dat is : ,^ 0 ^
yk Sen ecnSidoniftbe, na Sidon zoogenaamt j
Geen door zyn overvloed van koper is be~
<3elyk
ook Wesens
andere
waa-
ren en
konften.
i ‘Dat de Sidoniers ook in ’t maken van
fraaje konftftukken uitftaken toont dé
zelvejDichter in ’civ. boek van zyn Odyjf.
fsyaX. o f ontrent het midden des boeks}
daàr hy dé Sidoniers pryft over hun ver-
ntift in het maken van een zilvere drink-
kan, dat alle werk van dien aart te boven
ging , en van ’t welke Menelaus daar te-
gen Telemachus zegt :
— — liíp n ¿ i vp*s
. X<lWán> ßcea-iüvf ——
dat is:
V tVas een gefchenk mel eer hem door denvorft
VanSjdon, edel vangejlagt en höog verheven.
Van diergelyken drinkkan van de ver-
nuftige' Sidömeis ook gemaakt ipreekt Homerus
Stad: W. o f boek xxm. pas na de
itryd van Ajax en Ulyfles.
Duswora ookSidon over zyn wapen-
handeling, en over des zelfs verftand in
’thout wel en öp zyn tyd te kappen, i
Reg. f : 6. en over zyne uitvindmg van
’t glas, by Plinius lib. xxxvi. Cap. 16. gelyk
ook overmeer andere dingen, gepre-
zen, zeggende, dat Sidon door veel glas-
winkels vermaart, en de uitvindfter van
ipiegefe'Was. * Strabo roemt -hanr in zfrt
xvi. boek oök als een ftädt, wäar in het
glaszand , fchoon tuflchen Ptolemais en
Tyrus vallende, alleen geimolten wierdt.
In opzigt Van hare Starkunde zegt Ovi-
dius in ’tiu . boek van zyn Almanach:
EJfe duas Arßos', quarum Cynofurapetatur
S i d o n i i s i
dat is:
Wie mtfi toen van de twee zoo nutbehende
Beeren,
Waar van de kleine de Sidoniers vooral
Gedient heeftyom den koers te zetten, als
de mal
Niet meer te zien masten om onheil afte keeren.
Wanneer Menelaüs zyne reizen aan
T elemachus verhaalt, zegh hy by Homerus
in ’tiv. boek van zyn Odyjf. ten be-
wyze, dat de Sidoniers met allerlei Volkeren
handelden:
_ ’A(S/«iT«5 Sf ItcopuV} juit ffioodut neu tptftßas
dat is:
’k Heb de Ethiopers en Sidoniers gezien,
De Eremberiy en met hen veel andre vreemde
lien. ® "
. Van hunne fcheepvaart en koophandel
zegt Dionyfius Phrig: pag. 132.
O« irpSrot nesri* t‘Xiipvr»na SctPucovys
JlpSrtt f[47rogicts «AiiVysaj ipwirctn»’
dat is :
jDie eerfi met fchepen zieh in volle zee begaven,
En om din bandel eerß verzeilden uit de haven.
Immers by Strabo lib. xvi. pag. 1098.
ftaan de Sidoniers als meefters in ae grootfte
konften der wereld, envoor al in dé Tel-
Star- en Scheepskunde, .bekeqt, |
Van húnne icheepskúndé ipreekt Eu*
ripides in zyn Helena , f s 146y. (^ : ;
4>Ó»iOVOS Z(ás¡*«*5 ¿ KOI9TÄ*
' •" dat k :
O fnelbezeilde boot, en fchoon SidonifchfcJjip.
En in ’tzelye flTreurípel f s IT47*
ZiS'aiíctt loíüt rpoToiriM»-¡ubrtteopa»*
dat iá :
*t Sidbnifch fchip y'fbçzetlfe , is van de merf
Hierom was ’t wapfin o f devys der Si-
domers een Roer, ’t geenin hunne gedenk-
penningen. ( van welke de Heer Relafid
twee in ’t 3de deel vap zyn Palefiina pag.
1014. vertoont) klaar te zien is.
Om deze hunne fcheepskunde werden'
zy van Homerus in ’t xv. boek van zyh
Odyjf. f s 41p. Nocuvitämoi, dat is ,* ver-
maard door hunne fchepen, en by Athenans
BaAarroxparovvTes y dat is , magtigen
ter zee, genaamt. - w
fJerodoötiegt in zynvt*. boek VaÄ Arte-
tnißu i , dat zy
Xerxes vyf fchepen, wel van krygskneg-
teri verzien j en die , naaft deSidonilche,
de iiitftekenfte waren, verichafte.
Een weinig verder zegt hy , dat Xerxes
genegen zynde öm zyn vloot te üiörifte-
ren, op een Sidoniich fchip klom, en,
onder een eoud paviljoen zittende , ( een
blyk vän de heerlykheid der SidömfcKe
fchepen ) na yder ichip der vlöotvraagde.
En ’t zelve getuigt hy daar in dat boek
van hem ook, dat h y , genegen om de
mondvan devlietPeneus te bezichtigen,
op een Sidonifch fchip klom, gelyk hy
altyd, als hy iet diergelyks vernchten
wilde, gewoon was te doen. Uit al het
welke dan devoortreffelykheidvan deSi-
donifche boven alle andere fchepen in die
tyd, zeer klaar te zien en a f te nemen ST
Maäf ftoe gröor en b ^ fm t ^ ^ ide>§i-
doniers door nunnen koophandel, en andere
zaaken van zee- o f ftärkunde wären ,
fchynen zy egter in allen dezen maar
binnen de Midaelandiche zee bepaalt , en
dierhalven van dät wyd beflag nbit ge**
weeftte zyn, alsnaderhand de handel en
de zeevaart der Tyiiers en Karthagers
geworden is.
Dat Tyrus in rang voor Karthago gaat,
blyktrY'öm dat Karthago een Tyniche
volkplanting was , en door hen, zoo Ap-
piams zegt , yo jaren na Trojensverove-
ring
ring gebouwt is 5 ’t g e p zy oök , by
zenden van jaailykze thienden na T yrus,
erkenden. Men leeft van haar ook by
JefaiascÄp.zj: 1--4. als een zeer oudeftadt.
. Dat’er ook een oud en nieuw Tyrus
feweeft z y , *t eene door Sidon ge-
ouwt, en door Nebucadnezar verwoeft,
/t ander door Ägenor gefticht, en door
Alexander den grooten verwoeft, gélyk
Curtius lib. iv. eap. 4. melt, is een zaak
den Geleerden bekent. En deze beide
fchynen in Salmanalfars tyd te gelyk nog
hi wezen , en dieihalven, ’t verval van
’t oude geen oorzaak van *t bouwen van
’ t nieuw Tyrus (gelyk zommigen meinen)
geweeft te zyn. Ook is ’twonder, dat
Homerus, die niet veel ouder dan Salma-
nalferwas, egtergeen van beide kende.
r Dat het oud Tyrus, Sidons dochter,
een ftadt, op den vaften wal gelegen, zeer
magtig terzee, en in den koophandel was,
zienwy klaar hy Ezechiel in zyn 16 en 27
capì en Arnos 1: 10. uitgedrukt. *
;.Z y handelden, zoo Jofephus lib.\. An-
tiquit. zegt , zeer fterk op ’t ooften en
’t weften, op Periien, Lydien, Arvad,
javanjThpbaljMefech, Togarma, Dedan,
Syrien (en voor alpp Damascus) op Dan,
Op Arabien, Saba, Ra^ma, Kedar , Haran,
Canne en Eden.
De Waaren , waar in zy handelden,
Waren goud, Zilvér , tin, loot, koper, paar-
den, Wagens, harnailenen alle ammunitie
van oorlog. Zy handelden ook in ivoir,
ebbenhout enrobynen, en voor al in dat
vermaart en tweemaal aeverwt Tjrriich
yiMjtarw»,
ment wel gelegen, als zynde äan de in- *
fangen, en met hare landpaalen, in ’t ixiid-
en der zee, alwaar-zy met hare verhevene
huizen, enhooge torens, praalde, waar
van Ezech. cap. 24: 4. fpreekt, en waar op
ook Propertius lib. I. Eleg. 8. zinfpeelt:
Utque maris vaßum projpeftet lurribus
aqüor, .
Prima ratem ventis Credere dotta Tyruj.
dat is:
Het trotze Tyrus dat het eerfi de zee dorß
yzenverk^ ...... ....
peh,rammen,boldcen, in allerlei fpeceryen
in geftikte lakenen, in edele gefteenten,
peerlen, in allerlei koftejyke kleederen , die
m cederen killen bewaart,en zoo ter markt
gebracht wierden. Ezech.. 27. Behalven
dat? zy^oolc fterk irt vilch handelden.
Hier doör wierden zy zeer trots en moe-
drg , zoo dat hunne kooplieden vorften,
en hunne kramers de heerlykfte in den
lande^^ wierden. Jef. zy. 8.
. . Hunne riemen maakten zy van de eiken
van Baiàn, en de roeibanlcen bekleedden
zy met ivoir, hunne ichepen pronkten met
geftikte Egyptifche zeilen, en de dekze-
len met hemelsblaêu en purper uit de eilan-
den van Elifa. EzecK zy: 6, 7. waar door
hunkoningzoo trotswerdt,. dathy, zyn
hert' verhelfende, zeide : Ik ben God, en
ik zitfe in den tbroo'n Gods, mdden opdezee.
■ ‘ Hier op ipeelde oök zelf de naam van
Hercules, zynde een Fenicifch woord, met
ten Griekfchen üitgang (gelyk men in de
fchoolenfpreekt) aangevult, ’tgeen, zoo
veel Geleerden willen, niet anders, dan eçd
koopman ö f handelaar beteekende. Tot
al dezen koophandel was de ftadt uitne-
Kanvan zyn torens ’tnat dermoefie zee be*
Deze ftädt was wel . de dochter VanSi*4
dön, maar nu tot zulk een trotsheid ger
koihen , dat zy haar eigen moeder niet
meer kende, zoodanig dat de Sidoniers,
endievan Aivad, nu hare roejers geworden
waren. Ezech. zy: 8.
Men moet echter niet oordeelen , dat
die icheepsampten by hen zoo veragtelyk
waren, alsze nu wel zyn: want de myzen
in Tyrus agten het een eere , . hare fchippers
te zyti. Ezech. zy: 8. Waarom ook dit
aängehaalde alleen maar dient , om te too-
nen, dat de Sidoniers toen hare onderdaa-
nen waren.
Indien wy nu vetder ’t 00g öp de buir
tenlandze ontdekldngen en veroveringen
van deze en gene vreemde ge wellen“, Zoo
der Sidoniers, als voor al ook van de Ty-
riers , llaan ,.zoo moeten wy zekerlyk over.
hunne ftoute ondememingen ter zee, en
hunnen grooten handel'in allerlei waaren^
daar op gevolgt, verbaaft ftaan.
De oudfte-volkplanting der EenicieiS , v 0ik-
enwel (zoo ’tons.toefchynt) vandeSido- plantin-
niers (alzoo Tyrus in die tyd nog nietbe- |?n 4ei
kent was) is*die van I^dmus, naarThebe doniers*
in Baeotien geweeft.
Ovtdius zegt in ’t iv, boek van zyn Her-
fchepping, f s fy i. J
Num facer ille med trajeftus cufpide ferpens ,
Cadmus ait^fuerit tum, cum Sidöne profeilus
dat is, naar Vondels uitbreiding:
— Toen Jprak heit Kadmus x zou de nyt
Van V mreede bronferpent, misfchien een*
Dat ik in bailingfchap van Sidon meergedre*
ven y
Met myne Jpeèr door fla k, en hechtte, daar,
*t blèef klevèn \
Zou V zaaienvan 'tgebit des hoUraaks, voi
fewyny
In meeligè akkerklat, ook eenige oorzaak zyn
Van aile dit verdriet j toen ik van Sidons
Beotie eerfi beZocht , vermpêit van o?nme-
Herodoot ipreekt libi II. van dezen Kad-
C j mus*