340 M o L U K S E
die üoegditnognaabopecn vriendelyke verzogt zeer ernftig met zyn grooten en lC8o.
wyze a f , en deed ondertuffchen zyn
Gemalin, en dogter, op cen zeer be-
heiidige wyze een nader teeken, dat zyn
¿¿pgter, die wel meer ©vervallen, of
^aauwtenSr onderhevic was, zou vein-
zen miffelyk te worden, en van zieh
zelven te vallen, gelyk zy dat zo wel-
vocgelyk, en natuuriyk in ’t werk ftelde,
dat het een algemeene ontfteltenis op dit
maal, en aan den Landvoogd (diens
eenige dogter op een ruft-bed moeft te
huis g e ra g t worden) gelegenhcit, en
een onweaeriprekelyke reden g a f, om
zyri aflcheid van zyn Hoogheit, dewyl
hy nu dog geen vreugd hebben kon, te
? rietnen » gelyk hy dit 00k, den ftaat van
dezejonge Juffer Ziende, toeftond , vcr-
zoekende älleenlyk, dat hy den Land4
voogd na dc veiling zoude mögen ge-
lciden." ♦
B y ’t vertrek van den Landvoogd, en
zyn Gemalin, om haar dogter te her-
ilellen-, cn alle hulp toe tetorengen, zo
konden al de andere Hollanders, zo van
wegen-de eerbied, die inen^ een Land-
. voogd, en zyn Gemalin, töedraagt, als
ult vreeze ivoor zieh zelve, niet nalaten,
zo mannen als vrouwen, zyn Agtbaarheit
te huis te brengen, en tot zyn woonlng
in de veiling te vergezelichappen, om
onder die gunft dan 00k in ac zelve te
bly ven, en met een van den Koning af-
fcheid (gelyk zy 00k deden)te nemen.
gevolg in de vofting te komen, “en deTr
Landvoogd tot in zyn. huis te brengen.
De Landvoogd daarentegen. zeide: dat !
het al laat in den nagt, en by hen geen *
manier was, ’s nagts zulken gevolg in de
Veiling te laten, maar geliefden zy by dag i
te komen, o f de Köning alleen met den
Landvoogd mede te gaan, dat het hem
aangenaam zöu zyn.
Het verzoek van den Koning, om den
Landvoogd te huis te geleiden, kon de
Heer Padbrugge niet wel weigeren , en
derhalven vergezelfchapte zyn Hoogheit
hem, maar met zulk een iloet van Ter-
nataanfche Grooten, en vorder gevolg,
dat z y , zo: raeii hen in de veiling gelaten
had, de Hollanders veel fpel zouden
hebben können maken, o f immers hen
nog veel reden van vrees voor eenig on-
gemak geven.
De Landvoogd, voor de veiling ee-
komen, wilde zyn aflcheid van den K o -
tiing/ en zyn gevolg, nemen 3 dog die
Dit laatile iloeg de Koning af, en
was daar over eenigzins gebelgt, vragen-
de den Landvoogd, o f hy dan eenige .
quade gedagten van hem' had: Waar öp 5
de Landvoogd zeide, niets quaads van
zyn Hoogheit, o f zyn gevolg, te deüV |
kens maar dat het nidtin zyn vermögen \
was,, zo grooten menigte ’s nägts in de .
veiling te laten komen, om dat de Holländers
dat noit, daar veilinge'n zyn^, j
toeilonden, en hy % als andere> -Lanil- :
vöogden, gehouden was, zondet aäpziehj.
van iemand, de order van zyn Heeren1
en Meeilers te volgen 3 waar op hy^; en ?
’t ganfehe gezelfchap, affcheid van den :
Koning, en zyn Grooten, nemerglq,
na binnen ging, en; aanilond? ¿op^lies i
behoorlyke Order ilelde. :
De Koning, die Over ’t rnislOkkeh^n |
zyn aanilag (die nu wel eerft tTegqn iii£ |
teberften, maar waarfchynelyk tegeifede •
E. Maatfchappy al voor zyn Krooning
fcheen ontworpen te zyn) ten vollen
misnoegt, en niet min gebelgt was, over
dat men hem, met zyn gevolg, niet in
de veiling had willen laten komen, gaf
twee o f drie dagen daar aan al blyken,
dat hy niet goeds met de E. Maatichap- t
py, en hare aienaren, in den zin had.
Men vernam dat eerft aan ’t vermoor- De eerße
den van eenige Soldaten, die, gewoon “itbeif
zynde, water te halen , bevonden wier-d^g0(^._
den door Ternataanen om hals gebragt logdoor
te zyn. Ging ’er een Soldaat o f twee in geheime
’t.bofch, zy quamen niet weer te voor-“ °ordcn
fchyn, en men vond daar na hunne onzcn>
lyken.
V Y F D E H O O F D S T U K .
DE Koning netmt zelf met zyn Grooten (üilgezondirt drie voomame, die hy m
over komen} de vlugt. Die worden zeer wel onthaalt, en na Batavia verzonden.
Wat de Princes van Gamma Lamina doet. Des Landvoogds bedryf daar of. In 't
jaar iä 8 i. Des Konings brief aan den Koning van Mangihdanao. Hy -word van
zyn eigen volk aan ons verraden. Hunvoomemen, om hem te doode». Door den Land-
Voogd belet. Hoe hy gevangen genomen werd. De Landvoogd trekt met een vlooE na
Manado, Tontoli, &c. om de Volkeren den eei te doen vtrniewen. Een Steort.fter
verfihenen. Kromhuizen’s verriebting. PadbruggeV locht na Gorontalö. -GeVeinsde
bejegening der Gorontaalers by Pädang. De Landvoogd •bek.limt den wdl Van hunne
veiling zeit. Trekt verder na Dommoegoe, en Gorontalb» DlfZichofgemdeen
. enge-
Z A A K E N . 5 4 t
ongenade overgeven. Hy eifebt banne Köningen zelf s. De trotze Koning Bea moci
zieh verootmoedigen. Des zelfs dappere bedryven na zyne vernedering. Boete, de
(jorontalers, en Limbotters, opgelegt. Een zioare Slang, van ons volk gegeten. 1
De Koning van Ternate verlieft zyn vry recht. H y , ende Konihgin, vertrekken
nd. Batavia. De Princes Gamma Lamma befebreven, Blyken van haare ligtvaardigheit.
De Princes Maulonda. De Prins Rotterdam. Zyn hoedanigheden. . Zyn
kleeding. Koning Arafterdam, en de Koningin, komen op Batavia. De Koning in
zyn gewaad, en gebeerden. Ook de Koningin befebreven. Worden beide zeer viel
onifangen. In V jaar 168z. Hy ziet nu, dat hy maar een Koning in naäth is. De
Heer Padbrugge,, Gevolmagtigde over de drie Oofterfche Landvoogdyen. De
Heer Lobs, tweenentwintigfte Landvoogd der Moluccos. De Koningin krygt op
Batavia een jongen Prins. Diens geboorte plegtelyk, met het planten van een jongen
Clappus-boom, enz. gevierd wordt. Dit Prinsje Jlerft kort ’er na , en vjord zeer
pragtig en ftatelyk begraven. Voarzorge der Koningin, tegen ’s Konings wifpelturig*
beit en moord-zugt. /».V jaar 1685. Zyn flegte zugt voor zyn Godsdienil. En open*
bare Ipotterny daar mede. De Koning, en Grooten, met een jaarlykichc iomme
begunftigt. Herkiezing van twaalf Ryks-Raaden. De nieuwe voorwaarden des Ryks»
In ’/jaar 1684. Koning Amilerdam woont Speelman’s Lykilatie by, nevens eenige
van, zyne Grooten. In ’/ jaar iö8y. Laft van haar Edelheden omtrent de moejelyk-
heden met Saifoddien. Nieuwe gunft aan Koning Amilerdam bewezen.'
D
E Koninglyerbood, aanftonds
na dit geval, aan allen meer
1 ter merkt te komen , of
eenige goederen, ten dienfte
van de Hollanders, daar te
koop tebrengen, ’t geen den Landvoogd,
en zyn Raad, een onwederfprekelyk be-
wys van zyn voornemen ten oorlog was.
Waarop Nog klaarder bleek' dat, wanneer hy
hy ook zynbeiie, en gereedite meubelen uit zyn
zelf met Paleis, ’t geen niet verre van de veiling
Orangie ilond, geborgen hebbende, met
Grooten, ^ Zyn QrootcIlj en onderzaaten land-
waart in vlood, laténde het verdere ten
prooi van de Hollanders, die zieh, ge-
durende deze verwydering, met den
voorraad, dien zy in de veiling hadden,
moetlen behelpen, zonder dat zy nu
eenige ververiening van Hoenderen, Ver-
kens, Groente, en wat de Ternataanen
vorder gewoon waren ter markt te brengen,
könden bekomen.
Hoewel de Koning het nu met de
zynen tot een openbare breuke gebragt
had, zo hadden nogtans al zyn Grooten,
en Raaden, zynen aanilag niet goed
gekeurt, en zommige niet verder daar in
toegeftemt, dan met een voornemen,
om by de eerile goede gelegenheit
(want anders waren zy lyveloos geweeil,
dewyl de Koning niemand ontzag) zieh
van den Koning te ontflaan, en zieh
onder de befcherming der Hollanders te
begeven.
Kort daar aan zag men dit klaar ,
wanneer men op een morgen vroeg drie
mannen voor de poort van de veiling zag
Uitgezondert
drie
name die ftaan ’ en beyond, dat het de drie voor-
by ons naamftc Grooten van Ternate, te weten,
over- de Goegoegoe, of eerile dienaar van
komen, gtaat, Prins Jlam, een Heer van zeftig
quanite j^en , met ’s Konings zuiler, de voornemen.
noemde Princes Gamma Lämma, toeh
getrouwt, de Zecvoogd Aali^ een man
van veertig jaren, en Kimelaha Marafaoii,
waren.
Z y waren, om alle vermoeden, als o f
zy *t met den Koning hielden, by de
Holländers weg te nemen, zonder het
allerminile gevolg gekomen , en ver-
zogten in dc veiling gelatcn te worden,
om den Heer Landvoogd hünne zaak
bekend te maken.
Men liet hen binnen , eifchte hun
hunne Krillen, die zy gewillig gaven,
af, eh bragt hen by den Landvoogd.
Z y betuigden, dat zy aan de hande-
lingen des Konings tegen de E. Maat-
fchappy geen deel hadden, nog wilden
hebben 3 dat zy die van den begitine af
quaad gekeurt hadden 3 maar, gezien
hebbende, hoe hardnekkig de Koning
: by zyn voornemen bleef, Zö waren z y ,
ten bewyze, dat hun zeggen opregt en
waaragtig was, zonder eenig gevolg by
zyn Edelheit gekomen, om zieh over te
geven, met verzoek van hen te willen
bcfchermen, en, zo *t hem goed dagt,
gedurende den oorlog tegyzelen, ofna
Batavia te verzenden.
De Landvoogd prees hun bedryf ten Die
hoogiien, ontfing hen zeer vriendelyk,
wees hen een kamer in de veiling tot omhaaW.
hun verblyf, en behandelde hen onder-
tuffchen met veel genegenheit, hen van
alles, dat zy van nooden hadden , ver- .
ziende, en dat zo gulhertig, dat hen die
gyzeljng niet minder, dan fwaar, viel. ,
Zy verzogten ook, dat men hen niet
dringen wilde om tegen hunnen Koning,
o f tegen hun eigen volk, te vegten:
I Want dat zy , fchoon zyn gedrag volko*
I men afkeurende, egter uit agting, die
I zy nog voor hem, als hunnen Koning
V v 3 | * ' had- .