i liiil
I'iifelpIfliilflii!
st llliiHl l jlll 1
i| ‘ *
mf lm■i
IiIÍIbíII111!
tyd tydeze engenebrokken’er af aande
Holländers moeften pvergeven 5 die dit
wel tot ’tjaar 16f4+ingehouden, maar van
welke de.P§r£ueeezen het weer, hoewel
op geenpryzelyke wyze, veroveit hebben:
gelyk zy bet zedertiddi. weervolkomeu
bezitten * en hoe weerdig hen alleen deze
agendom van Brgzyl ,is, Kan men daar uit
oordeelen , dat ?y jaarlyks aan koning Se~
bafiiaan ettelyke 100000 ducaten, als ’s ko-
nings decl, behalven andere winften, Zoo
voor ’t r y k , als de kooplieden, daar by
opgebragt heeft.
'm nogtans anderevolken, endappre
zeehelden van Europa niet te verongeiy-
ken, moet men zeggen, dat’er meer anderen,
dan de Portugeezejj geweeft zyn,
die ’t hart gehad hebben met alleen oin
die woeile, en ongebaande zeeen van Indien
tebevaren, en’er op uit te.ihuiven,
om Indien nog al nader te ontdekken,
maar die ook door andere wegen, dan de
gemeene, by de Portugeezen, längs Cabo
de Boa Eiperan§a uitgevonden, in Indien
hebben weten te komen.
Nienwe Deze nieuwe wegen zyn geweeft de
naafooft- ßra^ van Magellanes, by Ferdinand Ma-
indien, gellanes eeril ontdekt, de ftraat le Maire,
door an-of’er buitenoin, enverfcheide wegen om
^ere“ Vi^ den Noord gezogt.
gevon ea W y pullen voor af eens melden de naa-
inen der gehen, die o f door de ftraat Magellanes,
o f die van le Maire, die verba-
zende reize naar ’t Ooften uit vericheide
volken van Europa ondernomen, en-daar
door zich»waardig gemaakt hebben , om
aityd met hoogagting aan hen te doen gedenken
, en hen den roem , die zy aaar
by zoo zuur verdient hebben, te geven.
Naamen . De eerile is geweeft Ferdinand. Magel-
der Via- fanesy die in ’tjaar iyip. den io^?J1 Au-
Bezeüets WS! met f fchepen uitgevaren zynde,
der Straatdeze ftraat op f z graaden Zuider breedte
Magella- ontdekte, van welke fchepen’er maar een
nes* te St. Lucar in Seyilien onder ’t bevel van
in endoorde ftraat, en dus eindelyk 00k
voor Lima, behouden ten anker.
De derde, was Don Alonfo Ladrillero,
door den landyoogt van Chili, Don Garfia
dcMendofa, met z fchepen gezonden van
Ghili, in de Nooidzee geraakte. H y was
3. maanden in de ftraat bezig, en keerde
toen weder naar Chili.
De vierde was DonFray Garfia dcLoay-
fa , Commendador Priefter, (Zoo hem
Antoni Herrera noemt, hoewel anderen
zeggen, dat hy ridder van Maltha was)
de welke in ,’tjaar. iyzy, met 7 ichepen,
en 4j*o mannen,door laft van Carel de V.
derwaarts, vertrok. Hy quam den i8dea
Januarii 1 fz6 . in de ftraat, (Ireef’er door
een ftorm weer uit 5 doch geraakte den
jftenjuñü’er egter door, venoor 3. fchepen,
Joan Sebaßiaan Cabot, geen Engelsman
( zoo HerrSra zegt) maar een Italiaan, te
rüg gekomen is , na dat in ’tbegin van
zyn reize in de ftraat een fchip weer naar
huis gekeert was* doch de chie anderen
zyn gebleven.
Herrdra geeft aan zekeren Spaanjaart, '
Vasco Nunez de Balboa de eere,van in ’tjaar
l y 13. de Zuidzee ontdekt, en van de Land-
erigte van Darien te land daar heen getrok-
ken te hebben, van welke, en van alles
wat onder de voornoemde Zuidzee be-
hoorde , hy toen voor den koning yan
.Caftilien bezitting nam.
Detweede, die deze ftraat bevoer, was
een ipaanjaart, Donjutieres Carvaial ge- ■
naamt. Hy voer uit laft van Corel de v . j
met 4 fchepen üit, ontrent het jaar 1 y23.
verloor’er drie in mond van de ftraat, en
7t eene fchip quam, na 62 dagen talmens, |
en was vier en een halve maand in
de ftraat bezig,-in ’tdoorzeilen van welke
hy zieh zelven om hals bragt, en zyn
méefte ichepen wierden ;door de Portugeezen,.
o f anderen , genomen.
In dit zelve jaar, ondemamen die reis .
öok. z ichepen van Genua * doch te ver-
geeis , gelyk mede Sebaßiaan Cabot ^op
bevel van koning Emam'él, en Americas-r
Fefputius.y welker aller tocht;geen göe-
den uitflag had.. ma >
De vyfíe^was Vargas, Biflchop van
Placentia. 'Hy zond 7 ichepen een weinig
daar na uit, om door deze ftraat te
loopen. Maar een der zelve quam te Arequipa,
en ontdekte in de Zuidzee de ge-
legenheid van Peru alleen, zonder verder
te zeilen.
Ook zond Ferdinand Cortez, overwin-
naar van nieuw Spaanjen, z fchepen met
400mannen in ’tjaar iyz8, uit, omdöor
deze ftraat de Moluccos te zoeken * doch
te vergeefs * gelyk ook die tocht mede
door Simon Alcafara } een Spaanjaart, met
verfcheide.fchepen, en440hiannen, on-
demomen, doch, wegensoproeryanzyn
volk, geitremt is. r-r .• .
De zesde, die dit ondemam, was Alonfo
de Camarga, een Spaanjaart, die in ’tjaar
if3p. na lang zukkelens, te Arequipa in
Peru gekomen is. Hy verloor een van
zyne; ichepen , wiert van een ander ver-
laten, en keerde met de reft weder naar
Spaanjen.
Dezevendewas een Engelsman, Fran-
fois Drake. Deze voer in ’tjaar 1577.
den i f dcn November met y fchepen-uit
Pleimuiden, zeilde, na vencheide plaat-
zen aangedaan te hebben, den 2iftea Au-
gufti de ftraat in, quam den dden September
des jaars lyyS. in de Zuidzee. Een
van zyn ichepen liepdoor ftorm de ftraat
weder in, en hy zelf was maar 16 dagen
( zynde de minfte tyd j- in wellte yemant
die oit pafleerde) in de ftraat, ende eerile
hoofdman van zyne natie , die met zyn
ichip van zoo verre , . en uit Ooftindien ,
weer
n^feer t’huisquam, waar over hy , omde
zonderlinge dienilen aan de kroon van
Engeland gedaan , van zyne koningin,
de grootmoedige Elifabet, ook ridder gemaakt
is.
De agtfte die derwaarts toogen , zyn
geweeft Pieter Sarmiento, hoofaman, en
Antoni Pablo Corfo. Zy vertrokkeh 1 yjs>.
door laft van DonßFrancisco de Toledo> on-^
derkoningvanPeni, met 2 fchepen, om
Drake op te zoelten. Het eene keerde
weder , doch ’t ander doorliep, na4f dar
gen tahnens, de ftraat, en quam zoo te
St. Lucar.
In 't jaar 1 y81. o f 1782. zond de koning
van Spaanjen, öp aanrading van dezen
Sarmiento, die zeit mede ging, omland-*
yoogt yan een nieuwe volkplanting te zyn,
naar deze ftraat eenen Don Diego Flores
deBcddez, met eenvloot van23fchepen,
met eenen nieuwen landvoogt van Cnili,
mede nemende veel foldaten, bouwftoffen,
voorraad van oorlog , ook mannen en
vrouwen, omdaar in de ftraat zelf eenig
volk te planten, eil zieh neder te zetten *
maar , alzoo het daar te koud , en de plaats
Voor de winden te bloot was, konden zy
het daar niet houden, en hun todeg liep
metter tyd te niet.
De neeende was Thomas Candifch, ook
een Engelsman, die met 3 fchepen in 'tjaar
ty8d. den i ften Julii uit Pleimuiden t zeil
ging, en den <5den Januarii i& j . de ftraat
inzeilde, alwaar hy de overolyfzden van
eenSpaansguarniiben, tevoren400.doch
toen.maar 23 man fterk, ovemam, la-
tende die van de ftadt, door laft van Philip
de II. in de ftraat gebouwt, in zulk een
elendigen ftaat, dat zy die emdelyk hebben
moetenverlaten. In den ingang de-
zer ftraat beliep hem een fware ftorm,
was fo dagen in de zelve bezig , quam
den 24ften Februarii eeril in de Zuidzee,
den i4d“ Januarii in ’tjaar 15*88. in de
Philippinas, liep den i ftenMaart bezuiden
Java major heen, en quam deny4«“ September
weer in Engeland.
Hy hervattede dezen tocht in ’t jaar
ifp i. den 28ften Auguili met 3 fchepen-,
en 2barken, quam den 20ften Maart ifp2.
aan de ftraat, doch moeft , alzoo hy door
ftorm-’er niet inkomen kon , weer naar
de Noordzee loopen. Een van zyn fchepen
egter raakte in Auguili, hoewel met
gevaar , in en door de ftraat tot in de
Zuidzee* doch door ftorm de ftraat weer
ingedreven, keerde onverrigter zaake
wederom, en Candifch zelf quam op dezen
tocht te ilerven.
Behalven Drake en Candifch hadden nog
eenige andere Engelzen, te weten, A/r.
Fenton en Floris in ’tjaar 15*82. den Grave-
van Cumberland 1 f 8<5. en Mr. Chidley iy8p.
dien tocht ondernomen, doch hun toeleg
gclukte niet.
De tiende was de hoofdman Richard
Hawkins, een Engelsman , die den i2deo
Junji ’s jaars ifP3. vertrokr, den iod6nFe-
bruari ifP4- voor de ftraat, én daar met
verlies yan byha al zyn ankers in ’t üiterfte
gevaar * maar egter nog wonderbaarlyk
den 2pft“ Maart m de Zuidzee geraakte,
na 40 dagen in de ftraat gezukkelt te hebben*
doch hy had het ongeluk van door
de Spaaníchen genomen te worden^
In ’t jaar iypd. ondemam Mr. Wood dit
te vergeefs* doch Mr. Davis, ontdqkkef
van het Noordweften, doorliep deze ftraat
heen en weder, doch wiert zeer lang door
tegenwinden opgehouden.
De elfde, die hier doorftevende, was ;
Jacob Mahu, een Rotterdammer. Hy hepr
den 27ßeaJunii ’s jaars iyp8. met y fchepen
uit, quam, na p maanden en p dagen,
den 6d«n April 1 rpp. eeril in de i^aat, en
den dde*> Septemoer , o f y maanden daar na,
in de Ziiiazee , doch ’tfchip de Trouw
was onverrigter zaake te rüg gekeert.
Hy moeft in de ftraat tot den 23**“ Au-
gufti inde groene baai met groo te ar-
moede overwinteren, verzeilcfe den
September van daar, quam ’s anderen daags
in de Zuidzee , by zonder zukkelende,
Balthafar Cordes quam mede ha de Zuidzee,
nam eenige fchepen, en daar na in .de Mo**
lúceos, met de Trou w , op Tidore * doch
de Portugeezen maakten hem . door vei>
raad zyn icftip afhandig, voerden de fchip-
per, Swarten Theun, gevangen Ma-
lacca, en evenzoo v ie l’tfemp, deblydß
Boodfchap, tß Vaiparaüö , inrie Zuidzee *
in ’s yyahds handen. Hecfchqj de Lief**
de, viceadmiraal, quam met fcfaipper Jacob
¿¡¡uakernaak ) en den conimies , Melchior
Sandvoort, eerft in Chili , en naderhand
zamen met de Hope in Japan , van al welke
ichepen uogtans maar een te regt geko-
men is.
De twaalfde was Olivier van Noord, ook
een Holländer, deze liep den i3dcnSeptember
X fp8. met 4 ichepen u it , quam
den Z4ftcu06tober ’s jaars 1 ypp. in de ftraat*
en den 2pfie« Februarii itfoo. na 4 maanden
y dagen, in de Zuidzee.
De dertiende, mede een Holländer, wag
Joris van Spilbergen, die den 8ftcn Augufti
’sjaars 1614. met ^ fchepen uitliep, den
2®en Maart id iy . voor de ftraat quam , en
de zelve, na veel moeite, den d * “ Mey .
pafleerde , hebbende in de zelve 2 maanden
en 4 dagen doorgebragt.
De veertiende, die de zelve ftraat, in Een an-
’tjaar 161 y. doch de gelukkigfte van al**dereweg,
len, en door een nieuwe by hem gevondeö £00r
ftraat, pafleerde, is Jacob le Maire 9 mede^ege-
éen Holländer, geweeft. , vonde°
Hy vond op yy graaden 36 minuten,
Zuider breete, deze nieuwe ftraat, maar
7 o f 8 mylen breed, en maar 7 mylen lang ,
by was maar een dag in de zelve, en quam
dus