i<5j8. gezag hebbende) ende den Koning, of
Stadnouder, welken zyn Majefteit voor-
nemens is hier te laten, of te zenden, w«
bevinding van zake zullen worden geßraft.
Dat oo k des Konings onderdanen, zo
Oeli Siva ’s , als Oeli Lima ’s , en de
Nederlanders met bunne fubjeiten, onder
den anderen niet alleen gelyk vrienden, maar
ook als broeders in eenigheit leven, envan
wederzyden gebouden zullen wezen den anderen
in tyden van nood met zodanige magt,
als elk bybrengen zal können, promptelyk
te aüiileren, en te helpen defenderen.
Dat de zelve Konings onderdanen buiten
eenige voorvallen mede gebouden zullen wezen
met de Nederlanders neffens bunne
onderdanen, eens ’'s jaars te Pangajen, om
rontie te doen, eenige, quaadwillige zynde,
tefiraffen, of zodanige andere dienfien, als
de Nederlandiche Gouverneur, en des
Konings Commies, tot des lands ruß, en
verzekering hebben voor te dragen, mits-
gaders, op 7 ontbieden van gemelden Gouverneur
, eens in 7 jaar by den anderen te
komen j namentlyk 7 eene jaar aan 7 Kafteel,
en 7 volgende op Loehoe, of ter
plaatze, daar de voorgenoemde Konings
Stadhouder zyn reiidentie boud, om al-
daar een yder te hooren, de differenten
by te Jeggen, en elk na vermögen regt te
doen.
Ten derden , accordeert de Gouverneur
Generaal aan den Koning van Ternate,
volgens zyn verzoek (onder deze
expreile Conditie, dat de meergemeläe
Contra&en aan de Nederlandiche Compagnie
voortaan geprefteert, en de Nagelen
ten pryze van 60. Realen van agten in
Specie, of jo . Realen courant de Bahaar
van yyo, ponden Hollands , zuiver en
droog, aan bun alleen verkogt, en gelevert
worden, of in contrarie deze nul, envan
geener waarde , wezen_ zal) niet alleen zor
danige plaatzen , ende Volkeren, als in -’fr
jaar idoj*, wanneer bet Kaffeel in Am-
boina door den Admiraal Steven van der
Hagen van de Portugeezen vermeeßert
wierd, buiten iubje£tie der zelver Portugeezen
geweeß, ende wyders de Nederlanders
bygekomen zyn, maar ook alzulke
landen, als na dien tyd met de Nederlandiche
Compagnie verbinteniffen hebben ge-
maakt} namelyk Boero, Manipa, Kelang,
Bonoa, Aflahoedi, Liifibatta, Liffidi, &c.
en zyn de verzogte plaatzen, die de Generaal
daarenboven onder Conditie als voren
inruimt, en onder des zelfs fubje£bie fielt,
te weten, bet gebeel eiland van Ceram,
met alle de dorpen daar op gelegen, geene
uitgezonderd. Item, op bet eiland Uliaf-
fer, de Mooren van Iha Mahoe, met de
kleine Ncgryen, die daar onder {örteren,
namelyk Piha, Nollot, Oehoe, Hatela,
tu Watilette, en op 7 eiland Oma, of
Boang Befi, de vier Moorfche dorpen
Hatoeaha, Cabauw, Kailolo, en Pelauwj
mits dat zy egt er gebouden, en begrepen
blyven onder de zelve pun&en, die hier
voren geipecificeert flaan, en de Nederlandiche
onderdanen evenwel gelyk voor
dezen op Ceram ’s kuft zullen mögen Sagoe
maken, mitsgaders bunne geriefelykbeit,
zonder eenigen tegenßand, of misnoegen,
Zo en zal zyn Majefteit, ofte des zelfs
Stadhouder, ook niet vermögen den afge-
fianen onderdanen op Ceram ’s kuft, enel-
ders, meer laßen, of befwareniffen, als zy
by de Nederlanders gefupporteert hebben,
op te leggen.
Jnsgelyks confirmeert zieh de Generaal
ook met de uitfpraak, gedaan by de vier
hoofden van Hitoe, namelyk Cajoan,
Orangkaja Toeha , Tanahitoemefling ,
Baros Noeflatapi, Bermela Pati Toeban,
en den zoon van den zieken Keyliia Totohat
oe, in abfentie van Kakiali, Kapitein
Hitoe, en Taloecabeffi van Capaha,
ganfebelyk contrarie bunne voorleden jaarfe
gezamentlyke verkläringe aan zyngemelde Ed.
Dat zy.de Majefteit van Ternate,a ls
Koning en gebieder over de dertig Hi-
toeefche Negryen erkennen, en aanne-
men, dog zonder gezag, of pretenfie te
hebben op de zeven dorpen, aan de Suid-
zyde van dat land gelegen, met name
Oerien, Afläloelo, Larike, Waccaiihoe,
Alang, Liliboy, ende Hatoe, die ten ty-
de van de verovering van 7 Kafteel mede
onder de Portugeezen hebben gereforteert,
zulks die als nog zyn , en blyven onderdanen
van de Nederlanders, hoewel zieh zedert
vier jaren berwaarts tegen de zelve onder
die van Hitoe geoppofeert, ende daar over
ten zynen tyde flraffe te verwagten hebben 5
des dat gemelde dertig ^dorpen, nu fubjec-
ten des Konings, mede verbanden blyven,
als vofen.
- Zo word ook ten wederzyde belooft, dat
zy des anderen onderdanen, 7 zy Chrifte-
nen , of Mooren, zo wel in deze , als de
Molukfe quartieren, niet en zullen vermögen
van bun aangenomen geloof te brengen,
fchoon zy daar zelf om mogten verzoeken,
nog ook malkanderen op die ofte andere
wyze eenig volk onttrekken, maar elk by
de zynen laten, onder Conditie als voren
verbaalt.
Wyders accordeert de Generaal aan zyn
Majefteit, dat, wanneer in de Moluccos
eenige Ternataanen of andere zyne fubjec-
ten, vrye perzoonen alvoren, by den vyand
overgeloopen wezende, ende Gechriftent,
ofte Moorich, weder körnende, gelyk bet
Contraft medebrengt, en tot nog toe is ge-
febiedt, de zelve door de Nederlanders,
ofte Ternataanen, niet eerfl aangefproken,
maar toegeßaan zal worden zieh te ver-'
*$38. voegen by die ze willen, 7 zy tot bet
Chriftep geloove by de Nederlanders, of
by den Koning tot bet Moorsdom , zonder
eenige perfuaiie $ onder welke Conditie ook
begrepen blyven alle Spangiaarden, Portu-
geezen, Tidoreezen, Pampangers, Chi-
neezen, Japanders, ende andere, die van
den vyand komen afloopen.
Maar eenige Slaven insgelyks overkömende,
zullen weder by bunne meefters moeten
gaan, of Mardykers wezen willende, zal
de Compagnie aaar voor aan den Eigenaar
betalen de. fomma van zeitig Realen van
agten, half in gelde, ende de andere helft
in kleeden.
f^oor welken prys , ofte in Nagelen,
zullen de Ternataanen ^ vermögen van de.
Nederlanders te loffen zodanige Tidoreezen,
of hunne Slaven, als de Nederlanders
van den vyand in den oorlog bekomen.
Nog belooft de Koning, op bet ernfiig
begeeren van den Gouverneur Generaal,
niet alleen promptelyk met de dood tefiraffen,
die van bet eiland Xoela, mede zyne
onderdanen, welke nu ruim twee jaren ge-
leden zekeren Nederlandichen Koopman,
Pieter Paulusz. ge na amt, en nog twee Soldaten,
aldaar, met een Jonkje van Key,
voorby Banda gedreven ■ körnende (onder
fchyn van vriendfehap, en ßerke noodiging
aan land) vermoort hebben, en ook met den
eerfien te reftitueren zodanige Borgers-
Slaven, als daar iucceflive uit Banda ver-
loopen zyn.
Zo authoriieert, ende recommandeert
zyn Majefteit mede by dezen den Neder-
landfchen Gouverneur in Amboina om
zyne competerende geregtigbeden dezer landen
te vorderen, en die jaarlyks met de eene
of de andere gelegenbeit, 7 zy by refcontre,
of op des Compagnies fchepen in de Moluccos
toe te zenden.
Eit om zyn Majefteit het voldoen dezes,
ende der voorgaande te meer te doen beyve-
ren, zo word {volgens 7 advys der Heeren
Seventienen, en de belofte voor dato aan
hem Koning gedaan) by dezen door den
Gouverneur Generaal, en den Raad tot
een befluit toegezegt, ende belooft, dat by
of zyn Succefleurs, jaarlyks van de Compagnie
boven des zelfs ordinaris geregtig-
heit tot een vereering genieten zal de
fomma van vier duizend Realen van
-agten, die hem in Contanten, of zodanige
Rariteiten, als hy begeert, uit Batavia, of
Amboina , jaarlyks promptelyk betaalt
zullen worden, wanneer de Nederlanders
zekerheit hebben, dat zy alle de Nagelen
in de Molukie, en Amboineefche quartieren
, onder zyn Gouverno vollende.
7 zy by groot of kleen gewafch, alleen in
banden bekomen. Onder welke exprefle
Conditie dat de- voorfchreve beloften vol-
J. D e e l .
daan, ofte in contrarie agtergehouden zal 1638.
1worden, daar op de Nederlandiche Gouverneur/
» Temate, ende Amboina, item
des Konings ' Stadhouder', aandagtelyk
zullen hebben te letten j mitsgaders den Generaal,
ende zyne Majefteit dies aangaan-
de jaarlyks pertinent aavys moetengeven.
Aldus gedaan, geeindigt, befloten, gefahrenen,
onderteekent, ende gezegelt in 7
fachip Frederik Henrik, ter Reede voor
Hitoe, den ¿often Juny in den jare 1638.
was onder teekent, en gezegelt by Antonio
van Diemen, Antonio Kaan, ter eener,
ende Hhamza Nafleron Minalahi Sjah,
Koning van Ternate, ter prefentie van
den Köningen van Tidore, Gilolo, Kapitein
Laoet, Kaitsjili Sibori, item de
Soa Siva; ’s , en Sengadji ’s ter andere
zyde.
Na dat het Tranflaat in de Temataan-
fche taal van ’t gerenoveert Contraft van
Ternate ter cenre, ende den E. Heer,
Gouverneur Generaal en de prefentc
Raaden van India ter andere zyde, in
forme ten dage en jare vooriz. aan de
Nederlandiche Reduit op Hitoe geaccor-
deert, en afeehandelt door zyn Hoog-
heit, den iöden January in ’t jaar iö}p.
ter prefentie van den E. Heer Gouverneur
in Molucco, Jan van Broekom, in ’t
Kafteel Maleyo onderteekent, en gezegelt
was, ( ’t welk zyn E: wel gewenfeht
nad dat ten aanwezep van den ganfehen
Ternataanfchen Ry ks-raad, wäre gefchied,
op dat alzo in ’t toekomende alle frivole
pretenilen van ignorantie mogten gepre-
venieert blyven, zulks den Ternataanfchen
Koning ook wel geviel, maar door
abfentie van ’t meerder getal der Soa
Siva’s niet na wenfeh konde verrigten)
is op dato den io<fen Maartin’t jaar 1639.
zyn wel gemelde Hoogheit, vergezel-
fehapt met den Goegoegoe, beide de
Hhoekoms,de Soa Siva ’s , en Sengadji’s,
reprefenterende den ganfehen Ryks-raad
van de Temataanfche Kroon, wederom
by den Heer Gouverneur voornoemt in
’t Kafteel Maleyo vergadert, alwaar zyn
Hoogheit den voorfehreven Ryks-raad
Collegialiter voorgeftelt, gecommuni-
ceert, en pun&uelyk onderrigt heeft het
voorftaande Contraft, met hare Edelheden
beiloten , ondertekent, en gezegelt,
’t welk by de ganfehe vergadering,
als de Goegoegoe, Hhoekoms, Soa Siva
’s , en Sengadji ’s in allen deelen, niet
alleen voor goed, bondig, en van waar-
de, is gehouden} maar zy beloven , en
verbinden zieh nader1 aan hunnen Koning
, als getrouwe Vafallen ^ en on-
derdaanen, het vorens gementioncerdc
I Contra# in alle puniten voor nu, en
M m eeuwig,