I A Cjtfl'îf.
LegatiHi-
Cap,3 6. \
Magno-
4»l3- intcrficicur.
'',
B
Cap-iJ.
Childebeit.
filius
nafcicux.
Cap. 38.
Cap. 39.
c
I m
,V;11 :
rèlâgijEpicOjä
T uro-
xationcs.
49O
Iiegaii de-Hifpäniis ad rëgera Gunthchramnum verte-, j
tunc eiirn iriultis muneribus pacempetentes,fed nihil cer- j
ti accipiunc iri refponfii. nam anno præterito cum exerci- I
cmSeptiinanijm debellaflèt.naues quædeGalliisinGallU
ciara abierant, cxniffiji Léuuieldi regis valhtic funt, tes ablacæ,
homines cxfiatquc imetfedti,nonnulli capriuiabdqïliftnt.
Exquibuspauci quodammodo fcaphis etepd,
patrie qua à&a htctant ounciauemnt.
r laituvapudChiidcbenumxcgem Magnoualdus cauus
oecmtis rex iuiUi regis îmkficitur hoc modo: StanteinrraMetéhfit
vrbisPatatiuiTuegc ,& ludum Ipedantoquaiiîèr
animal caterila canùm circupdimm fatigabamr , Ma-
ceilabat. nam plerunq-, arceffitum & minaci bus leninufq
verbis, vtabbae mälitia defifteret, probiberevolui, fed
magis odia quam aliquem frudu iuftitije ab qo recepi,iitx-
taiilud Sal omoniaex fäpienti« prouerbiurn Argue ftuliü,
& adiieiet odire te, Nam rantumin me odium miftr habe- '
bat, vc ftepius fp oliaiis cxfilqj hominibüslanéteEcclefi^j
!: exanimes reliquerit, caulas qualiter Ecclefi» vel bafilicK
S.MartihLdamnaintenderet,inquirens, Vndefadum eft
Vtquadam.vicevenietes homines noftros,atque-echihum
in vafis deferentcs,c*deret,protererec, ipüaq; vafa caperen
.Quodfadum Cüm cöperiffem',- eum a comunionefulpen-
. di,non quafi vltoriniuriaimeaei fed vt facilius eum ab h?c
j inlaniareddetem emendatum.Atille eledis duodecim vii
ris,vthocfteluspeieraret,aduenit.' Sed cum egö nullum
v ellc-m ftcramentum fufcipere,cömpullus ab eo.vel a ciui-
bns noilris.amotis reliquis ipfius tantum iuramentum fuf-
cepijiuflique eum recipi in communionem.Eratautem eo
tempore mënfis primus. Aduëniente autem menft quinto
quo prata fecari fqlent,pratum fandimonialium,qupd tër-
mino prati{uiadtorebat,peruadit.In quo ftatim vt falcem
j mifir.febre correptusjdiètertiaftiritum exhalauit. Depo-
I fuerat cnim ftbiftpulchrum in bafiKca ländi Martini vici
Condatenfis, quoddctedamlui & effradum in ftuftare-
periunt. Sicpoftea inporticuipfiusbafilicaï eftftpultus:
vaiaquoque echini, quae peierauerat, poft obitum illius ab
. eiusprom ptuari© funt delata,Manifeftata eft autem virtus
beataiMari*, in cui^s bafilica miftr facmmenturii protu-
litmendax.
, : Guixi autem' per totam terrain fonns ille pereürreret,
Pretexcatum Epifcopuma Fiedegunde fpifle interfedum,
illä quoque quo fteiliusdet ergebe tur a crimine,adprehen-
(umpuerum casdüufllt vehemen tér, di eens, Tu h Pc blaf-
phemium fiiper me intulifti, vt pratextatumvrbis Rotho-
magenfis Epiftopum gladio adpetetes: 8c tradidit eum
nepoti ipfius facerdotis. Quicum eum in fupplicio po-
fuifietjomnem rem euidenter aperuit ,dixitque, Aregina
enim Fredegunde centum ftlidos accepi yt hoc facerem:
aMelantioveroEpiftopo, qiiinquagtnta;&ab Archidia-
cono ciuitatis, alios quinquaginta: infuper & promiflum
hab ui, v t mgenuus fierem,ficut <5c vxor meaJn häc voce illius
anoualdns*ce(Bt«r. QaivenicHsi&ncfciensagenda
erant, tnon eliquis ijillolqcus iifu,profpicpie pecudetn
crepit. At (Scuiiuflum fuci'ac.csuti vidcreteum fpeblacu-
ibintentiiindibrataiècurieapttteiiisiliifit. Quicecidit&
monuuscft, abperienefttamdomut pioiedlus, à ïùis iè-
puluc cfttefque eiusprotiitus dire peat, ßrerario publico
: quantum repercumeft, ittntillatæ. Aututnabant tarnen -
i quidam, eoquodpóihhó'rrémfratris diuetfispkgis con-
ibger.1 a.ifccta.a incci-fcciiTct, &yxorem frauds adfciiTer
: töroiexti rifle caiifiuri tjûàirtfeririieretur.
Pofthæc Childeberto regi filius natus eft,quiàMagne- |
neb T tèuerorü'Epifcopó de fàcto frönte fufceptus, Theo-
dóberras ëft Vocitatus : de quo tantum gaudium Çunth-
. chramnusrexhabuitxVt ftatim legatos dirigens mul^ei
rnunera tranfînicteret.dicensîPer huncenim Oeus erigere
Francôrum regnum propria maieftatis fuæ pietate digna-
bitür,fthuic pater.au tiple vixeritpatri. - •
Annodeniquq vndecimo regni Childeberti regis,lega-
tiiterum deHilpäiiiis venerunt.pacem petentes:fed nihil
certi obtinetes,regreffi funt. Rieharedus aiitem filius Leu-
uieldi vfauc Narbonam venit, & intraterminum Gallia-
rum prædas egit,& clam regrefluseft.
? Eo anno multi E pifcöporum obietunt. Badegifilus veto
Ccenomahnorum Epilcopus, virvalde fæuusinpopd-
^ au feren s fiue diripiensimufte res diuerforum: ad cuius
animum acerbuna at que irhmitein coniunx acceflèrat fæ -
ùibr, quæ ilium in committeridis feeleribus> nequiffimis
çôàfîlij [ftimulis penirgebat. Née præteiibat dies aut
momentum vllunij in quö iion aüt in fpoliis ciuiüm, aut
in .diuerfis altercationibus graflàretur. Quotidie autem
duiniudicibus caulas difeutere, militias feculares exercere,
faciiire in alios, alios cædibus agere non ceflabat,manibus
pi ûpriis verberare progrediebatur multos,ac dicere,Num
ç^mîdeq quiä clericus fadus fiim.vltor iniuriatun\mea-
rum non ero ? Sed quid dicam de ceteris » cum nccipfis
qUoq; geimanis^arêêtet,{èdmagis iplos expoliaret. Cum
quo liuhquam iuftitiam de rebus.paternis maternilveadftqürpotueiUÖt.
Quinto aiitem anno Épifeopatus lui ex-
- pleto , cumiamfextumingrediens, epulumciuibuscum
immeriià* læticîa piaßparäflet, àîfebre correptus annum
quèm cceperät protimis morte imminente iiniuit. In cuius
locum Berthchramnus Parifîacüs Archidiaconus lub-
r rogatus eft. Quimultasaltéicationescumreliblaillius de- :
fundi habuiilè probätur, eo quod rés qüæ temporeBa-
degi fili Epi fccpiEcclefiæ datæ fuerant. tanquam proprias
retinebat,dîcèns, Miütià hæcfuityirimei : & licetinui-
ta,tarnen cunda reftimit,ërat enim hic ffabili malitiâ. nam
læpius viris omnia pudenda cura ipfis ventris pellibus in-
cidit : •foeminis lècretiorà corporis loca lamiuis candenti-
buS peruffit:fed &multa alia inique ge flit,quæ facerè melius
putaui. Ôbiitr&;Sabaudus Arelatenfis Epifcopus, in
cuius locum Licetius regis Gu nthchramni referendariüS
eftadfcitus.Graitistuncprouinciam ipïàm lues depopula-r
taeft.Obm &Euaritius Yiennenfi^tpiTcopuSiin cuius ft-
dem Virus presbyter de ftnatoribus rege eligentefiibfti-
, tüittir. Multióu.eepanno ïàcerdotum Sc hpemundo mi-
grauerun f.quod p teriveyomi, e o quod vnufquifque in
vrbe iua, fiiiteliquerit mpnimenta. _
Fuit autem & in vrbe TuromcaPela^us quidam, in o-
mni maliuaexercitatusjnullum iudiccm metuens, pro eo
quod iumentorü fiftaliiim cuftodes lub èius poteftate cö-
fifterent.Ob hocfurtafuperuentä,peruafiones, cædes,dn1
uerlàq jTçelerà tam in flumifiibiM quam in terris agere non 1
, euaginato homoille gladio, pradidum reum in fru-
Pelagius
foehum mo
nialium
luiripichs
expitat.
ftaconcidit. Fredegundisverp MelantiumquèmpriusE-
piftopum pofüerat£cclefi«,inftituit.
Dumd Fredegunde Beppolenus dux valde fatigaretur,
nec iüxta perfbnäm fiiam ei honor debitus impenderetur,
cernehsfe delpici, ad Gunthchramnum regem abiit. A
. quo accepta poteftateducatusfiiper ciuitates ilia's qua ad
Chlptharium Chilperici regis filium perunebant, cum
magna potentia pergit;ftd ä Redonicis non eft receptus.
Andegauos vefo veniens, multa malaibidem geffit, ita vt
annonas, fcenurn, vinum,& quiequid reperire potuiflètin
dömib. ciuiümad quas accefftrat,necexpedatiselauibus,
diftuptis oftiis deuaftaret:multo(que de habitatoribus loci
esdibusadfecitjprotriüitque.Pcmigifilo quoque metum
intulit.ftd pacificatus eft cum eo. Accedens autem ad yr-
bem,dum epülaretur cum diuerfis in triftega , fiibito effra-
d ö pulpito domus,vix ftmiuiuus euafit,multis debilitatis,
in eifdem tamen-i||lis perdurans qua prius gefftrat. Mul-
tä tunc &Fredegundis in regnp fihj fiii de rebus eius euer-
tit.Ipft quoque ad Redonicos rediens, & eos regi Gunth-
chramiio fubdere cupiens, filium luum m hpclocoreli-
quit. Qüinon multo intercedente tempore, inruentibus
Redonicis interemptus eft cum multis honoratis virisi
Hoc annö multa figna adparuerunt. nam menft feptimo
arbores vif* Hint floruifle: ftd& multa: qua: prius- poma.
habueiant,nouädederunt, qua* vfque ad natalis dominici
tempora in ipfis arboribus Habitaiunt. Fulgor per erelum
ftrpentis cucurrilft vifixs eft.
Anno quoque' duodecimo Childeberti regis, Nice-
tius Aruernus redor Maflilienfis prouincis, & reliqua-
rum vrbium quee in illis partibus ad regnum regis ipfius
pertinebant eft ordinatus. Anteftius vero in Andegaüösa
rege Giinthchramno dirigitur, multis ibidem damnis
adfligens eos qui in mortÖDomnola: yxoris N edärij mix-
ti fuërunt , reique Beppoleni eb quod fuerit huius caË
F
Cap. 41.
Depemifforibus
Fxztextati
Epifcopi.
G
Cap, 4».
BeppolC'
nusad
Güthchra
num defe-
H
Arbores b
in anno f
Àificant.
Cap. Ab
NicCtlus
Malfilicn
prouinci:
rcóióiorc
put
Anteftius \
muaditpo!
feliiones
Ecclèfizï
c
Gap. 44-
Fredegun-
damitdt-;
qui Güthxa-
lüoccidat.
. fonam petijt. Prsrparaucrantenimft hoc audito vtbis il-
liusciues,'quafi refifterè volentes, àûdierantaiitem dehis
prius, Deniq; initobellofugere Goth'i ccepenint,&: De-
putfteleris, infiftuni redigens,Namnetas acceïfit:.ac la-
ceifitë Nonnichium Epifcopum coepit, dicens , Quia fiii
as tuus ip hocfàcinore eft adnjixtus, vrdigtias pro com-
miffis fiiispoenasjuat meritum exigif t fed puer conftien-
... .................... H P ____ , . fid^nus cum Auftroualdo à tergo eædere hoftem. îllis
tiaàccuiàntè territus, ad Chlothatium filium Çhilperici quoquéfugientibüs, hic cilm paucis ad vrbem acceffit :
fugit. • AntcftiuSvero aecepris fidciùiîbribus'ab Epifto-- lafiati enim faeraut eqüi fociorum. Tune ad portam vr-
po:vcih præfenriategisadeflet,S|ndonas venit.Sonusau- j bis accedens, vallatus à ciuibus qui intramuros étant,.intern
his diebus exiefat, quod Fredegundis ocçulfosïn Hi- terfeduséft cum his omnibus qui e uni fuerant ptofteuti :
D
c*Mf.
Deftderius
ftbitimehs
tcceflir.
(parïîàs liuncios dirigeret»eoidemqj 1 Palladio Saiidoni-
cæyL'bis EpHçopo clam fufeeptös, & inantea tranfiniflos,
fuiile. \Era11tautem eo tempore dies quadragefimæ ftn-
6te,&Epifcopüsihin(ulâm maris orationis caula ftcefft-
rat,: fecuiidum çoniùetudinem autem dum ad dominica:
coenarfefta ad Ecclefiam fuam populo expëdante redireçi
ab.Ânteftioiriyia vallàtur. C^ji nec diftuflà rei yëritate
dicebat, Non ingredieris vrbem, fëd exilio condemnabe-
ris, quia fufcépifti nunciosdnimicæ Domini noftriregisi
A t ille,Neft.ip,ait,quidloquarisîtamé quia diesäkndi imr
minent,accedamus ad vrbé,decUffisq; iolei-nnitatumikn-
daiü fe ftis, p oftca quæ cunq ; voluerisoppone, ifttionem à
me accipies; quia quod repuras nijiileft. At illè, -Nequa-
quam, inquit, fed non attinges limina Ecclefiæ tuæ, quia
infidélis adpatuifti domino noftro régi. Quid pluraîtene-
tutiixyiaEpiftÔpus^donius Écclefiæ deftrit)itur,resq; di-
ripiuntur:ciues çurnhominé ôbtinerenonqueuntvtial-
temyelçeïfebiâ^àfblemuitâtè pafthali diftutiatur. Hisq;
fuppliçantibus, & illo renitente, tandem patefacitvulnus
;quoGl latebatin pedore. Si inquit,domumquaintrater-
ritorij Bit 1 rici terminùm hab efedignofcitur.meæ ditioni
fadavenditione fubdiderit, quæflagitatisfacio: alioquin
nopeffugifit manùs,mea^,nifi'trudatucinexiliu:n. Metuit
negare Epiftopus, ftrip(i t, fîibfcripfitq; ac tradidit agtuim:
& licdatis fideiuiToribus de.præfenria fuaante regem inci-
uitatéingredipermiffuseft. Traniàdis igitur diebus làn-
dis, ad regem pergit ;adfuit & Anteftius , fed nihiîl dehis
quæ opponebatEpifeopo, potuit àdprobare. Epiftopux
autemadvfbem redire iubetur, & v(q; adfynodum fiitu-
râ dilautur, fi fôrtè aliqua de his quæ opporiebantür, eui-
dentius pofilntagnofti, Adfuit 8c Nonnichius Epiftopus,
quidaris multis munèribusabfteflît.
Fredegundis vero quafi ex nomine filij fui, legatos ad
Gunthchramnum regem dirigit, qui referata pétitionê,
acceptoreiporifo^Valedicétés abftedurtt: fed nèftio quitu
s coulis paululum apud metatum fiium remorati fiint^
Maneâutem fàdo,procedente rege ad matutincs,acpræ-
euntu cereoviftis eft homo qùafi ebriùs in anigulp oratorij.
dormitare,4Cciridus gladio,cui ushafta pariere fiibftenta-
batar: hoeyiforex exclamauit,diCens, Non eflefimplici-
ter hominé,iub hoc horrore nodis tali in locp quieftère.
Opprefius autem, Sdoris tcuindus, interrogabatur quid
fi bihæc vellent quæ ^geret. Nec mora lupplicio filbdif us,
dicicfeàlcgatis quiadueneranc, émiflum fiftlïe,ytrëxde-
beretinfici. . Deniq; adprehenfilegati Fredegundis, nihil
dehis quæ intérrogari iiint côfitentur,dicentes, Nos nihil
ad aliud miflos, nfii yt legationem quam fiiggeffimus de-
ferremüs, Tünc ho’minem ilium diuerfis plagis adfedum,
& carcerî mançipatum, legatosper diuerft loca exilio cô-
demn'ari præcipit.Manifeitiflimcenim parait fub hoc dodo
a Fredegunde fuifle diredos,vt regem inteifteere debe-
rent ('quod mifericordiàdomini nortpermifiQ inter quos
Baddo ftnior Habebatur. ■
Cum autemlegatideHifpanijscrebroad regetnGûth-
chramnum venirent,^ nullius paeïs gratiam obrinere po-
tuiflent, fedmagis inimhcitia pullularët,rex Gunthchram-
nus Àlbigènltm, vrbem nëppti .fiio Childeberto reddidit.
Quod cehiens^Defiderius dux, qui ftiaximè in eiufi
dèmvrpïs territorio meliora fàcultatis fuæ condiderat, ti-
inens né vltio éxpeterëtur ab eö propter antiquam inimi-
citiâ, quod al: quando in eadern ciuitàte exercitum glo-
riofi&niemoriæ Sygiberri regis.grauiter adfëcilTet, cum
Tétradia vxpre lua^quam Eulalio tünc Aruernp comiti
abftulerat j in terininp Tholpiàno cum tebuifomnibus
tranfiens exeiçitum corn mpùec, &;cÔntra Gothos abire
diftonic, diuifispsitis, vt fërunt,rebus inter filips & con-
uigem,.adfumptoq; fecum Aultroualdo comité, Careaita
y t yix pan ci exinde quodammodo ëuàderent, qui rem,
vtgeàa-fuerat, nunciafent. Auftroualdus vero aqdiens
Defiderium.mortuuin,deviaregreflus,ad regem perrexit,
qui Inox in eius locum dux ftatuitur.
Poft hæc Leuuieldus rex Hifpanorum ægrotate coepit,
fed, vt quidam adftrùnt, poenitentia n i p r p e j rpre hæreti-
co àgensi & obteftans rie huic hærefi quifquam reperire-
<tur cónftntarieüs j in legeni Catholicam traftfijt : ac per ft-
ptern diës iri-fietu perdurans, pro his quæ contra Deum
inique molicuBÔfi, fpiritum exhalauit : regnauirq; Richa^
redus filius eiusptP eo.
Cap. a, 6.
Leuuieldus
hziefeos
G R E G O R I I
R O N E N S I S H I-
■. '6 T O R I A R. V M,
L I B» i X.
K G i TV ft poil: mörteriiLeuuieidi Hifpanorum
reg i s, Richa redus filius eius foedus inij t cum Goi-
fintha 'relidapatris fiiî, eamqj vt matrem fufte-
pit. Hæc eriimerat mater Bturiichildis reginæ, ÂmcareflttJ
matris Childeberti iunioris.' Rîcharedus vero de alk vxo- xeuuieido
re erät filius Leuuieldi : deniq; cum nouerca habito confia lücceffit,
lio,legatos ad Gunthchramnum rfegem, àrq; CHildeber- ; id8Güthck^
ram dirigit dicens, Pacëm habete nobiftum, & incamus *»5 mimt.
Foedus,vtàdiùti præfidip vcftro, cum neceffitas popofte- 1
rit, fîmili nos ePfiditiPne intercedente chari täte munia-
mus. Venientes vero legati qui ad Gunthchramnurii regë
diredi crant,apud Matëfeenft oppidumiufli fùrit refidere:
ibiq^traimiffis viris rèx caufiës cognouit,ftdrecipere noluir
verba eorum,.vnde cäliis poftmodum inter ëos inimicitià
pujlûlauit, vt ad ciuitates-Septimaniæ riullû de regno eras
tranfirepermitterét. Hi veroquiftd Childebertum regem
venertint, cum charirate recepti funt, datisqj muneribus
accepta pace cum muneribus funt regrefli.
Eo anno beatiffima Radegundis ab hoc muridb rnigtà- :
uit. Quæ magnum plan&um in irionafterio quod confti-
tuerac dereliquit, fuiq; ÔCego præfensadeam ftpeliendä.
Obijtautem menft ftxto^tertiadecimadie menus,ftpùlta
póft triduum: Quæ auté ibiipfà die.virtutes adparuerunt,
& qualiterfueritfuncrata,inlibro Ÿ micaculomm plenius
feribere ftudui.
Inteieaaduenit feftiuitas fàn£tiMarcclli.quæâpudvr-
beni Cabiltonëriftm menft ftptimocelebratur,&Gunth-
1 chramnus rex adfuit : verum vbi pera&is folennibus ad fa-
'crofanftum alt irium com municandi gratia acceflifftt, venit
quidam quafi aliquid fiiggefturus. Qui cum properat
contra regem, culterei de manu delabitur. Adprehenfoq;
repente, alium cultrum euaginatum in manri eius reperi-
unt. : Nec morà, edudus à bafilica fanda, vindus& toy-'
mentis addidus, confitetür ft emilftim ad interficiendurh
regem, dicens, Sic enim tradauit qui me mißt, quia cog-
nouit rex multo rum in ft odia adgregata, 8c fufpedus né
percutiaturjomninó ft à fuis vallaripræcipit, riec reperi-
turaditus qualiter ad eurn cum gladijs pofiit accedere, nifi
iii Ècciefia in qua ftcurus & nihu metùens ftare dignofti-
tur,tran(uerberetur.Sed &his de quibusTocutus fuitad-
prehenfismultis interempris,hunc verberatum plagis di-
mifit viuum. quia nefasputauit, fi is qui abEcclefia edu-
dus fuerat truncatur. >
Eoanrio Childeberto regialius filiu sriatus eft, quë Ve-
ratus Cabilioricnfis Epifcopus fufeipiens à lauacro,Theodoriel
Initio li-
bri maityru
c.10S.Iib.de
gloria conf.
dé pCrlona ~ iäRhade-
gundis l.i.
fciipfit For-
tunatus.
C-p. )■
Skarîusâd
Gunthranâ
CapU.
Childebet-
to nafeitar
filius.