f34 Gregoriï Turotn-nfis
À
JCap.16.
Mulier vi o -
laas dominicain
pu-
Cap.T7-
i Fenies Iör
& Dan.
Locus bap-
tifiri'atis
I Chiifti.
Afp H%aitis.
I bapt'fmatis
- Cap. 20. -
iPeriu'ii > i
uinavltio.
macereu inmanuchis inlmninauitt&ficofficicduminis p-
euntCiquo voluitiuic. Feruntaut in hoc oratorio à lychno
oleii ebullire.-habentur enim & ibi reliquiæ ßn d® CrUcis.
Sub huitis Vrbis territorio apndvicum Alangauienfem,
mulier quædamex incoliSconfperß dom'inicadie farina,
p n em formauit, quèm fegregaris prunis, cinere feruenti
contexitdecpquendu. Quod cum recifïèt, ^ptinuseiman9
dexcera dim no igne fuccen&,coepit exuri. At ilia vociferans
acplangcs; bafilicam huius vici,in quâ reliquiæ beati Ioan-
nis cönrinentur.expctiit. Et oratione fuß.1, vouitin hacdie
diuino nomini conlècrata, nulla operam exercere, nifi tan-
tan* oratioiii vacàre. N o d e veto fequcti facit céreü in alti-
tudiné flatus lui. T un e in oratione périiodas, tenco n o d e
niahUjppria cereo,reftindis ardorib.incolumis èft egreflà.
Et quia Ioannis Baptift® meminimus, dignum eft vt dé
iordanealiqnainemoremus. Igituramonte Phanioduo
confurguntfontes,quorum vnusjor,alter Dan,vbcitatur:
qui ab vtraqueparte Phaniadævrbis, quæ prîus C® fài'èa
Philippi vocabàtur, defceivièntes, lûb ip ß vrbe tamfluen-
tis coniundi, quam nomine vno, Iordancm efHciunt, qui
vfqueHicricho ciuitatcm,& vitra defluirdn e o habetur locus,
in quo dominus baptizatus eft. In vno etenim reflexu
aquäipßreuoluitur, in qua nuncleprofimundantur.Cum
autem aducnerinti&pius lauantur in Rumine,donee âb in-
fi imitatepurgentur.De publico tarnen dum ibi commorati
foerint,vidum,accipiuiac:ßnati autem , ad propria d.ifce-
dunt.Iplè quoque Iordanis ab èo loco in quinto milliario,
mari commixtüs m ortuo, nomen. amittit. Mare enim
mortuumàb hôc d icitu r,eo quodabiheendio Sodom®
vel rcliquarunvvrbiüm eft verktum : & aqua ip ß afphalto
permixta eft,vnde ànonnullis mare Afphalti appellatur; in
quo qui natare ncloit,fuperaquam fe rtur, & circa eum ful-
phuradhæret.
Sunt autem & ad Letiidam ciuitatem aquæ calidæ , in
quibus Iefus Naue lauare folitus erat : vbi fi militer lepro/I
mundanturreftautem ab Hièricho duodecim milibus.Pro*
pe autemHiericho habentur arbores quçlanas gignunt.Éx-
hibent enim poma in modum cucurbitarö, teftas in circuit
s hàbentes duras, intrjnfecus autem plena font lança Eé de
.his enim ferunt ipfilefu Naue fblere fieri indumenta. Sed
&’hodie tales exhibentlanasVtx quibus. nos d quibiïfdàm
delatas vidimus,&admirati fomus vel candorem, vel fobti-
litatem earum.
Nam vidiante hoc tempus hominem Ioanem nomine,
quia Galliislepr'ofusabierat,& in ipfb loco quo dominum
diximûs bapt;Z:\tirm,a'iebatfe per annum integrum çqmo-
ratu foiflè. Qui allidue.ibliicbaturin amne,lêdreddit9 pri-
fiinæincolumitatij reformata in melius cu te ,ß n atu s èft.
Hicrelicjuias beatæMatiçàb HTèrofblymis accipiés,reuer-
tebatur in pätiiani : fédprius Romani abire difpofuit. Veru
vbialtas .tali® fôlitudincs eftingreffos, incidit in latrones*
Nec ntora,fpoliatur indumentis:& ipßquoq; capß-,in qua
bearagcftabatpignorajCapitur.Exiftimanteseniminimici,
auriibidc feftettias adgregatas, effrada claueomne riman-
tur intente. Sed cum nihil in ea pecuniæ reperifïentjCxtrâ-
dlapignorain ignem proiiciunt, cafoquehomine'difcefle-
runt.Tuncille fémiuiuusexfùrgens,vtvel cineresexuftôrü
eolligeret pignorum, inuenit itiper carbones àccenfbs in- \
lsfàs iacere reliquiasdpïumqj linteum quo inuolutæ erant
ita admiratur integrum,vt non putaretur prunis inieâum,,
fed aquis abfcondittim.Gollcgitque cundta cum gaudio, Sc
viam quapergebatingrefïus, vfq; ad Gallias peruenit inco-
lumis.Multos enim vidimus qui vel in Iordane,vel in aquis
Leuidæ vrbis tip<5H,abhoc fueranemorbp mundati«
In vrbe autem Turonica, eftecclefia fanâ:« vir-
^ n is , ac IoaunisBap ti (be nomine coniècratajittvquaperiu-
ris vltio diuînaapparuit.Qiudam autem cumadperiurandû
in hanc ecclefiam fuifîètdngrefïiis v vBi manus ante altaré
ftans, furfum extulit, ytfacramentum mendax proferrèt,
ftatim refupinus,ruenï,itacaputin pauimenttim conlifit,vt i
vix velviuens erigi petüillet. Ad fèautem reuërfùs, dolum ’
periurij qtrod occwltabat,publice patéfecit. Vidimusenim
6c nos quofdam de Türonicis inloco eodem periuraile,
qui ita diuino iu d k ia cbhdemnati funç i n in ipfîus anni
curriculofinirentuià lètülo*
Igiturvc djximuSjiR ipfo primo Iordanisegreflü, Pha- 1 E
niadackiitas ficaeft,inquahabeturfktuaexeleftropüriffi- «P«
mo fabricata,in qua redemptoris noflxiforma diatürefïè
exprefla. Nam vta plerifq; atidiui quieam contemplati fue-
rant,miraclaritasin eius facie continetur: fèdnecui videa-
tiirabfurdum, narrare quee dé ea Gariarienfis refertEufè-
bius,non pigebit. Ait enim, * Mulicrem qUam fangtnm pró-
•Màtcellî
fluu'to laborantem a ßluarore cur at H Eit angelt a tradiderUnt, buius
Marth*
vrbis c'tuem confiatfatffe^domufque e:us in ea num oßenditur. Pri r C4m ancilhm
vocai
foribus vero domus tpfius, bafis qüada in loco ediiiortdoüocata mon- Tet.de
ßratur:in qua mulier is ip!\ tu velutgenib9 prot(o{uta^palmasfuppli-
fiter tedetisimago area videtur exprejfa. Adßat Hero alia area nihï-
lominnsfufa fiattu, babttu ririßolacompte circumatii&dtxtra
tituliert porrigentis.Huius ad pedem ßatuain baß bèrbdqüadanoua
ß>e cii na feit ar. Qua cum exortafuerit, exerefeere vfque adftold it-
lius area iniumentifimbriam folet.Ouam cufittfhno verticecrefies,
herba cotigerit, vires inde ad depellendos omn^s morbos languorefifo
conquirirjta vt quacunq.fuerit illa infirmitds corporis, hattfiu exi-
guo made fail a falutarisg aminis depeUaturinihil omnino viriuge-
rcns,fi antequam areafi* briafummitatem crefcedo contigertt, de-
cerpatur.Hancßatuam adfimilituditiem vultusIefutradebar.qua, chrifti§t'
permanßtetuad noßra vfa tempora , ficut ipfioculis noßris injpe-
ximus.Et nihil mimtu3fi fm qui exgenttbus credideruntpro benefit
dis qua kfaluatorefiterant confecttti, huiufinodi velut munus vide-
bantur offene, cum videamus etiam nunc& apoßots>rum Petri vel
Pauli,& tpfius faluatoris imagines deßgnari , tabulifque deptngi.
HaicEufebius. '
Nam & ifto nunc tempore, per credulitatem integram,
tanto Chriftusamore diligitur,Vtcuius legeintabulis cordis
credehtes populi retinent, eius etiam imaginem ad co-
memorationem virtiitis ih tabulis vifibilibus pI6kam,per
ecclefias ac domos adfigant: fed & in hoc mimicus fémper
humanigeneris xmulusextat. Nam Iudaus quidam cum
huiufinodi imaginem in tabula pidbam ac parieti afiixam in
ecclefia fiepe vidiflet, ait, Eccefedudtorem ilium quiiios
genufq; noftrum humiliauit. E t fic no dte venies,telo,i plam
imaginem verberat, elifamq; de pari etc, op er tarn, vefte, ad
domum por cans,flammis parat exurere. Sed res mira apparuit
qu^ qu od de yittuteDei fuerit non poteft ambigi.Nam
de vuinere vbi imago transfofia fu e ra t, fanguis efHuxit.
Quod jpfe iniquus kiiculator, obpletUsfiirore non fenfit.
Gum autém per obfeurg nodlis tenebras, domfi fuäfuiflec
ingrëfius,lumine adhibito cernit fè totum fanguine cruen-
tatumrtimenfq; ne fcelus fuum patefieret, abiedtam afe tabula
m abdidit in obfcurisinec aufus eft vltra contingere, q>
G
Transfixa
imago Ch
ftifundit
fanguiner
fuprainvii
S.) Pla.ton
an.do.sfS
Sigib.
inique preefinnpfir auferre. Vénientes autem Chriftianidi-
luculo ad domum Dei, iconicam non inUeniunt, ftupétef-
qife ac requirentes qüod fuerat ßdlu criioris veftigia depre-
henduntiQuod fequentes,ad domum ludaei acccdunt.De-
nique feifeiniti de tabula,nihil certi coghofcunt.Reqüiren-
tes autem earn fbllicite, in ängulo cell ul x Iudxi repetiunt:
qua ecclefiz reddi ta,furem lapidibüs obruerunt.
Eft & apud Narbonéfèm vrbem in ecclefia feniore qü£
Cap.25.
bead Genifii martytis réliquiis plaüdit,pidlura qu^ dominu
hoftnuri quafi pracindtum linteo indicatcrucifix um, qu®
pidlüra dum amdiie cerneretur k populis , apparuiteuidä y.gQ
Bafilêo presbyterö per Vifinn perfona terribilis,dicensiOes
yos obtedri eftis variisindurtientiS, & me iugiter nudum a-
fpicitis.Yade quätodus, cooperi me veftinento. Et pre< by-
je r non intelligens vifionem, datadie nequaquam ex ea re
fnemoratus eft. Rurfumq; apparuit ei: fed & illudparuipe-
dit.Poft tertium autem diein fecund® vifionis grauibus ex-
H
druciatöeo verberibüs,ait,Nonne dixeram tibi vt operires
nie veftirtieiitö, ne cernerer nudus:& nihil ex hoc ä te adtd
efb’Vade, inquit, & tege linteo pidturam illam, in qUacru-
cifixus*adpareö,tie tibi vfeloxfuperueniat interitus. At Hie
cömmotus, & valde rnetues, narrauit ea epifcopo quipro-
tirtus iüfïit defiiper velü expandi: & fic obtedla nunc pidtu-
ra füfpicitur. Nam& fi parumper detegatur ad concern- miwcoia.
plandu, mox demillo yelb contegitur,ne detedfca cetnatur.
Èft & illud inluftre niiraculum de fontibus Hifpani«,
quos Lufitaniaprouincia profert. Pilcina namque eft apud pani* ba-
Ofèn camp um antiquitus fculpta, & ex marmore vario in f
modum erucis,mirocömpofitaopere. Sed&®desmagn® -
claritatis ac cëlfitudiniè,dcfuper a Chriftiani s cöftrudta eft
Cap. if.
Hxrcticus
iièpictatê
C*p.2.6.
xMimculor. Liber I. f3 f
I '"'P* 7 .
hacobus. • ;
jApoÿolBs.
Igïtu r cum d ies fàcer poft ciirriciilum anni dccedentis ad-
lïenerit, qüo dominus confufb proditori myfticamdifci-
pülis præbuitccenam., eonueniunc inioçüm ilium cum
pontince ciues,iiim ödotem ßcripr®(ehtiences. aroïriatis.
T une data oratione fàcerdos joftia rempli iubet fimulmu-
ni ri fignaculisjaduen tum. vi rtutis dpniin i cæ præftolantès.
Die autem ter tia,quod eft ft bbati,conuenientibus àd Bap-
tizandum populis, aduenieûs epifeopus cum ciuibus fuis,
infpedtis fignaculis , oftia reièlrat claula Ac miriun dfohtj
pifeinam quain reliquerantvacuam,reperiuntplenam:lèd
ita cumulo altioré referra m, vt loletfuper ora modiorum.
triticum adgregari rvideafqae hue illucque latices fliidèua-
re,nec partem in diuetfamsdefluere. Tune c umexoTcifinb
fandtificatum;confpe^rlu'm âèfuperchrilma, omnis pöpu -
lus pro deuotibne haurît,&: vas plenum domipro fktiiatio •'
ne reportât, ägrös vineafqj-alpetfionefaluberrimatutatu-
ru«. Et cum exinde miBtitudo.'arnphorarum fine cpiledto
numero hauriatur,nimquam tarnen vel cumuliim minuit,
licet vbi infans-primus intindtus fuerit, mox aqua re-
ducitur , & baptizatis omnibu,s, lymphis in fè reuer-
fis yt initio produntur nefcio, ita & fine claudüntur ig-
iriro.
Quidam verb ex hæreticis Deum non metuehs, neque
yenerationem præftans huic locoßrtdto, neque eledens
corde miraculum quod % eo dominus ad corroborandam
iiibrum fidem præftare dignatus eft,nonfi le b b. V eni t cum
turba equorum, foliitifque impedimentis iuilit in bafili-
cam ponijcquitiWufque in ea præfèpia præparari*, iniidens
mifèr qiiæ de hoc loco narrabanf ur ab irtcolis.Igituc-media
nodteprætereunte,àfebre corrjpitur,'àc penè exanimiSj&J.
.tardius quam debuerat poenitens,èxclamat,équités ab àede
expeüi: erat enim ei, fub rege lic e t, magna tarnen in ilia
regibne poteftas. Expulfifqueà bafllica fàndtaequitibus,
ad fèTeuerfiis, coepit aenribus.proprium làcerarecorpuf
•culum, necprorliis fecineri kfuis ob nimiam poterat de-
bacchationem. Tandemque oppreftus » interfhorum manus
fpiritum exhalauit. Deriique Theodegifilus huius
rex regionir , cam vidifïèt hoe miraculam quoct in his
ßcratis Deo fontibus gerebatur, cogitauitincra fe dicens,
quia ingenium eft Romanoram ( Romanos enim voci-
tant homines noftr® religionis)vt ita accidat, & non eft
deivirtus. Veniens vero ad annum fèqiientem, oftium fi-
gillis fuis cum épifèopi figillo muniuit: pofuirque euftodes
in drcu itu ten ip li, n forte aliqüem depreHendere poflit
fraudis alicuius confcium,pér cuius ingeniùmin fohribus
aquaiuccedéret. Similiter-& alib fecit anno. Tertio vero
conuocatavirorum multitudine,folßs in circuitu bafilic®
fieri iufîît,ne forte dogis occulis lymph® dediicereiitur in
fontem. FueruntquefolT® in profundo, vicenum quinum
pedum: in latitudine yero,quindecenum. Sed nihil abdi-
tum potui t reperiri. Tamert vit® finem faciens , & credo
prohuius inquificionis remeritate , annifèquentisdiem
que hovc my fterium celebratur,videre non meruit(eo quod
arcanum virtutis diuinæ inueftigate prælumpfît. Habentur
autem in ea reliquiæ ßnifti Stephani Leuitæ.
t Ergo quia fons ille diuino nutii,vt fiipra diximus, ad of- |
ficium baptizandi repletur : & quia cum completus fuerit, !
àuide ex hoc populus haüfire feftinat,quidam açcepto vaf- !
calp, presbyter o qui banc aquam miniftrabaç, pbrrexitad j
complendum. Q u o d dum complét fènior, hic inter corn- I
primaires turbas, manum alterius extendit adbalçeum,
cultrumque furatus eft: quo vagina recondito * manus ex- ]
tendit ad accipieridam hydriam quam tradiderat presby- j
tero: qua accepta, amotus in partem aliam , neque vnam
güttam aquæ. >n ea potuit reperire. T une confuliis valde
& ilb io b furti caußm hoc euenilfccognofcens, homini
cultrum quem furatus fuerat,reddidit : & fie iterum porre-
<fta l.igena,pleham aquæ recepit. Eft enim populus ifle hæ-
reticus,qui videus hæc magnalia,non compungiturad cre-
dendpm ,ftdfenipeÇ callide diuihatum præceptionum ß^
cramenta nequifîimis int.rpretationum garritlationibus-
no ti definit in.ipugnai;e;fed virtus domini diuerßm.partem
de ft ruit & confond in
; Iacobus ApoftbJus , qui éi frater dprtlini vocirattiseft,
abipfo domino npftro Iefii Chrifto epifeopus dicicurordinatus.
Poft cuius glorioßm afcenfionem,dum viam iuftr
tiælùdæis errant i bu s aperire conatur,de pinna rempli præ'
cipitatus, adlidicur , effufoque fullonis fufte cerebo,
fpirjtum reddidit , fèpultufque éft in monte Oliueti,
in m emoria quam.-flbi ipfè prias fabricauerat, & inquà
Zachariam ac S y meonem fèpelierat,- hæc de Iacobo apo-
ftolo.
Petrus Apoftol us,ad h lira ilitatem docendam,caput de-
fupertonderiinftituir, qui ab apoftolis cætcris epifeopus
ordinatuSjRom® cathedram locauit. Cuius oratione,vel
Pauli, Simonis m'agiealliditas veldctetftaeft , velobruta.
Extant hodieque apudyibem Romanam du® in lapide
foffolæ,(Superquembeatï apoftoli deflexo poplité, oratio-
nem contra ipf'um Simonem magum ad dominum effude-
runt. In quibus cum depluuiislymph® collect® fuerint,à
morbidis expetuntur,hauftæque mox fanitatem cribuunt.
San d u s vero Petrùsapoftolus,vtpræfati fomusicum pbft
Neroniana acSimoniaca bellaad crue em venifIèt,impîeto
iam felicis trophæi certamine refupinis ad ccelum veftigiis
fèexpétiitcrucifigijindignumfè vociferans, vt dominum
exaltari: (icqüe dirigeas fpiritum viuacem in aftra,fèpultus
eft in templo quod vocitâbatur antiquitus Vaticanum,
quatuor ordines columnatum valde admirabilium numéro
nonagintafèx, habens. Habet etiam quatuor inaltari,
qu® lune fi mul cétum, præter illas quæ ciborium fèpulcliri
lüften tant. Hoc enim fèpulchtum fub altari collocatum;
valde ratum habetur. Séd quiôrarc deftderat,refèraris cancel
lis quibus locus illeambimriaccedit ftiper fèpulchrum:
ôcfic feneftella parmi la patefada, immilTointrorfum ca-
pitejquaé necellitas promit j efflagitat. Nec moratur efler
dus,fi petitionis tantum iuftaproferatur oratio. Quod fi
beata aufèrre defiderat pignora, palliölum aliquod mô-
mentanapenßtUni,iacit intrinfècusjdeinde vigilans ac ie-
iunans, deuotiflime deprecatur vt deuotioniiliæ virtus a-
poftol ica fuffr agetur. Mir um didu, fi fides hominis præua-
luerit, àtumulo palliolum eleuatum, itaimbuitur diuina
virtute,vt multo amplius quam prius penßuerat,poridera-
retr&tunc feit qui leuauerit.cum eiusgratia fumpfiflè quod
petiit.multi enim & claues aureas ad refèrandos can cellos
bead fèpulchri ßciüt,qui ferentes pro benedidione priores
accipiunt, quibus infitmitates tribulantium medeaii-
tiir.Omnia enim fides inregra præftat. Sunt ibi Sc column®
mir® elegantiæ candore niueoiquatuor numéro quç ciborium
fèpulchri fuftinere dicuntur.
Paulus vero apoftolus, poli reuoluuim anni circulum-,
ip ß die^qua Petrus apoftoluspafifus,^)ud vrbem Remam
gladio percufliis occubuit. E cuius ß c ro corpöre lac deflu-
xit&aqua:nec mirum fi lac eiusmanauit ex corpore, qui
genres incredulas & parturiti t & peperir j a c lad e fpiritali
nucritas,ad cibumfbiidùm feripturarum ßndaruni opaca
refèiando,perduxit.De cuins vircutibusmultaquidemau-
diuimus.: fèddeplurimiâ vnum tantum miraculum ftudui-
mus declarare. F adum eft autem in quodam lo co , yt homo
laqueüm fîbiad extotquendam ivttam, inftigante dia-
bolopræpararet. Cnmque fècretum çellulæ in qua hæcâ-
gerct,reperiftèt,fonem trahi tranfmiflum, laqueum cçepit
innedere,nomen tarnen fèmper Pauli apoftoli inuocabat»
dicens, Adiuua me ß n d e Paule^Et ecce vmbra fqualida at-
quefunefta,quæ nihil minus Vultus quam diabolumfïmi-
labat,apparuit ei jhortans ac dicens,Éia âge,ne morèris:ex-
^pediceleriu&quæccepifti. At illecum opus hoc, id eft vit®
extorquend® pararet,fèmper aiebat,Beatiflîme Paulè efto
adiutormeus. Denique expedito iam laquep,cum vehe-
mentius vrgeretur ab vmbra,Vt collum immitteret,fiibito
adfoit alia vmbra huic fimilis,dicens ei quæ çunihomine e-
rat,Fuge mifèrrimeien Paulum apoftolum hue venientem:
inuocatus enim ab hoc homine,ecce adeft. T une euaneft
centibus vmbris,hicadfènfum fuum reuerfus, &cnicera
virtucisdominicæpedorinutanti depingens, poenitenti-
am genis lachrymarum imbre perfufis,agebaticur iftaten-
taftètvnde manifèftum eftj hune eundemque hominem
pervirtutem beati ip o fto h ab hoc fæu® mortis pr®cipitio
fuifleßluatum.
Iöhannes vero apoftolus &euangelifta]Deiipoft pera-
d um tam agonis iegitimi j quam pr^dicatioms fàluberri-
Yy 4 hiæcür-
Cap.iî,
tondetur.
Bedàextr.
hift.Angl.
Pétri fc-
pultura.
Cap. iÿ.
I Hoc ium-
pfitexlib.i.
iLini qui eft
Diabolic*
appatitio-
Sutpéndio-
nem feruat
D. Paulus.