetùnt lôcüm iri qûoflexo
genuaquam haufit àHuuio : & ekinde progréffi reperiunt
eumfiib vnaarbore m alo iacentem morruum : vndecele-
breferebatûrin populo,'éum‘eli(iim exarbore (piritüm ex-
halaife: fed eUidéter lioh efttognitum,quoniàm à nullô reefer
tur vifiim tüncviri qüi aducneràntj cleüanteS j adtule-
tuftt ad vîcum Euanenfem : quem ablutum, digüiiq; indu-
tum veftibus fepelierunt in ecclefia.Fëfta obitus eius per
finguios célébrantes annos atqjcôüèniehtes pOpuli crebro
àb infirinitâtibus lànabanhir.Qmdam âutem de vicinis ah-
ïionas diu infedtas aqua ac gérmine produdlo conflataS,fe-
dlo igneluper Vimihacôtexta toriere pârat ad pocula fàci-
erida. Accedeüs aiitem vnus yicinorum eius ait, Quid tu ô
homohoede tine risin Opéré? An ignoras quod folennitas
eft bead Mariani?qui cum furore rëfeonditsPutafiie ô tu
qui hæc lôqueris, quod homo elifiis ex arbore propter
compendia gukè, angëlorüm fit reiatus cohfortio, vt làn-
€tus debeàt adotatî ? Meliüs eft enihippus hecefiàrium in
dûmoex'ercere, qüam talem iànéturn excolere, quod ille
audîensjdifeelîît, & cum reliquis ad bafificam iànéliabiit,
re lid o dOmiTicino in opéré laboraüte. Nec mora,flante
vento adprehertdicut domus,incehdio exuritur omnis,net
quicquam defübftancia reftat hominis. Exinde eleuatiglo-
bifkmmarum iliper hoipitiola aiiorum quæ circumlocata
erantjhuius hominisateamfepes, tuguriola vel porcoram
vei animaliumi, reliquaq; quæ ad eum pertinebànc,flamma
! peruifit. Nec quicquam remanfic huic mifero, quod non
füiflet igni fuccenfum; qüôdfi eueniflè quis fortuicupu-
càt^admitetur quod nulli vicinorum circummancntium
nocuit. Q u id nunc agis ô crudarufticitas,quæfemper in
Deüm &eius amicos murmuras, Vt tibi exinde damnum
adquiras.? Alcerius igitur hûminis malitia furis boues ab-
ftulerat, qui adprehenfo veftigio,& inter inf ufos aqua via-
rum tramites ad profundas luti voragines perdito, ad fàn-
âirèciirritfepulehrum,fu(àq; orâtione dum de bafilicafu-
iflèt egrelTus, aduertit hominem per aggerem publicum
Venientem, qui boues illos ante fe cum caballocxirinere
lalîum profequens adducebat. Turbatus enimfuerac à via,
& quàii amens fadus in illam partem de qua egrelïusfue-
ratjmente turbata redibat,Cognofeitq> vieille boues^quos
___________________ , ____________ perdiqualftër
otatiohe præïniflà adhuc mai'ôri propugnaculo
rbis prôpiiènacula muftrrehtür. Adfiimptâ igitur pallà dé
»can fepulchrO compôniiritin rriodum rerettn Àccenfife
que fiiper cruces cerëis, atqüe ceroferàiibùsdant voces iti
cantidsjcirciimeunt vrbem cùm vicis. N e cp rite reu n t vl-
lum hoipitium, quod non hâc circuitione concludant.
Quid plura?non poft multos dies fines huiüS 'ciuitatfs lues
àdgïeaftur memorata; Venintartien Vfqüè ad êùm lôcum
àécedens, quo bead pignus acceffit, 26 fi conftitutüm cer-
üete't terminüm,intro ingtedi non modo non eftaufà,fed
eciam qùæ inprincipio peruaferat, huius virtutis repulfil
reliquîn
Biturigaverô vrbs primüm à S. Vrfino, qui à difeipulis
àpoftolorum epifeopus ofdinams inGallias deftinarus eft,
Verbùm làlutis accepit, atq; ecclefiam BicÜrigenfem pri-
mura'infticûit reXitqj, qui migrant àfæcüloin campb în-
ter reliquafèpûlchra populotu fepülturælôcatiis eft. Non
ëninl adhùc p'Opulùs ille intelligebat fàcetdqres doiüini
venerâri,eiiifqjrcuerendam’debitamexhîhere. Vndefà-
d um eft vt incrèfeen’te terræ,plantata defiiper vinea omhë
me moriam dé primo Vrbis ïàcerdote cônüelleret. Et vfqüe
àd tempus illud, quo Probianus epifeopuS vrbis eius eft
fiibrôgatüsjtîùllus de eq fermô habéretur. Fuitaute’m quidam
Auguftus nomine dé dômôDefiderâd quondâepi-
feopi: cuius mactus ac pedes ira co|^ràéd erant,vt non alite
r nifide geniculis atq; cubitis fuftetarétur, fi ali quo prö-
ceflürùs vellet incedere. Is infpirante Deo de eleèmoiyhis
déubtOrütft àpiid BriaS vicum in honore S;ac beatiflimi
Martini aüriftitfe oratorium ædificaiiiticuius cüm in ipïùm
téliquiaS détuliflèt, ftatim dirèófcis membris fànus effeôtus
eft. Deindetohré6dsfècumpâucismohachis,fubrégula
monafterii degens,femper oïariôttivacàbat. Vnde Faâum
eft vt in fequenti accerfitus ab epifeopo,abbas ordinaretür
in bafilica S. Symphoriani,qüàm memoratüs pontifex Fa-
bricaüërar ànte confpeôtum mûri Bitugri. Nec ramen mo-
nachos quos prîu's cottgregâuerat y relitlqüens, fed inflitu-
Cns eis præpûfi turn, ipfe vtrafq; cellulas gubernabat. Deni-
que cumapud hancbafiIicammoraretur,adpaïuiteiSiVï>
finus pèr Vifiim no&is, dicens -9 Defofià hümo inquire cor-
pufeulum meum. Ego enim fum Vrfinus huius vrbis primus
Epifeopus, qui air, Q u p ib o , aut Vbi quæram fepül-
chrummuni,cum ignoremloCumvbi fis poficus?Atjille
adprehendenseius manum, duxit ad locum, & ait,Sub ha-
Degloria Confejforum. .F 73
m *î -
Cap. g4.
perdiderar, hoc recipiens,hojninemabfquecalumniaretire
permific, quia cognoüitnec fibi per v imité làndti Ma-
riani'præftitu m ,cum i n ilia liOra reperit perdi cum ,qua eius
djuit plenus fidefèpulchrum:quæ poftquam geftadunt,di-
ligencipfe.çura.cpnfefloren>i.Dei plebs coepit excoleceBi-
turiga...... >,
^ fuie in hoccerricorio &Eu(ychius midcarum vir virtu-
turn/qni cànquàm eceiqitainçet fpinarum condenlitarem,
ab ho>niliun\fefamiliari'cateremouerat, qui aurum vel di-
iVitias mundi huius tanquâ ftercora’ exho rrebat. Ad hun c
cuni diuerû prqpcetdiueriàsiiifirmiraces venirét,plerunq;
ei ùdvinccsquibusiàiifesiiitumuçraiic, dcferébant:quosil-
leraétu bkndilfim.opercradtans^aiebat,quali Ipiritali loco
deie<ftân§>Mgritp( inquit) hæegula dplpribus quatitur,
qui? inglucicen.oii finit : fçdin criniracis noipine fignum
cruels i mppnens, infirmas Fauces à doloribus &; tumori-
bus Uh^rabafi^aftanariis vero tàin ,præfens beneficium
erac.vt.^qii^tantiunbenedióll ad bibendum tribuen^, co-
tinuocos Lcclderec lânicati. Habcbanccléricieius duo vafii
apnm.içumque vnus ex vieillis eifisquartani typi yexàrerur
ardore, adqum veniens, folitam.ab epdem.açcipicns me-
di çioam,Xanuseft redditus : redire domum cûpiensVafa
ilia eminusxernicin^irbore, inflammante protinuscupi-
dit^te,quç radix pniniurn malorum efïè delcribitur,çogi-
ca.tea furçiip aufecre. Inuentoque fimili fibâ làtéllicc ,_no-
élearborcm iUam petit. Ctmiquein,eain afeéndillèt,vt fo-
cio porrigens vala dcponeiec, ecce ab aliaparcc^fenex ad-
'•q(^fip.qi%Vifoiifequiadterranierat, fiigam pcrijt,nec'fp-
çioquodçaucLqceîqiofiaic.Senexvero rubarbprpftetic : &‘
ya§Y.numquodfur porrexitmiituoaçcepit: cui^iqueéc al-
cçrumvellgcai(f^rre ai c lâcerdp s,fiifficiac nuncfiliiftud Al-
tçrum vero ei qui ipfimi labofauit feferua:qua ille vpcç petr
territus, fe dcqtfiiin ia€tat. Atüleadprehéfum eum ad cel-
lulam dëduceus a% Cur^inquit jh li, diabolo præceden-
çe tu fequeris? Non nehçfterna, die ad.me veniens,bencdi-
deleétabaris, à
me,pctiflès. Sc egofine vllo îiûpro'perio. & tu o impedimé-
to, vt tibiuierat copia, tribmj^rq.Tunc 6c aliis multj&ver-
bkarguen_s,euijî»,fenum ei mefi^slargicuseft ; &inlæfum a-
bire perm^fir, dic.ens,Caue u^ylçrà..répétas.; quia furtum,
Satanæ peciiniaeft. Ad hune çrgofenem Ghildebeitus in
Idfipaniamabiqn ssgiyj| cu m que ci . quinquaginta aureos
pbtu] iilc^ jait- fep ex>.Qu|d mihï»lftppiofers/iills qui eapau-
; pepbus&giant^fiâdji'ibue: mihiautem hjecnecefîàrjanô
meispeqcatis domimyn meréar
dep^ecari^&adiecit, Vade &yi^:oi:ia.obrinebis^ & quod
; ^oluçrisages. Tunç.çexapnipi paijpefibus e^rogans, vouit
{Lppui Pi^minu^i,cuni. iliâgrMia de itinece ifio reduce-
ret,,in.hpnp^Dei bafiliç.iniiiie^i^ in qua
r feni s m çoibrâqiifgfee re n t; qù o d pqftea ad i m p 1 e ni t.
; ,c Maximus Regep|is EpifçopuSaçque coriF.fïor,fiepius fe
■ ijocolis in mulrisyipturibusmaui/eftat. Adcuiusfepulchrü
, n on fblu m-cæci m lum i nan tpr ^ (èd çtiam &,alia morbo-
■ rum gepera eiys virtutibus depelluntuc: nuper âutem quç
gçftti cognpiiireFeiam. Puerulus eratquafi aunorum tri-
U m adhuc a4,matr|s depédé^ybera.: h ica fe hre correptus,
dum gçnjtn,cis man|bus baiu.latur, taliter e.fta'dflj(5^us_, vt
rçec papillam nec aliumcibum fimierepoifet : intereadum
pis ,ait quidaip cx f^niuli^, Vtinam^d feauîchtum beati
Maxirni hjé pâruulus defetretur. .Confidimus enim de e-
lius me^idsi. qupd poflit eum fànirari priftinæ reftaurare:
quidumd^fcrturfiî.teramatpriimmanus^.fpiritum anhe-
lus emifinquod çernentes parentes eius,flentesacclaman-
tes, proiec^cunt eum antefepulclirum beati Maximi con-
Fpfloris, claufifqüe oJ^iis reliqnerunt corpus^xanime.No-
ô c y erp ui lanientatipnededufta, cum redditus terræ dies
raiiuS inluxiflèc, rëfëratisædis fecratæoftiis infantulqmere-
élucn iuper cancellos.fepulchfi rrahencem featque ambu-
lare conantèm. afeiciunt. Nondupi èiiim eierataçtas per-
feéhi.vt reÆtê polter incedere.Quod admirantes parentes,
gauifiififit,fiiicepitque çünimater moeftacumgaudio,ac
domui reftituit(ànum, ipfum autem iam puerum adulcum
vidi, quinobishæc retuîic.
. ValeriusbeatusconfeiTor Çonfocanenfisncimus Epifcöpus,
hoc fereuelauit modo. Nam Oratorium iuperfe
conftru&um prius habuir:fed per incuriam ruens,obliuio-
ni datum eft quoin loco quiefeerec: hoc tantum ab incolis
ferebatur,quod Fuiffet ante fän&uin altare fepultus.Adue-
niens autem Theodorus Epifeopus, oratorio ipib in ma-
iori fpacio ampliato, magnam cftecit bafiUcam. Deinde
fan(5t_um yenerabilis viri corpus inquirens, reperitduo ie-
pulchra,fednefeiebatvtrumeftet läcerdotis illius e duo-
bus. Tune coquocato clero,vigilias coca celebcabat no<fte;
deprecansvr fibi beams confellorquo in loco iaceret ex-
ponerer,implcuitquediiasampullasvino, & pofiiit fiiper
vtrumque tumululn, dicens, In quo fiilerna fiierint ampli-
ata,ipfäm manifeftum fiteile Valeriianriftitis fepulturam:
data vero luce egrelfiis de bafilica, & oftiis figillismunitis,
dedit membra loporf. .Surgens autem ad horam tertiam,
venitad fändtam bafiheam reieratis oftiis cum c)ero & po-
pulö, reperitampullani vnam parumpervini habente. Al-
teram vero intan turn ore.patulo exundare^vt toteftn beati
ponrificisablüerer monumentum. Per hoejeaq; cognouit
läcerdos quis elfer ValeriiEpifeopi tumulus; fed euidenti-
us adhuefeire cupiens,detegit monumentiim: amotoque
ppcrtörioreperitvencrabile corpus yaldeintegrürde quo
non cseiätics deciderat, non barba fuerat diminuta: neque
aliquidincute corruptumaipiciebatur,auttetrum: fed e-
rant Qmniainlxia acidi n*iper fuiflent recondita: rantufque
odoriuauitatis fragrabate tu mul o, vt nondubitaretunbi
quiefeere Dei aniicumriauri etiam folia fubfehabebat ftra-
ta, de quibus adfiunens Epifeopus mulris infirmis praebu-
it mgdicinam. De veftimenris igitur eius reliquias fumpfit:
rurfumque opertoxumulovenerandum deincepsanjrifti-
tem honbrauit, mukaque miracula de his pignoribus cer-
nensinpofterum.
Beati ilimus verqSiluefter Cauillonenfem rexitEcclefi-
am, quiquadraginta duobusannis, iacerdotio mimftrato
plenus cfierum atque virtutum migrauitad dominum. Ha-
buiyauteui ledulum funibus fiibtifibus innexum: iub quo
cum fen^elatq; irerum in,firmi, fiuequartanarii,fiuevariis
febrib.öpprtifi fufiderentur, ftatim virtutediuinitusindi-
ta fanaban tq r: idcirco hic ledlulus in Ecdefis fäcrariu m
deportatus fimiji vrrtutenitefeit. Multi enim ficut oculis
prqpriis inipexi, abfeifis4e funibus illis particulis,in lon-
ginquum dcferebant,ipfique fiipei infirniosjocatisjlanita-
tis adefle beneficiu contucbantur. Nam mater mea ab hoc
deciläparticula jVtpuelfed frigoribus febricitanticollo depend!
fecit,;mo.rbqexteplö cfeprellb pueUam ianä aljiexit.
Inhac vtbc fuit& Defideraius prefbyrer, quem eg-o a*
pud monafterimn Gurdiooeufe vidij.virum (änditate ma- g n if ic u n i, qui f ir p iu s h ig o r i t i c is , dolore d e n t i u m laboran-
tibus, alifique morbis, orajido finetn impoiiii t:nam vfque-
quaque recluluserat, hoc eil; non egrediebatur c cellula:
led qui yoluifIet,videbax eum in cellularhic vt diximus,exi-
miisinluftratus virtutibus emtewit feculo^quod audiens
Beneqidus AgricoLaEpifeopus, mifit Archidiaconum fu-
um, vt beatum vrbisToemkerio deferret.- fed refiftentibus
monachis, quod iuffiis fuerat, non impIeuitTofthasc a'di-
ficato exXenodochio leptpibrum, iacerdos Fuburbano
in eius bafiiicam, conledis Abbaribus & omni clero, bear
tuni corpus tranftulit. , 6c in bafilica luperius memorata
fummaftudiofepeliuit:qui fe tmac,viuere cum 'Chrifto
magnis vir tutib us lijanifeftat.
£&& in Tornodorenfi pago in parochia Lingonicenfi
virlandkateprxcipuus, loannes Äbbas, iuxta fiii nominis
etymologiam diuina gratia p neuen tu s. Deniq; Fe rtur,qu ia
cum monafferiumaxfificai'evellet,quod R.e<jii4ausnuncH-
patur:&fiatres nimiam aqiue penuriani paterentur, repen
t puteum immani ptofunditate altum, vbi pdfimus fec-
pensbafilifeus habitabac. Hic itaque diuina inuocarione
perempto ferpente, ac mundato puteo, puteum p o tab i-;
lern ftatribus reddidit: cfe qua aqua & nos cum Lugdunum
pergeremus^ ftatribus illius monafterii benigne fiilcepri,
caula miraculi haufimus; cuius etiam hauftu pkirimi Fri-
goritici curantur. Fertur& de prsefeto vir© tale miralcu-
lum, Qnid^m frätricida proenormitate criminis ferreis
circulisalligatus, prajceptum habuit vt feptem annis loca
Ian<5torumperagi2 do circuiret. Hic cum Romani venilfet,
Cap. 8f.
Cap. 8tf.