mr-
Dies hy
tegen
trckt,
E n , h a
dappere
tegenweer,
flaat.
Bokejat
Vdood.
in ’tjaar
1537- '
X 9 6
deeliger met het geheei leger aan te ;
taften ; maar die ging buiten zyn giffing: !
warit Galvaan quam uic het bofeh op een
kleine vlakte te voorfchyn, ’t welk Bo-
bejat, wel ziende, dat hy voor had hem
te omcihgelen, 2,0 ras niet gemerkt had,
o f hy trok hem zeer moedig tegen.
Hy verfcheen met een Helm op ’t
hoofd, hebbende een Pantfier aan van
yzere plaatjens över een (volgens ’s lands
wyze aldaar) by hen een Badjoe Beiy
genaamt , gelyk zy ’er 00k wel van Ke-
ten- ofMalie-werk hebben, die zy Badjoe
Rantei noemen.
Dus uitgeftreken, en gehamaft, een
'verfchrikkelyk flagfwaart met beide zyn
handen, als o f hy alles tot hutspot kappen
zou, eenigen tyd oyer en weder ge-
i’waait hebbende, viel hy als verwoed
midderi onder de vyanden met zo veel
rukkelbosheit, en verwaarloozing van
zieh zelf, dat h y , ten eerften gevaarlyk
gewond, ter neer zeeg; maar, als een
moedig held, zyn kragten hervattende,
rees hy aanftonds weer op, en begaf zieh
weer, om de zynen- niet kleinmoedig te
maken,onder de voorften van zyn troep,
zonder hen de ‘finert, die hy leed, en
heldagtig verbeet, in het minile te laten
blyken.
Hy vogt (als men denken kan) vol ;
wanhoop, dewyl hy gevoelde, dat hy
dien dans niet ontipringen zoude , en
deed verfcheide Portugeezen zyn dood
Zeer duur ftaan; maar zyn wonden ganich
met verbonden, en zyn bloed door zyn
verwoedde ilagen meer en meer aan het
bewegen geraakt, begon hy door ’t verlies
van ’t zelve al zieltogend, en met
een half gebroken gezigt, weder ter
neer te zygen. Pas had hy zo veel tyd,
en begrip, dat hy tegen zyn lyf-wagt
zeggen kon : Brengt my weg, op dat ik
niet, ten fpöt van .die honden ( meenende
daar mede de Portugeezen) daar blyve
Jeggen, Z en wyn ligehaam geen voorwerp van
hunne mishandelingzy
Hy wierd dan, hoewel -niet- zonder
het uiterfte gevaar, dewyl Galvaan zeer
hevig op hen indrong, uii den .ftryd
-gevoert, en gaf niet lang daar na den
geeft.
Zodanig was ’t einde van dien onge-
lukkigen vbrft, die , te jong aan de
•Krooö- gekomen, o f wat te barich van
aart, en te ftreng in ’t regeren geweeft
zyiide, zyn onderzaten hier door wel
zeer verbittert, maar geenzins verdient
had, op zo een verraderlyke wyze van
de zyne gehandelt,, zo godloos en valfch
betigt, en daar op zo fchandelyk van
zyn ryks-Setel gefchopt, en ten iyke
uitgejaagt te worden.
- Zo haaft nu zagen de zynen hem den
geeft niet geven, o f zy bbgaven zieh alle fS3>
met- veel verba?ftheit en. zo grobt een Galvaan
wanorder op de vlugt, dat zy qqk ande- den
re troepen, die hen tegenquamen, en ter de v"ugt.P
hulp toegezonden waren, eerft mede in
wanorder, en daar na 00k volkomen op
de vlugt bragten 5 zodanig dal Galvaan y
die hen kort op de hielfen volgde^ en
hun geen gelegenheit van zieh te her-
ftellen gaf, hen meeft in de pan hakte,
en, met een behendigheit zieh in die
hitte onder eenige vlugtelingen begeven
hebbende, mede in de vefting indrong, wintde
en ’er alzo, meefter af wierd , zonder fterkte,
meer dan eenen ilaaf verloren te hebben.
Hy dankte Godt ovet die gelukkige
zegen , en overwinning, byna' buiten
bloedftorting verkregen, ’t geen de zynen
niet weinig tot verdere ondememin-
gen aanmoedigde. Ten eerften ftak hy
00k die fterkte in brand, welkers vlam
de vyanden beneden zo ras niet gewaar
wierden, o f zy vlugteen alle zeer ver-
baaft over hals en kop na ’t open veld de £n 0ok
ftad uit, latendc dezglve met al hun de flad
fchatten ten proy van den. vyand. : ) Tidore.
- Galvaan merkte dit niet alleenj maar
bediende zieh daar van oök met 20 veel
voordecl, dat hy met de zynen, onder
een vreefielyk veld-geichrey en geklank
van Trompetten, van de fterkte na. beneden
quam, en de poorten der ftadj
die by benevens de bolwerkcn zonder
eenige bezetting vond> zonder :flag o f
ftoot introk. .. .'.
Vermits ’er nu veel buit in Tidore Die
was, zo ftelde hy ten eerfte order,, om beide
?t äl te driftig en onvoorzigtig plünderen verbrand.
te beletten, dat al de huizen. in brand
geraakten, zo dat de Soldaten^ tot hun
groote droefheit, ’er byna niets, dan
eenigen voorraad van mondkoft, dien hy
hen wel gunde, tot buit kreegen.
Dus lag in weinig uuren de ftad niet
alleen in koolen, maar door die yopr- kjygt
zigtige daad. kreeg hy- ook zeer veel van veel ge-
de vlugtende Tidoreezen, en hunne vanSc*
Bondgenoten, gevangeri, nam nog een
Jonk, en veel anderen vaartuigen, die
hy in de haven leggen vond; daar hy
anderzins, zo hy zyn volk.met plünderen
had laten begaan, in. groot gevaar geraakt
zou hebben, door dien .zy zieh
reeds te veel van malltanderen verftroit
hadden.
Na deze overwinning begon men den
vyand te land, en ter zee, zoodanig te
benaauwen, dat hy door de menigte des
volks, zo van de Tidoreezen^ als van
hunne Bondgenoten, op dat klein eiland
groot gebrek van mondkqft'-' begon te
krygen.
Daarbeneven wierden verfcheide Ko-
ningen niet zonder-reden bevreeft, dat
de
xs£r-
Galvaan
hat den
Koning
van T idore
tot
vrede
d'c-jportugeezen met hupoe fehepen w;el
eeri inyal in hunne landen, ’t geen hen
nn niet zwaar zou gevallen hebbefi, doen
mogten. -
.. Derhalven deed het.; gebrek aan de
eene, en de vrees aan de aridere zyde
verfcheide van die vorften den Koning
van Tidöre, en de verdere verbondeü'en,
verlaten , en weer na hun land trekken,
om,; terwyl zy een ander niet helpen
konden i, het hunne niet te verüezen,
• maar zo lang ’t hen rmogelyk was, te
. befchermen.
Deze voordeelige gelegenheit nam
Galvaan wederom zeer wel waar > bordeelende
het nu den regten tyd, om met
eere uit den oorlog te icheiden door
een nieuwe aanbieding van vreede aan
boodigen. ¿en Roning van Tidore.) aan welken hy
ten dien einde weer gezanten met een
zeer beleefden brief zond, oordcelende)
dat. zyn moed nu wel wat zoü ‘gezäkt
zyn.
Welke Die vorft; die zyn fterke vefting;ver-
die-vorft woeft, zyn ftad verbrand, zich zo deer-
aan_ lyk geflagen , van mondkoft: berooft,
neemt. ree£js van verfcheide magtige Bondgeno-
fidderen , r en al de Chriftenen (die zyn ifö i
wöede niet dorften afwagten) had doen
afvallen, tot reden en een vöor hem
lolfelyken vreede te brerigeri} inaar terwyl
ten yerlaten, en doör af die noodfchik-
kelykheden zieh te gelyk in eeri groote
Verlegenheit gebragt zag, was , in de
plaats van dit verzoek af. te w yzen, daar
oyer by zonder iti zyn fchik, en. riain het
aan, ;kragtig daar toe door zyn broeder
aangezet, die Galvaan .om de röem van
zyn zonderlinge deugden lang bemind )
en na gelegenheit om zyn vriend te kun-;
nen worden, gewenfeht had.
n voor : Dus wierd de vteede op die vöorwaär-
waarden" de getroffen ) dat de Tidoreezöi van
tan dien, hunne zyde allerlei wapenen eri gereed-
fchappenj, die zy van de Portugeezen nu
en dan tot buit bekoirien hadden , weder
zouden geven; alle Nagelen alleen aan
de bewiritsluiden van Koning Johan den
derderi, tegen den zelven prys als die van
Ternate, leveren, en niemand Van der
Portugeezen vyanden eenigermatfen helpen
; dat ook de Portugeezen, van hun-
ue zyde, de Nagelen eerlyk betalen , en
hen in ’t herbouwen van de ftad Tidore
behulpzaam 2yh Z0uden. Dit beloofden
zy beiden, eh Van dien tyd af was de
vresde niet alleen beftendig; maar wierd
door wederzydfebe gefchenken, byeen-
komften, en byzönder door Galvaan ’s
foede trbuw , en gülhertigheit, ook zo-t
ariig verfterkt, dat ’er aan wederzyde
niet het minfte mistrouWen meer over- 1
. blee£ • • - P S ■ ' w g k
Galvaan ¿at nu Galvaan de zaaken aan die
lynvloot kant terftdt, cn in' ruft gcteg;'-had,
van Ti- begaf hy lieh, met zyn. vlobt narGilolo,
doreom pm 4cn geweldenaar Catabruno ^ die door
notaa™te*ya hedreigingen het daar alles deed
taken.
hyr zieh daar na toe begeven had,
wierd hy door een ¿waren ftorm öp den
Ternataanfcbeh Wal niet zönder groot Word
gevaar gefmakt, en daar. door belet opjdoor een
didn tya dit voornemeri verder uit te ?or®o1^i
voeren, temeer , dewyl nü de tyd geko-- „Imen, *
men was, van de wederzendihg der fche- beler. *
pen na Jndieri, welk geval ¿ich een
nieuwe ,zwarigheit voor Galvaan opdeed, öproer
hier in beftaaride, dat de Soldaten in een van eeni-
öproerige drift, op ’t zien der fchepen, g ns° %
die ftonderi te vertrekken!j niet alleen Galvaan;
j zeer baldadig hunne verloffing, maar daar-
enboven nog- van hem vorderden ieder
zo veel-Nagelen, als heo goed dagt, of
hün vermögen toeliet, te ipogen ihede
voeren. '
Hy ¿ögt hen eerft döor ¿yn gezag to t Diehaar
bedaring te breiigen; maar ziende, dat.ioektter
het zelve geen gewenfehten uitflag geven
zöu, begon hy hun door zagte woorden, dog te’
en door zyn eigen vöorbeeld, te toonen, vergeeß:
wat hun pligt was, en te zeggen, dat
hy niet alleen voor zieh zelven (gelyk
andere Landvoogden wel gedaan hadden)
niet d’alierminften byzonderen händel
gedreven ; maat daarenboven nog dac
groot gefchenk vari Nagelen, ’t welk
hem doof de Koning, en .de vöornaam-
ften van. Tidore verwert, was, in ’s Ko-
nirigs Specery-winkel had dheiibfengen. .
Höc !vcel billykheit ’er ioh ook in dit , •
zyn voorftel la g v ’hen hielp niets ter
wereld. Het' quaad was te verre geko- t
mpn - en de win-zugt had hen nu zö .
vervoert en v ö d tingenomen, dat !er geeri
plaats voor de allerminfte reden in hen
ovcrgebleven was.
Derhalven gingen vele def t’zaam-» ¿y gäah
gezworenen maar met de zaak voort, ’t¿eil,eri
begonnen reeds feen groot getal van Spe- verlateu
ceryen in te fchepen, cn ook die genen, hen11
die hen hier in ftuiten wilden , inep de
wapeheo in .de vuift, tegen hun eer en
e ^ , vyandig en zo baldadig ¿an-te
tafteö , (kt hier geen andfere herftelling
omtreii/;te hopen was, dan door hen
met grooter magt en ’t; gefchut tot hun
pligt :te dwingen; flog eer het zö yerre
quam, rukten zy de zeilen byy lichttefi
d’ankers, en lieten dus dien wakkeren en
edelmoedigen Landvoogd in ’t-'midderi ..
van zo veel op herri, en zyne Natiey
veibitterde Volken zo fchandelyk , eri
trouwloos, jüift in een tyd, waair ^ hy
hunnen önaefftaind meeft van nobden
had, zitten; en , dat nog het ergfte V^n .
allen was, meri heeft rioit gehoort, dat Zonder
een van' die fieken, ik zal niet zeggen ge_
• daac over geftraft, maar- dat ’er na die ftraft te
B b 3 trouw- iyn.