M O L
¿6b7. maA&fo & Heer Qouverpeur Tbim
van Ternate mögt opontboden worden, en
b y ,S v . van T h y e , in zyn plaats fuc-
íspdeeren. Voorts is drie dagen daar na de
Jtapitein, Auguftin du Moulin, met nog \
12?' een Holländer, genaamt Mr. Davids, na
myn Hof gekomen, gevende den oppafler
van bet Palléis aan my daar van kepniffe,
toen ik agter in bet Hof was, en ben aldus
by ben gekoomen, en zyn voy te zatnen met
ons dryen in de Gallery gegaan, daar voy
gingen nederzitten om met malkander te
praten, zeggende zy beide tegensmy, dat
de Gouverneur zieh in bet Kafteel zeer
queftieus en oneenig aanfteldß.
IVaar op ik ben vroeg, voat de oorzaak
van de queftie was, daar op de Kapitein
Moulin antvioordde, dat de Gouverneur
een quaataardig perzoon was, zynde niemand
onder de grooten nog onder de kleinen,
die goed van hem fpreekt, en daarom heb-
ben wy die gedagten, dat ’er dit Mouflon
een Comtniflaris van Batavia herwaards te
komen ftaat.
Doende ik daar op weder de vrage,
waarom dat ’er een Commiflaris hier te ver-
fchynen flondt? waarophy Moulin in ant-
woord pafie, om dat de opper-Koopman,
en flfc Predikant aan de Heeren tot Batavia
alle de quade proceduren, en Conduiten,
van den Gouverneur tot eentoeoverjehryven
Willen > wy hebben dit maar aan uw Majefteit
willen zeggen,waar op ik dan van hun
opfiond, en zy ook weder weggegaan zyn.
Ver ders vier dagen daar na is de Predi-
kant Heck by my gekomen met een brief,
verzoekende my den zelven met myn naam
te ondertekenen ¡ dog alzo ik dagt, dat zulx
onbehoorlyk van my gedaan zoudé zyn, beb
ik myn naam ook in dien brief nietgefielt,
bebbende ik gehoord, dat die brief alreede
van zeven perzoonen ondertekent was, als
namentlyk door den opper-Koopman, Ifaac
van Thye.
- ‘Ven tweeden door den Predikant , Heck.
Sen der den door den Kapiteln Moulin.
Ten v 'terden door................
Ten vyfden door een Boekhouder.
Ten zesden door den gedeporteerden
Winkelier, Pieter Coy.
En ten zevenden door Pieter Hogeboom.
Wy zyn ook met den Gouverneur in
geene de min fte differentie, hoe zoude ik
dan myn naam onder dien brief hebben kun-
nen ft eilen, waarom ik dan ook kennijfe
daar van aan haar Edelheden hebbe willen
geven enz.
Lager ftond
Gecollationeerd Accordeerd
Batavia in ’/ Kafteel den yden
Maart/» ’/jaar id88.
Was geteeként
J. Ackerfloot.
eerfie Clercq.
u / K s E
Antwoord van haar Hoog Ed*K tot
Batavia aan zyn Hoogheit den
Koning van Ternate, de. voorfz.
Materie betreffende.
Joannes Campbuys Gouverneur Genr-
raal, mitsgaders de Raaden Van
Nederlands Indi», zenden dezen
brief aan den P.aducca Siri Sulthan
Kaitsjili Atnfterdam , Koning tot
Ternate ende onderhoorige landen,
. den welken . God de Heer: wil
geven, een lang leven, vreede, en
voorfpoed in deze wereld, en na-
maals den Hemel, Amen.
IN de maand July, in ’ / jaar , met
dp wederkomfie van 7 Jagt PyHwaart
uit ¡Ternate, hebben de Gouverneur Ge-
neraal en de Raaden van India den brief
van Paducca Siri Sulthan met behoorlyke
eer, en van outs gebruikelyke plegtigheden,
wel ontfangen, en by de Ledture der zel-
ve met groot genoegen vernomen de goede
gezondheit van Paduca Siri Sulthan, en
zyn Koninklyke Familie , nevens den wel-
ftand van alle Ryx-grooten, Volkeren, en
landen» die zyne regeringe onderworpen,
en onderdanig zyn, willende vordere ver-
hoopen een lang en beftendig vervolg daar
van, en dat Paduca Siri Sulthan na dezen
tyd zyne agtbaarheit ¿w langer hoe zorg-
vuldiger zal tragt en te beveftigen, zonder
zieh meer aan deze of geene fchadelyke mis-
leidingen over te geven, die anders niet
nazichfieepen, dan rampen, en elende, en
waar van de autheuren noit andere inzigten
voor hebben, dan de voldoeninge van hun
eigen baatzugt, of het verderf en ondergang
der geever, die zy poogen daar in te ftrik-
ken, gelyk dagelyx ervaren word, en zyn
Majefteit niet onbekend is, die daarom in
1 ’/ toekomende niet zal nalaten met zyne
omzigtigh.eit de goede »// de quade Raaden
te onderfebeiden, en die laatfte te verwerpen-,
verbopende onderwylen, dat zyn Majefteit
1 zal gelieven vaft te fiellen, hoe de Gouverneur
Generaal, en de Raaden van India,
hunne Suppooften noit gewent zyn te fty-
ven, in iets te ondernemen tegen het regt en
de billikheit, en byzonderlyk omtrent de
vrienden en Bondgenooten, wier belang
neffens dat van de• E. Compagnie zy by
alle occafien en naar hun vermögen overal
zoekeh te handhaven en bevorderen, hun
grootelyx leed zynde, wrnneer. zy ondervin-
den, dat de mindere Minilters zieh dädr
tegen komen te misgr.ypen, of zieh verftouten
eenige moeäwilligheit te pleegen, dat haare
Ed. noit ongeftraft: willen laten,, en de on-
befchaamtbeit van een deel Compagnies
dienaaren, die met een onbetamelyk opzet
hebben voorgenomen gebad, ('Nota bene)
hun-
16BB.
Z A A
i 5l 8. ¿ « s » G ou v em eu r ¡en -wctiig geb ied e r ,
f f la ji* '"M a je f te i t verdagt tc m a km ,‘ en
daar door g o z / U 'z i c i ' b e t u M a jc f fa t s
■■. f .aanzicn omtrent■ de E iCo cn pa gn inte~on£dr-
i fcitragen, om bun verfbdiclyk voornemen
dies to betet te doen teiitkketi. D e z e 'ig n
' met ten groote v o o i^ ig i e i t van zyn M a-
je f t e it afgeimzen. 'B e G d u 7emeur G e neraal
in ’B M i t n y i tH 'l t 4 } n !'konnen niet
genoeg, pryzen zyn svfs heUid dear iti^ en
willenni'erirduweno n i l de genegenhcit van
.zyn RlajeBeit tot"h it" voorfiaiin van ten
H I ga egnieerd .'letter ', noit gunft z a l
bcdeelen aan diergelyke (N 'o 'ta b en e ) on-
waarclige menfchpn, en ter contrarie van
Zynent Vjegen de. goede bvereenkotnthge, die
- • 'jcr.is iufob'en zyn M aje fteit endon G oti-
verneu r, z a l onderhouden5 om alzo geza-
mender hand den .gemeinen vreede in de
M o lu c c o s te bevejligen, en alien oproer_,
bier tegens firydende., daar a f te . weeren,
If yvelt G q d ,2i"H e e t i dli'een Vierk, hem
he-zenderlyk aangendant5- fonder tivyffel za l
zegiiien enz.
Onderftond gtfebreven in ’ t Kafteel
Batavia, op 't eiland Groot Java, in Vi
Koningryk Jacatra , den zoUea February
in V. jaar,.l688. en vorders de Gouverneur
Generaal van Nederlands India, was ge- i
tekent joannes Camphuys, ter zydenfiond
!r Gotnpagnies Zegel in rooden Lakke
geirukt, en daar onder ter order van hoog-
gemelie haar Ed. was geiekend Abram van
Riebeek, Secretaris. Gecollationecrd
Accofdeerd Batavia in V Kafteel den
¿often February in V jaar 1688. IVisge-
tekent j . Ackerfloot eer/t Clercq.
Gecollationeerd Accordeerd
Teruate in V Kafteel Oran-
”J gie"den jofted Mai in V jaar
111 Harlaar.
eerfie Clercq.
Ult al het welke men dan klaär het
ind- goed verftand tuflchen den Koning, en
roogds aien Landvoogd , mitsgaders het te ver-
-oedver- geefs WOelen van zyn vyanden tegen hem,
pKjiija zien kan.
ioning? I Zulke bedryven van een minder tegen
zyn meerder ltonden niet, dan quaad
doen aan alle die genen, die zieh daar
toe zo onvoorzigtig ingelaten hadden,
en waren bequaam, om dien Landvoogd,
die anders zomtyds al vry wat fors, en
driftig was (gelyk alle inenfehen hunne
gebreken hebben) nog driftigertemaken.
De opper-Koopman, aanlegger van
deze zaak, gevoelde daar de eerfte fmer-
ten van : want’ de Landvoogd, die al
N .
lang een goede gelegenheit, ota Stich aan
hem te wreeken, afgezien had, liet öp Zyn haäi
zekerdri tyd ^ dat de Heer van Thye uit hier ovi:s-
wandelen was, hem ftil ligtenj.cn met vea^e
een Sloep vervderen, zyn Schryfkamer Thye.
en Leflenaar, opfteken j en alle papieren*
hem byzoöder in zyn kraam dienende,
’er uithälen.
Hy liet hem zo ftil, als ’t mogelyk Dienhy
was, aan böord vafthouden, en den ftil/n*
Schipper (die ’er te voren af Wift) bfe-
iaften, aanftonds *t anker te ligten, en met ren en '
dien Heer na Manado t’zeil te gaanj lyn.
zonder dat nogtans, o f zyn vröüw, o f papieren
zyn vrienden , in langen tyd wiften, c ten*’
waar na toe hy zo behendig vervoert
was.H
oe fchoon dit dezen opper-Koopman,
daar (na my bericht is) op zyn
müiltjens, zonder verfchooning, linnen ,
kleederen, o f eenigen voorraad gekomen,
geitaan, en hod aroevig hy na ’t .Com-
pas, *t geen zo wonderlyk met; hem ver-
draait was, gezien heeft , kah yder een
lichtelyk denken.
Hier van gaf zyn vroüw, die geweldig Waar af
over dit vervo- eren. van. ha1a r man• (v .z-o n-d'.-edr zv^ronuewna
te weten, waar heen; als. ook over dit Batavia
opbreken van zyn Schryf-kas,en’tligten kennis
zyner papieren, fchreeuwde, zo na Ba- SeefCi
tavia, als aan de nabygelegene Land-
voogden, kennis, met de tränen in haar
oogen biddende, om haar en hären ver-
voerden man te hulp te komen, en van
zülken weergaloozen geweldenaar , als
de Heer Tbim was, te redden.
Indien de Heer Tbim o f wel was ber Misflag
dacht geweeft, o f maar een trouw en desLand-;
Terftandig vriend gehad had, die' hem
wel geraden had, zo zou de zaak voor
hem geen Jaft geledeh, en deze opper-
Koopman het zeer fwaar te veräntwoor-
den gehad hebben, daar het nu, door
dit groot misverftand, zeer qualyk voor
den Landvoogd Thim uitviel.
H y , om zyn vyanden alle middei te £n
benemen, van hier af naar Batavia ken- aanhou-
nis te können geyen, vond goed, de den der
Ichepen, daar ter Reede leggende, aan Reepen.;
te houden, en dat jaar niet na Batavia te
zeriden, ’t welk wonderlyke gedagten
tot zyn nadeel aan haar Edelheden gaf,
en haar in de uiterfte Verlegenheit wegens
den ftaat dezer Landvoogdy bragt.
Het was zekerlyk een daad van ge-
weld, zyn tweeden in den Raad zq
heimelyk weg te doen voeren, en nog
grooter geweld, dat hy Zyn kaften qt
kiften opbreken , en alles tot zyn genoegen
daar uit ligten liet j maar was
hy wel beraden geweeft , hy zou zieh
van een veel zelcerder , en onbefriQjely-
ker middei bedient hebben , om zieh
van dien Heer te ontilaan ^ dat is ,
Y y 3 ■ hy