DE GASVLAM GEVOED DOOR ZUURSTOF
DOOE
P. J. VAN E L D IK TH IEM E .
Eenige jaren geleden sloot de Hnion-Society te NeAv-YOrk een contract
met de directie eener zuurstof-fabriek, in welk contract o. a. bepaald
werd, dat, in bet gedeelte der stad, hetwelk door genoemde compagnie
van gas wordt voorzien , als middel tot verlichting voortaan uitsluitend
zou gebruik gemaakt worden van de steenkolen-gasvlam, gevoed door
zuurstof.
Als eerste overeenkomst van dien aard tusschen twee fabrieken
mocht dit feit belangrijk worden geacht. Reeds in 1869 werden te Parijs,
met name op de Place de l'Hôtel de ville, in den tuin van de Tuüeriëen, in
het Théâtre de la Gaieté en in het Café des Variétés, proeven genomen
en op 7 April 1870 bekwam de firm'a tessié nu motay & Co. verlof
hetzelfde te doen op den Boulevard des Italiens, opdat daaruit blijken
mocht, in hoeverre het wenschelijk was, in Parijs een buizennet voor
zuurstof aan te leggen. Ongelukkigerwijs werden deze proefnemingen
door de knjgsgebeurtenissen afgebroken; ze zijn echter later hervat.
Gelijk bekend, is het gewone lichtgas een produkt der droge_destil-
latie van steenkolen en bestaat het uit een mengsel van zwaar en licht
koolwaterstofgas, kooloxyde, waterstof, stikstof, vloeibare koolwaterstoffen,
zwavelkoolstof, zwavelwaterstof, ammoniak, koolzuur, zwavelig-
zuur, waterdamp en geringe hoeveelheden cyaan en chloorwaterstof. De
meeste dezer bestanddeelen verminderen het lichtgevend vermogen der
verschillende koolwaterstoffen en behooren zooveel mogelijk te worden
verwijderd. Dit geldt voornamelijk voor ammoniak, koolzuur en zwavel-
verbindingen.
Zuivere waterstof verbrandt aan de lucht met eene vlam, die veel
warmte doch weinig licht geeft. Het lichtgevend vermogen der waterstof
stijgt intusschen aanzienlijk, als zij aan koolstof gebonden is. In beide
gevallen brandt het gas ten koste eener zekere hoeveelheid zuurstof,
die tot een bedrag van circa 21 pet. in de dampskringslucht voorkomt.
Het product der verbranding van waterstof is water; van koolwaterstof,
behalve water, koolzuur en kooloxyde. Deze beide laatste
gassen zijn in onvermengden staat vergiftig. Het gewone lichtgas onttrekt
dus op plaatsen waar het brandt, een gedeelte zuurstof aan de
ademhaling ; die verbranding is ten opzichte der koolstof onvolledig.
Yan daar het zoogenaamde aanslaan van voorwerpen in de nabijheid
der gasvlam. Het lichtgevend vermogen der gasvlam zal dus verhoogd
worden, wanneer men de in het gas aanwezige koolstof tot volkomen
oxydatie brengt.
Onder den titel » L'éclairage oxhydrique" wordt de zaak in het tijdschrift
La Nature ~(n°. 741 13 Août 1887. Paris g . m a s so n 120 Boulevard
St. Germain) op nieuw ter sprake gebracht en medegedeeld dat,
sedert een 'jaar ongeveer, door den heer g e o r g e s d e l a p o u t e proeven
worden genomen om door middel van gas en zuurstof een licht te
krijgen, dat met electrisch licht in glans zou kunnen wedijveren. De
toepassing van het stelsel kan men bereids aanschouwen op den Boulevard
Montmartre n°. 4 te Parijs dn een magazijn aldaar. Hoewel de electri-
citeit met het stelsel niets te maken heeft, gewaagt de uitvinder toch
van electrisch gas, om daardoor te kennen te geven, dat de verkregen
lichtsterkte met die van electrisch licht kan vergeleken worden.
Het stelsel eischt een afzonderlijk kanaal om de zuurstof van hare
bewaarplaats naar de vlam te brengen, waarvan zij de lichtsterkte
moet vermeerderen. Dat hulp-kanaal is vervaardigd van buizen van
geringe doorsnéê, hetgeen duidelijk wordt als men in aanmerking
neemt, dat een verbruik van 16 liters zuurstof en 28 liters gas evenveel
licht geeft als 140 liters gas. Deze ^ complicatie levert geen bezwaar
op. De zuurstof kan op de plaats zelve uit kaliumchloraat
bereid worden en kost dan 6 franken de M3. Met betrekking tot de
bereiding van zuurstof uit kaliumchloraat zij opgemerkt, dat b a b o , in
verband tot eene geregelde ontwikkeling het volgend mengsel opgeeft :
500 dl. kaliumchloraat; 250 dl. keukenzout; 50 dl. bruinsteen (De Natuur
1884, bl. 347). Maar op dezen prijs kan belangrijk worden bezuinigd.
De heereiï h e n r y s a in t e c l a ir e d e v i l l e èn d e b r a y hebben dien geschat
op minder dan 1.24 frank de M3. bij voortdurende leverantie.
33