op Maleyo overgekomen was, heeft des 167 6.
namiddags den Duitfchen dienft gedaan. Heer
. i Den Öden dito bebben wy niederem Hurdt,en
Kerken-raadt gehouden, waar in ik bet Y*n D.
ampt van Prefes, en D. Durant Van nt’
Scriba bekleedde, bebben eenen nieuwen En in-
Oudcrling, en een iiieuwen Diaken, voering
verhören, en op alies, V geen tot ßigtinge
van Gods kerke Monde dienen % goede order hier.
gefielt , en de kerken-order van Amboina,
(zoo veel applicabel) in de kerke van
Ternate ingevoerd, en van de kerken-
handclingen aan den Ed. Agtb. Heer,
Gouverneur Hurdt rapport gedaanx dat
zyn Ed . zieh viel heeft laten gevatten.
Den 1 iden heeft D. Dorant zoo VOor als
namiddaags den Predik - dienft waarge•
nomen.
Den 18de» dito hebbe ik vcormidd'ags
in V Hollands gepredikt, en D. Durant
des namiddaags den Maleitfchen dienft
1676. 'verzagten 00k die van den KerkCn-raadt,
dat tk toeb eenigen tyd lang wilde by ben,
ende de gemeinte blyven, om Godes heilig
Woord te verkündigen, en bet vervallene,
zoo veele mogelyken was, te helpen op-
-fljg n rechten.
Den löden dito bebbe ik des voormid-
daags in bet Duits, en des namiddaags in
bet Maleits gepredikt, en bet H. Avond-
xnaal afgekondigp.
Den. i;8dcn bebbe ik , neffens den Oudcr-
lin g , Mr. Anthoni Kramers, de Lede-
maten der gemeinte aan de tafel des Heeren
gaan nodigen.
Den zißen dito bebbe ik in de kerke de
voorbereiding-, en proef-predikatiegi<Ä*ö».
Den zjften dito, bebbe ik des morgens
in bet Neerlands gepredikt y bet H. Avond-
maal aan vyfenvyftig perzöonen bedient,
en des naarmiddaags den Maleitfchen dienfi
gedaan.
Den zyflen dito hebbe ik neffens een
Ouderling builen .¿r/ Fort de fchoole -
bezogty die^heel'{ober en flegt Was ? al2d
ik daar niet meer dan twaalf kinderen bc-
vond te wezen, waar van maar zes de
Aldegonde vragen, en de andere zes de
Gebeden leer den, die, ondervraagt, niet
veel wißen te antwoorden.
Den joften dito bebbe ik des voormid-
daags den Duitfchen ende des nademiddaags
den Maleitfchen Godsdienft gedaan.
Septem- D en September heb ik zoo den
ber. Duitfchen als den Maleitfchen dienft ge-
daan.
2yne Den 8ßen dito ben ik in de pölityke
verrich- vergaderinge binnen geßaan, verzoekende
tingen. van haar E. E. Agtbaarheden, dat zy
my doch geliefden te dimitteeren , om naar
Manado, Tagulanda, en Sangir te reizen
y om völgens myne commune aldaar
mynen opgeleiden dienft te verrigten, te
meer, alzoo de Mouflon, haaft mogte körnen
te veränderen, en ik dan die reize
niet wel en zoude können krygeny waar op
my van den Prefident en Gezaghebber
wierde geantwoordt, dat ik noch eenigen
tydt moeftc blyven, en dat men de reize na
Manado ten allen tyden konde bekomen.
Den 13 den dito hebbe ik weder zoo den
Maleitfchen, als den Duitfchen Göds-
dienft gedaan.
Den ipden dito bebben wy weder om
Kerken-raadt gehouden. De a£ten der
zelver zyn in bet Kerken-boek inge-
fchreven.
Den zoßen hebbe ik weder om Zoo den
Duitfchen als Maleitfchen dienft gedaan.
Den zyfcn bebbe weder voormiddaags
Duitfch gepredikt, en des nademiddaags
den Maleitfchen dienft gedaan.
Den 4den hebbe ik des voormiddaags
0 cr* Duitfch gepredikt y en D. Durant, die met
nulte Ed. -Agtb. Heer Gouverneur Hurdt
Den ziftcn Oktober ben ik met Sinjr.
Dirk de Ghein , en 'den E. Secretaris,
Andries Olofs, en den Krank-bezoeker
Adriaan de Jongh, aan boort van bet
Fluit-fehip de Helena gegaan , om onze
reite naar Manado té veroörderen, en
hebbe op die reize allé Sondagen den Pre-
dikdienft wel waargenomen.
Den öden zyti'wy o/>Manado al te ta rnen
wel en gezond gearriveert.
Den 8ßcn dito hebbe ik voormtddags
den Duitfchen Predikdienft verrigt, en
tweé perZooden getrouwdy en des naar-
middags den Maleitfchen dienft gedaan,
en zeS kinderen gedoopt.
Den pdeh dito bebben wy de fchoole
fevifîteért, die wy in een redelyken ftand
ebben bevondeny de ou de luiden en vol-
waffene bebben wy in de fondamenten der
Çhriftelyke religie onderzogt, die meeren-
deels goede beginzelen van de¿jeenniffe
Ôodts bitoonden te bebben V bebben 00k de
zelvt ernftlyken aangemäand, tot neerftig-
beit in die dingen1 aie God den Heere, en
hunne eigene zaligheit, betreffen, Wy hebben
00k den Krank-bezoeker, Adriaan
de Jong, ende de Schoolmeefters , de
kerk-order voorgeleezen -, ende ter band
gefteldy en tot vlytigheit in bunnen dienft
Vermaant.
Den 11 den dito zyn wy weder om fz e il
gegaan y bm onze reize naar Sangir te ver-
vorderen.
Den zjften dito zyn wy op bet eiland
Sangir in de Negry Taroena al te zamen
gelukkig en gezond gearri veert, en bebben
op den zpften dito aldaar gepredikt j
en eenendertig kinderen, en acht vofwaf-
fcnen, aldaar gedoopt.
Den zden Décembcr bebben wy in de
Negry Taroena de fchoole bezigtigdy en
daar in bevonden honderd vyftig kinderen,
D. Pere-
grinus
vertrek
na Manado.
November.
Zyne
verrich-
ting aldaar.
Bevind
de fchool,
en kerk,
hier re-
delyk.
Komt op
’t eiland
Sangir.
December.
i<5j6. en waren de abfenten, volgens de getuigl-
Zyne be- ttiffe des Konings van Taroena, ende des
vinding Schoolmeefters ,' 00k mg wel zo veel.
f«* ole ^eeze fchoole was niet een Cateop
Ta- chifmus te vinden, daar was 00k niet een
roena, en difcipel, die daar eenige kenniffe van had-
Calon- de y om een vraage daar uit te beantwoor-
8an‘ den. Daar waren noch zommige Aldegon*
des Vraag-boeken, die veele noch redelyken
wel wißen te beantwoorden-, 00k waren
daar zommige Geneies, en Caipari Wil-
tens, daar in de kinderen leer den leezenf
en veele daar in redelyken badden toegeno-
meny veele konden de Gebeden, ende de
v y f Hoofdftukken der Chriftelyke Religie
van buiten.
Den yden dito hebbe ik in de Negry
Calongan (welke Negry me de onder den
Koning van Taroena behoort) gepredikt,
achtien kinderen, en twintig volwaflenen
gedoopt, en eenen meefter Henrik Tehou,
zynde, een van de Schoolmeefters van T aroena,
aldaar tot ordinair Schoolmeefter
gefielt y om aldaar de kerk- en fchool-
dienft als Schoolmeefter te bedienen.
Den öden dito heb ik weder op Taroena
gepredikt, en vyftien kinderen gedoopt.
ln deeze Negry worden alle avonden de
Avond-gebeden gedaan y en zynde kinderen,
en de volwaflenen, in de Hoofdftukken
der Keligie onderweezen.
Den 7<lcn dito zyn wy van Taroena
wederom aan boord gegaan om onze reize
naar Sjauw, en Tagulanda, voort te zettenj
dog alzoo wy, vermits contrarie fterke
wind en firoom, uit die Baei niet koften
geräken, ben ik^ den 13den dito {aan boord
des voormtddags gepredikt bebbende) van
boord in de Negry Taroena gegaan, en
heb des namiddags aldaar in bet Maleits
gepredikt, en vier kinderen gedoopt, en
wy zyn den ‘ zelfden dito des avonds de
voornoemde Baei uitgelaveert, om onze
reize en commiflie op Sjauw, en Tagulanda
, te vervorderen j maar alzoo wy
contrarie winden en ftroom kr egen, zyn wy
buiten bet eiland Sangir omgedreven,
konden 00k naderhand geene van de voornoemde
eilanden ( overmits de harde en fterke
contrarie ftroomen) aandoen ofte bezei-
leny maar zyn verre afgedreven tot bykans
aan Miau toe , en na veel moeiten en
zukkelen, niet zonder gebrek van kofty
zyn wy door de ftraat van Lembe geraakt,
InVaar ene^e ^en 3den January in ’/ jaar 1Ö77. we-
1677^ ¿er °P Manado gearriveert.
Janua- Den ioden dito hebbe ik op Manado
rius- des voormiddaags Duits, en des namiddags
Maleits gepredikt.
® Den 1 yden bebben de polityke Commif-
fariflen een Coracor naar Sjauw afgevaar-
digt, om den brief van den Agtb. Heer
Gouverneur Anthoni Hurdt aan den
Spaanfchen Kapitein aldaar te behandigen,
en refcriptie daar op te verwachteb. By ,5 ^
deeze gelegenbeit hebbe ik ( alzoo ik zelve Laat na
doen ter tyd niet wel te pas was) den Krank- den ftaat
bezoeker, Adriaan de Jong, en meefter der kerk«
Henrik Sybrandtzen, mede naar Tagu-
landa oyergezondeny om naar den ftaat der Tagulau-s
kerken en fchoolen aldaar te verneemen, daver-
en my pertinent rapport daar van te doen$ nemcn*
die den iften February weder op Manado Fcbruary;
zyn gearriveert, ons te kennen gevende,
dat de kerken en fchoolen op Tagulanda y
gants en ten eenemaal vervallen waren, eri
dat op Minanga, zedert bet vertrek van
zalr. D. Montanus, en op Tagulanda »«
in den tyd van twee maanden, geheel geen
kerk- of fchool-dienft en was gopleegt9
noch eenigt openbare Gebeden ofte kerken-*
oeffeningen gedaan, gelyk uit de fchrifte-
lyke rapporten, en ’/ dag-regifter kange-
zien worden. De reden is9 om dat beide de
fchoolmeefters vreesden te zullen vermoort
worden.
Ik ben derhalven te Yade geworden, met
een Coracor naar Tagulanda over te fchep-
peny om den vervallen ftaat van de kerk en
fchoolen {zo veel my doenlyk is) te ber-
ftellen.
Den 8ßen February hebbe ik met mee- Zyrf
fter Henrik Sybrandzen met een Coracor Eerw*
van Manado naar Tagulanda onze reize
aangevangen, en zyn wy den izden dito vaarfop
naar veel moeiten 5i en niet zonder groot Tagulaa*’
perykel van te zullen vergaan, op Ta- da*
gulanda aangekomeny gingen noch op dien
zelfden dito in de fchoole, alwaar wy den
Schoolmeefter met elf kinderen bebben
gevonden.
Den 13 den dito bebben Wy de inwoon-
ders door den Maronhi laten aanzeggen ,
dat zy des anderen daagSy zynde Sondag ,
alle te~zeCmeh zouden in -d e kerke komen,
om de predikatie van Gods Woord aan te '
booren, en hunne kinderen ten doop te
brengen 3 bebben 00k den zelfden dito de
fchoole wederom bezigtigt, en daar in
tweeentwintig kinderen bevonden, die
gants weinig op de vraagftukken van de
Religie wiften te antwoorden.
Den I4<ien hebbe ik den Godsdienft op Zyöe
Tagulanda verrigt, en viererivyftig kin- verdere
deren gedoopt, de kerke was gepropt vol 'r.erri^?" ,
menfehen; ik bebbe hun, na de predikatie, in® cr’
aangezegty dat zy des W oensdaags daar
aan wederom zouden in de kerke komen,
om Gods Woord aan te booren, en dat zy
de refte van hunne ongedoopte kinderen zouden
ten doop br engen.
Den 1 fden hebbe ik met den Subilituit
Koning ofte Prefident, ende zy»i» raad,
vergaderinge gehouden, en hm afgevraagd ,
hoe en wat de oorzake was van bet deerlyke
vervallen der kerken en fchoolen, en van
den waaren Godsdienft, V welk was regel-
regt firydende tegen bet accoord, en ver-
E c e z bondt