from à pradts arcerefpn poITet, Rhotógenfem-comitem | parmis&gkdns fupcreum raunt Exquibüsvnusl.bnü«
ela'diotracidaait:fc&arifibsrediit,omhemreUnquens,. iaom.maximampacteracapmsciusacapiUis^catedere-.
prædam,captiubïqirelaî:ans. Atiftiqui Biturigasóblide- 1-xit. Camqueperpontem vrbis^eret,ciapfomte?duos
Lt.accc'ptoma.idatoviieuerterenturadproptia.tantas aXes>qmpontcmfaciutttJ.pedecffedfaobprefluseftDbia.
pradas Êcumffiftüiemnt,vtomrqsregio^ÄavndcegiEffiÄnfqipofttergam mambus,cuftod«rnanppaciitimt
ruiit.valdcpatatetureuaCTati&dehoroinibus.&pecori- ^ c q B e r e x w l t e f c ^ a ^ c i ^ q o o a ^ a b t o i a i b oe
Plebs »o-
. ciferatut
poft Egid.
epifcopum.
c
' Eulogia.
!R.,val<fepw^_,T-^w ,,f ^ ... ...
bus.Ingremis quoq, exereitus Defiderij atqj Bladaftis pei
T utonicum,incendia,prædas& homicidia tanta fecerunt, .
ficutfolet contra iiiimicös fieri. nam& captiuos abduxe-
runt,dèqUib.fpöliatps plUtimos poftça dimifèrunt.Subfè-
cut9 eftmorbus pecérum häc cladem, itavtvixvnicUm re-
manéretzhouumq; eflèt, fi aliquisaut' iumentum viderer,
aut cerneretb.ticulam.Seddum hæcagercntur,Ghildeber- ;
tus rexcüm exèrcitû fuovno in loco refidebat.Nodeaute ;
quadam cômbto ëxerciéu, m'a'gnü mUtmut cotta Egidiuro j
Epifcopü, & duces régis minor populus eleuaük, acvoci-
ferari çoepit,& publice proclamace,Tollahtür a facie regia
qui reghürn eius vèiiundant $ ciuftates illius dominationis
alteri lubdiint, populü ipfius principls alterius ditionibus
tradunt. Dü hæc & his limilia vociftrando jpferrentj fadto
mane adprehenfo arm orum ad paratu, adxen toriü régis jp-
perantjfcilicet vt adprehenfis epilcopo«repipribus>vi op?
ptimerd,verberibu$adficeret,gladiis lacerarent. Quoco-
pertöjficerdos fugam iniitiäfienföq, equo ad vrbéjppriam
tendit. At populus ille cunivclamore fèquebatur,proiiciens
poft eum lapides, eupménfque conuicia. Fuit tune ei hæç
caufà præfidium, q> hi paratos equos non habebant. Atta-
men laflatis focibrum equis> folus pertendit Epifcopus,
tanto timoré pèrtenitus,y t vnain caligam de pëdeelapfim
colligere non curaret: & fie vfque ciuitatem veniens ,iè iu-
tra mitrôrüm Rhemenfium fepta conc’ufit.
Ènatus.diuturno fiippUcio craciarctur. Sed cü ad villam fi' i'té^âdaftes
fcalem duâus fuifTet,&computrefcentibusp)agis extrema a
ageret vitamriuflii reginæ’in terra proiieitur rempinus,pofîtoq;
Ante pàucos autenrmenfes Èeudaftes inTuronicum eu
præceptô regis aduenit, vt vxorem reciperet j ibique cpm-
moraretur.Sed&npbis epiftolam ficerdotum tnanu fub-
feriptam detulit, vt in comunionem reciperetur. Sed qno-
niam literas reginæ non vidimus, cuius caufà maxime à cô-
munione remotus fuerat, ipfum recipêre diftuli. dicens,
Cum règinæ mandatum fufeeperp, tune eum reciperepon
morabor.Intereaad ea dirigo, qmihifcriptâ remifit dices, i
Compreflài multis, aliud faceié non potui, nifi vt eum
abircpermitterem:nunc autemrogoyt pacem tuam non
mereatur, nèqj eulogiasde manu tua fjifeipiat donee a no-
bis quid agi debeat, pleniuspeitradetur. At ego hæç feri-
ptaEelçgehs, timui né interneerétur : accerfitoque focero
eiushÇc innotuijobfecras vt fè cautunvredderetjdohec reginæ
animus leniretur. Sedille confilium aieum quod pro.
DeiihtuitufîmpliCiter infinuaui, dolofefufcipiés,cum ad-
huc nobis eflet inimïcus,noluit agere quç mandauiùmple -
tumqi eïi autillud prpuerbium qùod quenda fènem narrâ-
tem audiui: Amîcoinimicoquè bonumfèmpeïpræbe con-
iîEum, quiuamicpsaccipit, inimicus fpernit. Spreto ergo
hoÿ confîlio, ad régem dirigic, qui tune cü exercira in pago
Megledunenfi degebat : deprecatufque efipopulu, vt régi
preces fiinderet,vt eius prærentiammereretur.Deprecâte
igituromni populo, rex fè videndü ei-præbuit. Proftratufq;
pedibuscius, veniamflagitauit.* cui rex, Cautuni, inquit,te
redde paulifper,donee vifà regiiia c6 ueniat, qualiter ad ei9
gratiam reuertaris,çui multum inuèneriseflè culpâbilis.At
ille, vtératincautus at leuis,inhocfïdem, qre^spræfèn-
tiam mer'uifïèt, rege Parifîos reuertente , die dominico iri
ecclefiafànda reginæpedibus prouoluitur,veniadepre-
cans. AFilla fiendens & éxecrans afpetftü eins, à fè repulit,
fufifquelachrymis ait, E t quianon extat de filiisqui crimi-
nis meicaufàs inquirat,tibieas, Iefu domine, inquirendas
committo.Proftirataque pedibus régis ,adiecit, Væ mihi q
video inimi. üm meum,& nihil eipræualeo.Tuncrepulfb
eoà loco fando, Miflàrum folenniacelebratafunt. lgitur
egreflo rege cum regina de Ecclefia fàndfca, Leudaftes vfq;
ad plateameft profècutus, inöpinans quid eiaccideretjdö-
înofque negociantum circumiëns,fpeciés rimatur, argentum
penfat, atquediuërfà ornamenta. profpicit,dicens.
Hæc & hæcc6parabo,quiamu!çum mihiaurü argentümq;
refedit. lfkillodicente,.rubitoaduenientes reginæpueri,
voluerunt eumvincirecatenis. ïlleyéro euaginato gl^dio,
vnum verberat: reliqui éxinde fuccenîi Felle, adprehenfis
Mm Locuftz
depafeunt
Cap.}4.
Chüpetici
ambi tutti
iiaÇcfilius
motitur.
àd ceruicéeitis veâe immenfo, abalio ei gula verberantjficq;
fèipperperfidam agens vitam iufta morte finiuit.
Anno nono Gnildeberti regis partem Mafliliæ Guntb-
chranus rexipfînepotifùo refudit. Legatiprincipis Chil- ;
perici de Hifpaniis regreffi, nunciaueruntprouinciâCar- j
pitaniam grauiter à locuftis fuiflè vaftatam, ita vt no arbor, I
non vinea,nön niua,non'fru«ftusaliquis,aut quièqua viride
remaneret, quod no àlocuftis euerteretur. Aiebantenim,
inimicitiasiüas quæ inter Leuùichildum & filium fuüpul-
lülauerant, vehementer augcri.per locaenim eius lues va-
ftabat. Sed maxime apud vrbem Narbonéfem vialidius dè-
fæuiebatjCtiam tertio anno,quodibidemadprehenderat&
requieuerat, populique reuertentes à fuga. iterum motbo
coniumptifûnt.Nam & Albigenfis ciuùas maxime ab hoc
incommodo Jaborabat. Hisdiëbusapparuetuntàpartea-
quilonisnode mediaradijmulti,fulgore nimio relueen-
tes,qui ad fè venientes, iterum fèparapantur, v%, quoeua-
nuerunt. Sed & coelum ab ipfà fèptentrionali plagia ita re-
fplenduitj'vt putaretur aurora producere.
Legatjiterum ab Hifpan:a vénérant, defèrentes mune-
ra,&placitum accipientcs cum Chilpeiico rege, vtfiliam
fuamfècundum çonniuentiam anteriorem,hlioregïs^eu--
uichilditradere deberetin matriraômum : denique dato;
placito,& omnibus pertradtatis, legatusillereuerfuseft.
Sed Chilpcricoregi egreflo deParifiis, vtin pagum Suef-
fioniçumaccederet, nouus luâus aduenit:filius énim eius
quem anno fùperiorefàcro baptifinate abluerat, à dyfènte-
ria correptus ,ipiritum exhalaBit. hocenimfulgorille que
fiiperius ex nube dilapfùm memorauimus, figurauit Tune
cum immenfo fletu regrefli Parifios, fèpelierunt puerum,
mityentes pofllegatUm, vt reuerteretur, fcilicet vtplacitü
quod pofùeràt, prolongaret, dicenterege.Eçce plan&um
in domo fùfbneo, & qualiter nuptias filiæ cçlebrabo ? Vq-
luitn.tuncaliam filiam illuedirigere, qüa deÂudouera ha-j
bebatj&eamin monafterio Pi<ftauenfipofuerat:fèd illad if-
tulit, refiftentepræcipue beata Radegunde,ôç dicente,
Non eft enim dignum vt puella Ghrifto dicata, iterum ad
fèculi voluptates reuertatur.
Dum àutem hæc agerentur, nunciatur reginæ puerum
quimortuus füërat, maleficiis & incantâtionib? fuiflè mb-
duâum, ibique Mummolum præfeâum, quem iamdiu
reginainuifum hab eba t,confcium eflè.Vnde faâum eftyt
epulante eo in domo fuaj quidam deaulicis regis puerum
diledhim fibi,qui à dyfènteria correptusfueratjamentare-
’ tur: cui præfeélus 1 éfpodit, Habetür mihi herba in p idptu,
de quandyfèntericus hauriat quâlibetdefperatus fit, mox
fànatur. Nünciatis hisceginæ, maiorefurore fuccenditur.
Interea adprehenfis mulieres vrbis Parifîacæ tormétis applicatie
verberibus cogit fateri qnouerlt. AtillecÔfitétur
le maleficasefle, & multos occübere letofèfèciflèteftatæ
funtcaddétes illud,q> nulla ratione credi patior : Filiü, aiunt
tUü o regina pro Mummoli præfedfci vita dohauimus.Tune
regma tormends grauioribus mulieribus adfcdtis, alias e-
necat,alias incédiotradit, alias totis ofhbus côfradtis inne-
(ftit,& fie Compendium villam vna cü regefèceflit: ibique
yniuerfi régi quæ de præfeâo audierat reuelauit. Rex veto
miffispueris, iufîît eum arceflîri,difcufluraqtcatenis onc-
rant,& fiuppliciis fùbdünt. Trabi poft tergüreuinddsma-
nibus adpenditùr,&ibi ad maleficij nouerit, interrogatur.
Sednihil de his qfiipérius memorauimus,confitetür. Hoc
tn protulit, fsepius fe inunâiones & potiones a ei regis re-
ginæq; gratiam præberét, abhis mulieribus fùfcepine.De-
pofi tus igitur de p oena, vocat ad fè Hdlorem dicens, Nuncia
domino meo régi quia nifiilmali fèntio de hisq illata f un t,
; Hisauditisrex,Vèrumneeft,inquit,hüeeflèmaleficü,fide
his nihil eft lçfùspoenisPTunc extenfiisad trocleas,tamdiu
i; 7 loricis
Monialis
ad feculi
oluptate
Sortilegs
morti trs
duntur.
, H
w
. j^amnlus
j inaleficus
I totquetut.
i c*tWÆtherius
Epifcopus
fcoitatoxé
ledimit.
loricîstriplicibuscæfUseft,qtioàdüf^üeipfîlaflàrènrartor-
rofes:pofthæcTudes vngulis manüiim pedumqüé defigüt.
Cuinq; in hdc caufà àgeretur,vt ad dècidéndam cérulcém
eiüSigladiüs immineret,àréginavitàm obtinuiti fèdnô fuit
minor morte humilitas fiibfèqUüta. Nâimpofîtus plaU-
ftrdi ad Burdegalenfèm vrbéminqüadrtus hierat, ablâfca
omhi:ficiÜtate,tranfmittitur:in via vero idluatus finguine,
vix aecëdéré qüo iufluà ëft valùit : fednS poft multümtern-
pu s fpiritum exhalauit. P oft hæc règinà âdprehënfb puérii-
li thefiuro, tam ve ftimenta qiiam reliqiias fpecies,vél ex fè-
rico,autquocunq-,vellëre inüënirepotuit,igne cdfùmpfit:
quod feirunt quatuor plauftra leuaflè:aurum verb &argeu-
tum fomàcè conflatuiti repofiiit, nealiquid integrum re-
maneretqüodéipfàndum filij in mémoriâm rëuocâret.
Ætherius veroLyitoenfis Epifcopus,eufiis fupra mëmi-
nimus,hoc ordine à ciuitatë fua vel expulfîis eft1, vëlrecep-
cus. Clericus quidâ extidtex Coenomanrtica vrbe,luxurio-
fiis ni m is,am atorq; millier um, 5c gulæ ac fornicationis om-
niqueimmunditiæ valde deditus. Hic mulieris cuiüfHam
fæpius feorto commixtus,comam capitis totondic, muta-
toq;virilihabitu,fècuminaliâciuitatemdeduxit, vtfufpi-
cio adulterij auferretur, cum inter incognitos deueniflet.
Erat enim mulier ingenua genere,&de bonis orta parenti-
bus.Comperto autem poft dies multosprôpinqui eius quç
a&a fuërant,ad vlcifcendam humilitatem generis fiii velo-
cius properan r,reper tumq; clericum vindü euftodiæ man-
cipant : midietem veto igni confumünt. Et ficut cogit auri
fiera fames , clèriciirn fub preciovenundari porcurant,ea
videlicet ratione,vt aut eflèt qui redimeret,aut certé morti
addicereturobnoxius.Cumq; hçc Ætherio Epifcopo dela-
tafuiflènt,mifèricordiamotus,datis vigintiaureis,eumab
imminentiexemit intérim. Igitur poftquam vitæ dohàtiis
eft,profert fèliterarü eflè doâorem, promittens ficerdoti,
qùod fi ei pueros delegaret, perfedfcos eos in literis redde-
ret. Gauifus auditu ficerdos,puëros ciuitatis collcgit,ipfiq;
delegatad docendum.Deniq; cum iam honoraretùr à ciui-
bus,& pontifex ei aliquid terrç vinearumq; largims fui lier,
aC per domos parentü eorum quos erudiebat, inui tare tur,
reuerfus ad vomimm,vniuS pùeruli matrem, imm em o r anterior
is iniuriæjConcupifcit.Quod cum pudicà viro millier
declaraflètjconiunéli parentes dus gfâuiflimis clericü tot-
mentis fubdentes,interimëre voliierùnt.Qûëm ficerdds i-
terum mifèricordia motus, càftigatum verbis lenibus libc-
rauit, honoriq; reftituit. Sed men s læua nùnquam ad boni-
tatem potuit inclinari,fed potius fiâus eft eius inimicus à
qùo fçpius fuerat demorte redemptus. CÔiunétus eftenim
Archidiacono ciuitatis : & le Epifcopatu dignü proferens,
Epifcopummolituroccidere : locatoq; clërico qui eum bi-
péne percuteret,ipfi vbique dilcununt, muflitan t,amicitias
clamilligant5proferunrpnemia,vtfificerdos obiret, ipfe
fuccederet. Sed mïfericordia domini anticipauit eorum
perfidiamj, crudelitatemq; iniquorû hominum veloci pie-
taterepreflît. Die vero quoficerdos opërariosinagro ad-
gregaueratad fulcandum, clericus antëdiift'us cumfècuri
profequiturficerdotem,nihil déhis pënitusfçiëntë. Tandem
igi tur hæc aduertens,Quid tu,inqùit,me attendus cü
hàc bipenne jprbfèquëris; At illfe timbre pertërritus,ad ge-
nuavirijpuoluitur,dices .Fortis efto ficerdos Dei. Nâ feias
•meemifmmab Archidiaco no aC præcëptorë, vt te feçuri
pereuterem.Quod cum fæpius facere voluiflèm, &i<ftum
dextra fulpenfi librarenn,tegcbantur tenebris oculi mei,&
aùres obferabkntur^totùmqjcorpustremore quatiebatur;
fèd& manus abfq; virtute eranc,&quæ optabâimplerenô
potera. Cum Veto manus depbftüflèm, nihil mali fèntiebâ
ora'nino : cognoui enim qübliiàiii tecum eft Dominus,
eo quod UbiipOtui aliquid tibî hocéte. Hæç èo dicente,
fleùit ficerdos, imponens filentium clericorreuerfùsque
domum coenæ difcubùit. Qua exada, in ftrato fuo quieuit
habens ciréa Bèîftü fitü mult6s féâu' os clençorum. Deniq;
diffifihi dedlèrîCb per fè néfas prbficerè cogitates noua âr-
gumenta machi nan tur, per quæ aut eum viëxtihguerent,
| aut certé crimën quo à ficerdoti o diuelleretur, impone-
rent. Interea quiefeen t i b us cunéti s media fere noâe cubi-
| culum ficerdotis irrumpunt,exclamantes voce magna at-
« que drcéntesy Vidifle Ce liiuherëm à cubiculo egrcai , ip-
_ ___ Biktioth.Vet
fimque ob hoc dimififlè, dum ad bpill opuln feftinalteiit.
Et fine pars hæc& copfilium diabohfuit, vtin tali ætatc
çrimënimponerent ficerdoti, qui erat fere lxx.annorum.
Nëc mbta,cpniunâ:ofècUm iterum antediiftoclerico^d-
ligaturficerdos catenisabeius manibus de cuius collbfæ-
piûsvihclà difcUfîèrat,& arduæ euftodiæ tbancipatur ab eè
quèni de coenofis carceribus plemmqUe liberaUérat. At illë
cognofcens inimicosfibi vehementer inualuifle, domini
mifèricordiam cum lachrymisin vincula cöpadus exorat.
M ok opprimütur fomno Cuftodes,folutisq-, diuinitus vin-
Culis de cuftodiaproceditinnoxiUs,nbxiorum frequétifli-
mus liberator : deinde dilapfiisad regnurti Gunthchramni
regis ttanfiit.Quo difcedéte,hberiüs iam côiUnétifitellites
ad regem ChilperieUm poperânt pro Epifcopatu petendo,
multa criminà de Epifcopo proloquentes,addenteS ifta,In
hoc cbgnofcé rex gloriofiffiméjvera eflè hæcqUç dicirnuS,
quia mbrtem pro fcëleribüs times ad fratristui trahfiir rè-
gnum. Quod ille non crederts,hos ad ciuitatëredire iubet.
Dû hçcagererttür,moefti dues de paftoris abfëndà,côgho-
feentes omniaquæde eoa6tafuerant,per inuidiarn & aüa-
ritiam perpetratà,adprehenfo cum fàtellite Archidiacbhoj
iniuriæ fubdentes,ad regem petierünt vcrecipërentfàcer-
dotem fuum. Ac rex legatos fratri fub dirigit,adièrens nihil
■ fe criminis in Epifcopo reperiflè.Tunc Gûthchramhus rex
yterat benignUs &proflüus admiferandùm,mulca eimu-
Uera côtulir,dans etiam epiftolas per omnes Epifcopos re-
gni fiii, vt peregrinum aliquo pro Dei intuitu confolarétur.
Tunccircumiensciuitates,tanta eiàficerdotibus Deicol-
làtafiinti taminveftibusquamihauro, VtvixciUitatiquæ
ffiërUerat pofïèt infetriiimpletumq; eft illud qUod ait apo-
ftolus.Quia diligentibus Deum omiiia concurrüt in bonü.
Nam huic peregrinatio diuirias attulit, &exiliü opes mul-
tas inuexit:poft hæc regrédiens,à ciuibus cum tali honore
fiifceptus eft,vtpræ gaudio fièrent,& benedicerent Deum
qui tandem Eccîefiæ tantum reftituit facetdotem.
Cap.)?.
ab Iimecen -
Lupentius vero Abbas bafilicæ finëti Priüati naartyris •
vrbis Gabalitanæ,» ßrunichilde regina ârceflitus,aduenit.
IiiCufi^us enim,vtferunr,fuerat ab fnnocentio fupradiftæ
vrbis comité* quod prophanum.aliquid effàtus de regina
fuiflèt. Sed difcuflîs caufis,cum nihil de crimine maieftatis
confcius eflèt iiluentusidifcedèreiuflus eft. Verum vbi vi-
am carpere ccépit,iterüm àb antedido comité captus,& ad
Ponticonê villam dedudus, multis fîippliàis eftadfedus:
dimifliisq; iterum vtrediret, cumfîiper Axonamfluuium
tentorium tetendiflet*iterum irruitfiiper ëuminimicus e-
ius. Cuius vioppreffiamputatum Caput in coleum oneratu
lapidibus pofuit,& fiiflnini dédit; reliquü vero corpus vin-
diim cum fixoimmerfitgUrgitLPoft vero paucis adparuit
quibufdàm paftoribus,& fie extradum à fluminé fèpulturç
mandatum eft.Sed dumncceflitates funerispararehtur,& >
ignorarèturquis eflet è populo,prçfèrtim cum caputtrun- :
cari noninueniretur,fùbito adueniens aquila leuauit aüe-
um à fundo fluminis,&ripç depofuit:admirantesq;qui adprehenfo
culeo dum fôlliçite'quid contineretinquirunt,
caput trücari reperiüt:& fie cum reliquis artubus ëft fèpul-
tum.Nam ferunt nunc &lumen ibi diuinitus adparere:& fi
infïrmus ad hune tumulum fideliter deprecatus fuerit, ac-
cepca fofpirate recedit.
f TheodofiusRuthenorum Epifcopus, quifindoDal-
matio fuccefïèrat,diem obiit:in qua Ecclefia intantum pro
Epifcopatuintentiones&fcandalaorta conualuerunt, vt
pêne ficris minifterionim vafîs & omni ficultate meliori
nudaretur: yeruntamen Tranfbbatus presbyterreiicitur,&
Innocéntius Gabalidanorum cornes eligitur adEpifco-
pîltum.opitulante Brunichilde regina, fèd adfiimpto Epi-
icopatu confèftim Vrficinum Cadurcinæ vrbis Epifcopü,
laceflère coepit,dices,quia dioecefès Ruthenæ Eccîefiæ débitas
retinerec. Vnde fadum eftvtdiuturna inrentionegli-
fcehte , poft aliquot annosconiundus metropolitan us. < ü
fuisprbuincialibus apud vrbem Aruernam refideusiudi-
ciüemaneret, fcilicet vtparochias quas nunquam Ruthe-
na Ecclefia tenuifFe.recolcbatur,réciperet,q> ita fadum eft.
Remigius Biturigum Epifcopus oniitrcuius poft tranfi-
tum "raui incendio,pars maxima ciuitatis cremata eft : ïbi-
quèiTlaquæhoftilitati refèdérantperierunt. Poft hæcSul-
Cap. 38.
: _____ R z ‘ pitius p
H
De obi ta E-
pife. Theo-
dolîj &(ùc-
C a p .v .
Remigiu
Bitur.Epifc.
obiit.
Sacerdotes.
ptotnoue-
R r z