1653.
‘■Zyn
komft op
SBatavimM
Cos gaat
na de Pa-
potfche
eilanden.
Zyn
■vrugtelooze
verrîgting
aldaar.
U K S E
huis, ö f landwaart in gevlugt wareh.
Het beftc nogtans hier a f was, dat de
Koning van Tidore, hoorende, datVy
daar geweeft waren, hier door leerde,
dat wy deze zyne landen wiften te vin-
den, hem hier door onruftig voor het
toekomende maakten , en daar door
noodzaakten, zyn magt meer, dan te
voren, te verdeelen.
De Heer de F läm in g q u am d e n i8<kn (
d ie r ma and o p B a t a v i a , e n g a f d e n L a n d --
v o o g d v a n A m b o in a t e n e e r f te n m e t e en
S lo e p v a n d c z e n a a n ila g d e r M a c a f la a r e n
k e n n is .
V o lg e n s d en l a f t , d ö o r h em a an d en
H e e r Cos g e la t e n , g in g h y in O d to b e r
m e t v e e r t ig C o r a c o r r e n u i t , öm o p d ie n
v y a n d d en r o o f t e he rh a a len .
H y q u am , n a e e n ig v o o r d e e l o p K e -
l a n g , e n S a la t t i , b e v o g t e n t e h e b b e n ,
o p A f la h o e d i , v a n w a a r h y o p d en 13 den
m e t z e v e n e n tw in t ig C o r a c o r a ’s , en e en
S l o e p , na d e P a p o e f c h e e ilan d en v e r t r o k .
H y fte v e n d e e e r ft n a H a t o e w e j d o g ,
d a a r g e e n P a p o a ’ s v in d e n d e , f t a k h y n a
’ t e ilan d G e b e o v e r , n am d a a r w a t e r i n ,
e n v e r t r o k v a n d a a r n a d e k u f t v a n W e d a ,
o n d e r T id o r e b e h o o r e n d c .
H y q u am v o o r h e t d o r p S o em a ten
a n k c r j m a a r z y n an d e r e v a a r tu ig e n w a r
en n o g w y d en z y d v e r f t r o i t . E g t e r
ta f t t e h y d a t d o r p t e r f to n d t a a n , f ta k
h e t .in b r a n d , e n t r o k d ie n z e lv e n n a g t
n o g o v e r .lan d n a P a t a n i , om d a t m e t
e e n in t e n em en 3 d o g d e z e p la a t s , aan
d e N o o r d - z y d e g e l e g e n , v o n d h y fte r -
k e r , als h y m e e n d e , z y n d e v a n e e n v r y
h e g t e v e f t in g o p efen f t e i l t e , d ie n ie t
z o n d e r g e v a a r t e g e n a k e n w a s , v o o r z ie n .
O o k v e r h ö r h y ’e r d r ie m a n v o o r , daar
o n d e r d en o n d e r - H o pm a n , G o d fch a lk ,
e ii g in g m e t n o g v y f g e q u e t f t e n , z o f t i l ,
a ls ’ t m o g e ly k w a s , v a n d aar. D u s
w i e r d d ie o n e rv a r en K r y g s -m a n daar
( z o m e n v o o r g a f ) g e f t ü t , om d a t h y
g e e n la f t h a d , om d e n v y a n d in z y n
v o o r d e e i aan t e t a f t e n , o f o n n o o d ig v o lk
t e fp ille n . E v e n w e l 3 om n o g ie ts t e
d o e n , v e rb ra n d d e m e n , q u a n t z u i s , n o g
h e t b e n e d e n -d o r p , e n d a a r n a lie p m e n
d e n h o e lc v a n W e d a w e d e r o m , e n z o
w e e r n a G e b e , om w a t e r in t e n em en .
H y d e e d o o k d e e ilan d en O m b a y ,
Hoewel
nog er-
gensgoed
voor.
Ook gaf hy in ’t voorby varen die van
Keffing, en Ceram Laoet, nog een
graauw wegens ’t overtreden der Verbünden,
W a y g e o e , e n S a la w a t , a an 3 d o g v o n d
d a a r a l d e fp ille n a l t y d i g g e p ä k t , z o d a t
h y v a n d a a r , z o n d e r ie t s u i t t e r e g t e n ,
m o e f t v e r t r e k k e n . H e t e ilan d M i x o w a l ,
o f M e f l o w a l , w a s h y v a n v o o rn em e n in
z y n e t e r ü g - r e i z e m e d e e ens t e g a a n
b e z ie n 3 d o g in ’t o v e r f t e k e n r a a k te men
in d e e ilan d en v an d e V o s v e r d w a a l t , e n
k r e e g v e e l z i e k e n , b u i t e n d a t m e n g e -
d u r e n d e d e g a n fe h e r e i z e tw e e v o o r ra ad -
C o r a c o r a ’s m i f t e . D i t d e ed h em b e flu i-
t e n e e r f te n n a C e r a m , la t en d e M e f lo w a l
z e v e n o f a g t m y le n t e n W e f t e n , o v e r te
f t e k e n , e n z o v e rd e r n a L e y t im o r t e
k e e r e n , a lw a a r h y , g e n o e g z a am o n v e r -
r ig t e r z a k e , d en zbften N o v em b e r v o o r
o n z e h o o fd - v e f t in g q u am 3 v o o r g e v e n d e ,
d a t d ie t ö g t v o lg e n s h e t o o g w i t n ie t
u itg e v ä lle n w a s , v e rm i t s d e m e e f te in -
land ers in d e P a p o e fc h e e ila n d e n , o f v an
waar op zy hem fyn genoeg wiften
te äntwoordens, dat zy van ’t aanhalen
van vreemdelingcn (waar mede hy hen
befchuldigde) niet wiften, en dat het
wel waar was, dät zy om de Weft voc-
renj maar niet anders, dan by Volkeren,
die met de E. Maatfchappy in geen oor-
log waren, en dat zy dat op nun eigen
gevaar, en voor hun eigen rekening
( even o f hun dat verfchoonde) deden.
Terwyl hy zieh in de Papoefche eilanden
zo diapper uitfloofde, was de Koning
van Salawat metvyftien vaartuigen, op
laft van den Koning van Tidore ( die ook
niet iliep )• in zee gegaan, om op de
Ambonlche landen te rooven, gelyk zy
ook de ganfehe maand November de
kuft van Hitoe, en de naby gelegene
eilanden, in een gedurige onruft, en
beweging herwaards en derwaafds, zonder
al mede iets van belang uit te regten,
Vrugtelooze
roof-togt
der
Papoa’s.
gehouden hebben.
Den 8ften November quam de Fläming
, weer van Batavia. Hy vertrok met zes
fchepen, een Galjoot, een Sloep, drie
Tinggangs, en v y f honderd Krygs-kneg-
ten, met belofte, van ’er nog driehon-
derd by te voegen, kreeg onder weeg by
I Japara van een Maleyer berigf, dat Tiy ,
over drie weken van Macaflar vertrokken
I zynde, op dien zelven dag de Macaflaar-
fche vloot, na giffing honderd Zeilen,
en vyfduizend man fterk, na Amboina
zien zeilen, en gehoort had, dat zy eerft
Boeton aandoen, en Voor den Koning
van Macaflar veroveren moeften.
Deze tyding ontftelde hem vry wat,
en deed hem goed vinden, vier ligte
Jagten (alzo zyn zwaar fchip te traag
zeilde) den ziften van Japara voor uit te
zenden, met laft voor het eene, om op
Macaflar, en voor de drie andere, om
op Boeton ten eerften aan te gieren.
Met het eene Jagt zond hy den
Koopman, Everd Bttis, om te zien, o f
hy dat Hof nog door billyke voorflagen
tot een vrede, en ’t verlaten der Muite-
lingen, zou können brengen 3 dog quam
omtrent Tanah Keke weerby de vloot,
drie dagen na hem van Japara vertrokken,
en bragt die flegte tyding, dat dit
|Hof zieh nergens toe inkten wilde,
ver-
Vlaroing
vertrekt
van
BataviaJ
Zend.op
quadc
tyding na
Macaflar,
en Boeton
, vier
Jagten.
Buis polit
Macaflar
vrugte-
loos.
1653, v e rm it s h u n n e v lo o t ( d i e h y m e en d e
.ia e g e n t ie n z e i le n f t e r k t e z y n ) r e e d s v e r -
^ r o k k e n , e n d a a r n ie t a f te b r e n g e n w a s ,
' v a n h u n n e v e r d r u k t e g e lo o f s - g e n o t e n t e
h u lp t e k o m e n , e n h u n n e f c h a d e , b y ’ t
n em e n d e r tw e e v o om o em d e P o r tu g e e -
f c h e fc h e p e n g e l e d e n , w e e r in t e h a -
le n 5 a l h e t w e lk e z y h em z e e r fp o t -
a g t i g , e n b a r s , t e g em o e t g e v o e r t , e n
b e la f t h a d d e n , d a t h y da a r m e d e ma a r
k o n v e r t r e k k e n 3 h o ew e l z y b e t e r z o u d e n
g ed a a n h e b b e n , m e t h em d a a r w a t o p te
h o u d e n : w a n t d an z o u d e n z y m o g e ly k
v e e l o n g em a k k e n , e n ram p en v a n d e
h u n n e n h e b b e n k ö n n e n v o o r k om e n .
D e H e e r de Fläming v e r f to n d o o k ,
d a t d ie v lo o t ,n a S a le y e r ö v e r f t e k e n d e , en
d a a r h o o r e n d e , d a t ’e r o p A f la h o e d i a l
z e v e n h o n d e rd v a n h a r e m a k k e r s d o o r
z i e k t e , e n g e b r e k , om g e k om e n w a r e n ,
v r y z e e r d o o r ’ t w e g lo o p e n v a n v e le n
v e r z w a k t w a s . - . •
O p d i t b e r ig t e g t e r fta p t e h y t e n e e r f
t e n in e en r o e i - J a g t o v e r , a a n g e z ie n
z y n f c h ip , h o e fn e l o o k z e i l e n d e , h em
n o g t e t r a a g n a z y n e n y v e r v o o r t z e t t e .
H y v e r la n g d e o o k z e e r , om b y d en K o n
in g v a n B o e to n t e z y n , e n d a t r y k
(w a a r v o o r h y o p d ie t y d in g f t e r k v r e e s -
d e ) t e b e h o u d e n : a a n g e z ie n h em in d e z e n
t y d daar z e e r a a n g e le g e n w a s .
V o o r B o e to n ’s e n g t e w a s o n z e v lo o t
d e n i fd e n D e c e o lb e r d o o r e en fto rm
z ö d a n ig v e r f t r o i t , d a t h y z e d a a r n a n ie t
w e e r b y e en k r y g e n k o n 5 h o u d e n d e
m a a r tw e e o f d r ie fc h e p e n b y z ie h .
Hy z e l f , o p B o e to n n a v e e l m o e i te
m m g e k om e n , v e r b ly d d e z ie h da a r t e h o o -
Boeton. r e n , d a t d e v y a n d ly k e v lo o t d a t e ilan d
n ie t ä an g ed a an h a d . m a a r d a t z e . nti
om t r e n t d r ie .w e k e n g e le d e n ,. d e S t ra a t
v a n P a n g a f a n e , v e e r t ig z e i le n f t e r k ,
d o o r g e io o p e n w a s .
J D e K o n in g v a n B o e to n k la a g d e n o g
e v e n f t e r k o v e r z p n w e d e r fp a n n ig v o lk ,
z o v e r r e d a t h y d en H e e r de F läm in g om
m e e r m a n fe h ap t o t z y n e z e k e r h e i t m e in -
d e t e v r a g e n 5 m a a r d e V e ld h e e r , h em
v o o r k om e n d e , v e r z o g t v a n d en K o n in g
tw e e h o n d e rd B o e to n f c h e k r y g s k n e g t e n j
e en v e r z o e k , ’ t g e e n d ie n K o n in g z o
v e rb a a ft m a a k t e , d a t h y a a n b o o d , v e e l
lie v e r z e l f m e d e t e g a a n , e n B o e to f l a an
z y n e w e d e r fp a n n e lin g e n o v e r t e g e v e n .
N o g t a n s l ie t h y z i e h e in d e ly k o v e r re d e n ,
N“ rat om Kaitsjili Laffinoiro, h em n a in d en
Boenm- b lo e d e b e f ta a n d e , m e t tw in t i g B o e to n -
ders d e r s , d en V e ld h e e r m e d e t e g e v e n , d ie
mede- h em n o g e lf . k r y g s k n e g t e n B y d e tw e e
K E d N i 3 0 9
waar toe zy beide nu de plaats gingen 16531
uitzien.
Daar op vertrok de Heer de Fläming y ertreki
met ’t Jagt na Amboina , zendende de na Ani-,
tweefchepen, Leeuwaarden ,enTerVere, boina-.
na den mond der Straat vän Boeton, om
te zien j ö f zy dàar geen vyandlyke vaar-
tuigén konden op fteven loopen. Z y
ontdekten, aan ’t Ooft-einde dezer engte
gekomen, ten eerften negentien zeilen,
van welke Schipper Boos ’er tien, met
Ryft geladen in twee Tiriggarigs o f
roei-Jagten, en een fchep-Praaüw, vobr-
zien van omtrent honderd wakkere krygsknegten
v o r ig e g a f , m e t b e lo f t e v a n h em ii i t
k ö r t e , o f na e e n ig e ma an d en b y z y n t e
r u g - k o m f t u i t A m b o in a , m e e r v o l k te
z u lle n » b y z e t t e n , e n d an o o k e en v e f t in g
aan ftra n d v o o r h em t e z u lle n o p w e r p e n ,
, zeer gelukkig aantaftte, eii
vernielde, zo dat het den vyand omtrent
zeftig laften R y ft, en vry wat vo lk ,
koftte.
Dit lokte de onzen daags daar aan tot
een nieuwe onderneming op.de andere
Macaifaarfche vaartuigen, die vry. groo-
ter, dan; de vorige, en vry fterker bernant
waren. Roos ging in de Boot vaii
’t fchip: Leeuwaarden , welke met een
*Tinggang verfterkt was, aangezien de
andere door den wind en ftroom nog
belet wierden by hem te komen. Dog
20 als ons volk omtrent een halve myl
zekeren bogt, die de vyand zeer liftig
inliep, mede ingezeilt was, om hem te
vervolgen3 hebben de Macaflaaren, te-
gen verwagting van Roos, het zeer
fchielyk na hem toegewendt, zyn Ting-
gang, waar in pas twee en dertig man
was, overvallen, verovert, en alles daar
in dood geilagen, uitgenomen v y f, die
het ten deele door fwemmen, ten deele
door medelyden van den Macaflaarfchen
Zeevoogd, gevangen genomen, en na-
derhand by ’t lluiten van een vrede met
den Macaflaar geloll zyn.
V y f andere wären met de van derl
vyand verlaten Tinggang, .zieh onder
’t zeil verbergende, na Tamboeko ge-
[•drevèn, twee daar a f in ’t leven geble-
ven, die van dien Koning wel gehandelt,
en daar na aan de onzen weêr zyn over-
geleverd 3 verhalende, dat de anderen
aan hunne wonden overleden , en over
boort gezet waren. Het vërfchilde niet
veel , o f de vyand was ook meefter van
de Boot geworden 3 maar döor eeü on-
verwagt koeltje, en fnèl roejèn, was zy
het nog ontkomen.
In dit gevegt hadden zieh twée man- Dap ,
nen,#de onder-Hopman, François Tin- heit van
nekens , en de Sérgeant, Lambert Ot- twee
ienszei däpper géweert, en hun leven
den vyand zeer dier doen f t a ä n i Hinge- Ting.
rende, zo lailg zy ftaan konden, Zo ver- gang,
woedt met hun gèweêr ovèr en weder,
dat zy in langen tyd niet zonder; j t uiter-
fte gevaar te genaken waren 3 dog eindelyk
, na het nedervellen vän veel
Q^q 3 vyan-
®