zeggen, zoo onrechtvaardig en partijdig jegens het dierlijk -magnetisme
en zijne volgelingen hebben betoond, ontvangen thans zonder de wenkbrauwen
te fronsen de zonderlingste mededeelingen, die hun worden toegezonden
door geneeskundigen, die alle moeite doen om elkander te
overtreffen in het verhalen van de buitengewone verschijnselen, die zij
beweren te kunnen in 't leven roepen bij personen , die vatbaar zijn voor
hunne bewerkingen.
Aan een geneesheer , lid van het Instituut, van de Académie de
Médecine en der geneeskundige Faculteit, aan den professor charcot,
is men den oorsprong verschuldigd van deze vreemde beweging, die
den publieken geest beroert en van.de wijs brengt'. Het is de professor
charcot, die, in werkende op krankzinnige en hysterische vrouwen van
zijn hospitaal der Salpêtrière, het eerst de oude praktijken der magnetiseurs
heeft doen herleven onder den naam van hypnotisme, Ontleend
aan den schotschen geneesheer braid , en met die krankzinnigen en
zenuwlijdenden heeft overgedaan wat de oude magnetiseurs, deleuze ,
puységur , DUPOTET, en later braid , azam , Ph il ip s , lafontaine. enz.
met hunne gewone sujetten deden. De heer charcot vervangt door
eèn slag op een gong, door een lichtglans of door fluiten de baquet
van mesmer , den boom van puysegur , den magischen spiegel van
DUPOTET. Op dat na is alles gelijk.
Het voorbeeld, van boven af gegeven, is zeer spoedig gevolgd geworden.
Eene menigte geneeskundigen zijn begonnen hysterische vrouwen
om strijd te hypnotiseeren en de meest onzinnige grappen in het licht
te geven. Er bestaat reeds een zeker aantal boeken , alleen door geneeskundigen
geschreven, die ons inwijden in de wonderen van het
hypnotisme. Een professor van de geneeskundige faculteit van Nancy,
dr. Bern h e im , heeft ’t eerst ex professo een dik boek over het hypnotisme
geschreven, en na hem heeft een twaalftal geneesheeren boeken
uitgegeven in denzelfden geest en met dezelfde verbazing wekkende
geschiedenissen.
Nemen wij echter wel in aanmerking dat de heer charcot, de
hoogepriester der school, nooit den naam van dierlijk magnetisme
uitspreekt. Hij heeft de gansche reeks van klassieke bewerkingen der
magnetiseurs van déze eeuw in’ ’t werk gesteld, en heeft geene enkele
maal den waren oorsprong van zijne bewerkingen willen erkennen , noch
hulde gedaan en recht toegekend aan zijne voorgangers. Evenmin heeft hij
de identiteit van het hypnotisme met het door kunst voortgebracht
somnambulisme, dat is , het dierlijk magnetisme willen erkennen. De
de wederopwekking van h e t hypnotisme. 4 4 5
heer charcot loochent die identiteit niet uitdrukkelijk, hij gewaagt
er niet van; hij zegt noch ja noch neen. Evenals de stichters van
scholen en systemen bewaart hij een majestueus stilzwijgen. In navol
ging van hem hebben de overige schrijvers van werken over het hypnotisme
en dierlijk magnetisme zich wel gewacht te erkennen, dat hypnotiseeren
en magnetiseeren één zijn. Men magnetiseert zonder t te vermoeden,
of ten minste zonder het te bekennen. Dierlijk magnetisme
is een woord dat naar kwakzalverij riekt, maar het hypnotisme heeft
eene wetenschappelijke kleur; daarom verloochenen de geneeskundigen
het eerste en verheffen zij het tweede.
Wat ons aangaat, die gewoon zijn ondubbelzinnig te spreken, de
zaken bij haren naam, »een kat een kat” te noemen, wij veroorloven ons
den begunstigers van het hypnotisme toe te voegen , dat zij niets anders
doen dan alom bekende verschijnselen weder op te halen en weder
aan hét licht te brengen, die alleen maar gedurende eene lange reeks
van jaren hardnekkig geloochend zijn, en die door de natuurlijke
kracht der zaken fle plaats hernemen , die zij voor langen tijd voor goed
zouden veroverd hebben, indien niet eene blinde en stelselmatige oppositie
van de zijde der geneeskundigen en der akademiën hare ontwikkeling
in het begin en het midden van deze eeuw tot staan hadden
gebracht.
Want wat bieden ons de gehypnotiseerde individuen aan? De eata-
lepsis ? Er is geen magnetiseur die deze niet naar verkiezing bij zijn
sujet te weegbrengt. De physieke ongevoeligheid, de mogelijkheid om
zich te laten steken, knijpen, verwonden zonder pijn te gevoelen?
Juist deze bewerking is de meest algemeene, de meest gewone der
magnetiseurs, in de salons en op de kermis, in de deftige vergaderingen
en op de publieke straat. De gehoorzaamheid aan den wil, aan
gegeven bevelen', dat is te zeggen den invloed van een individu op
een ander, — in nog andere woorden de s u g g e s tie ? 1 Er zijn
uitmuntende boeken door magnetiseurs over dien invloed geschreven.
Het doordringen in de gedachten? Zoo dit verschijnsel, ’t geen met
de suggestie samenhangt, waarlijk bij eenige zieken verwezenlijkt is
door geneesheeren, die het voorrecht hebben een machtigen zedelijken
invloed uit te oefenen, zou men in de geschiedenis van het dierlijk
1 Suggestie, suggestie mentalis, ingeving, inblazing, is het boven door mij vermelde
opdringen van eene nieuwe gedaohtenreeks, die zich in de plaats van de oorspronkelijke
gedachtenveeks stelt.