%ià M
De Tidoreefche
Koning
wint
Makjan
van dea
Koning
van
Ternate.
De Koning
van
Gitolo
redt dien
van Ternate.
Elfde
Koning i
Bohéjat.
in 't jaar
I 347-
Tflrààlfdé
Koning
Motor
matsjeja.
in ’t jaar
m i
Die xigin
’t Ara-
bifch
oeffende,
en voor
een Heilig
ge-
houden
U P K S E
jeennis van den aanbouw yan beter Vaartuigen,
de naburige vorften, en de eerfte die den
band van het verbond tuflchen de vier
ßdano’s , o f Molukfe Koningen, ge-
jnaakt, verbrakj waar door de Koning
van Tidore , en die van ; Batsjan, niet
alleen in oorlpg.met hem raakten, maar
hem ten eerften Makjan weér afhandig
maakten , i ’t geen egter alleen tperi onder
den Koning van Tidore, Notreddin genaamt,
verblfcefj gelvk alles, dat in de
veroverde . Ternataaniche vaartuigen ge-
vonden wierd, den Koning van Batsjan,
SidaHaffhn-) ten deel viel, j
En by aldien.de Koning van Gilolo
■dàar niet tuflchen beide gekomen was,
het zou met den Ternataan zeer flegt
hebben afgeloòpen.
- Naderhand-haalde hy zyn ichade yie-
der in, vero verde in den jare j 346. weér
geheel Makjan, floeg den Tidorees deer-
ly k , en quetfte dien Koning, dat hy van
zyn wond quam te fterveh.
Ook nam hy op Batsjan eenige Strand-
dorpjens in , en dwong Sida HpJJan voor
een tyd naar ’t gebergte te vlugten -, tot
dat de Koning van » .Ternate zig gedwon-
gen vond weder naar zyn ryk.-te keerén.
Hy regt-te: na dat jaar niet véel meer
uit, verviel door .fterke verkeering met
de Javaanen, en Maleyers tot het Madat-
o f Amfioen-.drinken, en quam in ’t jaar
1347. tefterven, nalatende twee dogters,
en een zoom
In zyn plaats volgde de oudfte zoon
van Sida Aarif Malamo, Bohejat genaamt,
een Prins, die zeer goede hoedanigheden
bezat, en zyn volk zeer zagt, en pryfe-
ly k , beftierde. ; '
Hy wierd in het tweede jaar van zyn
regeering blind, en door ziekte zoodanig
gedrukt, dat hy in ’t.jaar ijy o . overleed,
niet meer dan een zoon, van een Javaanfe
mocder geboren, nalatende.
, Zyn tweede broeder,, o f anders zyn
vaders derde zoori, - Mohtnatsjeja^ dat is,
’t Schynièl o f.L ig t der Zee genaamt,
verving hem.
. Dit was een dapper vorft in de wape-
nen, en die zig ook in de Àirabifche taal
eenigzins óe ffende, zeer groote gemeen-
fchap houdende met een Arabier, die
oorzaak wàs, dat men hèm zedert voor
een zeer Heilig man hield, die voorgaf
dat hy met zekerc Geefteri , i o f Aarts-
Engelen, verkeerde, en die zieh by hem
gemeenelyk ;q.uamen waflchen in een
waterken, Apkp-Siboe .genaamt, uit het
welke die van Gamma Lamma ( een Stad
namaals op Ternate gelegen) hun drink-
water quamen hálen j wellc water naar ’t
fcheppen genaamt is, om datv het maar
een ftaande kuil zyndev zy het water,
dat daar in was, daar uit moeften ichep-
pen. Hy kreeg door dezen Arabier ook
dan oit zyn voorzaten gebruikt
hadden j met welke hy na .de Jtoelaje
eilanden gevaren is, gelyk hy zedert dien
tyd ook bezitter van die drie eilanden
is gebleven, zettende op ieder der zelve
eenige'Ternataanen, en een zyner drie
zoonen,Hhamed genaamt,als Stadhouder
op Xoela Teljabo.
Hy regeerde zeven jaren, en ftierf in
den jare 135*7.
Zyn broeder, Momole, o f zyn yaders ßer.
tweede zoon, wierd door de ryks^grooten thiende
in zyn plaats gekoren. ; - . .T rü V r Koning,
Hy regeerde maar twee jaaren, in
welken tyd hy meeft ziek geweeft, en, 1357;
zo men wil, door een Macaflaarfe byzit Door een
yergeven is, gelyk hy; daar van in ’t jaar Macaf-
12f o , zonder iets ungerecht te hebben \ faarfchc
f1tUieUr f•. ■ vheyr™geven.
, Zyn broeder, de vierde zoon van Stdd y eer
Aarif Malamo 1 Gapi Malamo deeerile ge-j thien"de
naamt, was zyn opvolger, een . dappei Koning,
vor f t , die lang geporloogt heeft, 'dan ^aP'
eens tegen die yan Gilolp, dan eens tegeft
die van^ Tidore.: Mej; die yan Batsjan in*t jaar*
ftond hy in een goed veritänd vpor een 13 J9.
tyd, dog raakte daar na oök al in oxb Eendap-
eenigheit, hoewd hy zig by al die vor- pcr vorIt*
ften zeer ontzagcdielyk maakte, en zeer
wel in ftaat was , om het tegen hen alle
gaande te houden,.te ineer, alzo hy.döör
yerfcheide Macaflären, en Javaanen, onr
derfteunt wierd. '
Hy deed evenwel geen meer vefoyerin-
gen 3 maar behielt alles, ’t geen by den
tyd. zyner voorzaaten tot zyn Kroon -be-
hoort had, door het ontzag van zyn wa^
penen in den zelven ftaat. ’
Hy ftierf, na derthien jaaren geregeert
te hebben j en liet in ’t jaar 137z. het
ryk aan zyn jongften broeder, Gapi Bei- Vyf-
goena den eerften. thiende
. Deze maakte vrede met alle die vor- Gapi^*
ften, wàar mede zyn broeder geoorloogt Èagoena
had, lévende nièc alleen. ftil en geruit^e-(eerftc.
vöor Zyn eigen ' onderdaanen, maar ook 111 tJ^ar
zeer vreedzaam met de nabuuren. " Vrede *
Zyn oudfte zoon trouwde met de dog- met de
ter van den Koning van Gilolo, en wierd Molukfe
daar door naderhand, by ’t fterven van
dien' vorft, en ’t ontbreken van andere hemge-
erfgenaamen, opvolger in dat ryk. maakr.
- Twee van zyn dogters huwelykte hy Güoio
med.e zeer wel uit, de eene aan den Ko-? onder
ning van Tidoré, Hajfan Sjah, - de ande- ^erJia^
re aan zyn broeder, den erfgenaan\van huwe]yk°.
dat ryk, Rampala genaamt; geko-
In zyn plaats quam in ’t jaar 1377. de men.
zoon van Toeloe Malamo j Cornala Poeloe, Zes-
dat is,-de Karbonkel des Eilands.1 ’ Ko^n*
Deze was een deftig vorft: o.ver zyn cornala
volk, naarftig en vernuftig, en by zyn Poeloe.
nabuuren zeer gevreeft, brengende dèh in ’tJaar
Ko- B
Huwelfk
tüffchen
een Ter-
nataan-
fdiePrin-
ces. én
den Koning;
van
Batsjan.
De Koning.
malapoe-
ioe wint
eefljge
dorpen
op Hala-
mahera.
Zeven-
tiende
Koning 1
Gapi Ba-
goenade
tweede.
in ’t jaar
1432.
Z A A '
Konjng van Batsjan in ’t jaar 1380. in die
engte van zyn ganfeh land te zullen ver»
liezen, ’t geen egter door tuffchenkomen
van den Koning, van Tidore, en een
huwelyk van zyn tweede dogter met den
Kpning van Batsjan, belet wierd.
Hy won eenige dorpen op Halamahera
van-den Koning van Gilolo , en dwong
höm den rang aer vier Colano’s aan hem
over tc laten j waar door hy wel in ge-
fcliil raakte met den Koning van Tidore,
maar wift hem zeer liftig daar toe over
te haalen, dat hy het meae goedkeurde.
Hy heeft de . Kroon van Ternate zeer
lang bezeten j overleed in ’t jaar 143z,
en het ze over aan Gapi Bagoena den twee-
dcn,. zynenzoonj waar toe hy, tegen de
vorige Molukfe. gewoonten, al by £yn
leven de ryks - grooten had weten xe
bewegen. ,
K N. M V
Deze Koning was zeer feenvbudig >
maar beftierde egter zyn ryk in de weinige
jaaren van zyne regeering zodanig,
dat h y, en by zyn volk, en by de meefte
naburige Koningen, in vriendfehap leef- .
de, mtgenomen met dien van ’t eiland
Oebi., met welken hy gefchil kreeg over
een huwelyk van zyn dogter, die hy
hem,, na die twee maanden by zieh ge-
had te hebben, weder te huis zond.
Het gefchil wierd egter door tuflehen-
kornen van den Koning van Batsjan by-
gelegt, de verftootene plegtelyk weder-
j om gehaalt, en dus de Koning van Ter-
| nate te vrede geftelt.
1 Hy ftierf in ’t jaar 14d f > en wierd ge-
volgt van zyn zoon p».y * Marhhoem, dat
is , den Ontfermden, hoewel het ook
wel een yerftoryen Heiüg beteekent.
T W E E D E H O O F D S T ü X
MA rÜw em* agttiende Koning,: F a i^jàvaanén, Maleyers, m Chinedèn, in
Ternate Onder welke ’/ Mohhammedaanfch geloove in Ternate eerfi quam.
*43*-
Vaait der Ternataanen op Banda. En by wat geval. Zyn geboorte En oorlogen
met den Koning®«» Gilolo. Hoe de Ternataanentoen handelden met de Nagel-boor,;
men. Onluften op Gilolo. De Gilolofche Prins volgt zyn Vader in 'I ryk. Djami-
lacvertrekt met een vloot na Amboina. . Marhhòems dòod. Negentieride Komng,
Zeynnlabedien, en eerfte Moorfche in 't jaar i486. Zyn oorlogen w«/ die man Gilo-
io. In Ternate de twee Adelyke huizen mm Tommagola, en Tomaitoe, bereut.
IVaar zieh dat van Tomaitoe nederzette. Dat van Tommagola tMt beroem-
der Waar het zie nederzette. Kiboevra , de oudfte van dcn hmze Tommagola.
Z « zoonen. Die dien ftam in twee tafckèn verdeelen. Weiter eene m Ternate,
En là andere, in Amboina zieh uitbreid. Javaanen breiigen de Mohhammedaanfche
leere«» Ternate. Die den Koning, en .zyne ingezetenen aannemp.. Om die te onder-
zocken laat hy na Java.“ En neemt van daar mede een Javaans Priefterr • Eint daar den
Hitoeefchen Pati Toeban. Maakt een onverbrekelyk verbond tüffchen Ternate i»
~ Hitoe Neemt hem als tiende lid van zyn raad ««». Zainulabediens verdere gevallen op
Java,'s» zyn dood. Bajang Üllah, twintigfte Konmg ®«» Ternate, en tweede
Mohhammedaahrche. Brengt de Ternataanen tot een borgerlyken wandel. Bartoma
komt in de Moluctos. Samatau gaat uit, om meuwe landencte peroveren. IM B m
Boero, en zet zig daar ah eerften beftierder neder. Geflacht-boom van t Adelyk
huis Tommagoli «» Ternate. De tak van Samarau. De tak van Moelegiangan.
De eerße Portugeefen komen onder Bajang Ullah in Ternate. De onder-Koning,
Alfonfus Albukerk, zend in 'tjaar r y u . Antoni Abreus naar de Mplnccos. Die
eerfi op Java, daar na op Amboma, en eindelyk m Banda, komt. Zeilt onverrtchter
zakeweér naar Malacca. Serraan raakt door ftorm van hen af. Lyd op de Noefla
Pinhos ichipbreuk. Find daar eenige roovers. Die hem zoeken te overvallen. Seiraan
berooft hen van hm vaartuig. Zy beloven hem te recht te brengen. Wträ dom ben in Amboina
mNoeffa Telo gebragt. Wmd daar wel ontfangen, maakt zig daar verder dom zyn
daaden bekent. 't Geen ter omen van de Koningen van Ternate, en van Tidore, komt.
Die beiden de Portugeefen willen ontbieden. Bajang doet eerfi Serraan ver zoeken. Hy
Vertrckt in 't iaar i f t i . uit Amboina »« Ternate. Almanfor maakt door.een huwelyk
vrede Verwart verbaal der Portugeefen van dit geval. Bajang doet den Portugeefen;
veel eere aan, en behoft de Nagelen aan hun alleen te ¡evrnn. Bied hm ook aan een
Vefting <» zyn land te bouwen. Ongemegen van Ferdinand Magaliaan over de Pmtu-
gcefen, woecni 't afflaan Van een gering verZoek. Die zig by Keizer Karel den vyöen,
Koning van Caftilien, aangeeft, om de Moluecos «»» zyn Kroon re Karel
wo fi hem in 't eerfi af, maar geeft hem eindelyk gehom. Hy loopt met vyf fihepen in t
jaar i y i j . in zee. Ontdekt de Straat MageUanes in 't jaar iyzo. Daar nd de