4 8 BE S C H R Y V I N G her
c ii des
zç lfs
man-
fdjap.
Limauw. •
hoek Tombor, ndvens eenige eilanden„
die wy reeds gemcld hebben * cqxloen,
eh die a f cn aan den Suid-hoek leggen,
20 zullen wy nu we£r van den Noord-
Sapgir hoek Sallimar a f (daar wy de befchry ving
nu verder van. dit eilandrSangir aan des zelfs Wcft-
«ndc zyde begonnen) aan de andere, o f de
zydebe- ^ft'^y^dfes eilands, onsberigt dies aan-
fchreven. gäandc'vervolgen.
Hetdorp Het eerfte dorp* dat ftien 6m dien
Matane, hoek in ’t Noord-Oöften ontmoet, is
Matane, dac aan ’t ryk van Candahar
grenft. Het plagt iri ’t jaar 1682. nog
maar een klein gehugtje te zyn, en maar
tien o f twaalf hüisgezinnen te hebben j
maar moet zedert merkelyk toegenomen
wezen, vermits het in ’t jaar 1707. wel
v y f höndferd en vyftig ingezetenen, en
hortderd en vyftig weerbare m-Annen had.
Het legt Zeer verftiakelyk , vermids het
twee takketa van een beek, die uit den
berg van Saban vloeit, tot zyn gebruik
heeft, die ’t zelve als tot een zeer aan-
genaam eiland je maken, waar aan om-
trent honderd Klappus-boomen met hun-
nen lommer een fraci ileraad geven.
Men plagt dp het verwoeft Limauw
een grdot getal van deze boomen te hebben,
dog aahgezien die door de mein-
eedige opftand dezer ingfezeteneh uitge-
Toeia, en die landeryen dus bnder de
E. Maatichappy gekomen zyn, zo zou
*t beft wezen dit Limauw, aangezien het
veel goede Sagoe-boomeh heeft 4 by een
Üiöuwe Sabanfche verpagting, te gelyk
met Saban , maar met die voorwaarde,
van dat de Pagter gehouden zal wezen
jaarlyks daar duizend jonge Cocos, o f
Klappus-boompkens aan te planten, te
verpagten.
Dit zoü daaröm te Wenfchelykef wezen,
om hefc dän bv verloop van tyd
tegen Matane (was het mogelyk) te
verruilen, en daar door veel moeielyk-
heden met den zee-voogd Gingang, die
eigentlyk in den bogt van Boetoewan
te huis behoorende; maar door een huwelyk
daar al mede ingedrongen, en niet
alleen meefter iri dit dorp, maar zelf 00k
in Taboecan is, voor te komen.
Dit dorp Matane behoort tot het ryk
van den Konihg van Taboecan.
Omtrent drie quart myl Suidelyker
op heeft men het dorp Saban, tuflehen
E n wat
da ar ve
eifcht
wörd.
Ondcr
wie dit
taae ftaat! het Welke en Matane, omtrent een quar-
• tier myls Vandewal, in ’t Noord-Ooft
ten Noorden het eiladd-Lipang, gelyk
’t eiland Caboe-Loefoe vlak tegen over
Saban omtrent anderhalf myl van den
w a l, omtrent in het Noord-Noord-
Ooften, legt.
Hetdorp Dit dorp Saban ftaat na onder den
als tegen ’t gebergte: op , ftaan , en S S t
ichoon zy zieh zelvevry wel voortplan- by, mits.
ten, zo zou men, by nadere verpagting fiaders
van ’t bofeh aldaar ’er wel by können or?dc,r.
bedingen , dat de Pagter 00k hier zoda- iS»t.
nigen getal van ionge Klappus-boomeh,
als men ’er oördeelde tot .herftelling van
nooden te zyn, jaarlyks.zou moeten aan-
planten.
Niet wel een en een quart,myl van Nee-
Saban heeft men een dofp, Negri BahroeJ BahxoCi
dat is , ’t Nieuw Dorp, genaamd.
Hob veel ingezetenen hier , o f op Saban
zyn, kan ik niet net zeggeny maar
gelyk Saban onder Taroenä reeds öpge-
bragt is, alzo zuUen;;wy dit. dorp, onder
Taboecan ( daar ’t naaft onder fchynt te
ftaan ) opbrengen.
Tuflehen dit Negri Bahroc , en het Eilanden
dorp Taboekan, daar wy öok vah ouds tuflehen
af, een Logib plegen te hebben, en nog Ncgri;
hebben, en daar 00k anker-grond is, leg- »
gen af en aan den wal, wat Zuid-Zuid* boekan.
Ooft op, en op een rei ( zoalmeeft Zuid-
Ooftelyker) de eilanden, Batoe, Wingko,
Noefla, Toghan,: en Boekit, het. eerfte
een, het tweedeeeneneenhalf,. het vierde*
en vyfdeby na twee mylen jen het tweedb
omtrent een half myl van den wal. Het
eiland Noefla legt een weinig be-Noorden
Taboekan* dog ’t eiland Boekit wat bui-
tbn Noeflä ’s Zuid-hoek vlak ’er vqor.
Het dorp Taboekan is de hoofd-plaats, Het dorp
en zetel dezes Konings, die wel de mag- Taboe~.
tigfte der Sangircefche Köningen, dög kan*
wel de minfte in gezag, en zeer fläp in
zyn regeering is. Gelyk zyn onderdaanen
hier door zeer ongebonden, baldadig, 00k
zeer wild en woeft van leven, en weer-
barftig zyn , alzo heeft zyn Kapitein
Laoet, o f zee-voogd , Gingang hier veel
meer dan hy te zeggen.- %
Het is een algemeene misflag van al de
Köningen, zo op deze eilanden, als op
de ganfehe kuft van Celebes,dat die„vor- En des
ften ’er eere inftellen, om ieder. zyne on- 2e*fs Kö-
derdaanen op het zagtfte te regieren, de- f f j^
wyl ieder van fien by zyn volk maar een
goeden naam , van dat hy een zagt en
medegaande regent is, zoekt te hebben-}
maar deze vorft (immersdiein ’t jaar 1682,
en lang ’er na nog, regeerde) en dit Taboekan,
overtreft al de andere.
Zyn naam was, Marcus Francifcus La-
lero , die ’er toen nog niet lang Koning
gewbeft was. Hy was loom, ien vadiig,
omtrent alles by na onvcrlchillende,- uit-
genomen, dat hy een groot overfpeelder,
en aan die zonde geheel en al overgege-
ven was.
Van het gedrag en den aart van dezen
vorft quam in ’t jaar id 8 f , opden eerften
Saban, en-Koning van Taröena , en hebft Veel Tanuari-, dit volgende beriet uit Terna-
deeiJan- I ____ 1_____ j-Klappus-boomen, di e, zo 1l_än_g_sn f_tr_a_nd1 i| te i• rr. 0 ®
B y
M Q L U C C O S.
Verhaal By cen Ä lR Ä 660 Miflive van den
wn ’t Heer Lobs, van den : 3often Juli van ’t jaar
gedrag 16S4.it bleek, dat Marcus Lalero, Koning
van Mar- — -
Taboekan.
van Taboekan, met voordagt in Temate
ro! Ko- gekomen was, om des landvoogds aange-
ningvan zigt te zien.
Buiten dien was Vr onmin tuflehen zyn
Hoogheid, en de dogter. des Koning’s
van Candahar, de Princes Lorolabo, ’t geen
00k de wezentlyke oorzaak van zyn kbmft
daar was.
Hy ( Marcus) had nog een Broeder,
Bangkal genaamt, gehad. En hun beider
vader beloofde Marcus, nog klein zynde,
aan de Princes, Lorolabo, en Bangkal aan
zekere Princes, Salontingo ,: te geven,
Marcus nu had van jongs af al geen
genegenheid voor de Princes Lorolabo, en
was reeds zo gemeenzaam met de Princes
Salontingo, dat zy door weder-zydze genegenheid
na èenige tyd bezwangert
wierd : niet tegenftaande het welke de
yader die Princes aan zyn jongften zoon ,
Bangkal, op zyn Mohhammedaans trou-
wen deedt.
Ondertuflchen' quam Bangkal te over-
lyden} waar op de eerfte liefde tuflehen
haar en haar eerfte vryer weder wortelen
fchoot , zo dat zy als man en vrouw
leefden.
Ondertuflchen ging, de, Caiidahareiche
Princes mede een onbetamelyke gang,
hebbende nu met den eenen, en dan met
den anderen, té doen.
De Koning, Marcus Lalero, nu Chriften
Zynde, en de Candaharefche Princes bit-
ter Moorich,, zo bid. hy U Ed. Hoog
Agtb. ootmoedig, dit' eerfte gedwongen
huwelyk (een Toteriha, nu t’eenemaal
by de E. Maatichappy verboden ) te ver-
nietigen, en deze zyne Lieffte, by welke
hy al verfcheide kinderen heeft, hem
toe te ftaan, en zal hy dan eerft regt zyn
Koninklyke magt in ’t voorftaan van
fchool en kerk naar behooren können in ’t
werk ftellen} zeggende, zonder die Princes
niet te können leven.
Hierop hebben„wv?!gevoelenvanden
Eerw. D. de Leeww ingenomen, die ons
gezegt heeft:, dat de zaak zo lag, en dat
zyn Eerw: geen zwarigheid in de zelve
zag} hoewel hy beft oordeelde, die zaak
eerft aan Uw Hoog Edelhcden voor te
dragen j waar mede wy (zegt de Heer
Met ver- bsk& ons verdragen, te meer, alzo de
zock dat Princes Lorolabo ons onlangs gefchreven
haarEdel- heeft, dat haar Hoogheid beft oordeelde
heden rfl ^ huwe1ly1k. t ufrlre h1 en 1h aar,e—n dj e—n vKo—ni:n—g,
huwdyk Marcus Lalero te breken, als zy malkan-
deren maar verftaan kqnden omtr,ent het
gene Lalero gezegt word van haar te
hebben.
Omtrent welke zake wy dan Uw Ed. Ed.
lpoedige bepaling en afdoeningverzoeken,
I . D e e l .
huwelyk
vernietigenen’t
laatße
goedkeuren,
wilden.
. Over dit geval nu wierd by de Hööge
regeering het gevoelen van den Batavi-
ichen kerken-raad verzogt.
Den 22ften Januari vond^ de kerken- Haar
raad goed.:, aivorens o o r d c e l t e g e v e n , Edelh^
nader opening van deze zaak aan de Heer Verze^ten
Direiteur (o f Opper-beftierdcr van den hier over
handel der E. Maatichappy in ganfeh ln- 't oordeel
dien) Antoni Hur dt, teverzoeken. Batavi"
Den 2 f ften der zelver maand bleek in fchen
vergadering, dat de Heer Hur dt zeide, kerken«
geen nader licht hier omtrent te können raa4*
geven} dog dat, 20 de kerken-raad ee-
riige,zwarighedenhad, men die, van hen
opgegeven zynde, naar, Temate om nader
opening zou moeten overzenden.
Waar op dan beiloten is deze Dubia, o f
Gravamina, aan haare Edelheden op te
gevem:,:_.
1. O f Marcus Lalero een, o f meer kin- Die •
deren by de Princes^ Salontingo, voor haar
huwelyk met den Prins Bangkal, had. doct.
2. O f die nog leefden.
3. O f Lalero, na Salontingo bezWaft-
gert te hebben, met Lorolabo getrouwt is.
4. O f hy toen, Moorich , o f Chriften
was.
y. O f dit huwelyk met, o f tegen, zyn
zin was.
6. O f hy Lorolabo bekent, eri
7. O f hy van haar oit kinderen gchad,
heeft.
8. O f die nog leven, ö f niet. :
p. O f Bangkal met Salontingo, na häre
bezwangering, .trouwde, of niet.
10. O f hy met haar'tröuwde voor, o f
na hare verlofling.
11. O f ’t zyn zin was, met haar te
trouwen, o f niet. -
,12. O f Bangkal Salontingo oit bekent
heeft, en o f zy oit kinderen hadden, en
o f ’er nog leven.
13. O f Salontingo nu Moorich , o f
Chriften. is.
14. Zy verzogten 00k het gevoelen van
T). De Leeunv, zo als hy dat aan de Heer
\Lobs opgegeven had.
In ’tjaar 1687, den zyften Januari bleek,-
dat nu gezien was de verklaring van D. De
Leeuw over de veertien poinören van den
Koning van Taboekan by den kerken-
raad van Batavia den 2 yften J anuari in’ t jaar
168 y opgeftelt, welke zy bevonden zeer
te verfchillen van die van de regeering
van Terriate van den soften Juli in ’tjaar
1684^ aan haar Ed. Ed. övergezonden.
En alzo hen bleek, dat Marcus Lalero,
Koning van Taboekan, met de Princes:
Lorolabo getrouwt was, cn zy beiden-
tot het Chriftendom overgegaahi; waren,
gelyk 00k zyn broeder Bangkal,
met de Princes Lolenfego, hier vooren Salontingo
genaamt, getrouwt, beide Chrif-
tenen geworden waren, zo is het, dat
G deze