I v i L Ü X
*S33* ' By zyn 'beftiering geraakte'n de Tema-
Hecricht taanlche zaaken tot geen meerrüft, dan
teer. zy tc voren geweeft waren i" Want door
ftrcDg. ,, gyn geftrenge rbgering, zo over demin- ’
deren als over de grooten, haalde hy ten
eerften den haat van velen , eri inzonder-
. , heit een onVerzettelyken wfok van de
Prinfen van den bloede, en van velen Uit
zynen raad, op zynen hals, waar op zy
maar na een bequame gelegenheit wagt-'
ten, om hem van den ryks-Sctel af te
ftooten.r--
De groo- Niet lang daar na viel ’er iets yöor,
ten xoc- r’t geen hen volkomen hun öogwit deed
ken hem hereiken. Eenige Soldaten waren u itd e ,
»fretten. boofü-vdting der PortUgeezen op roof
uitgegaan , die van deze en gene Terna-
Zeker taanen, niet genegen dit te dulden, op
v’oorval heeterdaad omgebragt waren. Fonfeca,
toe** ei**1 geh°ort hebbende, dat de Ternataanen,
genheit. zo vele van zyn volk hadden doödgeila-
: gen, vemam wat daar de oorzaak ar was.
De grooten onder de Ternataanen, die
dit ftreng heerichcn van Bobejat al over .
lang moede waren, en de gelegenheit,
om zieh van hem te ontüaan, äü zo
fchoon ziende, befchuldigderi eenparig
hunnen daar 'irr' t’eenemaal önndpzelöa'
Koning hier mede voor Fonfeca, vöegen-
de nog verfcheide andere lafteiirigen daar
by , om hein in allen deeleö by den Land-;
voogd-iwärt, en zo verdagt te mäkeri,;
dat zy hem daar door tot een ijpoedige,
afzetting van Bobejat mogten bewegen,
ponfeca Zo ras de grooten den Landvoogd dit
bciluit berigt gegeven hadden, twyfFelde hy riiet
B o h cjat a a n de w a a r h e i t , van ’t geen zy hem te
‘ T a b e r id j i ^e^ cn > m a a r befloot zörider verder
in. zyn) onderzoek, a a n f t o n d s hem v a n den t 'h r ö o n
plaats te te ftooten, en Taberidji in zyn p l a a t s te
z e t te n , follen.
Stryd D i t g in g eg te r f g e ly k men w e l denken
hier,over k a n ) z o ; gemakkelyk n ie t t o e w a n t
wffchen je h o o n Fonßca veele v an de grö o ten op
broedcß. 2y n b an d h a d , z o w as-Bobejat nogtans
* z o on tb lo o t van vrienden niet (gely fc
dwingelanden *cr t o g a lty d eenigen aan
hun moer houden, op w e lk e - z y Zieh
kön nen v erlaten) o f h y Was in f tä a t , öm
z ie h .d a a r , immers v o o r eenigen ty d ’,
h e v ig tegen te ftelletf.
Bohejat Taberidji, die ondertüflöhen door den
werd ver- Landvoogd zeer gedragen' wierd, ziende,
ilagen, dat dit met gemäk niet gaan Zbu , en dat
zyn broeder Bobejat Zieh in ftaat van
tegenweer fteße, bereidde zieh mede,
zo.’ fpoedig als hem mogelyk was, ten
oorlog, en taftte hem met een ontzäg-
chelyke magt, door een groot getal
Portugeezen oriderfteunt, zö voordeelig
aan, dat' hy hem, met al zynen aanhang
;:s~ *t ryk uitjoeg , :eri dworig- na Tidöre,
na dat hy omtrent maar een jaar geregeerd
had, te vlugten»
Dit verrigt zynde,.wierd Taberidji ^ ' £n
een zopn van Koning Bajang, by eene Tabetidji
zyner Byzitten gewonnen * weér °P phau^n*
nieuw door Fonfeca äls drie en twintigfte jaar 1533.
Koning van Ternate, in de plaats van den dric en
gevlugten Bobejat\ op ’t einde van ’t jaar
■r55- uifgeroepen, gelyk hy ook aan-
ftonds met het zelve bewind, als de vo- nate ge-'
rige Köningen, begon te regeren. maakt.
Deze voorßelling, fchoon aan eenige Onge-
grooten zeer aangenaam, beviel nogtans noegen
niet allen, en veci min de Ternataanfche
mindere onderdanen : Want fchoon zy 0ver *
den Koniiig om zyn ftrenge reeering Taberidji
haàtten , zo quam hun nogtans als een ^ **n-
grouwélyke zaak voor, dat z y , overlaft c Dg’
van de Portugeeiche Soldaten geleden,
en de zélve volgens hunne verdienfte met
de dood , volgens *c regt der Natie aan
allen tegen zulke rbovers. gemeeft, ge-
ftraft hebbende, nu haoren moeften, dat
men hunnen Koning, dien zy wiflietì
daar aan onichuldig te Zyn, met alleen
met de dood van deze Portugeezen bè-
ichuldigde, maar die daad nog daarenbo-
ven ( even, o f dat de Portugeezen buiten
eenige reden ,‘o f fchuld , overkomen was )
als een öioord, om hunnen Koning zo
vcel fwarter, en te mecr by zyn Natie
gehaäfc te maken, opgafj maar vooral
qüäm hen dit onvcrduwelyk voor," dat
men d^r uit reden nam, om den Koning
af te zetten, hem uit zyn ryk , zonder
zyn onderzaten daar eem over te hooren,
o f na de zaak te onderzoeken, als een
onwettig bezittcr, veragtelyk weg tc
jagén, eri Taberidji, even, or dat ami den
Portugeefchen Landvoogd ftond, in zyn
plaats te ftellcn.
Dit verbitterde heimelyk vcel Terna-
taarien tegen Fonfeca, die nem alles quaads
hier over toewenfehten. .
Hy had ook zedeit dien tyd tuet veel Misnoc-
rnft in zyn beftiering, ja zeit niet ;hi zyn gen van
gemoedj *t zy dat hem zyn géwilfè over PoJ"
aie , en aridere buiteniporige daden| te|e” e
knaàgde, ’t Zjr dat by Z5UÌ eigel? Volk, hem.
waar onder hy beipeurde dat hy veel
Vyanden had, niet al te veel vertroüde.
Vele vàri hen Ì die onrechtvaardig vbor-
by gègaan waren iii *t iriäken vari een .
Landvoogd, hadden zieh niet ontzien
henT bpenbaar te verwyten, dät?by de -■
vborriame oorzaak was van 'Péjeiraf?
onnbozele dóod,. diens bloed tegen herri
om wraak riep, dat ook hy oorzaak was
van ’t gevaar, waar in by ’t verlief van
dq hoofd-vefting ook hun aller lévens
byna geweeft waren, en eindblykaat hy
een onregtvaardig bezitter van ne Land-
voogdy, en op geen wett'ige wyzè daar
toe gekoren was, maar als hoofd der
oproermakers door de oproerigen met
gcweld, en tot nadcel van die ’er het
naafte
z A A
. . raäfte toc gertgtigt Im , zieh daar in- .
*• ' gedrongen had. I
- .. Aldus dan zyn vyan4en van buiten en
s°ls'!5 binnen, hebbende, veiirouwde hy byna
leitifc nog Ternataanen nog Portugeezen, Het
zy by nagt, of.by dagj fixen vond hem
noit :zonder wapenenä die hy niet ge-
‘ ' Vo o* was af te leggeh, zedeit zyn ftaat
aan ’t w a rd en .geraakt was. Hy
nam niets met zyn linkerhand aan, of hy
had de regter klaar om van leer te trek-
ken;.:ja ’t fcheen, dat h y , alleen en
Zonder menfehen zynde, nog ongeruft
bleef, en als, voot de fchaduw der boomen'
zidderde, dewy 1' men hem menig-
inaal, zonder eenige reden, zeer verbaait
1 herwaards en derwaards omkyken zagj
W. een. klaar bewys, dat het van-binnen
haperde, en dat, zyn gewifle hem den
grootften onluil baarde 5 't geen men oo'k
daar uit afnam, om dat hy dikwils: alleen
gaande, menigmaal fehreyeride gevonden
■wierd, miflehien over zyn flehten ftaat,
- en den. tegenfpoed in zyn regeriiig s die ,
na, allen ichyn, me?r tot'zyn voordecl
kon geweeft hebben i dewyl hy den
4 a ; vryen nandel voor ieder een, zonder-zieh
aan .Koning JohfM ’s beveien te houden,
weder open geftelt had.
. . Onder zyn beftiering liep ook alles in
.¡¡de ’* wild i naar de; krygszaaken widrd' niet
icgenag. gezien j de vcfting-böuw, bleef, zedert
Pereira ’s dood, wehr fteckcn , aan de
belangen’ des Konings wierd niet eens
fedagt, de geregtigheit niet gehand-
Zo ras hadden de Ternataanen, die op *534:
hoop van Verandering ten hunnen voor- Hy werd
deele hem gaarne van kant * en een ander
in zyn plaats zagen, dit niet gemerkt, djgd>
o f zy wiftert, door zommige daar toe ..
opgemaakte fehelmen, hem by d*Ataidö
aan te klagen,dat hy niet atleeh voor had
met beheiidigheit meefter väfi de Portu-
geefehe hooM-vefting te worden, maaf
ook hem zelf, öm te beter daar toe td
geräken, uit een hinderlage te doen ver*
moorden, en äl de Portugeezen te doen
Ombrengen,; op dat hy daar door gele-
genheit ktygen thögt, om" zieh van Cf
jok der Eüropeifche vrecmdelingcn t&
ontflaarii, en de Ternataanfehfe kroöif
weer.tot haar öude onafhankelykheit tö
brengen. .
aafd, de inlander geftadig verongelykt,
en die daar over klaagde, maar hier of
daar mede befchuldigf Sn dtk wtls, bBtioö-
zel of ter dood gebrägt-, of, by een ge-
mdiger handeling, in een zware bocte
K W 1 8 9
A I deze zaakeh by een, en de haat vah
dasrover velen-onder zyn eigen Nade, waren oor-
aaaden zaak, dat ’er zware klagten ovdt zyn
onder- gedrag aan den onder-Koning van Indien,
Koning. j g g i j e cunha, gedaan wierden , die
T een ander in zyn plaats zond. Deze
d’AtaSo was’ Triftan £ Ataiie, die in den beginne
.rord vah den jare iy54. zesde Landvoogd der
lesde PormgeeZCn in Temare gekoren werd.
¿ S e n -' gaf WW* bev/lnd zeft B f fB
Laad- lig ’övei , e n ftelde hem even na, zyrt
voogd in köBift ’de .fleuteis der Vefting m banden,
Teñíate l o 'm é í hkd, hy zyn intrede niet
gedaan, en de beftiering aanyäard, of
*r h» "an dézé en geríe Terüatäanen, die met de
door de regeting van Koning faberidji f e i
zynen fcy gedient waren , zogten van tyd tot tyd
d’Aiaiio Jem by d e n Portligeefcheti Landvoogd
B Ä verdagt te maten, en Juaad zaad Te
zaajérii En dit kreeg ingarig by den
nieuwen Landvoogd, die van dien tydt
áf aan gelegérihéit zo g t) om hem den
voet dwars te zetten.
Deze befchuldiping j by deri Lapd-’. ^Ataidö
I Vbogd te ligtvaardig tot nadeel van dien geeft dit7
jörigeö eri önfehüßigeri vorfl: gelooft, geloof. ;
was oorzaak, dat meii middel zogt, om
Taberidji onder een goede vöorwendiög
in de vefting te lokk^ii Hy» by zieh Lokt
zelven geenes quaads bewuft, en op geen ^
aanflag tegen -zyn perzoori verdagt. ,.en^
' quam vrolyk de veftirig in \ maar zo haaft hem in de
: hy d'Ataidö genadert was, wierd hy in boejen.
de boejen gezet.
Hy eiiehte van den Landvoogd reden ,• Vergeefwaarom
riien heM:zö härideidö}- d'Ataidö fciie
gaf ze hem. Hy daarentegen betliigae .
hooglyk en riiet veel | fierheit hier niet? ¿eridji
af te weten, en zieh Mzö bet waär was ^ om.vryte
aUeftraf te willep önderwerperi f die men
een man väri minder rang , dah hy , Zoii ' “
I mögen ääridoen. Als ny z^^ 'dat al zyn
ernftig'‘^tuigen en ontichülaigdi ite ver-
1 geeß was:, zögt* hy- den töörri'"tan den’
I Landvoogd tegen bem, door miririelyke
bejegenirigeri' eri beloften rieder te zetten.
Ook ’dit; hielp niets töt Zyrie vryheitj;Hy Werd
maar d^Ätaido zond hem mef een tamely- na.den
ke wagt van krygsknechteri na'de'ri’öhd'er- onder-
Koniri'g van Indien. r ’ ’ ' r ^.oninS
Zo ras Was hy tot Goa riiet äangeland,
o f Nugnez de Cunha onderzogt Taberidji^ xonden.
’s zaak zeer naaukeurig, en bevönd- den Vry ge_
vprft t’eeneinaal oriiehüldig aArii' ver- fproken i
raad , waär mede hy betigt was, Hy c» vre-
zond hem dierhalven ten eerfteri te rüg
öa Temäte, oin weder in■zytf ^ongbe-den.
ftfet , en Koninklyk gbzag, herftelt te
Wörden. ' 1 ' '
- Ten dien einde vertrök die' yorft dan
in den beginne van ’t jaar i fy f- vänGoa, r
in gezelichap van zyn möedcr , die,
haaren zoon, toeri hy vätv rj vdiliate^ge-
zonden wierd, riiet willende verl^cn'^
zieh inet hem op, de reize begeveribad J
ook waren verfeneide Hovelirigeri hem
mede gevölgt, van voomemen''hunnen
vorftjdiezy wiften dat onnoozel befchul-
digt was, in zyn ongelukby te blyven.
ö A a | Maar