gelaatshoek bepaalt door de snijding van twee lijnen, waarvan de een
getrokken wordt over de gebooropening en het benedendeel van den neus,
de ander over hetzelfde pnnt en den wenkbrauwboog. Yoor het benedendeel
van den neus wordt anders gewoonlijk het vooruitstekend deel
der bovenkaak genomen.
Gelijk gezegd i s , steunt de bewering van mijn briefschrijver werkelijk
op feiten, op een zoodanig getal feiten tevens, dat van toeval geen
sprake meer kan zijn, welnu! dan is de anthropologische wetenschap
verrijkt met eene nieuwe wet, die veel stof tot denken en verdere
nasporingen zal geven, en wier verband met andere gegevens moet
worden verklaard. De heer heine zal ons echter verplichten om iets
naders omtrent de door hem opgedane ervaringen, vooral omtrent
zijne methode van onderzoek mede te deelen. Welke voorwerpen zijn
door hem gemeten, op welken leeftijd zijn de metingen verricht, welk
is het aantal der metingen, en bij welke individuen was de ervaring
in strijd met de vermeende wet? Levensomstandigheden', levenswijze,
oorzaak van den dood, enz. behooren insgelijks in de tabellen niet
te ontbreken. Bij in den Atjeh-krijg gevallen militairen zal men toch
ongetwijfeld aan geen verband tusschen gelaatshoek en ouderdom behoeven
té denken!
Wij vragen den heer itzig' heine — ook door middel van dit Tijdschrift
, dat zeer zeker hem eerlang bereikt: — om meerder licht;
Ten slotte eene enkele opmerking, die m. i. van eenigen steun zou
kunnen zijn voor de medegedeelde hypothese. Het is bekend, dat de
Indo-Germanen niet enkel den grootsten gelaatshoek bezitten, maar
tevens, dat de leeftijd van alle overige rassen verre beneden dien der
eerstgenoemde volken blijft.
Onder de Middellandsche volken (O. Peschel) weder bereiken de
Semieten — althans de Joden — gemiddeld den hoogsten leeftijd;
is er ook iets bekend omtrent den gemiddelden gelaatshoek der Joden
in verhouding tot dien van de Indo-Europeeërs ?
Wi n t e r swi jk, 30 Jan. 1887. R. E. DE HAAN.
DE LUCHT IN GROTTEN.
De grootste hoeveelheid lucht, welke, zoo ver dit bekend is, in
eene grot is besloten, bevindt zich in de Mammouth grot in de Ver.
Staten. Deze grot of, juister gezegd, deze groep van grotten is zeer
uitgestrekt, en veel grooter dan de twee voornaamste grotten in de
Ver. Staten, de Luray in Virginia en de Wyandott in Zuid-Indiana.
De wegen of gangen in de Mammouth grot hebben te zamen eene
lengte van 240 kilometer en eene oppervlakte van vele honderden
hectaren. Men schat de in deze grot besloten hoeveelheid lucht op
meer dan 9 millioen M8. De gewone atmospherische veranderingen
zijn daar even onbekend als de zomer of de winter; de zomerwarmte
dringt nooit door in dien eeuwigen nacht.
Even als in alle grotten is de temperatuur altijd en in alle seizoenen
gelijk. In den zomer is er een sterke luchtstroom naar buiten, die
een temperatuur heeft van 53° è, 54°. Deze luchtstroom wordt zonder
twijfel gevoed door de lucht, welke in de grot dringt door spleten
of holligheden in het gesteente en waardoor op zekere punten zich
ook vocht in de grot ontlast.
In den winter stroomt de lucht naar binnen; daarvan wordt echter
niets meer bemerkt op 400 M. van den ingang; maar zij verlaagt de
temperatuur slechts weinig en haar invloed op de vochtigheid van de
lucht is merkbaar tot slechts op 1200 M.
Thans eerst zijn nauwkeurige hygrömetrische waarnemingen gedaan
m deze afgesloten luchtmassa, welke eenig is. Men had dikwijls de
droogte der lucht meenen op te merken in de salpeterbeddingen, die
gedurende den oorlog van 1812 beschouwd werden als een algemeen
volksbelang.
Vele bezoekers hebben de gewoonte om in de vele kilometers van
den ingang gelegen Gothische galerij hunne visitekaartjes neder te