quamn. Reize ww Olivieivvati Noord, in 'tjaar ifp8. I)i? eerfte Holländer,
den aardkloot rond zeilde. - Eerfte reize van Steven van der Hagen in V jaar i f pp. Die
in Ujaar 1600. eerß 'MwrBantam, 'w ¿««r «« in Airrboina komt meteenfchip^ terivyl
de twee andere V»-Banda quamen. Vanrwaar zy weer naar Bantara , £» verder mar
Vvaderlan^y&tfrtk». Pieter Böthseerfte tqdit »««r Indien in ’tjaar typs). Waarby
van Caardensttwr , die mar Sumatra ging. B n van Bantam , met eenige fchepen van
y^.Nefc^"r/w»r VvadCTland jy^ir^i Jacob van Neks tweede tocht in ’t jaar 1600*
Verzollt 'mar China en Patani. Van aaaar hy.m ’¿vaderland met twee fchepen.
VStdervdaren van-drie van zyn 1 andere fchepen. Die in -Cambodia niet wel gebändelt
wierden. Haar komß *VPatanh Envertrek van Bantam naar ’¿vaderland. Gevalien
van den fwarten «iwitten Ärend op Sumatra. Jacob van Heemskerks tocht in ’tjaar
1601. als zeevöogt mar Indien. £^gedeelte©»».zy»vloot komt te Atsjien. Heemskerks:
verder wedervaaren ,- gelyk meäe van de- andere fchepen.i W an ■ welke eenige na
’■t vaderlandvertrokken. Detochzvan Wölfert Hermanfz in ’tjaar1 ido i. »«»rindien.
Die by Bantam de Portugeezen van de* reede» floate. Welke, vloot befchreven worde
Wolfert Hermanfz zeilt mar Ternate en Banda;. Zyn homfi:en verrigting öpToeban.
Trekt rar.’/vaderland , en giertop St. Heleen aan. In: ’t jaar itforreen vloot endet-
Bilcker uitgezondeny die op Atsjien£o«tf,-_ Moucheron neemt • V-Princen eiland , voor
een körten tyd r in. Deeerüe^ töcht v«»JörisAranrSpilbergen/» 'tjaar 1601. »» Indien;'
Die aan>de.kMpverßbeideeihnden, en 00k ¿foTafelbaai haare naamen geeft: Zyne csnt-
moeting aan de: Majötze eilanden. Zyn kotnß op Ceylon, en-op Atsjien. En Verder
op Bantam, van vjaar hy m kuis keert.
dit berigt van HoutmandiA
m. P .^bben zieh eenige Amfterdam-
jaelW " ifche kooplieden by een gevoegt,
die zieh de Maadchappy van Verte ge-
naamt, en tot .hunne Beftierdersdeheeren
Henrik Hudde, Reimer Paamo^ PieterHajfe-
laar, Jan Janfz Carel de Oude, Jan Poppen,
Henrik Buykx Dirk-vanOI^SibertPieterfz
Sem, en Atend van Groottnbuyze ^ gehad
hetben..
De Maat- Deze hebben te Amfterdam'4 fchepen
fchappy uitgereed, Mauritius, HöUändia, Amlter-
van verre dam , en dePinas, het-Diufkeh gfcnäamt.
»t^aar111 hoofden dezer fchepen zyn geweeft,
1505. vier op Mauritius , Jan ja n fz de Molenaar , als
fchepen fchipper, en de voornoemde hoofdaanzet-
naarOoft- ter en grondvefter van den Ööftmdifchen
mMü- handel GQRNELIS H OU TM AN van
Alkmaar , - die alsfcömmies ’er op voer.
ö p het zdve j ¿00 lallen groöt,'^yti in
’tgeheel #4 mannen, 6 metale.ftükken,
14 gotelingen-, 12 fteenftukken, nevens
hun vordere voorraad van krygsbehöeften,
enz. geweell.
Op ’t fchip Hollandia was fchipper Jan
Dignumfz , en de commies Gerätd van
Beumngen, en ’t zelve was hyna even eens,
als ’tvoprige, voorzien.
Anifterdam, een fchip van ioö lallen,
bemand met; yp eeters , eh voorzien van
6 metale ftnkken, 10 gotelingen ^ en 101
fteenftukken, had Jan Jacobfz Scbellinger,
ten fchipper , eh-Reinier van-Hel tot, cöm-
inies. i
Het Dnifken was maar- vah1 i f lallen,
waar op zb man voer , , ’tway vah 2 metale
iftukken', 6 gotelingen * en 2' fteenftukken
voorzien, eh zou ohdef !t bevel
van SimonLambertfz iVf«»;mededie; gtoote
reize ondfernemen.
• . Deze 4 fchepen zeilden den 2d<5n April
desjaais ifpj*. uitTexel, zagenden ipden
t eiland la Palma , en daar na oofc
Teneriffa,', Gomeràÿ en * el-Ferro, eenige
derGananfche eilanden-,Fehden zyftenditö
de twee zoote (anders Gabo Verdifche )
eilanden,Boa ViftaenllhadeMayo. Wat
voprbycdie- eilanden1^ op r i graaderi 20
minutent ontmoetten-zy z Portugeefche
fchepen^die zy-Wel haddeh können ne-
men , doch met welke* zÿ ’în vriendfchap
lprafcen-, vermitsizyläft- hadden, niemant
temoejen y dôeh, éerft^aahgetaft zÿt^e,
zieh wel te veidedigen. Zÿpaflèerdehdëri
4dçn Jünii met groote Hüte, en by gevolg
met fwaare hitte, dO Linie-^ kregen’ den
z4'n Auguftus het làhd van kaap de Goedë
Hoope in ’t gezigt, en quamen den.^oa
ditor in eenbaai, 4y myleirbpven de'làap
gelegen-, en;van de Fôrtligèezén Jgoada
d e Sam Bras gènaamt ,"tën ranker, al waar
zy to land trâden, en Van de Hottentots
.eenige fchapen tegeri eenigyzer inrailden.
Zy-verzeildën van daàr; den i iden dito, zagen
den 2dea September’t eiland Madagascar
, op ’t welk eenig volk van het
lchip Amlterdam by kaap St. Maria aan
dand ging j dochjdaar zy;niet al te wel
van de Inlanders oritfangen wierden, wes-
halvenzy na de baai St. Augullyn liepen,
dâar zybëter voêren ^ : èh van eenige Inlanders
fchapen , en bifcn , voor beuze-
lingén ininangelden.-
Hier lïet Jan Dignumßif fchipper op
’t fchip Hollandia,1 den joÄen September
het leven,‘wiertopleeri eilandje j ’tHoI-
làndfëh kerkhof gçnaamt, begraveri, eh
àooTèàxeûPietefDjrkfz ^i?/zir,volgens fait
dërheerèrr Bëwindhebberen, vei^arigen.
v Näderhänd leden zy van dô^fâlanders
alhier ved aänftoot en ongëràak, derhal-
vehbeflbten z y ,. alzoo zÿ dôch hfeen meer
ververfcHng krygen konden, den 14«*«
December van daar te' vérzeilen.
doen.
Zy deden dit teen w e l , maäf waren
genoodzaakt, om de Iwaare ftormen, die
z^ondertuflchen uitilonden, denydcaJa-
nuarii ifp 5. weer- voor ’t.eiland St, Maria
ten anker te. komen , van waar zy den
zi.ftcn na de baai van Antongil verzeilden,
daar zy den z$bCI\ dita quamen, en te land
trngqn, in ’t.eerft ook veel ververfching,
ocn naderhand mede veel gefchil met
den. Inlander , kregen, zoo dat zy goed-
vonden den Februarii de ankers te
ligten, en hun reize te vervorderen. Zy,
vernamen den yde“ Junii (na hun gifting ))
’t eiland Engano, dat op y2 graad Zuider-
breedte, en niet verre van ’t eiland Sumatra
, o f van; de ftraat Sunda ,• legt,
Hunne waar id zy ook niet bedrogen waren, vei-
komft mits zy den i sÜg} dito onder ’t land van
voor Su- Sumatra,,en;niet verre van Dampin, qua-
matra, en men ^ daar ook,eenige van de Pinas te land
Ba^m. traden , eenige vnlgten inrailden , en ook
eenige inlznders bewogen in ’t fchip Mauritius
te komen , die zieh verder aanbo-
paar Zy den om hen tot Bantam tebrengen, daar
niet veel zy , den 22^en dito behouden ten anker
voordeel quamen, eh vriendelyk ontfangen wier-
qen., , ;
Men zogt hen daar. in de gefchillen van
de BantammersmpC'die van Palimbang wel
in tp-wiltkden}. doch, z y zeiden'daar ge-
komen te zyn , om met yder alleen in
yriepdfchap koopfeandel te dryven , en
da^r. in 'ftqi.c aan den laft van hunne Heeren
en Meefters9 die' liefhebbers van vrede
en geregtigheid, als de regte gronden van
een .gew^fehte koopihanael.waren , ver-
bonden te t v
Wat ftften de Pörtugeezen daar- ver-
fcheid.e'maalenaanleidden, om meefter van
deze onze fchqpen te worden j en om de
Hollanders bydie van Bantam, en by andere
Inl^der:s9. verdagt en fwart te maa-
ken, en wat daar ; met Houtman^ en andere
van onsvolk,. vierder met de Bantam-
mei^/voorviel ', : zullen wy hier voorby
ilappen, en dit gevoegLyker , wanneer
wy:,van Bantam in het byzonder fpreken,
vooiftellen.
Het zal genoeg zyn met eenwoord aan
b te halen , dat zy zeer geveinft van den
Bantammer gehandelt j dat Houtman ,door
zyn trots ipreken , nevens eenige anderen,
met groot gevaar van hun leven, eenige
tydrgevangen gehouden , en dat zy den
. September; (twee d^en na dat fchipper
Keizer op Hollandia ilierf) genooa-
te verzeilfen, «Har zy den i^d?n dito .ten
anker quamen, en na eenige vriendelyke
ontmoetingen met den koning , . den
dito weer van daan zeilden ,- werpende het
anker nog die z^ve dag voor , den hoek
van Carawang.7 -
Zyzworven van daar, längs de Noord“
kuil van jiava , voorbyJapara , zagen het
eilandje Kiriman Java, pafleerden;den 2d"»
December de ftadtToeban, waar ontrcnt
zy voor ,Cidajo ten anker quamen. De
inwoonders veinsden tegen ons vollc eerft
eenige ^>eceiyen voor hen te hebben ,
lokten daar door cenigen aan. land' ,,f aan
wellcen zy ook cen fchoonen- hoop nagcn
len vertoonden,. al ora hen de oogen te
verblindent ■ %| kvov i-/j.s.-w ■ , .•
Den f den. December qüamrde koning
aan de fchepeny. met 6 Tinggangs vol
volk , en met eenige koebeeften voor-?
zieh; Drie der zelve leideri aan ’t fchip
Amllcrdam. aan, terwyl de andere na de
Pinas roeiden. Daar op quam den Sjah-
bander in ’t voornoemde eerfte fchip over , Hun
lie t, om de onzen bezig^te houden , fle§^
eerft 2 beeften overheiifcn-y eri daar o^ting vo' r
fchielyk zoo veel van zyn volk- op. ’tfchip, cidajo.
Amfterdam overkomem, dat: Reitoier, bi :*
Verhel^ hem.^^ in ’tiPortugeefch; vmgle^ .
waarom ’er zoo veel völks ^binnen boöra
quam? waar op de Sjahbander^ z 'Z'J.
waarnemende, zyn'kris trok;, en met •
groot-gefchreeuw van :antok^ amok d|it -
is ,4 val aan en ßa;doofy.;( hun gemeene
lojs) Verhel de ked-afllak,) verinoordende
Verder ook den fchipper.,; JariSchelliftge*^
en veel van ’tvo lk,: ’tgeen boven op dletl
bodem was 5 hoewel ae javanen dooR de
dapperheid der. genen y diefeeneden 'WJP
ren, ; gedwongen wierden over-' boord te
fpringen , e n ’t fchip tei verlaateh , : welke
aappiere daad de behoudenis was zoo vafl
dat . fchip;,: als van de Pinas * die nu ori-
gemoeia bleef, te meer, vermits die van
de andere fchepen beipeurden , dat ier
onraad en hun hdlp , die- z y ten eerfteh
hen toezonden, hoognobdig - Was-, gelyk
zy ook veel Javanen, zoo die' nog zwoft^ --
men, als die in hunne vaartuigen waren,
’tleven benamen.
zaakt wierden van daar te vertrekken.
Na dien tyd quamen zy wel weder voor
Bantam, doch ziende, dat zy daar voor die
tyd geen handel meer, dan’t weinige daar
by kleine party en ingezamelt, krygen
zouden, en maar gevaar liepen 5 zoo von-
den zy goed , na. ’t nemen van eenige
jonken met ipeceiyen, en andere goeae-
ren, op den dden November, naarjakatra
Die gevegt koile den onzeri 12, :dobh
dejavanenifö mannen.- Verinits^zydän
zagen, dat de böt hier; al mede vergalt,
en ’er nietsvoor hen te doen was, - liepen
zy naar ’t eiland Madiirä^enqdameft deh 0p Madu*
ödcn December voor ’tftedeken de Aros-ra.
baai ten anker, daarzy by na even eens ,
als voor Cidajo, te pal'quamen.-
De Madurezen haaden;zich ^m'et' 3 fterk
bemande en vol opgepropte Tinggangs
na de fchepen begeven, en lieten door een
tolk quantzuis aan die van ’t:fchip* Amfterdam
vragen, of zy wel eenige geiten,
ry ft, enz. aan boord mogten brengen.
Hy wiert wat ruw van dfen öppermer-
Y 5 man.