t i 4 .M O L
. ..Schipper Mol wierp mettcr haaft , na
dat hy nu al zeer genadert: was , een
ich ans van W yn-vaten op., vulde die by
dag en nagt mct aarde, en begon, dit
Voltoit hebbende, fterk op de vefting te
fchieten, ’ct geen die van binnen zeer
moedig beantwoordden. Weshalven zien-
de, dat dit lang zou kunnen duuren,
zonder bope tot de overgave te bckomen,
ging hy :by. nagt met twee Soldaten de
fterkte-befchouwen, en bevond, dat daar
al een brefle geichoten, en het derhalven
tyd was, om die te beftormeu, waar toe
hy tegen den .volgenden dag lall gaf.
- Den. ip. Mai voerde de Schipper, en
hppfdman. Mol., äl ’t volk digt onder de
vefting, ’t geen de Portugeezen, :door ’t
gedurig fchieten der onzen van boord,
niet eens merkten.
i Als hy nu tot den ftorm klaar was, gaf
hy den onzen aan boord met een vlagge
een teeken,pm met fchietenoptehoudcn,
gelyk zy dat ook aanftonds naquamen.
En be- ' Daar op begon hy den ftorm met zyn
ftorrat yolk, en raakte j .met.nog zevenSoldaten
die. i>Y zieh, met een vaandel in de vuift
binnen de fterkte.
T De Portugeezen hielden ondertuftchen
niet op met ichieten, en veel vuur-ballen
van den Xoren af.te werpen, waar door
niet alleen ’t vpornpemde vaandel in brand
raakte, maar ’t geen ook belette, dat ’er
iemand meer in de vefting komen konde.
De \ Wanneer zy nu niet meer, dan deze
hoofd- agt mannen, ’er in zagen, grepen zy
man Mol moed, en d wongen den hoofd man Mol^
raakt ’er na vierendeel uurs vegtens, met de
geCin;m* zynen ’er weder uit te wyken, by welk
moet* te rüg trekken Mol van de fterkte afviel,
■wyken, en zyn been brak.
en breekt «pen eerften fchoten ’er wel eenigen
zyn been. van zyn yo,l,k «toge , om- - whe-m weg te hPe l,-
pen3 dog hy. wilde dat niet toelaten, en
ging voort met hen te vermanen van tog
niet te wyken, maar den ftryd te hervatten,
om ’t verlorene te herwinnen; na
yvelke vermaning -hem een van zyn volk
pp de fchouderen nam, en wegvoerde.
.... D e ’ Portugeezen verloren in ’t eerft
van den ftorm ook 'Thomas de. Tonis,,
- hoofdman van een der Kraaken,..zo als
** hy de eerfte op den hoofdman Mol aan-
, viel, eir.hem mct zyn degen dagt te
doorlopen, niet vreezende voor zieh zelven,
vermits hy in zyn volle harnas was 5
maar Mol weerde dit behendig met een
körte fpies af, en een Soldaat, met zyn
Muiquet klaar ftaande, trof.hem zo wel,
dat hy ftood ter aarde viel.
De onzen hervatten wel den ftryd maar
wierden met minder moeite, dan te vo-
ren, te rugge gedreven, en van de Por-
tugeezen ten half weg .van hunne fchan-
fcn nagejaagt. |
U K S E
Daar' op begonnen die. van de fchöpen '
webr op, de vefting te fchieten,. ’t geen
die van ’t fehip Geldferland zo gelukkig
deden, dat een/van, hunne kogels^ in ’t
kruit der Portugeezen gevallen zynde,
den Toren, met zeftig of zeveiitig Portugeezen,
met een vervaarlyk geweld, in
de lugt deed vliegen,
Dit gaf den onzen moed om weer op De
nieuw aan te vallen , en hev.iger , dan ’ e”!jgl
te voren , op de veiling te ftormen, verovert
om die met den degen in de vuiflfte ver-
. overen 3 het geen te gemakkelyker ge-
lukte, vermits verfcheide Portugeezen,
ziende het nu niet langer te können hou-
den, om hun leven baden, entzieh over-
gaven, het geen hun toegeftaan, en ’t
beloofde gehouden wierd.
Toen ichoten de Ternataanen toe, die En door
tot dien tyd maar toegekeken hadden, Ter-
met voornemen, om alles te plünderen ™pj^n
en te verwoeften, ftaken ook een fteenen dert.
T oren, waar in. Nagelen waren, lin
brand, %. zonder dat; de Holländers dit
konden beletten. . . . .i
Deze 'ftorm koftte den. onzen twec
mannen» en agt' gequetften', waar pnder
de gemelde : hPotdman , Mol was. De
Portugeezen hadden d,rie en zeventig
dooden en dertien gequetften. Hunne
vrouwen waren meelt na een yaftigheit
op het gebergte gevlugt, en wel byzon--
der na een hoogen berg, niet ver van de
vefting, tot welken men niet, dan door
een zeer fmal voetpad, komen,1 en dus
önmogelyk die veroveren konj ten ware
door uithongeren,: ’t geen toen de zaaken
der onzen niet toelieten.
Dierhalyen heeft men den Landvoogd, ’t Geen
Piedro. Debbro, en Fernando Pereira de dePortu-
San■dBiR a, nevens de overri e1e Poj rtui gene zetn . , uSi?te zd,cen te zamen omtrent vyl honderd iterk, Moluccos
toegeftaan, met eenige fcheepjens na de doet ver-
Philippinen o f Manilha te vertrekken. , trekken.
Deze ovörwinning , -die men voorha-
melyk aan *t ipringen van dien Toren
toeichryven moet-, was öorzaak,-dat de
Portugeezen nu niet alleen volkomen uit
al de Molukze eilanden verdreven wierden,
maar dat zy ook niets daar omtrent,
dan alleen maar een geringe vefting op
Solor, bebielden.
Men vond verder goed, die veroverde Cornelis
vefting te Hegten, ?t weik verrigt zynde, Sebaf-
heeft de onder- Zecvoogd , Cornelis Se,- tiaans"
bafliaanszoon, eenig volle in Ternate:-en u?e°n
hier gelaten, om met de Köningen-yan volk, en
Temate , en Tidore, als middelaars . te vertrekt.
handelen, en ook verder in ppzigt- van
alle andere zaaken van- wegqn dfe HpI-
landers daar tc blyven. : Deze waren de
cpper-Koopman, Adriaan Harmenszoon,
met nog dertien o f veertien mindere
perzoonen.
Alles
K R
l6o. - Mes dus beftelt zynde, yoer hy met
W het fchip Gelderland-na- Termt^e, laadde
: daar een goed; deel-Nagelen, eh vertrok
den i'4. Julius na Bantäni1. Vöör zyn
f Vertrek wilden de Ternataanen, dat} hy
een van beiden- döen zbu-, o f dfen Koning
van Tidore dooden, en düs- die ondbfza-
. ;...... . ten onder Ternate -brengen, o f .dat hy
daar eert- genoegzame bezetting. laten
wildbi- ’t geen' hy beiden afiloeg, voor*-
gevende, dat zy geen zwarigheit nog
van Goa-, nog van-Manilha, te wagten
hadden.
160^.
maar zyn daar na als Hhoekoms, o f
Opperregters, daar zy te voren het naafte
in waardigheit aan den Koning waren ^
gebruilit.' Dus hebben in die ppzigt die -
van den huize der Mdrajdoli ’S het zelve
-k>t< gehad, als die van Vhtiisyan dbp
Pr-inee Tarrwwefe, welkers nazaaten tot
■ geen de minifte waardigheden vdrheven
, mögen werden,: öm dat hy de, egte kin-
deren van Konhig Bajaüg Ullah veryolgt,.
en eeti deizeiven gedood heeft. _. n
. Dog deze vreugde der Holländers,,
över dir veroveren van Tidore ’s veiling,
duurde met langer, dan- cot den jure 1606,
wanneer de Spanjäarden, wetendo, dat
de onzen op geen; van beide de eilanden
eenige fterkte gelaten. hadden-, envande
'Fidpreezen geroepen zynde, d e n '14.
-Maare: nit Ähtlha- Onverwaffit-met een
vloot van twec en dertig zeileri, ofvan
vier-fehepett, .ier' Galeyen, en verder
van-Fbilen’, Jdiiken, en.diergelyke vaar-
tfl^eameer, benevens-drie duizend man,
waar onder zeftien honderd Spanjaärda,
ander ’t opper-gezag van Don Pedro da
Cunha, tufleben Ternate, en Tidore ten
anker gekömen zyn, vindetide däar het
fchip weft-Vriefland van Steven van der
Jfygm ’s vloot.
In’tjaar
1606.
Tidpre
door de
Spanbar-
den hcr-
wonnen.
Tegen het zelve hebben zy eenigen
tyd vrugteloos geitagen , waar op zy dan,
^ ziende daar niets op te können winneft,
van het zelve afgehouden, en zieh na
Tidore begeven hebben, ’t geen zy na
weinig moeite innamen , en nog vier van
ons volk gevangen kregen.
En ook
Tcrnate.
Saidi ’s
vlugt.
De
veiling
Gamma
Lamma
doorMa
rafaoli
overgegeven.
De Caftäiahen dedeti hun uiterfte beft DoCaScom
Koning Saidi in handen te krygen',
wesbälvbn zy hem keel geveinsde beloften Koning
door bnderhahdeling der Tidbreezen Het- Saidi gef
ten doen, Zeggende , dat hy maar weder ™S«u
in Temate körnen,, en zyn land in vrede
bezitteri kon.
In ’t eerft wilde hy daar niet na- luifte-
ren , buiten dat zyn neef, Hhamzä, hem
ook riedt ¿e „K^llUianeh ni?t tb vbrtr(3U-
wen, maar zieh wat aan een kant te
houden. Dog zyn Gemalin, Eolcje Siri
Kaja ried hem,, zonder dat men weet
doof wiens aandrang, ofinet wat inzigt 9
het t^endeel, willende, dat hy weef-ria
Tacorna keeren zoude,' en dit ging te
meer ;by hem. door, om dat men mohi-
; pelde, dat de Kaftilianen Hhamza'vrMen
tot Koning verheffen, om welke reden
hy ook Hhamza niet vertrouwde.
Dit verrigt hebbende op Tidore, trok
hy den 1. April na Temate, belegerde
Gamma Lamma.'-' De Ternataanen, deze
twee Natieh niet könnende wederfiaan,
zyn meeft na ’t gebergte gevlugt, ’t geen
die genen, che nog in de vefting waren,
dwong, dezelveopden3<isn overtegeven;
en ook al hunrie Coracora ’s aan de Ti-
doreezen ten proi te laten; waar door
zy dan ook uit de zee geftagen waren.
S In het eerft waren eenige Ternataanen
met hunnen KLoniiig Saidi na Takoma
gevlugt > dog, ziph daar niet alte zeker
vmdemde, lieh hy dai'zyn broedets zoon
Kajtsjili Hhamza, en begaf zieh na
Giiolo.
Men zegt, dat de Goegoegoe, o f de
Ryks-beftierder, Marafaoii, de fleutels
der fterkte aän de Caftilianen, zqnder
zieh eenigzins te verdedigen, overgege-
ven, en dit geftagt by de yolgende Köningen
daar over zulk eeri haat op den
Hy begaf zieh dan op een deftig op-
geqierde Coracora der Tidoreezen, hem
door de Caftilianen, om hem af te haalch,
toegezonden 3 maar was egter zo vÖÖr-
zigtig, dat. hy zyn zoonen, en yooräj
zyn jongften zoon , Moddf %r ( die zyn -
opvolger zyn zoü , alzo de budfte hiet
bequaäm was, en men den Prihs Sedang
niet begeerde tot Koning te hebben). met
den Kajtsjili Aali, en eenige anderen van
’s Konings bloed, aan een kant zond,
en. uduuas 1m11a44a1r aailivl-e«e-*n»* *n—a* H en tDo e Og’ing.
hals gehaalt zou hebben, dat zyne na-
zaten zedert van dat ampt afgezet zyn,
en geen magt meer, om den ecr - naam
Als nu de Kaftilianen zagen, dat zy Dien zy
den Koning , met meeft al zyn grooten, naMa-
en ook zynen neve Hhamza, den Kayt- vilha .
sjili Tsjaolö', en nog vvf van de voor- « * “ »!
naamfte Sengadji ’s , o f Hertogen, als
die2 van M^kjan, Saboe, Gamoecanor-
ra, by malicanderen hadden , hebben zy
die aan boord gebragt, en gevankeiyk na
Manilha gevoert.
Dit’ Kädden de Ternataanen zo ras niet
vemomen, o f zy vlugtten nu ftqrkeri
dan te voren, na het gebergte van Gi-
lolps waar na toe zy ook hunnen jqngen
Koning, Modafar, maar zes jaren oud
zynde, voerd.cn, die .daar tot het naafte
iaar 1607. fchuilen bleef.
Na dat nu de Kaftilianen dus meefter
niet alleen yan Tidpre, maar ook’ van
Ternate geworden waren, hadden zy
ook van ons volk. een onder-Kböpman,