Priefters gaande cn lévendig te maken,
(Jan dat’er iets wezendyks, o f vanbelang,
in geweell is.
jjeze Deze beginzelen nogtans van. zoo ee*
ontdck- lukkige ontdekkingen, doorgantfchEu*
kingen ropa vjn d’eene na d’andere plaats over-
vkegen^>'bragten den naam der Portugeezen
'geezerij, eenvolk van zoo weinig vermo-
öoor Eù-gen> en dat in Europa zoo weinig lands,
ropa be-iri*vergelyking van anderen , bezät, in
r^ ’ • :,h'2ulken verwondering, dat het , V volgens
- f nunne verdienftenj, en zeekunde hoog by
' •" allen geroemt, fen verre boven ällegroote
Mannen , onder de Feniciers en Gneken,
vèrheven wiert.
Colum- , ß e groote Glfäßojje! Columbus y van an*
bus hier dere Colonus genaamt, een Genuees van
door op-geboorte , doch in Portugal getrouwt,
gewekt. een man van, groote ondememing , en
ibhoon maar een viflchers zoón van ’tdorp
Arbizolo , van veel ervarenhcid, hier door
iiiet weinig opgewekt, en zoo door ftarre-
kundige, äisändere klare bewyzen, op
. . ’teiland Madèra , uit de fchriftenvan ze-
ker fchipper, Alfonfo Sancbez de Huelvage-
öaamt (die door een ftorm uit den Ooiten
op America verviel,weer op Madèra quam,
en daar in zyn huis ftierf) ontdekt, zeer
fterk verzekert, dat’er om de Weit ook
landen, te voren noit ontdekt, moeitep
w* Ä S ^ by den Raad van ,
Zieh by koningjoban
die. van “e H. àan, eii raad hem met alzyri Ver-
tiem», mögen zyn voomemen, om dit nader te
en by Jo- ontaekken, behulpzaam te zyn> Konina
te^ver» , dit voorilel, als befoottelyk en
geeß aan. °ngegrond ^ afwyzende, geefthyzich in
’tjaar i486, by Ferdinand , ‘koning van
Caftilien, ,s^n?;jword daar in ’teerft .ook
van de hand gewezen j maar., na 7 jaaren
Ontdekt lang alle, fpyt verbeten te hebben, bragt
veel lan- hy het door goede vrienden èn aanhouden
f c w S , ? 0 v ? * e ’ l | B i i M jaar'i^ t . den 3
in ’t jaar 'Augura met drie fchepen op ’s konings
1492. koiten zee koos , en veel landen om de
Weitj tot groote blydfchap.van Ferdinand,
den 11 Occober ontdekte.
7 . Hier over rees geen kleine jaloezy, en
v^nkL minder verwydering , milchen^
ning jo- koningen Johan de II. en Ferdinand, Zoo *
han de II. verre 9 dat het tot eenen openbareh. oor-
over, log 20U uitgeberilen zyn , ten wäre de
zaakeh van Ferdinand door een verbond,
met Corel, koning van Vrankryk, zoo-
Door be-rianig verbetert waren, dat koning Johan \
midde- ‘geraden vond nevens Ferdinand, ,de zaake i
hng van m gefchil aan Paus Alexander de VI. te j
lexander Verblyven ffie, na ìyp onderzoek goed- l
de VI. vond den aardkloot, na dat hy, boven de |
weggenc-.Cabó Vérdifche eilanden tot ontrent de ;
men* 340 mylen een rondvan de Ì<ro,of<Ìer-, tot |
ae Zuiderpool getroidcen had, in tween
te verdeelen , . ép van c(ie .twee deelen al- !
les, ’t gceri na ’t Ooiten ontdekt wiert., i
den koning vàri Portugal, en , dat na I
; *t Weiten, den koning vanSpanjen,'tot*
te wyzen, waar door aat gefchil voor die
tyd hefliit wierd..
Zedert dien tyd gingen de ontdekkin*
gen der Portugeezen om d’Ooit (terwyl
ColumbuswoorSpaanjen mede zynen gang
ging) niet minder dan te voren voort.
Want koning Johan, zieh vait inbeeiden»
, de, .dat h y , längs de kuft.van Africa voort-
gaande, l zekerlyk eenige landen, die hem
nader toegang tot Ooitindien geven kon-
den j : zou moeten vinden, haa, na..yer-
icheide ändere gebruikt te hebb^^ 'het
geluk, dat een van. zyn ichepen, waar op
ßarthokmeu&i Dias, een dapper en iland-
vailig man , *t bewind haa , ontrent 'in^™ & I
’tjaar 1 4 P 5 . (of'Zoo andere willen 1 4 8 6 . ^ ^ ' I
en 14.87. een hoek o f kaap ontdekte, zppontdeh I
groot, dat men noit diergelyke gezien ontrent I
had: ¿zoo hy aan de Weitzyae meer dan 1 j** I
600, en aan de Opftzyde. meer dan 800l^ ' I
mylen in de lengte beilaät. Daar zyn’er
die. eep anderen Portugees wel 60 jaaren
eerderoem hier af tbeichry ven 5 dochzy
komt-alleen dezen Dias toe, hoewel hy
de kaap met in ’t jaar i4fo. gelyk Jarri*
cus z e g t} maar eerit op de voornoemde
tyd, ontdekte.
Die groote Man was de eerite^. die^
i na ’tuiritaan van ongemeene iware ftor-
men , hacchelvke woritelingen met de al-
da a r büiaai^de winden, 'kokende ftroo-
men,1 hemelhooge golven, en byzonder
na:’t geduldig verdragen van zjm geitadig
tegenmorrenae reisgezellen , ten laatiten
boven de Kaap. de Goede Hope zeilde t
haar daarom den naara-vari Cabo du for-
mentos y of den itormhoek, gaf, en by die
Tocht 3oo o f 3yo mylen boven de zuilen
van Canus ilevende’ j körnende aan een
eiland^ ’t geen hy : ’t eiland van ’t H. Kruis
noemde j wegens een kruis, dat op een
der zuilen, daar by hem opgeregt, ge-
itelt wiert. ;
. By.dezoi Tocht riu al iömaandenver-
loopen , en veel voorraad verteert zynde ^
was hy genoodzaakt de ilevens weer
PortugaT te wenden, alwaar hy den ko-
.ning verilag van.zaaken, en een befchry*
vjng .deede van de gevaren , bv hem onprent
dien hoek uitgeftaan", dien hy daarom den
itormhoek genoemt had } de koning,
over deze oiitdekking verblyd , en zieh
vaftelyk vleijende met de hoope van door
dit raiddel totzynoogwit, en de ontdek-
king,van Ooitindien , te gerakep , vond
met vee]. reden goed, dien naam te ver+DoorJo- I
anda;en,. en dien- veruititekenden hoek , han dett I
in-zyne mal, Cabo de Boa Efperanea- of200 ^ I
-t Hoofd der Goede Hoppy te noemen,,naamt I
welken naam' hy . ook zedert^: tot heden
toe, behouden heeft. ; ’
::.Konir^ Johan dän hier:by öiet beruilen-
de, maar-veritaande , datajle de koilelyke
waaren, die uit Indien en Arabien quamenj,
Koning^ men, meeit door de Mohhammedanen,
johan en Joden, voor een geringe prys opge-
kogt, en door de golf vanPeriien in Sy-
Ien, omrien, o f door ’tRoode meir naar Suez,
door eengn met de Cafilas , ofKaravaanen, verder
P*® naar Alexandryen, en van beide die lan-
£%0ft- den met een ongemeene winit na alle an-
indien tedere ryken enlandfchappen gevoertwier-
geraken. den, oordeelde , dat hy dien Voordefeligen
handel , door alle bedenkelyke middelen
in zynryk behoorde over tebrengen, en
alzoo te gelyk , de vyanden zyn&Geloofs
vari die uitnemendewinften beroovende,
een weg te zoeken, om het Ware Ge-
loof, terplaatze daar ’tnoit geweeft was,
in te voeren, en, daar het te voren wel
geweeil, doch door de tyd en de bedorve
eeuwen zeer verbaitert was , tot zyn oude
zuiverheid te brengen.
Voomamentlyk was zyn oog op de landen
van den keizer der Abyffinen gevallen,
van welken hy al overlahg vemomen had,
dathyChriftus'kende, en volgens de wyze
van zyn land eerbiedig diende; maar dat
hy ondertuflehen ook in veele deelen yan
de Leere derRoomicheKerke verfchilde. I
Zyn voomemen was dan om te zien,
o f hy dien voril met de Roomiche Kerk
niet vereenigen, en door zyn wyduitge-
llrekt beitier, en hulpe, niet een nader
toegang tot de Indiiche koningen , en den
handel met de zelve, vinden kon.
Hier toe heeft hy vericheide Mannen
to^var-^ ^b^^kt 5 doch heeft de eerfte, door on-
fcheide künde in de daar toevereiiehte taalen, en
Mannen de moejelyfcheid van die onderneming,
afgefchrikt, onverrigter zaake van Jeru-
falem weer t’huis gekregen.
. Eindelyk nogtans vond hy onder zyn
MPkter^igen vo^ bequame Mannen, zeer
Govillaan ervaren in d’Arabifche taal , te weten,
en Alfon- Pieter Covillaan en Alfonfus Paiva , welke
liis Paiva. hy belafte, om malkanderen in allen deelen
, tot uitvorichingyan de zaaken , hem
aanbevolen, te helpen, en, des noods,
ook malkanderen daar in te vervangen.
De reden nu , waarom hy hen nenen
zond, was, om, by hunne reize door
Egypten, en ’t land der Abyffinen, en
yan daar over ’tRoode meir, na te vor-
fchen, of men van daar niet in de groote
en openbaare zee, enzoovorder niet al-
leen aan Cabo di Boa Efperan^a , maar byzonder,
o f men van daar ook nietgemak-
kelyker in Ooitindien komen kon.
. Met die laftvertrokken die twee Mannen
naar Alexandryen, van daar alskoop-
lieden gekleed, naarCairo, en quamen,
m vericheide iteden gezien te hebben,
eindelyk te Aden, een ftadt op den hoek
van ’t Roode meir , 'of even binnen de
Zelve, gelegen, en zeer bekent. -
Daar fcheiden zy , na de gefchenken
gedeelt te hebben, van een, metvoorne-
men en veriprek, dat Paiva naar Abyffinien,
en Covillaan rmx Indien, de reize
voortzetten , en de een den anderen pp
een beft«nde tyd te Mcmfis, ofCairo,
weer vipden zou.
Paiva quam, eer hv de hoofüftadt. der Paiva
Abyffinen, o f daar de koning zyn Hof komt
houd, naderen kon, te fterven i määrfterven.
een geheel anderen uitflag had de reize van
Covtllaan. Hy quam zeer gelukkig de c^yflj^n
eerfte m Indien, zag daar veele fteden enge^|t:
havens , nam op alles een nette opmerking,
hielt ook daar van een dagregiiter, ;
teekende ( ’tgeen *t befte van allen waä )
deyoornaamfte iteden en zeehavens, by-
zonder die van Goa, Calicut, Coetsjien
en andere, zeer fraai, in bun nette leg-
ging en ftrekking , in een Zefekaart af,
me nem koning Johan ten dien einde mede
gegeven had.
Hier van daan keerde h y , längs deZynever»
Golf van Perfien, en de Arabifche Ruft, ri^üngen
weer naar Africa» itevende-boven den uit- pP®
llekenden hoek, in ’t gemeen Cabo de Gü- gen^-'
ardafu genaamt , quam d’allereerfte van|aar,
de Portugeezen te Mozambique, (na zom-
ririger onzekere gedagten met Salmaßus ,Hy ziec
by de Ouden Prafum promonforium ge- *llereerft
naamt , hoewel andere kaap de Goede qUe^Me-
Hope daar voor houden) 'tgeen hy netühä^en
vens Melinde, Quiloa, (dat- "pojjius voor andere
’t Prafum promontörium houd) eh andere
ryken, daar ontrent gelegen, naukeurig
afteekende j vervolgde zyn r-eize tot Zofa-
la, daar hy, zoo door vericheide zeekun-
digen, als door andere Ware merkteeke-
nen , ten deele uit de gelykheid van de
verw en ;het hair der inwoonders ald^ar,
veniam, dat di^land aaji dat van Cabo de
Boa Efperan$a vait, en alzoo eeri middel
uitgevondenwas, om längs het zelve ge-
makkelyk in IpcUeri te geräken. . , -
Dit alles tot zyn genpegen uitgeyorft, - ; •
en ontdekt hebbende, begäf hy zieh weer
naarMenjphis o f Cairo, op de befremde
tyd , maar hoorde daar , tot zyn droef-
heid, dat Paiva in ’t begin van zyn reize
overleden was. .
Niet tegenftaande hem dit geweldig
veriloeg, en hy groot verlangen na zyn
vaderlandhad, beiloot hy nogtans, zieh
den lall van koning Johan, eil zyn brandende
begeerte, om nader kenms van de
Abyffinifche zaaken te krygen, te binnen
brengende, ook de reize derwaarts teon-
dememen.
Voor zyn Vertrek evenwel gaf hy ko- Zend
ning Johan by gefchrifbe kennis van de Afteeke^
dood van Paiva, en van al zyne ontdek- ningen
kingen, zoo in Indien, als van de ryken na rom*.
in ae Ooiterzee tot Zofala toe, gedaan,8^*
zond zyne afteekeningen over , en voegde
daar by , dat hy beiloten faäd naar Abys-
finien te gaan , en , na verrietirig van
zaaken , den koning Zelf in perfoon van
•alles verflag te komen doen.
M