t í a B E S C H R Y V I N G d é r .
Indien de E. Compagnie met eenige van
de voorfz: Natien in vyandfçbap geraakte,
tegen zodanigen zal hy Heer Konjpg, en
de Grooten zig ook vyand moeten verklären
, ende gehouden: zyñ tot afbreuk van
mzodanigen, als het-hiçr ornen omirent te doen
i s , aile hulpe en byfiand toe te brengen,
Zonder dat by zal vermögen met de zulken
af zonderlyk van vrede te bandelen , veel
min met de zelven eenige Alliantie te flui-
ten, waar tegen z i g de E. Compagnie ook
v er bini, en belooft met al zulke vyanden tot
geen ver bond van vrede. te zullen kamen,
ten zy wel gedagte Koning met aile zyne
landen , en onderdanen , daar in begrepen
worden.
Indien*t geviel, dat van de eene of de andere
zyde tot den gemelden Heer Koning)
en zyn Landzaten, eenige Gezanten af-
quamen van Vorften, waar mede de Com-1
pagnie in vyandfçbap ware, zo zal hy gehouden
zyn y en beloofd mit s dezen de zelve
niet te verbergen , of bun vlugtén te fàcili-
teren, veel min conniveren j wyders verklären
opgenoemde Heer Koning, en zyne
' Grooten, zieh zelven hunne Landen, en
onderdanen te ftellen en voor te dragen in
banden en onder de beicherming van de
Compagnie> de zeîve. mits dezen erkennende
voor hunnen Schuts- en Befcherm-hecr,
ja zodanig, dat of het t'eeniger tyd quam te
gebeuren, dat eenige Europiaanfche, of
Indiaanfche Natien , met of tegen bun dank,
begeerden, of poôgden poflêflje , ofbezitting
in eenige hunner Landen te nemen, Compagnie,
zonder de allerminfte contradibfcie
van ternani dat-zelve zal vermögen te hinderen
, verbieden, en voor komen , even zo
als in bare vrye eigen Landen, geen ander
toebehoorende, en in welken gevallen wy by
dezen verklären de zelve in zulken eigendom
de Compagnie toe te behooren, gelyk wy
ook met al ons vermögen en magt die nevens
de Compagnie zodanig beloven te bewaren.
. Ende op dat in deze goede overeenkoming,
en in dit eeuwigdurend verbond, tuffchen
den Koning , en de Generale Compagnie
opgeregt, ten eenigen tyde by verßerf of ander
fins geen febeuring, breuk, of ver weidering
mögt opkomen, zo is verfpröoken en ge-
accordeert, dat by ? verßerf van Hoog-
gemelden Koning ( dien God de Heere een
langdurig leven gunne) de Ryx - Grooten
geen Succefleurs /o/ de kroone zullen vermögen
vaft te ft eilen , zonder\ toeftemming
en medeadvysvan de Compagnie, dat is te
verftaan van, den genen , die wegens de
Compagnie als dan hier zal Prefideren,
alzo de Compagnie door dit Contraót word
. ingelaten tot een Lid, en mede genoot in de
Tidorefche Ryx-Regering.
Zobet de Compagniçgoeddunkt, zal zy
tot bare meerder verzekering van dit Con-
trabt , en zonder eenig tegenfpreken mögen
vorderen zodanige perfoonen van ßanzien om
tot Oflagiers aan 7 kafteel, zo lang als 7
mdiggeagt word, te Reíidercn , als dan
de zaak komt te vereijfchen, behoudtns dat
de zodanigen door of van wegen de Compagnie
in bun gelove niet geturbeert j maar
allentbalven wel en beboorlyk - getrablcert
zullen worden.
Het zal de Compagnie vryftaan, allerwegen
daar zy 7 zal komen goed te vinden,
in de Territorien van £*/Tidorees gebied
te exftrueren zulke vaftigheden, als in ty-
den en wylen vereifebt mogten worden, en
ook de zelve weder in te trekken, na gelegen-
herd van tyd, [en zaken.
. O f 7 gebeurde, dat eenige Èuropiaanzç of
Inlandfe Compagnies dienaaren, vry-boy*
; gers, Mardykers, flaven, of andere onder-
r danen van di' E. Compagnie , om eenige
\ begane misdaad , of andere duivelze boos-
herd, zig van onder deCompagnieonttrekken,
en op de vlugt begeven mogten , zulke, indien
zy komen onder da Tidorcefche Jurifdibtie,
zullentefftondgevat, ehhieraàn V Kaitecl
in verzekering gebragt worden 5 dog zo eenige
Tidoreezen , contrarie deeden, en zo
eenen quamen te verbergen , of te verzwyr
gen, zullen Zy daar over ftrafbaar zyn,
en niet verfchoont mögen worden.
Ook eh zullen geen Hollanders, of andere
Ùìemren der E. Compagnie tot de Tido-
rèzen overkomende, om het Chriften-
geioof a f te gaan, en de Wet van Mahomet
aan te nemen, geenzins mögen aange-
I nomen, verzwegen, ge her bergt, ofverfebo-
ilen, maar aanßonds avergeleverd moeten
worden op peene van zw'are firaffen, zo
eenige der Tidorezen onderdanen contrarie
dezen quamen te doen, en'&a, weder van
: Compagnies zyde. ^ ;
eenige dienaaren, of onderdanen von
de Compagnie, door die van Tidore quamen
beledigt, ver kort, of arider zins mis handelt
te worden, zo zullen de Compagnies Offi-
cieren de zelve vermögen in de yfers te fiui-
ten, ont aan den Koning van Tidore daar
van kennis te geven , wanneer door zyn
Hoogheid Gecommittecrden gefielt zullen
worden, om de zaaken te examinerçq,
en daar over de welverdiende firaffen in 't
werk te ftellen. , Indien weder eenige- Ti-
dorezen van 's Compagnies dienaaren., of
onderdanen benadeelt, of mish and eit quamen
te worden , die ' zullen ook mögen ge-
apprehendeert , maar voorts ten eerften
aan de Heer Prefident moeten overgelevert
worden, wanneer zy dan mede hun wel-
verdiende
M O L U C C O S. ' n i
verditnde firaf na hevinding van de zaak
niet zullen ontgaan,
Om goede con fiderai ien is mede verflaàn 3
ende befproken, dat de Papoefe eilanden ,
voor zo verre die onder de gehoorzaambeid
van den Koning van Tidore referieren,
alleen door zyne- anderdaaneri zullen bevaren
Wörden, behoudens dat hy Heer Koning; ook
belooft, en aanneemt, indien de Compagnie
t'einiger tyd van ginder een party flaven, of
ietwés anders, quam te begeeren , -by die
door de zynen voOY de Compagnie zal moeten
laten bandelen , zonder daar aan eenig
voördeil te doen, gelyk het ook de Compagnie
zal vry ft aan, hären dien ft of de ge-
meene zaaken zuix vereifchende , dérwaarts
met bare fchepen bezending te doen, dog niet
zonder kennis en kondfehap van den Kö-
« fa g j jg
worden , behalven nog ¿fe reílitutie der goe-
deren, die men bevinden zal door hen ge-
rooft te zyn.
Aldus geconträbteert, overeengekomen,
en ver dragen, mitsgaders op de Mahömer
taanfehe wyze befworen in't KaiteelOran-
gie, op IVlaleyo, den 2pften Maart in ’t
jaar,,i66y.l>y voorfz: Heer Koning, ge-
ajftßeert we/ Bauonaifie, Ryx-Hhoekonv,
Kimclaha Daauw van Sao Siva , Kabul
Kimelaha van Togalika, Soefoefoe, Ki-
melaha van Motir, of Pottebakker, A li,
Kimelaha van Tommewaak , Jegoena,
Kimelaha van Tàma, Idi, Sengadji K imelaha
van Taloa, ook met een reprefen-
terende de prefentie van den Goegoegoe,
Jau Jau A li, Toelo , Capitein Laöet i
Sengadji *&<*» Marieko , Sohatia Caljoc-
ba, Sengadji van. Maroëco, Soyatay
Doeco Kimelaha van Tómaidi, voorts
nog alle de andere Grooten om indifpofitie,
I en andere ongelegenheid, niet hebbende können
herwaarts komen, en van wegen de
Compagnie door <&« Superintendent, ten
overßaan en bywezen van den Prefident,
Maximiliaan de Jong , den opper-koop-
man, Dankaart van der Straaten, enden
Capitei», Chriftiaan Poleman, Onder ft ond ,
gecollationeert, accordeert, in 't Kafteel
Orangie Ultimo Maart 166j. JVas getee-
kent, Abraham Gabbema, Secretaris. -
Buiten dit Contraâ: vind. ik , dat de
Heer Commiflaris,, Dirk de Haas ook
nog een verbond in ’tjaar i 5po (zo bÿ
fchryven harer Edelheden van den iy^ea
February dés zelven jaars Jftykt) met dien
vofft gemaakt heeft, :’tgeen waarfchyne-
lyk een verriieuwing van dit oude , met
eenige nieuwe bepalingen , geweeft is.
Deze inhalende en ongemakkelyke
vorft had ook al menigmaal , na ’t makeri
van dit Contrabt, eifch op de dorpen
Rarakit, Quaus, en Werinama, op Ceram,
gemaakt} dog hare Edfelhedenfchre-
ven den I4<ien Jannaiy in ’tjaar 1671 aan
die van Ternate, dat het zeer goed was,
dat hy toen bekende op de zelve niet te
zeggen te hebben, gelyk zy .hun genoe-
gen daar over by nader fchryven van den
i iden January in ’tjaar 1673 betoonden,
De vaart op Mangindanao, en andere
eilanden^ dat uit gelegen, zal zoodanig als
tot nog toe, en zonder den eenen ofden anderen
van onze Geallieerden te préjüdice-
ren, mögen onderhouden worden, zo lang
de Compagnie daar in voor zieh en den
gemeenen welßand niet nadeeligs oordeelt te
refideren, en waarom het ook de Compagnie
zal vry ft aan, indien 't haar noodig
dunkt, en zodánig ten goede verftaan word
te behooren, de zelve te verbieden , ende te
doen nalaten.
p Maar na Amböiöa, Banda, enalle an-
„ '¿ ^ Territorien onder de gehoorzaambeid
Van de Compagnie*: ook na Boeton, Ma-
«affar , Timor, ‘enz-. Bima, de Javaànfche
Kufl¡3 Bantam , eôz. en zullen de Tido-
M rezen geene bezending doen , of derwaärts
§ henen met hunnevaartuigenvaren mögen, ten
-zy OTíí exprefle licentie van de Compagnie.
J r"Aangezien <fePapoewen, door hun Con-
j ■ tinueel rooven, verfcheide oneenigheden nu
en dan hebben komen te veroorzaken, zo
beeft ook de Koning belooft en aangenomen,
voor zo veel die onder zyn gehoorzaambeid
: forteren, daar in zodanige order te ftellen,
dat het na dezen niet meer en kome te ge-
fchieden, zynde ten dien einde voor eerß
verftaan,dat zy nergens zullen vermögen te vOrblyd ,dat deze zyne eifchen-’eenswaren
varen then om de landen,met de Compagnie
en Molukze Bondgenoten in vrundfehap
zynde, ook niet \ indien eenige daar van \
weder in vriendfehap afvielen, ten zy zy
- alvorens hier aan 't Kafteel van den Gouverneur
of Prefident, een Abbe van Li-
centie komen vorderen, gehouden blyvende,
wanneer zy van de Reize retourneren,
die alhier weder te reftitueren, en zullen
alle de genen , welke dezen contrari doen,
onvermydelyk met de dood moeten geftraft
tér nédergelegt , en hy eindelylc eens tot
reden en ftilftand gebragt, waarom zy
aan die van Ternate ook ordönneerden
den zelven wel verder met.-goede redenen,j.
dog zonder bedreigingen , ernftelyk tegen
te gaan. Egter klaagde de Heer
Padbruige by de Inftrubtie, die hy in ’t
jaar 1687 de Heer de Haas in Amboina
liet, dat die van Rarakit nog al met hem
heulden.
Hy