*44 M O U K
|6J3- vlopc van fc^ enJ twin" '
n fjg F la t t e n , en vier Galeien, met v y f
Soot'6“ *iizend Joppen beraant , uitmaken 5
ondcrv' fonder dat men egter zeker zeggen kon,
Don Jan 0f fa ¡¿5 Malakfche fqhepen, na Macao
de Silva. gezej y # »er ¿ y ¿omen zouden, o f niet j
maar dit was zeker , - dat dc opper-Landvoogd
van Manilha, die w d nitdrukkelvk
daarom boven zyn tyd aldaar gebleven
was, bet opperbevel over die vloot
hebben zou.
In dezen tuflchen-tyd wift de KaCti-
liaanfche Landyoogd vanGamma Lamma,
Don 'Jeronimo de Silva, ook zeer veel toe
te brengen, .om alles tot dien grooten
aanflag klaar te makeny ten welken einde
by de veiling Gamma Laroma merkelyk
deed verfterken, en ook van alien voor-
raad , tydig van Manüha ontboden,
voorzien, buiten dat hy ook uitdrukke-
lyke brieven aan zynen voorzaat in dit
beftier, Chriftoval de la Hote, afzond,
om hem rnede tot .het fpoedig voorzetten
van dit ontwerp aan te zet-ten.
Maar hoegroot ook die toeleg in zieh
zelven was, zo ging dit werk egter zp
fpoedig niet voort, als zy gegift* €n de
onzen wel verwajgt badden» en daar ver-
liepen nog wel ruim twee jaren, eer deze
Pon Jan de Silva met zyn ontzaggelyke
vloot kläar was. In dit zelve jaar 1613.
Jieeft ook de oppen-Landvoogd Both een
nieuw verband met de boofden van
Makjan gemaakt, van dezen inboud:
ter eewe, ende meeft alle de Sengadji’s,
en Principalcn van 7 geheel eiland Makjan,
Accoord gemaakt tuflchen den
Sengadji, endzBrinciftalen
van ’t eiland Makjan» ten
overilaan vai> den
Limatau, gecommitteeri van I
den Koning van Ternate, ter
eenpe ? ende wegens Bieter
Both^G&uyerneur - Generaal
Widens den Stadt' der ’vereenigde
Niederlanden, ter andere
zyde.
Both ’s heden den itfden January nSi 3. zyn
verdrag \_ J in ’tjfo r t Mauritius op Gnpffickia,
™et de ep 7 eiland Makjan , ten overfiaan van
Overhe-6 den Sengadji van Limatau als gecommit-
den. tcerden op dit - eiland van wegen den Hoog
Mögenden Koning, Kaitsjili Modafer,
Koning van Ternate, vergadert, de Ge-
firenge Manhafte Heer, Pieter Both,
Gouverneur Generaal wegens de Hoog
Mögende Heeren Staten Generaal der
vereenigde Nederlandfche Provintien ,zyn
.Princelyke Excellentie, Maurits, Prince
van Orangie, Grave van Naflau , &c.
en de Heeren JBewindhebberen der generale
vereenigde Ooft - Indilche Compagnie,
ter andere zyde, en hebben aldaar een
forme van Accoord gemaakt, en befloten,
dat nu voortaan een ieder malkanderen zal
laten vry, en liber in bun geloof, zonder
den anderen daar in te ineommoderen, en
iugevallen eenige Makjanders by de Chrifte-
nen, of de Chriftenen by de Makjanders
quamen, om van bun geloof te handslen,
zuUen ze die van beide de zyden weder om
geven, zonder hen in 7 minften te mögen
fragten refpe£tivelyk Chriften of Moorfch
te maken.
Verders, dat zy voortaan de goederen,
die alhier uit Holland komen, om onder de
inwoonders voor Koopmanfcbap verkogt te
worden, voor den zelven prys zullen genie-
ten , als die aan andere Ternataanen zullen
werden verkogt, dewelke zy beloven aan
geen van onze vyanden te zullen ver-
koopen.
En beloven de voorfebreve Sengadji ’s,
en Principalen, uit naam van de gebeele
gemeinte, dat zy hunne Nagelen aan geen
andere uitheemfehe Natie, als aileen aan de
Pienaars van de vereenigde Compagnie,
zullen verkoopen, en dat niet booger dan
vyftig Realen van agten de Bahaar, ad
perpetuitatem.
Waar tegen de voornoemde Heer Pieter
Both, uit kragte van zyn Commiffie in
den name van de voorfebreve Compagnie
belooft, de voorfebreve prys tot geener tyd te
zullen zoeken te verkleenen.
Toucherende andere punften, die als
nu niet wel en können worden geraamd,
refereren beide de partyen zieh aan ’/ gene
dat in Maleyo met den Koning van Ternate
i€ij.
, en zynen Add , zal worden gehandelt.
Ingevalle eenige Mooren by de onzen alhier
worden veroverd9 zullen wy gehouden
wezen de zelve aan bun te prefentereri
om te koopen9 V welk zy van gelyken aan
ons zullen moeten doen, zo eenige Chrifte-
nen in bun handen quamen te vervallen.
En om onze begönne vriendfebap bondiger9
en vafier te maken, hebben de voorfebreve
Sengadji’s , ende Overiten, uit name van
de gebeele gemeinte met folemnelen eede belooft
ende gefworen, beloven, en fweren
mits dezen den gemelde Mögende Heeren
Staten, zyn Princelyke Excellentie, ende
de vereenigde Ooll-Indifche Compagnie,
als mede den Mögenden Koning en Kroo*
ne van Ternate in alles gehouw en getrouw
te zyn, met hunne vyanden buiten bun
weten in V minften niet te tra£lerefl bet
gene tot prejuditie van de voorfebreve Prin-
cen, of Koning, zou mögen flrekken\
maar met de Hollanders’, en Tefnataa-
nen, des noodig zynde9 te leven, en te
flerven.
JVaar
.¿f. Waar tegens de voornoemde H'eer, Pie-
“ ter Both, uit name van dp voorfebreve
jjeeren Staten &c. belooft* en gefworen
he eft, belooft en [weert mits dezen de voor-
fehreve : Makjanders tegen onze, der Terr
riataanen, en hunne gemeene vyanden met
alle mogelyke magt tot den uiterften druppel'
bloeds affilieren, en belpen, en met den
vyand in ’/ minften niet buiten bun weten
. tot.bun prejuditie te tra&eren.
^ jtlles zonder arg, of lift. In kenniffe
der waar heit zyn hier van gemaakt twee
aleens luidende Contraélen in 't Duitich
gefchreven, als mede twee gelyke by hen in
’/ Ternataans gecouchqert, alle vier by
de voorfebreve partyen onderteekent, waar
van -elk een Duitich, en een in 7 Ternataans,
gegeven is.
A&um ut fupra.
Onder fond,
\ Pieter Both.
_ Ook heeft de Heer Both niet lang hier
pa nog, een verdrag met Koning Alodafar
gemaakt, zynde van dezen navolgenden
inhoud :
gehouden wezen dadelyk in hunne banden 1.613
weder te leveren, en in geener maniere de
Zelve verfteken.
Zo wanneer eenige onderzaten van den
Koning Via» Ternate by de Kaililiaanen
overloopen, of anderzins vervallen , en
aldaar Cbrillenen geworden zyn, het zy
by wie van beide de Natien zy zouden
mögen komen, zal men de zelve. in prefentie
van de Koning, of eenige van zyn Raad,
en de Hollandlche Overigheit van die %
pladts doen komen, en bun afvragen, tot
welke van beide de Religien zy genegen
zyn, ende hen daar in bun vryen wil laten
gebruiken, dog zullen de Holländers de
zelve onderzaten der Ternataanen, die alzo
by ons overkomen, alhier van Ternate op
eenige andereplaatzenmoeten brengen, daar
zy uit hunne oogen zyn, om alle fwarigbeit
voor te komen.
- Artykelen en voorwaarden ge- j
maakt ende befloten tuflchen
den Hoog Mögenden Koning
Modafar, Koning van Ternate,
den Brince Sedang,
zynen broeder , en al den
Ternataanfchen Raad, ter
eenre, en Bieter Both, Gouverneur
Generaal oven afle
Fqrtveffen , Scheften, f f agten,
en Berzoonen in Ooft-Indien,
van wegen de Ed: Hoog Mögende
Staten Generaal der
vrye vereenigde Nederland-
fche Brovintien, zyn Brin-
celyke Excellentie Maurits,
geborcn^fPrins^ van Orangie,,
Grave van Ndffau ende
de Heeren Bewindhebberen
der generale vereenigde Oofi-
Indtfche Compagnie, ter andere
zy.de, om alle fwarig-
heden te weerhouden, die
• ons van wegen het verfchil
in de Re ligie zouden mögen
overkomen,
Verbond T Hgevalle eenige Ternataanen, of hunne
van de Slaven alhier op Ternate by de Hollan-
Heer ders komen onder pretext van Chriftencn
ModaS? on^er ons te wer^eni zullen de voornoemde
Ingevallenxer. eenige overgeloopene of gegangene
Slaven zoudén mögen zyn, die by
een van onzé Natien zieh quamen begeven,
zal men de zelve voet bouden, als boven,
dog den eigenaar de waardye van dienbetalen.
De overloopers, by een van ons beiden körnende,
zynde geen onderzaten van onzer beider
Natien, zullen zieh begeven mögen by al-
zulken Religie,«/i daar zy jjrofeffie van doen.
Wanneer daar eenige Chriltenen door de
Ternataanen in den oorlog worden bekomen,
zullen zy gehouden zyn de zelve niet te ver-
dui ft eren, maar ons te preienteren hen voor
de waardy vaneen Slaafte loffen, en ingevallen
zy 7 zelve niet begeren te doen, zullen
zy daar mede bun vryen wil mögen doen.
Daarentegen de Holländers van gelyken,
als. zulke T ernataanfehe Mooren alhier in
onze banden in den oorlog zullen vervallen,
gehouden. zullen- wezen aan de Ternataanen
te prefenteren, volgens den voet in 7 voor-
gaände artykel voorgeftagen.
Ingevalle eenige van onze gevangene Soldaten
door de Ternataanen op eenige tagten
uit des vyands handgekregen wierden, zullen
zy gehouden wezen de zelve by ons liber
en vry te laten komen, zonder daar van iets
te pretenderen: van onze zyde desgelyks.
A l welke artykelen zy lieden van weder-
zyden belooft hebben, en beloven mits dezen
getrouwelyk na te komen, en te volbrengen,
zonder arg, of lift. ln kennijfe der waar-
beit zyn hier van twee aleens luidende Contrasten
in 7 Duitfch gefebreven, en twee
gelyke by hen in het Temataans overgezet,
alle vier by henlieden onderteekent, daar van
elk een in 7 Duitfch, en Ternataans heeft, <-
Aldus gedaan in 7 Fort Örangie op 7
eiland Ternate, dezen 4den Maart in 7
jaar 1 6 1 3 .
Onder ftond,
Pieter Both.
H h 3 De