zeilpn^vao Y.ergelegeneJandcujQfverdient $
en niet alleen vp.prfpoedig. .aldaar gehandelt,
maar opk tot nog töe. daar eenige
_ piaatzen in bezjt hebben.
rohere?* De Engel^fien, Karifchen, Peenen, en
buiten deP^rweimg^paxjaards-, maar voor ai de
Portugee- Holla»d$$,, hpbbpn. zieh .(¡¿ s door Ved
rpem bekomen.
bevaw^ M ^ 11, jer de ikigdichen, die.als wakkere
hebben. ¿Scheiden hier in den voorrang boven alle
^andere Volkeren yan.Eurppa verdienen,
icnenaer- uuuciucmcij> van aczen
waarts. tocht naar ’t Oofteri, den Ridder François
Drake* en fbomßs Candifcb\ gèven.
Drake (gelyk wÿ bevorens getoont hebben)
zeUde den ij’den November in ’tjaar
if77- en Candtfch den 2iftef» JuHi ,ij-86.
dit > en lieppn doòr de ilraat .vanAjagel-
lanes agter om , door dc. Zuidzee , en
yoor.by.de eilanderi der Ladrones, na^r
ppiiindie'n, Candtph Iiep op ’t eikn,d Ca-
Mjontrentde ftaat Manilha, aan’t einde
der Philippynep, aan., Zy quamen beiden
iq T emate, en längs Java .(daar Can-
difib op Balamboeang àangierde ) door de
f&aat van Bali, daar Drake ook aanliep,
Wéer behouderi in huri land.
fip * .fi Zedert liêbbén arideren van dèze zelve
... Nafie die reize , zomtyds langs dien , doch
Hunnen meeil längs den gemeenen weg der Por-
H 5 in ¡^eezea,, <fetis,..langs4 eKaapde goede
Indien. Hope, onaerriorrieri , en zicKinvericheide
gejyeftea vari Ooftindien te» hendéî- ¿e
I Z ÿ y 5 ‘ ViUX
aejNieuwe, genaamt, en van welke , wy
naderhand ook iets zullen z e gg q n t o t
grooter fteunzel van dezen Handel in
’tOoften opgeregt hebben. Öoklezeik
van eenen h eitern Laneaßer, die alvoor
’tjaar ifpb. zieh in een'gevegt 'tégetùde*
Portugeezen en Maleyere , in deilraat van
Màlàcça j beként màakte.
En waar. " , Zy hebben aldaar hunnen Handel in
’trykvan den Grooteri Mogol, m Suratte
en Bengale , bp dbkuft van Choromandel,
m •tfyk des konings van Perfïety, op de
eilanden Java, Suriiatra en Bömeo.,1 in
Amboina, Banda, Ternatej iri GmriiriTon-
quin, in Arabien, in Pegu, op de Maïabaar-
iehekuft, bp Celebes, en inveeï ändere
geweften van Indien, gedreven,- alwaar
zy ip zommige fteden, heri eigen, zieh'
vâftgezet, en iri de verdere handelplaatzen'
iéer fraaje, logien opgerigt, \ p f zich -Vân'
deze en getae -huizen ten handélvoprZie»
Bébberi. : -.
• In het ryk v^d^Mogolhebben'zy zèpr
larig, en al een geruimen tycf Vpordé Holländers,
gehandelt; In Suràtte, dbhööfd-
fladt van *t landfçhap Guzeratte., hebben
zy in ’tjàaï î6o£.'ä f epn jpgie., eri verder
m bet lyk vân ^ën. Grbptiàj NIogbÎ 00k
buone,beenden in¿d¡e hofftadt Ageay en
veri%jæHhamedn4 baRd ¿ Brbdtsja-, Bro-
dçm 9. çnln Cambaja., hoewel in de jariti^o
ftadt.mei minder yaííigheid, gehad. ¡ {
In oude tyderi plagten zy' twee prendente
»^ q£. opperbeftierdefs vari .hunnen
handel an Indien te hebben , v,an welké
dé een^é^\Sura$te- ;en*de-?íUideoe te Bantam,
zyn vérblyfhi^feivrîT 1 h 0 •
;Qnder die ip^uratte Jlonden de Comp-
tpiren van Hhamed-Abaad , Ormus, iÿ a -
han, Moçha9 Suaken, enAtsjien;} onder
pie vanBantanxftonden MadraspataOEÿAva,
Macaflâr, enz. doçh zedeit de koning van
Bantam hen den handel aldaar In ?t jaar
i68z. ontzegt Jbeçft , . was Madras hun
hooriiplaats.;
L- o ---------- « o v jq i
gelegen , als mede teBhQeioor, alwaarzy
gröote ílaat voeren^: en geen minder
hanaçl dryyen.)
Qp.de kuft yan Choromandel hebben
zy in oude tyden. al eigendom am Ma-
draspatam, ,en Bombahi, doch op Mazu-
lipátam, in Madepaíem, Pondi,Coerdfoer
en te Viziagapatam lii^r logien'j o f huizên,
maar te Tegenepatam, ook een fterkte.
Hun voqrnaamfte plaats , die zy in Wat
ganpich Indien: j en alwaar de opperbeftier* piaatzen
ders van hunnen handel inQbftindieri nuz7 aJdaac
hun verblyf hpbben, isMadraspatam,onder ¿ S 1
welke ftadt , als hun algemein Comptoir
al de andere flaan. sti 0 ¿0 ? . •
^ Zy zyn bezitterstvan die, ftadt , die op
de wyze van een vefting bemuurt , met
yier fterke punten, waär; op-wel yo ihrk-
ken gefchut leggen, gebouwt j en die yan
binnen, nog van een, klßineidlerktei;met
genoegzaam geichut voorzien is
In deze vry nette , fterkte y die ,ook vier
bolwerkjens, aoeh geeri g ra ten , heeft^
woont hun opperbeftierder,, nevens eenige
mdere Van de vpornäämfte bedienden.
fo^ft ook' een fterlyk kerkje , en yoqrt
- deze fterkte den naam yari '^t. George ;
. D ez.e ftpdt heeft twee poprten u enjegt
tuflcheii St, T h om e ,. Pb J^bliapber ,* e»
tuflehen PäHeacattä ,; ¿11 ZiV houde&i» de
2gVe,. gelyk ook iri Suratter Perfieny en
^ ^ V .eeri, zeer prägtige ftaat , " om niet
öiinder jäls, de trotze. Mobi$ri , . die ^¿er
yqqr ljet uitgrlyhe zyn^ peiwezen.5 ;:
; M^;^ietdit)VIadras? en.Bombalii, byde
“fo injulny icreeffimenlriei;
te lande tydirig, dat .dp oqzeni de vefting
St^Gfebrge rieve^.'4'j(ciiepen per EogeP
fchen vefovert, ,:^n. <^t de Hojlaiifo
met ¿0 ich6pen..Mpnir. la Haje ep.de
Erigeifcheri bezet hadden f f &><&' näder-
hand wiert St. George, a^nrd&Enguhche»
Q v e r g e i e v e i t . j , •, ■
Z y zyn opk bc?it}gßi esn Vefting
op
alhunnepogingenindiencyd ydel, alzoo
zyn ook al hunne bedryven voor den ou-
den koning van Bantam, Sulthaan Aboel
Pbata Äbdoel Phatachi ( anders Sulthaan
jg °ng genaamt) tegen zynenzoon, o f de
jonge , en doemaals regerende koning,
Akoel Ñafiar Abdoel Çahar, (anders S11I-
thaznHbadji) oorzaak gëweeft, dat zy ,
volgens. laft van dien tegens hen verbit-
teraen vorft, als onder de zaaken van Bantam
nader blyken zal , van daar hebben
moeten verhuizen. .
Op Java weet ik niet, d^t zy op andere
piaatzen vaften handel, veel mm lo-
gien , gehad hebben. Op. ’t eiland Su-
mutra plagten zy al voor ’t jaar 160z. zeér
fterken handel op Atsiien, voor al om de
peper, te dry ven, doch dan-hadden zy
daar eens een logie , en dan moeften zy
’er eens weder van daan. ' . ; “
In ’tjaar 166p. hadden zyopjämbi een
comptpn*, en in ’t jaar 166z. in Queda
ook een vali opperhoofd leggen. Zedert
’tjaar i68f. hebben zy zieh te Bangkoeli
’tgeen op 4 graaden Zuiderjbróedte legt,
nedergezet, om hunnen te Bantam yer-
I ÿdelderi peperhandel daar te herftelle».
Een zeer kenbare plaats, wegens een fpitze
berg landwaart in. zieh vertoonende, en
de punt van Sillebar legt 2 o f mvlen om
de Zuid ’er van daan. Zy heboen daar
aan zee èen vefting, die ontrent 100
lchreden van de rivier, die zieh ten Noqrd-
weften van ’t zelve vertoont , gelegen ,
doch die , niet tegenftaande .de groóte
onkoften, daar aan gedaan , zeer onge-
regeltmaar van aarde opgebouwt en
tegen het regenzailoen aldaar gantfch niet
beltendig is. Het lchynt tot een vythoek
aangelegt tè zyn, maar héèft .¿ 1^ 4 punten
, en behalven dat het in dien ópzigte
kng onvolmaakt geweeft is , 'zoo is ook
de gantíche omtrek, na de Hegte bezetr
ting die , zy daar hebben-, yeel te groot.
Zy verloren deze plaats in ’tiaar 171p,
aan de Holländers, en, zy zouden inMey
1720. eenige ervarene officiers, ingénieurs ,
bombardiers , en meer andere krygsbe-
dienden , tot het herwinpen yan deze
vefting, zoo ’tmogelykwas, naar Indien
zenden.
Zy plagten fterk op het groat eiland
Bornéo, en byzonder op Baniac Mallín,
enSuccadana, tevaaren, enveel fchepen
om diamanten, péper, goud, en andere
waaren, daarvallende, derwaarts te zenden,
maar ik weet niet,, dat zy daar een
varo handelplaats, lögie , o f comptoir j
hebben. In ’t jaar 1708, geraakten zy
met die van Banjar Maffin in grqot gefchil,
en zyn toen door de Inlanders.; geheel van
daar verdreven. Zy plagten Agenten,
en lpgien, in Amboina wegeris den .handel
der nagele», en in Banda wegens die
dernoote», te hebben , maar efeftuk,
'Oftober idpo. in bezit Hebben genomen.
Behalven dezevafligheden, hebben zy
nog eenfraaje logie te Mazulipatam , een
ftadt , wel eer .òndèr den koning van Gol-
conda geftaan hebbende, maar zedert die
yorft door den Mogol oveiwonnen is,
bhdêr ’t ryk des Mogols behoorende. Zy
hebben door groóte geichenken aan den
konipg. van Gplconda , toen hy nog in
zyneri Dloei was, vopral toen hy in ’tjaar
1678. té Mazulipatam quam, en zy hem
daar koninfclyk' in hunne logie onthaalden
en befchonken, welgetragt, om ook een
logie.in Golconda te krygen, doch het
heeft noit willen gelukken, behalven dat
ook die vorft eenige jaaren daar na een
zeer Örigelukkig onaerdaan van Eurangzeeb
geworden is.
T e Madepalem ? niet verre van de rivier
van Nar&poer, hebben zy niet Alleen een
verblyfolaats, maar ook een eigen huis, j
met gaideryen en geichut ’er op, niet verre
va» de verblyfplaats der Hollandere, va»
ouds gehad, die de opperbeftierder, Eduard
Winter, eerft daar voor zieh zelven ge-
bouwt, en naderhand aan dé Éngelfche
Maatfeiiappy hy kooping overgelaaten
heeft , welke in den jaare i68f. in des
zelfs plaats aldaar eenfteene logie ^ en een
timmerwerf opgericht heeft } alwaar zy
grooten handel plagten te diyven.
Tp Vizikg^tam , . j* mylen BezuidenBi-
milipatam, te Pondy , nog 1 jr mylen Nuor-
delykér, en te Coereloer, by Sadraspatam,
hebben zy mede yerblyfplaatzen, en fraajen
handel , m vorige iyaen gehad j gelyk zy
ook op Rajapoer plagten te hanaelen.
En waar In Perflen hebben zyal van ’tjaar .1617;
ftaat, die zy daar houderi, hebben zy ook
nog Huri Syzoädere bedienden te Hifpa-
han aan, ’t hof , om den handel daar te
beter voort te zetten.
T e Ormus (dat zy met hulp van de
troepen des konings vanPerfien in ’tjaar
1622. de Portugeezen afnamen , en aan
dien vorft, na dat yder: den buit half en
halfgedeelt had, weer overgaven) plagten
zy ook een comptoir, te hebben j doch
Gamrpn is nu hun voorname handelplaats
in dat iyk.
Op het eiland Java is van ouds hun
voomaamfte handelplaats, en een comptoir
van groot aanzien , te Bantam geweeft ,
alwaar zy grpoten handel gedreven 9 en
met al hun vermögen, (gelyk wy onder
Batavias eerfte grondveftmg zien zullen )
voomamelyk in ’tjaar iöip. de Holländers,
als hunvoomaamften doom in den
"Voet, gedwareboomt hebben ; maar, gelyk