B H
■
9
1 1 1
H 9
P r i
i j8 M O L
geyrprden waren, wat kleiner te maken,
cn hen wat pieer van hemrte doenafhan-
gen, en dat het befte middel, om tot zyn.
oogwit, en de Kroon, te geräken, was
vde Poitugeezenin een "oorlog met de
Xiaoreezea.intewikkglgn, om, terwyj
W zy bezig waren metnialkandaen, zieh
büiten vrees. voor Koning op te werpen,
vaftileUenqe^cl^t*dq Koning van Tidore,
dan ^ yecl belemmert 2;ynde„ hem dit
niet zou kogpqn beletten, en de Portu^
geezen, om nun eigen ftaat niet door een
dubb^^ oorlog in de waagfehaal te ftel-
lqu., geenzins zouden können nalaten,
hem, .tqtfüitvocring van zyn voornemen,
\ Dyteiprmgfen.
Dit was deitderi, dat. h y niet alleen
Hy raad vee* .Roituge^en opmaakte , jom Brit tot
Brittot den oorlog te xioen overflaanj maar dat
dön oor- hy hem zelf daar verfcheide maalen over
aarftprak, en hem begrypen deed, dat
deze zyne lafhertigheit oorzaak<zyn,zou,
dat die. groote. naam, diemhy, en zyn
ganfehe Naue, in de Molupcos, en el-
aers, yerkreg^a hadden,, qpeübaar .be-
ipot, en deze .hopn, hen van den Tjdo-
re« aangedaan, van andere iinaadheden
ko by aien; vorft, ah hy anderenonge-
Swynelt gevolgt zou worden! ®
Daarbeneven zeide hy hem, dat hy
in al de Ternataanen een groote bewe-
ging tegen de Portugeezeri zag, en dat
Hy. in de Koningin een groot genoegen
van dat te zien, in de plaats van een
yreeze voof de ongevallen, die daar uit
konden yoörtkomen , ontdekt had, wes-
halven hy' vaft.ilelde , dat. de Koningin
Wel weten' moeii'7 lioezymet haar vader
ftond.
Dat hy te gemoet z a g , dat, by de
minfte . uitberiting van den Koning van
Tidpre., jdq^Koningin zig zekerlylt tegen
' hem, qn, al d^ Portngeezen, met den
flag verklären, en zig yaq. zo veel mis-
rioegde-Teriiataahen( die.ook in dit troe-
bel waterr zonaen Viiien viifchen) onge-
twyffelt tegen hen bedienen zoude. '
Zyn oordeel was derhalven, dat hy
den.. Koning van. Tidore, eer hy in ftaat
•was , overvaflen, en hem zelf eerftaan-
tailen mbeft.„ ,1
Die daar tedenen, die ten deelen doortoe
over- gingen, dienden wel eenigzins.,. om Brit
flaat. tbthet'gevoelenvän. 1 ‘arruwefe, over te
halen 5 maar zouden hem egter nog zo
fphielyk tot de uitv oering daar van niet
gebragt hebben, ten wäre dat hem door
verfcheide nette'berigten klaar gebleken
■Ware, dat de Koningin al een geruimen
tyd met häär vader , den Koning van
Tidore, in onderhandeling geweelt, en
'„t<| by hen beide niet alleen beiloten was, de
no Portuge^fcKe 7. Natie aldaar , o f uit te
;fi?pJen 5 die uit de Moluccos gezaü
K S E
mentlyk:te verdryven, maar by ’de eerhe ^
gclegenheit opk met de’ Prinlen , haare ’
zoonen, na haar vader te vlugten.
Dit ging te verre, om hier mede nu.
nog te fämmeleo , eri.de tyd vereifchte
een, fpoedig befluit, om-niet zelfe. over-
vallen te werdeji.. r ,
, llet; beft.j dat Brit doen kon, was
met den onder-Koning en de voornaam-
fte Portugeezen, hier over ten eerften
befluitelyk te fpreken.’ .
Vele, en ook^ c£arr.wwtfe, oordeelden,.
dat men de Koningin, andere wederom ,
dat‘men alleen den jongen Koning, en
de Prinlen, zyn broeders, gevangeri ne-,
mep, qn in de vefting opfluiten moeft;
maar ook zömmigen zagen dit voor een
zeer gevaarlyk middel, en een zaäk vari
’t uiterlle quaäd gevolg, aan.
Eindelyk lloeg Brit hier toe over,. om
de Koningin, den jongen Koning, en al
de Prinfen, behendig te doen vafthouderi^’
en hunnen aanflag zo op;?tonverwag^: te
verydelen.
Ny gaf, zo heimelyk als ’t hem mo-
gelyk wasj laft,; dateen zeker getal van
zyn krygsvolk zig gereed zou houdenj
om, zo ras hy ’t gebood, een zaak van
gewigt .uit te voeren.
Dit gefchiedde aanftonds, en de bevel-
hebber, van die troep kreeg bevei zig op
befte wyze van de voomoemde perfoorien
te verzekeren.
t Zy trokken dan zeerfchielyk regt op .Q -
4t Paleis van den jongen Koning Deyalo genJKoi
aan, overvielen hem, en zyn broeders, ning,en
de Prinfen Bobajat, ctaberidjir en Hairy
zo fchielyk en onverwagt , dat zy zo ras den^op'1'
gevangen waren, als zy willen, dat de zyn laft
bevelhebber, met zyn volk, in ’t Pa- gevan-
leis was, . :
Hoe sroot een omzigtigheit nü die
bevelhebber gebruikt.had, kan. daar aan
blyken, dat de wagt (zo men voorgaf)
niet. will, te zeggen, hqe zy- in ’t Paleis
gekomen waren; weshalven de .verftan^
digilen oordeelen, dat zy , o f omgekogt,
of, ’t geen meer fchyn heeft, hier o f
daar verzonden, en de andere, die ’er
bleven, door een ilerker getal van Portugeezen
belet zyn, kennis daar af tc
geven.
.Hoewel nu de Koningin, Njai ttjili-,
niet minder dagt, dan in diervoege in haar
zopns Paleis overvallen te worden, en het
weinig fcheelde,, ö f zy was mede gevangen
geweeil, zo had zy, door dien zy in een
ander yertrek was, zeer behendigonder De ko-
het geraas door een verborgen weg; dien ningin '
dans weten te ontipringen, en zjg met red zig
de vlugt, eerfl na het geborgte, ;en daar
na tot. haaren vader, te redden,. latende
zo haar twee hinderen als de andere zoo- -
nen van haar Gemaalu!t Jayaanfe By zitten,
Z . A A
. in handen van den Landvoogd Brit, die
ze alle in de vefting, die nu reets op
veScheide plaatzen met gefchut voorzien,
en ilzo niet ligt aantaftelyk Was, deed
yerzekeren, en na hun ftaat behandelen.
Öpfchud- Maar zo ras quam dit den T ernataanen
ding der niet ter opren, o f z y , die een ongemeer
Terna- ne.;liefde tot hunnen Koning, en der-
“ ane" Käiven hier ovör een groote bekommen
J K J J g N i W #
waren nu meer, dan zyn openbäte vyan-
den, tevreezen.
’ ring hadden, Hepen met menigte na de
Vienn vefting} maar Brit, en■Tarruweje, willen
Brit ea hen yoor dien tyd Wat zand in .de öogen
T j f e te. wprpen, hen verzekerende, dat drt
ftilt werd. om de gemeene ruft yan ’t land zb ge-
fchied, en hun voornemen geenzins was,
. den Koning Deyalo van zyn kroon te
berooven, maar die te zekerder voor hem
| tebefphefmen, en: hem in ’t ryk., tegen
Wil cn dank, van die. genen, die hem na
den Koning van Tidore hadden tragten
te vervperen, te houden. I
Dat' huri vöornemeri. öok Was, den
: Koning, en de Prüften, niet alleen na
hun. ftaat te handelen, maar hen ook ten
eerften, zo ras die -donkere wolk wat
.v. over Was, weer op vrye voeten in het
I6® Paleis te brengen. .: -ins:
. ^ Dit Hilde de domme gemeente wel wat
MtMnen vöDEierftj maar.ljet. niet aa, eenbittc-
vliedcn , rep tegen de Portngeeien in de ver-
ge- liandigften te verwekken, die,, na huri
bergte* vertrek van de vefting, de. anderen :niet
alleen een geheel ander begrip van -die
' zaak willen te geven, maar hen ook te
" 1 bewegen, de Portugeezen, te verkteö,
hen auen afbreuk in’t heimelyke te doen,
en , door na ’t Bofch te ylieden., hen den
dagdykfen voorraad, die zy van de ter
markt körnende lieden ’ anders tot huri
^ gtoot gerief gewoon waren te hebben,
. af te ihyden. . -
*t G4e6 Dit had' de Landvoogd Brit geen*
Brittot- zins vari hen verwagt, erivond zig dier-
groote - hälven by dezen Hand van zaaken zeer
heit*aVW* verlegen. . . V ' v
wetef De breuke tuifchen hem, en den Ko-
ning van Tidore, was doör dit gevangen
nemen v a n d e n j o n g e n Koning, v a n de
Prinfen, en door de vlugt vari de Kornn-
gin, zyn dögter, nu zo groot geworden,
^ t ’er na geen heelen vari de zelve meer
te denken was. ¿ y n , vefting was nog
tfriypltpitj ,en., fchoon hier en daar van
- gefchut voorzien'i aan verfcheide plaatzen
nog in g e e n behoorlyke ftaat van tegeri-
• Weer. - Zyn volk was weinig in getal,
J en, die ’er waren, of ziele, of, door
overkropten arbeid aan de vefting, äfge- •
a mat. Zyn voorraad was meeft op, veroudert,
en de-dagelykze toevoer nu af-
gefneden. De Ternataänen, op welker
hulp hy voornamelylc gezien, en om
welke te hehöüden hy, zo lang ’t hem
mogelyk was, den oorlog uitgeftelt had,
Al deze fwarigheden bycen körnende,
i deden hem voor een tyd m de üiterfte
bekommoring--zyn, zonder te weten,3
wat middel eerft by der. handite^rypen ,
I om zig gelukkig uit al deze fwarigheden
' te redden; kr ^ r
Ondcrtuffchen begon omtrent het jaar Uitböt-
i yz$. de Koning van Tidöre hrer en daar ^ ^®
uit zyn hinderlage voor den dag te ko- aan de ’
men, en nu en dan een hoofd van een zyde van
Portugees, o f Ternataan, weg te nemtenydi^art
volgens de manier van al de Mölukze ,'
en daar omtrent gelegen Volkeren , die
gewoon -zyn al de hoofderi van hun ver-
ilagene vyanden van den Tomp äf te hou-
wen, en die met hun te voeren? op dat
zy aan hun vorften, landsgaioten, en
vrouwen (-die 1 daar over Lnederen t hun-
ner eene zingen, hun in reyen al danflen- >
de, en zingende te gemoet treden, en -
hen als dappere overwinnaars dnhaa-
len) met de ftukken zouden konneri too-
nen, hoe veel vyanden zy yerflagen
hadden. • .
Deze daad vari den Tidbrees, dat hy
de Ternataanen niet verfchoonde, was
oorzaak, dat z y , op aanrading, en ruf-;
fchenfpraak van den onder-Koning ffar-
ruwefe, weer allenskens (dog weinig in
getal) afquamen} maar om ’er meer tc'
lokken, vond men goed, op ieder Tido-
reefch hooft een belooning te zetten, de
Ternataanen zo allenskens rrredc in den ‘
oorlog in te Wikkden, Cn hen te doeUiBrit ’s
begrypen, dat de Koning van T i d o « ^ ^
niet zo zeer tegett de Portugeezen, als $ ^ ;
wel tegen de Ternataanen oorioogde, Teiiia-“f ■;
cn dat zyn eenig oogwit van dezen oor- taanen»
log taaär was, om meefter van: Tetnate
te worden, en dat ook zyn toeleg, in ’t
zoeken van der. Portugeezen gunft van
tyd tot tyd, daar op vooral gegrond ge-
weeft was, om door hunne hulp zo veel
: te eer, en te gemakkelyker, dat werk’
uit te voeren, dat.zy nu, door de zyde
der Ternataanen te houden , en door hen
van tyd tot tyd af te flaan, den toom
! van dien Koning op hunnen hals gehaalt,
; en alzo waarlyk om der Ternataanen
wil alleen in dezen oorlog ingeWikkelt
Waren.
Deze woorden, dobr Brit met veel
beweging uitgefproken, en door Kaytsjili
Tarruweje beveftigt, deden zo veel uit-
werking, dat veel Ternataanen hier en ..
daar met vaartuigen nit moeskoppengm»
p-en, eni verfcheide hoofden van Tido'^
reezen te rüg bragteri.
Ja zelf girig dat, op ’t betalenyan de
beloofde belooning, zo f t e r k voort, 'dat
I ’er meer hoofden quamen , dan de Land-
jvoogd betaled kon»