y j 9; M O L V K S E
Zyy on -,
gègron-
den eifch,
door de
Heer
Ottens
wedcr-
legr.
Dog door
van.Dievoorwaarde,
ipgeictukk
de ftoutheit hadden van te zeggen, dat,
buiten de kuft van Hicoe, ook de zes
'dorpen, omtrent Larike aan wederzyden
gelegen, onder het Ternataans ryk ge-
ltaan Haddens een vuil'e, en noit bewezen
leugen, waar op de Koning egter dje zes
dorpen.,. en ganich Noeflanivel ’er by,
wel iors quam te eiflchen. -
De Heer Johan Ottens, toen Land-
voogd in Amboina, en , buiten zyn
taalkunde, oök byzonder wel in de oude
zaken, van deze Landvoogdy ervaren,
weerlci dezen eifch des Konings zo krag-
tig , dat hy, zicH i n ’t eerft eenigzins
overtuigt vindende, ’er. met meer op
antwoordde, en zieh ftil hield5 maar de
Heer vanDiemen , vond , uit. eenig
ftaatkundig inzigt,. en om te toonen, dat
het ons meer om den handel, dan om
landen, te doen was,'goed, het regt
der E. Maatfchappy over vericheide landen
in Amboina aan den Koning vrywillig
over te geven, en dierhalven van
groot Ceram , de geheele kuft van Hitoe,
mitsgaders van al de Moorfche dorpen ,
onder Hatoehaha, en Ihamahoe behoo-
rende, wel metin dier voegen, als o f de
Koning eenig reet daar op had, maar
uit enkele vnendichap, en om. den Koning
gerioegen te seven, onder die voor-
waaraie nogtans arte ft aan, dat al de Na-
gelen, ook dezer ingeruimde plaatzen,
onfeilbaar aan ons zouden moeten gele-
vert, en dat dan nog jaarlyks een fomma
van vier duizend Ryksdaalders tot een
erkentenis aan den Koning zou gefchon-
ken worden; maar, zo de Koning het
bcloofde by hem niet mogt nakomen,
dat dan het afftaan dezer landen, met
alien agnkleve van dien , ook van geen
gevolg ter wereldt, nog de E. Maat-
Ichappy eenigzins daar aan gehouden zou
zyn. ggg
Daar op wierden verder al de oude
verbonden, gelyk dat omftandig uit dit
nevensgaände nieuw verdräg tuiflciien den
Koning, en den opper-Landvoogd van
Diemen, blykenkan, vernieuwt.
Renovatie ende Comfirmatie van alle
de gemaakte Contraölen, en ver-
bintenijjen tuflchen den Koning van
Hernate in Molucco, en zyn on-
derdanen in de landen van Amboina
^ ter eenre, en de Nederland-
febe Oofi-Indifcbe Compagnie ter
andere zyde, mitsgaders een nieu-
we verzekering op het precies nakomen
der gemelde Accoorden,
en voldoening van de voorgeftelde
pretenfien der E. Mdatfchappye,
gedaan en afgehandelt by zyn
Majefieit, Sulthaan Adja Emir el
Moemenin Hbaniza Najferon Minallabt
Sjah, Koning van ternate, 1638.
en den Gouverneur Generaal, y?«-
tonio van Diemen, geaffifieert met
; de Extraordinäres Raaden van India,
Antonio Caan, eu Joan Ot-
tens, alle in perzoon op Hitoe aan
de Reduyt, in. vier generale verga-
deringetìjden izdcu, i^den, lyden,
en i8dcn Juny, *in:’t jaar 1638,
gehouden,
DE Gouverneur Generaal ende Raa- Hct
den van Indien ( wegens de < Hoog nieuw
Mog. Heeren Staten Generaal , zyn verdrag,
Hoogheit, en Vorilelyke genade, Ere- ^ ¡ n
derik Henrik, by de Grade Gods, Prince Hhamza
van Orangie, Grave van Naflàu &c. gemaakt.
en de E. Heeren Bewindhebberen/ya» de
vereenigde Nederlandiçhe Geodrojeerde
Ooft-Indifche Compagnie /» Orienten)
van tyd tot tyd met leetwezen vernomen,
en gezien bebbende,' het verloop van zaaken,
en de gerezene troubelen in deze Ambon-
fchp quartieren principiai met de onder-
danen des Konings van Ternate,. ter zake
van hunne gepleegde trouwloosheit in ’/ ver-
koopen en lever en humer Nagelen aan
vreemde Negotianten,. die hier jaarlyks
van Macafîar, Java, en andere landen , in
groot en getale wel gewapent verfchynen3
mitsgaders by de zelve doorgaans tegen de
N ederlandèrs worden bejcbermt,en aangehou-
den 5 ganfch contrarie degefworene iolemnele
Contraéfcen, en verbinteniiîèn fuccelEve-
lyk met de Nederlandiçhe Compagnie
aangegaan, en gemaakt, zodanig dat niet
alleen gemelde Konings onderdanen met
affiftentie der gezeide. vreemdelingen , al
over eenige jaren , om hunnen meineedigen
boozen wil, en vutl gewin te doen9 tegens
de Nederlanders in oorlog bebben durven
uitberflen, en met veel bloedfiorting ten
wederzyde daar in bebben gecontinueert 3
maar ook ^« Compagnies onderdanen door
quade indudtie, en dreigementen zo-verre
gebragt, dat zy zieh buiten gehoorzaamheit
begeven, de wapens tegens de zelve mede
opgenomen, en zieh onder den Kimelaha
Leliato ( Stadhouder wegens gemelden Koning
van Ternate in deze quartieren) te
vervoegen gemeind hadden 5 is de zake zulks
met ernft by der hand genomen, dat zyn
bovengemelde E ., de Gouverneur Generaal
perzoonelyk met een aanzienelyke magt van
fchepen ende volk, ’/ gepaiîeerde Weiler-
Moeflon, in ’/ jaar 16.37, Ult Batavia
herwaards vertrokken, en ter eerfier aan-
komße fiormenderhand meefter geworden
is van gemelde Kiihelaha ’s ilerkten, en
der vreemdelingen accesplaats op Luciëla,
brengende voorts al des Kafteels onderdanen
door ontzag van wapenen, en minnelyke
aanfpraak, tot hunne vorige' gehoorzaamheit,
ende fchuldige pligt| egter ten prinçi-
palen
£ A A
jSì 8, palen voor dien tyd aan de kuft van Ceram,
dfit daar bleef refteren, niet wyders verrigtende
ten aanzien van de verfchyning van
K . ' E N . i j t
den , ende verbinteniflen, als van tyd tot 1658;
tyd tuffch'en gemelden Koning , en zyn
onderdanen' met de Nederlandfche Com-
pagnie /» i/tf Möluccos , en deze quartieren
gemaakt, mitsgaders tegenwoordig nog wel.
bewaard- ander den Nederlandfch'en Gou-’
verneur in Amböina berußend* zyn, zo in
dezen niet contrarieren.
Ten tweeden, belooft zyn' hfrajefteit
tot volkomen ■ ruß der Amboineefche lan- ‘
den, en verzekering, dat gemelde Con*’
tra&en zortder' einigen inbrèuk voortaan
précis zullen agtetvolgt wordeh', als na-
mentlyk :
des Konings afgezant, Kaitsjili Sibori,
Kapitein Laoet uit Ternate, met Com-
raiffie, om nevens zyn¡Ed. de onlußen tot
vrede te helpen af handeien -, dog niet alleen
toen, maar ook voor dezen ■ doorgaans jnder^
vonden zynde, dat gemelde gezanten ganfch
weinig refpeft , of ontzag, by des Konings“.
onderdanen in deze quartieren hebben gehad}
werduby de» G ouverneur Generaal , ende
Raaden van Indien (bovengemelt tot volko-
men beßegting der gerezen troubelen, en
verzekering, dat de Nederlanders /» ’/ toe*-
körnende, volgens de oude en nieuwe be-
fworene. Conträdern• de. Nagelen alleen
zouden genieten) ganfch- noodig geagt, en
dienßig.geoordeelt, dat zyn Majefteit-van ■
Ternate by den Gouverneur Generaal meer-
genoemt .perzoonelyk in deze - quartieren'
verfehlen[3 en derhalven. geze'tden'Koning >
met brieven om herwaards te komen \ vrien-
delyk< verzogt, mitsgäders .ddar op in- ant-
woord ontfangen hebbendei) dat 'hy tot zulks
gerefolveert was , wanneer hem .gereili-v
tueert wierden zodanige plaatzen, als ten
tyde der ver.overing .van It Kaiteel in Amboina
.by. den Admiraai Steven van der
Hagen /» // jaar i6oy. onder '¿/«r.Portugee-
zen i niet fubjed geweeft, en zedert de'
Nederlanders toegevallen\ zyn-, heeft det
Gouverneur Generaal zieh op de beloafde>
Conditien voor- de tweede\ maab met een-
aanzienelyke magt alhier. • zo. tydelyk laten
vinden -, dat+ zym Majeifceit y omtrent '■ dm'
maanden xbs ’er na gekomen ,< egter in der yl
by hem heeft laten. ontbieden. alle des'zelfö
onderdanen in deze quartieren, refiderendéy
welke als nu > nevens de:-> Ncderlandfche*
Chriftenen-, en Moorfche fubjeden, mits-'
gaders hunne Bondgenoten, uitgefondert
^..Neutrale Kapitein- Hitoe (die-'zicE
abfenteert ) al te zamen verfebeenen ,■ en
ter deze generale; vergadering gecompa-
reert wezende , zo. zyn .de - Gouverneur-
Generaal en de IConinklyke Majefteit van 1
Ternate meer geme Id, met advys hunner.
Raaden, bevorens ■- aandagtelyk gelet 3 en
overlegt- hebbende, by wat middelen de - on*'
lußen.dezer landen weggenomen y de vreem^
de handelaars. geweert, de Nederlanders
van.lt genieten.,der Contra&en, en hiiii-
alleen competerende Nagelen voortaan?
verzekert , en den Koning van Ternate
daanentegen zyne toegelegde pretenfien tnge->
willigt, en toegeftaan mogten worden", te-
genwoordig ter wederzyde voor vaß, bondig, ;
en onverbrekelyk over een gekomen, verfpro-
ken, en geaccdrdeert in maniere als volgt f
te weten :
Eerftelyk , worden by dezen vernieuwd,
en nog voor kragtig geconfirmeert, en gecontinueert
zodanige .Contra&en, Accoor-
Dat van hier met hem na Molueco zullen
vaeren alle de Ternataanen , zo groot ,
als kleine met vrouwen, kinderen, Slaven,
en omflag, zönder daar eenige-Creaturen te
laten $ of ook' namaals buiten dès Generaais
kennis herwaärds te ■ zendert:
Daf -geenrvtëèmâë Nögötiäfitferi,, ’/ zy
Europifche, of l ndiaanfenè' Natien', niemand
- uitgezondert, by zyn verblyvende
lands^onderzaaten op hunne ßrändert 'zullen
worden geadtnitteèrt, anders, als die met
goede Pascedülldn van ^» Gouverneur
Generaal op Batavia voorzten körnen 5 welke
dan nergens anders zullen mögen ankeren,
als op de vier navolgende hoofd-pläatzen,
te weten, voor ’/ Kafteel Vidoria in Amboina
} op Hitoe aan de Redoute j op
Loehoe, en tot Cambello j zonder meer,
om hun hartdel te dryven, mitsf dat z f
geen • Nagelen vérvôérén'.: Item'3^"voor V
vertrekken door-de1 Nederlàndérs!, ende de'
höofdert defczelfär plaatzerf 'äWörens per-^
fedr;jg « ^ tèeFtV ^ ;’dïïn"''aangààri(k by on-^
derteekening ;vänl 'de" Vifitateiirs op hunne
Pasceduls verklärhige'}*aorde- geddarr f geen
f M agèleh■ftedêtf^oÿ Moër-
Nägeleny inne ie'hibben , 'op ptlié, van te
vérliezen lyf en goéd, tot pröfyif van den
Koning s en lde Néderlandiche Compagnie.
............. ....
Dat mede"getaxecrt zullen, worden, die
buiten vrygeleide van zyn -Ed. den Gouvér-,
neur Generaal in deze quartieren, of on-
geoorlofde plaatzen verfchjnen.
Dat de Nederlanders , zo tot weering der
gentèlde onvrye Nègotiàntén, en alle andere
I onderkfuipers- wi/ hulpé'vàw ¡&j*'K6nings
onderdanen,<als [ om Nagélèh ïe ôhtfahgen
aJIe-'wegenj en zcccs-\)hätztn öp des Konings
land dsodäntge Fortèn , vaftighëden,
of minder gebouwen, zullen mögen ‘ maken,
en guarnizoeneiî houden, als ’/ hen belie-
ven , en zy te radéh werden zullen, waar
in des Konings onderdanen ook verbonden
blyven hun te afliftëren. ' if.
Dat des Konings inlandfche iubjedén',
die zieh-tegens de voorfz. Contradéh,’ of
des Konings bevel,‘ eenigzins mögen: komen
te vergrypen, by den NederlandfchenGouverneur
in Amboina (ah ’ t principaallle
gezag