ttO’.em /wftfi/.Re,«elatiooctTi mylteno^Um. Omniaadadifica-
fitinvobis <jpod nonadificer^ItcrUttu.
Stittlingua quis loquiturficundumdtios,<zHt vt multim tres. k*&'
^.fecundum Gt&cqfEt per par tes:&vnus interpritetunSint
ipfi duo per partes dicant, 119« fimul,jfiue Vnus per partes
inrerptetetuf.Si date nonfueftt inter pres, t ace at inecCle Aut
ipie,au t alius .Sibi autem loquatur,& Deo,Prophet*, duoauttr.es
'dieant,& cat n diutdjcent. Sua confcientia & Dei teneat eturi
gratiam hanc habere. Quodfialii retieUtumfuerjtfedent't,prior
iaciat.Potefiis euim omnes perftngulos prophetare,vt omnes dtfeat,-
& omnes exhofteritur. Oft} prior dixit, velqui prioreionore
eft. Erfpiritus prophet arum prophet isfubietttfunt. Non (hi weft
difienfionuDeiufedp.icis^SmegTptix'Cpirims alteri prophet«
eharitatis debet efte
, &c diilenfioriM1
dkadonis noftræ hæc eft, vtréXurrcdibnem credàtis.-hbc
eft n. pr^mium iisqui Qirjfto ^eferuiunt: alioquin lupep-
fluus eft om nislab o r,iei uni oru nij.'at q; tribulationum,quæ
inhacvita fiueproipera, hue aduerfe cum infidelib. yideâ-
tp: e x c om m u n ia :ficut<no;bis lofent proponere quid ab
illis amphus habeamus:$ç verc,iî horum laborum præmiü
in vita ^ ia nonIfoeramuSa peiorés illis iùmus.. gratta autem
Deifum id qüod/uni : & gratta «justnrne vacua nonfuit.. Sed abundant,
iustllis omnib. labor aut-: non ego autem,ft d gratia Deime-
çum.Hoceft,grariaDei me viuificauk,& refeci£& poft hçc '
cum Deigratia labor^h&.Sn me vacua non fuiriEt qüia di-
xerat, A bundaritius illis omnib. lab orauime fibi aliquid vi-
deretijr adfcribere,continuo lùbiunxit, Non ego auté, fed
gratia Dei mecu m;quia Deus in nobis opetatur,&ipfe nos
v.t laboremus inipirat,&ipfe adiuuat laborantes, ipiç opus
qiunVêishohhamtat,fed paçis,quiaeisnotadunr quæ p ro y , bqnuconfe^nat:quiae^ipfo,&pe tipium,&in ipfb fuht
phetant.5ic«r n omnibus Ëcclefiufanct.rtm doceoln pmnibus omnfe,5 ieut& alibi dick, Qui ccepit in vobis opus bond,
ccclèÈs fie e f t, ne tj$ül aliqâïd nie vobis i.mperarè pute- ipfe perfiefèt vlqj indiem Chriftilefu.E t ipfe dicit,Sine me
ûsMulièrés ïn Bcdèfiù tacearit. QmjgEpntraoraihém eft ha- nihil poteftis facerev Nam & B. Hieronymus inapologeti-
turævelIegis,y"tincôhuentü virorumfceininæloquahtur. tico ad Painmachium, lie ponit teftimonium iftud,Non
Non enimpirmïttitur eis loquhQuomodo ëi^,4iî*i.aia't,be- 1 auterii ego, fed gratia D ê i^ æ in m e e lt siueenhn ego,fi-
h e illlisiMçcre'dèbçrepruden tiam ,vtpmdentiam& cafti- | ueiUi,ficpr*dicauimus3&jiccre'didÿhs. StautemChrifiuspradi-
tiàteradçoearit,;)^dinlexu:fimul&cÿmdftenditioçu,vbî cat tu quod,furrexit dmortux ,quomodo dtcunt quidam.in vobis,
tàceaht^ahbiéas.lôqui permifît. Sed fubdit.u cjfe,ficut&l x 1 quoniamfefurrettio mor tuer um non eft? Si aut e refairefliomor-
flx it.Çf^fitÿy cpriorfeéfüs eft, & Sâradq^finûvôcabat; morumnoneft,neq} chrifiusnonrefurrexit. Quod fi Chrifiusnon
Abraham. Srquidamerir volantdïfcere,doni: virosfuosintern- refurrexit manueâpr<edicaiionofirajinaniseft épfidesveftra,Ingerit.
TUrpeefin.muumloquïiniCclefia. in à doits verbum Dit uenimur-autem&falfitefiesDti: qttoniam tejhmoniumdixmus
procefiit.auiïnvosfilesperuenïtiSi'quisxtdeturprbphetaejfe^ aut aduerfusDeli quadfqjcttauerit Chrifium, quemnonfuf itaiiit,Ji
fpïritalis,cogncfci' qtuferibo vobis, juïaàomtnifuntmadar.i. Ne mortuinonrejurgunt.Namfimortüinonrejurgunt,neq-, Çhrijtus
viderdifer Cas eriath difeete pronib uiflè,oftendit eas do;mi refurrexit : quodfiChriftus non refiti rexiuyanaefi &fidesvefira.
debéré dj(cère,in eccleiia autem otiines ljabère filentiu.m^ adhucenim ëfiu m peccatii veftru.Ergo & qui dor mieruntin Chti-
Notandum,quod ôc viri'tamdoai debeanteî5:,vt vXores J jio opener uni. Sim bac vitatantum in .Cbrifto fier anteffiumus,
Tuas docêrèdébeantj^cdefidei veïitateinftruerc. Siquisa. '. mifna^ûipresfumus omnibus bçnttnibm.'Quoniamliéequen-
ignoratfignoŸdbitur. Itaquefratre\ amulan. m prophet are-, & h- 1 quam corn m grauauit,qinb.enangelium prædicabat,liium
qut lingua riolttc prohibert: omniaautem bonifie &ficundum or- I vi&um fuis manibus tranugebat : vbi magis impie turn eft
dinem fiant in volts* Ciimsgetfiç Àpoftolus vcomnianone- f quodàitjPlusomnibusillisîabôrauir&adiuhgi^JîJonego
fte,& fecundum ordiiiem fièrent, ait : Si.quîs vidétur pr^»! autem,fedgratia Dei meçum ; vt hoc quoque app^reat Dei
pjheta elfe, aùt ipiritalis, cognofea't quàe fcribo vobis, quià ! grati* deputandum, q> & animo & coipdre poterat yique
dômini-{ûntmandàta.Si quis aiignórar,ignórabitür.Siquis | adeoplusillis omnib. ïaborarq,v.t neq; çeftàretab euange-
videtnrelle, & vtiqjnon eft": nam quielt finedübitâtiône j lioprædicando,neqj tarnen’ex euangelioluftentarethanc
èognofdt,uecadm'Qnitiohe,&çoertioneôpushabet:^uia | vitam. Nunt autem Chriftùs refurrexit à mortqis* .Quodiam
^ n ia iu d ic its &ânémineiudicàtur.Iliiergofediriqneis& î probatum eft.Pnw t adormientium. Sicàputrelurrexit,hè--
pétturbàtiorièsinecdcliafaciebant,qUividébanturelfe,q> ; ceûeeftvt cetera quom membra fequantur: quia primus
** ermf^hós docet cognölceredoihini elfemandatumi j in incotrnptibilitate. tçi\m&àt.lQuontam-quidemperjmtitu
mors,&per hominem rcfuf . eftio mortuorum. Sicutper Adam
m ors intrauit,quiaipfe p timHs.eft moji tuùs ita & per Chri-
ftum refiirreôlio, qiiia ipfe primusrelùrrexit: ficutille for-
mam oneheium, ica & ifte ^>rç3a remrgentium. Et fient in
Adam Mines moriitntur, ita & in Chrifio omnes viuificabuntur.
C^odmoritur.hocrefurgit. Rèiiirgere non'diçitur,nifi
quod cecidit.Nam rfeq; aniina moitaliseft,qüamuis pecca-
to fit mqrçua : neqj in lùa iplà fubftantia iacuic, quiaiimoi>
poreâ. Sed cqïpus ahoquiq lurgere magis, quam reuir^ere
dicere pomit. Vnufqutfque autem infitoerdine. Temporis.veï
honoris. Prinri i* Çhrijtus. Y t fuperius dixit, Primiciaj dór-;
m^Xmm..peindettquiJknt'Chnfiim,qduentueius.lntÀùen~:
tu cips non modo, fed inaduentii eius relurgWnt. Deinde finis.
C.\ïm omnium refurredio, tuneerit finis morris. Cum
qüia non e/1 feditionis Deüsffed pacis Si quis auté ignorât,
îghbrabitüt: idmptobabitur ; non n.fi.adicieritiam referas,
Deus ignorâtços,quib. didurus eftiNonfiOuî voS: fed eofc
fum imprqbatio hocVerboinftnuàta eft, Ame^dicq vobisj
quia rtefciô Vos. Et ideo debem’ operam date, v t cum char
fitàte.dqiibDci-j|rrius ihftrud^ N otum autem vobis facto fra-
trëseuangeliumquodpr^icauivobisAnter^tét^fiuiaarn Co,-
rihthiôriùriëriahfrciurrcdioOeih'tarhis aüfifôntdenega-
rejqudSre^lai güft âpoftolüs. Ouôdfir accepijiis. Nenon cre-
dentibus tantum prædicalfe videretur.I» quo &JIatis.ln eu-
iqs dodrina ftaris. Pëfqûod&faluamini. Per qüod & luluâ-
itraijfi tâhienfi'dç crcd'atis', & qpere impleatis i aut quia &
inprxlëhridémurrisinfîrmitmb.feluantur.(^«ur<irio«t,pr<e-
diiauerïrityohisfi ténefts, nififhifiracredidifits.Tradidt enim vobis
in prim is, & accept, quoniam Chffiusriiorruusefiprapeccatisno- fr.«k/tT;r.CalumniauturArrianidiccnteS;Si traditfilius-Fc-
fh-i-j,fecund uni f npruràs- Ht quia fipultus esl : & qui.1 refurrexit. ' gnum patri,poftquam tradider itregn u m, ipfe çegnare iam
tïht'ta Aie ficundum.fîripturaSiC&pKvâate. ea bftæ eis prædica- j definec. Quibvxe^onden^um elhSiideo filius non regna-
ueikt admerhôriâreüôçatTÉr 5«/4r(/w«jîCe/>fc<i.Non quod j bit,quiw:egnum tradituru^ft patri, ergo neepatér régnât
eiprigiuiü appartient, fedtertia apparitioneeifemanife- ahtcqeitr^datur4 fiho:Sinâ;pater iVotunqprirnumregna-
ftâuerit.Efppfi bac vndÜtm.Iplà refiirrecfionis die fero, q uî- ; uit,quam\iis tune fufeipiat:lïc nec fifms,quamuis tradat re •
dqàberatTftôtftàs:i)«W*fi/#^ gnum,amittet.Iterqmproponunt,qnodfiibiedusèritpabiùfi^
lffii^qtbmtnuktinanint^JqueaÛUc. Perquospote^ tririmpip^illose£fe?qqietiam modo negancilliïmin cor-;
lÊs,lt vütrisjfcirë quæ dîcoi Quidam autem dormi runt.ïn do- : poré liiq, patri elfe fiibiedum. S ubiedio yero non femper
mmo.Déiiùkvifusefilacobo:ÂindeApofiolisomnibus.Nouifiime addiMjnunqiiempecriner* N am/pirinisprophetarûpro*.’ ''
aùteomÀium tdnquàmabottiuo. Aborriuüs dièitur,.qui extra, phetislubiedus eft,vtno‘n fit Deus diflcnfionis,fedpacis.
remp^snafeitur,l^quimqrtüamatreviuus educittir.Àb’- ! ^»«TW.’rraditioantemrègninofterprofèdüseft.cumef-
oruüdinfehpniinatj qui^xtra fempus dqminicæ prædica- fe.ex integrofiiiimëruerimüsin patrisrcgnum:cumincor-
tion^ cfëdidit.^r«^c^»i/&i.Qu3üdoDàmafcumpe'rô;e- ruptibiles fados eledos lùos ad çontemplariortem illam
bat.È|o enim mmminimus Apofiolorum.N on feborc,quia plus perdüxerit :Üc qua B.lolnncs dicit, Videbimus eum ficuti
omnibus laboraüî: fed ordine. Quinonfum dignusyocaria- eft. Tenendum prirhum eft, quod hoc loco apoftolusnon
pofioliuguontimpâfequutusfum ecctefiamDei. Totaratiopra;- de tiiniWtejfeddereferre^oneagiCjquaxledomini^d eft,
hçmi
' ft io n .< S9.
c
hominis àflumpti ëxemplo confirmât. Regnum.Regnum
Dei naturaliter quidem pfer omniàeft, quæ ipfe conftituit:
fed tunc prbprie reghare dicitujr Deus,cü illi fiiefint homines
volnntate l'ubiedi: ^cut regno diaboü fefpontqfubie-
cerc.Deb &'pdtri.ütofëcundüm humanitärem ; patrifeefi-
dum,dimnitatem:&idé’oMtDeo &: jputtuciteuitcuauerit 0-
mnem. Euacuans peccatis'èuacuabiturregqum eôrum à üo-
bist PrincipaturiuQwz fequebàmuriIlos,fàciendo volunta1,
terri eoröVEf potëftate. Quia dominàbanturnobis.Éf ^virtute.
Qüiayincebâttîbi inimid.Oponeatautem tllum regnare. Rç^
''gnare pro iudicare pàfùh.Donec ponat bmnesintmicosfubpedi-
bus ri«ÀQuarido alij èrunt voluutate, àli'j hecelïîtate fùbie-
di.Nouißvua autem ininücadeßruetur.Non cnc n.aliud quod
^leftruattir.Pofteatum -mortale höcihduerit immortalita-
’teitr. litors. Qui in Apöcalypfi peccätu& mors appeliatur,
qiüaäucor eft mortis.Omnia mimfubitcUfubfedibusei.it. Da-
uid hoc de hbmine^icit.C«»! autem dicat,omnia jubiettafinit
«.Pfbptercalummam.Swe dubio pratereum \ qui fubiecitei ö-
mnia.Deütti, quieratiniplo mundo recoricfliansfibi. Vel
cerce pacrem.iiicellige,qüi nullamconditiohem allurhpfit,
:quà débeat elfe lubieduS. c uni auttm fubieäa fuerint illiom-
jrirf.Quarid6'& boni&üialifi^ïcdicrürit.T«cïpÿjî/i«î fub-
iechis erit illi, quifibi fubiecit omnia. Dt fiibiedione qiiidä di-
cunt,lïcùtih élürieritib.elîiritjvèl pàlcitur ïn lubiédis luis:
hoc eft,in cbrpôfe fuô ipfe fubiieitur : aut qüod ip la huma-
rianatura in gratiàrua&iorie debëatelfe iubiedafillî diuini-
iatifquæ ialecüm vriû feciendo eibmniafiibiecerit. Aliter:
Iniudiciöneceifecfteuitemminförmä humilitatis àppa-
rere:Poft iüdiciû verb iam itaéftiùf)ie'düs,id eft, cônexul
vel pèrunitus ho mb Deb, vt hô iamappàrëat hifi dîüinitas,
ficuteiusfermq déclarât. V'tfit Dens omnia in omnibus.Suha.u-
ditur tempbribtis: vel certe qüia modo hondû,qüia adhuc
corporieius refiftîtùr,dü nôeaquæ volumus fiicimus, qüia
caro adhucconcùpifeiEadùerluslpiritum,Ipiritüs auté ad-
uerlus carnem.Vt fit Deus omnia in omnib. Totüs inbm-
mbus dominator. mine adhuc non eftbmniàiri Omnibus,
quia linguli iândi diuerlàs virtutës eius in Ce habent.Tuiic
autem vniuerla vnus habebit, & ërit ipfe omnia inbm'n'ib.
ïté quid fândusÀuguftinüs epifeopus fenferit, Videamus.
Tune & ipfe fihus fiibiedüs erit ei qui illl fubiecit omniaj
-vt fit Deus omniain onmmüSiK'ede'quçritur hoc lbtbjV4-
trum fecuÜdum pérlbnarühi prbprierates, an fecunduih
hominis fufceprionem Apoftolus dixerir. Solqt cïrcüftan-
tia feripturæ îllu minare Icntétiam, eu eaqujé circa Icriptü-
ram furit præfentem quættibnem cotitingétiadiligenti dif-
euflione tradàntur.Imienimus itaq; ita ventü elfe ad huric
loèum, vt lupradiceret, N une autem Ghriftus refiirrexit à
mortuis primitiæ d ormictium>age ba t enim de relùrrédio-
ne mortuorum,quod in domino fecundum fufcepti onem
hominis fàdurû eft.Manîfeftum eft ergo hocfecunduïuf
ceptionem hominis didum.Sedaliain hoccapitulq lolet
quæftio o bbriri.Primo quid didum eft,Cum tiadiderit re-
gnu'mDeo & patri quafi nunc hon teneat régtlum pater:
Deinde quid didum eft,Oportet cüim ilium regnare, do.
nec ponat omnes inimicos lùos fiib pedibus fuis.-quafi po-
ftea non fit régnâturus:8c ad hoc valeat quod fupra didüm
eft. Deinde finis:Quod hæretici lacrilega opinione ficacci-
piunt,quafi finem dixerit,confummationemregni eius: eu
in euangelio feriptum fit,Etregnieius nô erit finis i Poftrè-
moquôd didum eft,Cumauté èi omnia liibieda luerint,
tune &îipfe filius fubiedus ericilli, quifibifubïecitomnia:
fie voluncintelligi,quafi nuncjüitaliquid filio non fitfiib-
îedum,aut patri non fit ipfe futiedus.Gcnere igitur locu-
rionisfoluitur quæftio:fic enim plerunq; feriptüra loqui*-
tur,vt quod femper eft,tur^: fieri dicarar in aliquo,cum ab
eo cognofei coeperir.Itaenim dicimüs in oratione dbmini-
ca,Sandifice,turnomeri tuum,non quafialiquando fendu
non lit.Ergo ficut fendificetureft,fendûm elfe innotefeat:
ita quoque cum txadiderit regnuniDèo & patridd eft,cum
patrem regnare monftrauerit,vt per Ipedem manifeitario-
nemqjdarelcat,quod nüc à fidelibus creditur,& ahinfide-
libus non putatur.Euacuabicautemomnem principatum,
& poteftatem,manifeftando vtique regnum patrisivcomnibus
notutri fit, milium principum & poteftatu,fiuecoele-
ftium,liue terreftrium|per fe habuiife aliquid principatos,
Biblioth.Vet.Patr.T om.6.Parsi.
& poteftatis:fed ab illo,ex quo Ihrit omnia:non lolü vt lint,
verum etiam vt ordinata unt.Iri fila enim manifeftatione
nulli fpes aliqua remanebit in quôquam principe, au tin
quoquamhbmine: quod etiam nunC prophetice çanitur,
Bonü eft Iperàre iriclomino/quâ Iperare in homine. Bonîi
eft fpetare in domino, quam Iperare îhprincipibus : vtifta
meditatiorieanimaiamin regnum patris àÏÏùrgat, née cu-
iülqùam potëftatem praeter ilium inàgnifaciens, nec lùa fi -
h i ipfe pernicioliliime blaridiés. Traditergo regnum Deo
&patri,cum per ilium per Ipedé cbgnofcitur pater.Regnü
enim eius fuririih quibi riunc régnât per fidem. Aliter enim
'dicitürrëgnum^hriftffëcùndum poteftatem diüinitatis,
qiiôeicudàcreatüralubiedaeff:&àlitertegnum eius di-
;çitür ecclefià.fecuùdum pioprietatèrri fidei quæ in illo eft,
Yëçundüquod orat qüi dicit, Poifidë nos.Nëq;enimnori
'Ipfepolfiaét oiüniatfecundririi qubddicitur etiam illùd,
Cü ferai elfetis peccati,liberi ératis ùiftitiæ. Euàcüabiter-
^ o oriiriem prindpàmm,)kohiifc'taiÿofeltiitem,&^me,
vt nulli patrem intuenti pér filiüm bpus fit,autlibeat in cù-
iufquam creaturæ, vel in lua, côquiéfcerè poteftàte.Opor-
te t eniméüm regnare doné'c ponatbrimes iriimicqs fiios
fub pedibus fuisâd eft,opbrtetfe4griurii«ùHntaritùrii ma-
riiieftàrijdoriec ompès inimïciéïüSipfi 'ig n a re fatearitur.
Hoc h.intelligitur.fiib pedib. eius fütùrosinimicos.Quod
;fi de iuftisriçceperimûs,idcô did um eft inimicos, quia ex
iriiuftisiuftllicantur.&eic'rbderi'db lùbduritür. De iniuftis
autem qui ad iùftoram bèàtitüdinem futurarnnonperti-
hent,fic acdprendüm eft,qubniain & ipfi eum regnare ipfe
reghiéiusrnanifeftatione côfiilîfatebuntur.Ergo oportec
eum regriàre,dbnécporiat orriiies iriimicos lùos lub pedib.
fuisinon itâ didii eft,quafi curri polîlerit inimicos lüos fill?
pedibus fuisvnôn fit poftèa rëgriaturus : fed oportet eum
tegüare,dbrie6 pô'nàtortinés inimicos luos lîib pedib: lüis.
Opbnet'eùm,inqûit,àdtaritaméuidenriamluumfëgnum
perdùcére,donec iriimici eius riullo modo audearit negate
quod régnatdriterdum, donee, verbum fecra elbquiapro
toniunCtione fiiriiüt,quâ &, vel vt,indicari poteft.Nilcri-
p tüm , D onee pèperit film fuümûd eft,& pepêtit filiüm fu-
Üm.Scriptum eft etiam, Oculi üoftri ad dominumDeum
nofttüm.doriec miferèatür üoftri : id eft, vt mifcreatür 1I0-
ftrivNécidèô tamen Cum mifertus noftrîfuerit, oculos ab
eôdebemüs aüertete.Intantiuü eft enim beatitudo noftra,
inquâtuni eius con^éplàtione perfruiiriun Sic ergo & hoc
didum èftjOeuloium noftrorüm intêntiq,addominum
nbn porrigiturinifi vlque ad irripetrationem mifericordiæ
ipliusmori vt poftea indé auertatur , fed vt fiihil indeam-
pliusrequiràt.Doneeetgoproeopbïïtumeft, vt nonam-
plius ihtelligat.Qub n .amplius, id eft, vlq; ad quam maio-
rem man^fellationem trianifeftabituriregnum Chrifti,nifî
quoulqut pmues inimici eum regnàre feteancurî Aliud eft
ergo,non amplius manifeftâri, aliud amplius non perma-
nere.Non amplius manifeftari, fell non fieri manifeftius:
nohampliüs permanere,noii fieri perfeuerantius.Quando
autem mànifeftius erit regnum Chrifthquam cum omnib.
clarueritinimicisJNoüiffime inimica deftruetürmbrs: nô
enim eritaliud quod deftraatuy, pofteaquam mormlé Roc
indüeritimmortalitatëm. Omnia ènim lubfecit lub pedib.
eiüs:hoc eft, vt etiam morcé deftruat. Cum autem dixerit,
quiâ omniaûibieda funt.* dixerit hoc vtique propheta in
pfelmi«;manifeftum,quiapræter èum quilubiçcit illiom-r
nia,pattern vult intelligi omnia filio lubiecilfe:ficut multis
Ibcis idem dominus in euangelio commendat & prædicat,
Non Iblùiq propter format« ferai,fed etiam propcerprin-
cipiurftjdè quo eft,& de quo çqualis eft oi de quo eft; Am at
enim ad vnum.principium referre omnia, tanqtiansumago
ei9:fedin quo inhabitat bmnis plenirado diüinitatis. Cum
auté ei omnia lubieda £uerint,tunc & ipfe filius lubiédns
erit ei,quiilUlùbiecit omnia: non quah modo noil ita fit,
led tunc manifefturn erit,fecundum locutionem filperius
tradatam:Vtfit Deus omnia in omnib.Ipfeéft finis quetn
fiipra commemorauitjCüm totumprimo breuiter Vellèc
conclüdére,deinde quafi înembratirii explicate, Ôc exp'o-
nere.Loquebatur en i m de refurredione, vbi ait, Initium
Chriftus, deinde ii, qui fimt Chriftiin præfentia ei9, demde
finis.Ipfe feili cet finis eft, vt fit D eusomfliaiaomntb. Ah-
F 4 tere-
I I