1688. hy moeft over hem zeer emftig na Batavia
gefchreven, en zyn opkomft van
daar maar verzogt hebben, cn haar
' Edelheden, reeds zo vppl van deze zaak,
^ als uit haar eigen fchryven gebleken is,
p wetende, zouden hem zulk een verzoek
noit geweigert, en hy zieh aldus op een
pryflelyke wyze, en met nadruk, aan
hem gewroken hebben.
'D'eree^ Egter moet men zieh zo zeer over dit
lykei van bedryf van dezen Landvoogd niet verde
Land- wonderen, aangezien iic ’er meer gekent
voogden heb-if die zieh .van de magt, die zy in
¡¡¡fL“ ecr handen hadden, .mede op diergelyken
werden, wyze bedient hebben: En waar toe
vervalt niet ligt iemand, die de magt in
handen heeft, voomamfintlyk, wanneer
hy , lang genoeg getergt zynde, en
vreezende geen genoegzame gelegenheit
van wraak tegen zyn vyand te zullen
erlangen, zieh zelven gelooft in ftaat te
zyn, van zieh door zulken daad van
geweld (die hem dan egter, als regt-
vaardig, voorkomt) aanftonds te können
wreeken; waar by dan de bhndheit in
zyn eigen zake, en ’t gebrek van goede
mdslieden, gevoegt zynde, hy te-hgter
tot zo een onbezonnen bedryt, ’t geen
hy naderhand, bezadigd zynde, zelf
doemen moet, overgehaak werd.
Ik weet niet, dat de Heer Thim eenig
Devrug- an(jer vriend, o f voornaam raadsman,
Litvän dan den Predikant, Kornetts de Leeuw,
rogroo- gehad heeft. En daar zyn ’er, die wil-
tenmis- ]enj dat die Heer den Landvoogd tot
het ophouden dezer fchepen voor een
jaar, om ’t fchryven na Batavia dus te
beletten, zou geraden hebben.
Het zy dit waar, o f niet waar z y ,
en ’t Zy de Heer Thim dit uit zieh zelven,
o f wel op den raad van dezenHeer, of
van andere, gedaan heeft, ’t is zelcer,
dat het een uitnemende groote misflag,
en ook oorzaak geweeft is, dat zyn zaak,
3ie in den grónd goed was, nu volflagen
quaad, en, om haar gevolg, onverant-
woordclyk wierd; behalven dat hy daar
door geenzins zyn oogwit bereikte, ver-
mits zyn vyanden middel vonden, om,
tegen alle zyne voorzorge, over Amboina
door den Heer de Haaz, en over
Macaflar, en Banda, zo veel brieven,
als zy wilden, na Batavia te zenden.
w Het zou een gewenfehte zaak geweeil
de picd£ zyn, zo de Predikanten de Leeuw, en
kanten Hek, in wat beter eendragt, ^ en niet in
mede- 2Uuc een ergerlyke oneenigheit, als men
I X ? daar dagelyks zag, gelecft, maar nog
veel wenfehelyker wäre ’t geweeft, Indien
z y , volgens hun ampt, zieh, of
buiten die zaak gehouden, o f altoos niet
verder, dan tot het bewerken van vrede,
die tuflehen die twee eerfte hoofden der
Landvoogdy noodig was, daar in gelaten
hadden 5 maar zy hebben daar ook (geÄ 168§.
lyk wy in ’t behandelen van de kerk-
zaaken hier na zien zullen) hünne fmet-
ten en fmerten van gedragen.
Na dat nu haar Edelheden Vatt t e t In ’f Jaar
zyden kennis van dit ganfche geval ge-
kregen hadden, en niet het minfte fchip deH&z
i uit Temate vernamen, vonden zy in *t Gevöl-
jaar i<S8p.goed, den Heer Dirk de Haaz, magtigde
als gevolmagtigden over de drie Oofter- ooftcr.
fche Landvoogdyen, Amboiüa, Banda, fche
en Ternate, aan te ftellen, en in ,’tb y- Dand-
zonder hem ook ’t herftellen van deze
zaken in Ternate zeer emftig aan te
bevelen.
Daarbeneven hadden zy goedgevön- De Heer
den den Heer Johannes Cops, dien zy ~°pesn_
met den Berg Sinai, Bromftee, en nog twintigfte
een ander fchip, reeds vooraf gezonden Land-
hadden, tot zyn vervanger in Ternate voogd ^
aan te ftellen, gelyk die ook als vieren- luecrcos°*
twintigfte Landvoogd der Möluccös,
daags na zyn aankomft , op den 8ften
Mei in ’t jaar 168p. (met laft van aanftonds
na zyn komft de Landvoogdy van
den Heer Thim over te nemen) in zyn
plaats voorgeftelt is.
Den zöffen Mai Verfcheen daar ook de verrig-
Heer de Haaz, die feh eerften bezorgde, tingjvan
j dat de Heer van Thye geflaakt, eri na ‘je£[eer
Batavia gezonden wierd; van waar hy . *
zederdt (zonder dat hem over zynen nate>
ilingzen handel iets verder gedaan wierd:
want men meinde, dat hy reeds fwaar
genoeg van zyn party zeit geftraft was)
als Gevolmagtigde na de Weft-lcuft gezonden,
en eenige jaren daar na opper-
Koopman van ’t Kafteel Batavia , en
eindelyk ook Landvoogd van MacaiTar
geworden is, gelyk hy in dien ftaat is
geftorven ; körnende na zyn dood de
tyding, dat hy Raad van Indie gemaakt
was.
Geheei anders ging het met den Heer o e Hecr
Thim, diens wezentlyke zaak (als waar Thim,
die van geen waardy) ftil voorby gegaan
is, daar in tegendeel’t aanhouden dezer
fchepen zo hoog by haar Edelheden
(niet zonder gewigtige redenen) opge-
nomen wierd, dat zy goedvonden hem
op te ontbieden, gelyk hy ook ten eerften
na Batavia gezonden,.' en van zynen
vriend, den Predikant de Leeuw, (hoe-
wel in zyn volle bediening) gevolgt
wierd; zynde de Predikant, Hek, al
vooraf buiten bediening in ’t jaar 1688.
alleen over Amboina na Batavia vertrok-
ken ; fchoon zy beiden in January des
jaars 1688. al opontboden waren.J2|
De Heer Thim, in Auguftus buiten
bediening op Batavia verfchenen %ynde,
vond daar meer vyanden, dan Hy gedagt,
( en zyn party meer vrienden, dan hy
verwaet had, en het. is zeker, dat,
indien
1689.
En die
twee
Predt-
kanten
Buiten
bedie-
ning na
*t vader-
land gezonden.
indien hy zieh wat meer in dt günft van
den Heer de Haaz had weten in te wik-
kelen, hy wat meer, en de Heer van
Thye wat minder. vrienden daar gevon-
den zou hebben; daar nu yder een den
onnoozelen van Thye (zo men het noem-
de) beklaagde, en den geweldenaar Thim
ten uiterften verfoeide; ’t geen zo verre
g in g , dat haar Edelheden, dewyl hy
over dit aanhouden der fchepen geen eene
voldoende reden wift te geven, daar op
verder beflooten, hem mey afgefchreven
foldye .(dog, zo andere willen, behou-
dens de zelve) en buiten bediening na ’t
vaderland te zenden, en ook even zoda-
nig buiten bediening, en zondet foldy,
met beide die Predikanten, de Leeuw,
en Hek, die zeg- veel tot alle deze moei-
te mede-gewerkt hadden , te handelen.
Waar op dan de Heer de Haaz, na al
het noodige in die Landvoogdy verzorgt
1 te hebben, den iften Auguftus van daaif
1 na Banda vertrokkeü is.'
1: Niet lang hier na quam Koning Am-,
\ft er dam den zyßen April, na eenbeftier
'van veertien jaren, twee maanden, en
zevenentwintig dagen, te fterven, na
welkers dood de zaken een geruime tyd
door de Ryks-grooten waargenomen zyn.
In ’t vaderland vond de Heer Thim
mede geen heul, vermits die Heeren aan
de eene zyde zeer verwondert waren, te
verneinien ,/ dat ’er (’t geen buiten voor-,.
beeid was ) in ’t jaar 1688. geen fchepen
uit Ternate op Batavia verfchenen waren;
cn aan de andere zyde hadden zy de
gewoonte van zieh na het fchryven der
Hooge Regeering van Indien te gedragen,
Komtals
Schipper
weér uit;
verlierende
fchip, en
leven.
’t welk zeer tot nadeel van Thim
zynde, kon hy daar niets tot zyn
vöordeel uitregten, dan alleen, dat de
vergadering der Heeren Seventienen hem
eindelyk nog toeftond, weder als Schipper
(wat onderfcheid was dit van Landvoogd!)
na Indien te mögen gaan, om
nog eenige goederen, die hy daar had,
te haalen, en dan ten eerften weder te
keeren. ; . :
(zo men op den grond ziet) evenwfel
alleen door de flingze en onbetamelyke
ftreken van zyn bedienaren ( die daar ten
hoogften ftrafbaar over waren, rnaar ’er
nöit in ’t minft over geftraft zyn) ge-
komen.
Dus ging het met hem, en die twee
Heeren Predikanten; Hogeboom raakte
naderhand uit Ternate in Amboina, daar
hy mede aan den grond zcilde , en Vry-
man Wierd; maar de Hopman, du Mou-
ttn, had zyn ¿aken zo weten te befchik-
ken (mogelyk door de goede vriendfehap,
die ’er tuifchen den Heer de Haaz, en
zyn behuwden vader, den Heer Theodorus
Zas was) dat hy ’t hok daar inhield , en
in zyn ampt op Temate bleef.
Dus vertrok hy in -t laatft van tjaar
zeftien honderd en vyfennegentig met dat
fchoon fchip , den Koning William, van
Amfterdam, raakte ongelukkig m de
Vlaamfche banken, verloor daar ’t fchip,
en liet daar, nevens zo veel zielen, elendig
hetleven.
Hy was anders een man van geen qua-
den imborft, en met wien zeer wel om
te gaan was, wanneer men zyn fwak-
heden maar een weinig kon te gemoet
komen; zynde tot al deze ongemakken
In ’t jaar ,i6p i. wierd de Heer Land.-
voogd Kops nier alleen Raad van Indien,
maar ook Landvoogd van Banda gemaakt
; en hadden haar Edelheden göed
gevonden, den Heer Bäfiing , Banda ’s Qe-
zaghebber, tot vyfentwintigften Land
voogd der Moluccos, en tot zyn vervanger
aldaar,.aan te ftellen; dog deze
Heer, den 8ffen February die tyding in
Banda ontfangen, en het daar vier dagen
’er na , den izden dito , afgelegt
hebbende , was de Heer Kops genood-
zaakt den ip^n July zyn Landvoogdy
aan zynen opper-Koopman, en Gezag-
hebber in der tyd, den titex'Pieter Buis,
over te geven, en op dien zelven dag na
Banda te vertrekken; zedert welken tyd
de Heer Buis de zaaken hier tot den 7001
April in ’t jaar 16p 2. waargenomen heeft;
op welken dag ook.de Heer, Kornetts
van der Duin, als vyfentwintigfte Landvoogd
der Moluccos, daags na zyn komft,
1 hier voorgeftelt is.
Hoc 'fc
,met
Moulin i
en Hoo-
g eb o om
ging.
Dedood
van
Koning
Amfterdam;
en
beftier
desRyks
door de
Grooteou'
In ’t jaat
1691.
De Heer
Bailing •
.vyfen-
twintigfte
Land-'
Voogd
der Mo*» '
luccos,
overladen.
•De Heei
i Buis Ge^
zagheb-i
ber.
De Heei
van der
Duin
vyfentwintigfte
Landvoogd
der Moluccos.
In ’tjaar
169z.
l-l-KMucco, emndertigfie Koning van Ternate. Dii nadir hefchrmn merd. Is Ut
‘ I den drank gmigci- Zyn gewaad. En bequaamheden. Zyne Komngin. Hart
hoedanigheden. Haar ouderdom, gewaad, en kinderen. Ouderdom der Fnncen.
Radia Laoet befchrtven. Welkin -lone de Konmg tot zyn v e r v a n g e r De
Princes befchrcven, die ten huwelyk verzogt werd, door den Koning van Tidorc.
V Geen door Radia Laoet belet word. Zy word ook van den Prins van Mangmdanao
verzoit. 't Geen door befiel van den Landvoogd belet word, s Komngs B M f .
-, , ^ rr r omntMiaere 7.VH •7m* t #*> Hnf-warVir. En ander» amntenaars rvlidoQl. t reCht *V<I»leVCn,