kert (12) ; maar de beperking der nagelteelt tot Amboina leverde
minder goede uitkomsten op. Ofschoon bodem en klimaat
schijnbaar zeer met die van het vaderland dezer specerij over-
eenkomen, heeft de ervaring de mindere geschiktheid bewe-
zen, en gedurende eenige jaren heeft het Gouvernement aan
de kweekers boogere prijzen betaald dan waarvoor kruidnage-
len elders te bekomen waren. De reden biervan is dat, sedert
bet bedrag van bet loon bepaald werd, eene groote daling in
den prijs van bet artikel heeft plaats gegrepen; wat niet heeft
verhinderd dat het Gouvernement voortgaat zieh eerlijk van de
aangegane verplicbting te kwijten (13).
Wanneer men de voorsteden van Ternate rond wandelt, stoot
men telkens op de puinboopen van kolossale gebouwen, poor-
ten en bogen van gehouwen of gebakken steen, bewijzen zoo-
wel van den grooteren luister van vroeger dagen als van de
vernielende kracht der aardbevingen. Het was gedurende mijn
tweede verblijf in deze stad, na mijne terugkomst van Nieuw-
Guinea, dat ik het eerst eene aardbeving gevoelde. Het was
siechts een zeer onbeduidende, niet sterker als ook wel in
Engeland voorkomen; maar op deze plaats, die 'Zoo dikwijls
door aardbevingen verwoest werd, verwekte zij natpurlijk toch
wel wat meer spanning. Ik was juist met het ochtendschot
(5 ure) ontwaakt, toen plotseling het dakriet begon te ritselen
en te schudden, alsof er een leger katten over heen galop-
peerde, en onmiddellijk daarop beefde ook mijn bed, zoodat
mijne verbeelding mij een oogenblik terugvoerde naar Nieuw-
Guinea, in de bouwvallige woning die trilde als een oude haan
op de vorst te roest ging. Maar mij herinnerende dat ik een
vasten aarden vloer onder mij had, zeide ik tot mijzelven:
“wel, 't i s een aardbeving.” Ik ging daarop stil liggen, in de
aangename verwachting van een tweeden schok; maar die
tweede schok kwam niet, en dit was de eenige aardbeving
die ik op Ternate gevoeld heb.
Het laatste hevige verschijnsel van dien aard had plaats in
Februari 1840, toen bijna alle huizen in de stad vernield
werden. De aardbeving begon omstreeks middernacht van het
Chineesche nieuwjaarsfeest, bij welke gelegenheid bijna ieder-
een opblijft, om deel te nemen aan de feestviering in de wo-
ningen der Chineezen en de optochten te zien. (,4) Hieraan
had men het te danken dat geen menschenlevens te betreuren
waren, daar ieder bij den eersten schok, die niet zeer hevig
was, naar buiten liep. De tweede, eenige oogenblikken later,
wierp een groot aantal huizen omver, en werd gedurende den
ganschen nacht en een deel van den volgenden dag door andere
gevolgd, die de verwoesting voltooiden. Het schuddings-
gebied was intusschen zeer beperkt, zoodat de inlandsche
stad, een paal oostwaarts, bijna niets te lijden had. De gol-
ving strekte zieh uit van het Noorden naar het Zuiden, ging
over de eilanden Tidore en Makjan en eindigde op Batjan,
waar zij zieh eerst des namiddags te vier ure deed gevoelen,
zoodat zij niet minder dan 16 uren behoefde om honderd palen
af te leggen, d. i. omstreeks zes palen in het uur. Het is
merkwaardig dat bij deze gelegenheid geene opheffing van het
zeewater noch zeebeving heeft plaats gehad, verschijnselen die
anders groote aardbevingen gewoonlijk vergezellen (,6).
De bevolking van Ternate bestaat uit drie kennelijk onder-
scheiden rassen, de Ternataansche Maleiers, de Orang Serani
en de Nederlanders. De eersten behooren tot een van elders
gekomen Maleischen stam, eenigermate verwant met de Makas-
sa ren , die zieh hier in lang vervlogen eeuwen nedergezet,
de inboorlingen, die ongetwijfeld van hetzelfde ras waren als
de bevolking van het naburige groote eiland Halmaheira,
verdreven, en eene monarchie gestiebt heeft. Wellicht erlang-
den zij hunne vrouwen voor een groot deel van de inboor