L- . i«-.‘
' 'Miël .
■ iW:^
5'í ''-il
:■!
mH
'3 i
M
íií'i
í5i'( fI , i5Í .
'■il
i
rt
i;141
ii
ISts5- S-' ■ =«i l"'': -■
íü
',•• è¥^. -■ %
ü F- ■,
^IT. ■Í3
¡ t
■TSÍ-; V
i. : ■
I f
éii
«~.íí TüRs^h ¿m
áiii -
m ¡ \
l î ï 3Í
íh'j
6 : ••3í
; 3 ■
L "! *
zonnestralen zijn blootgesteld. Morelien bijv. gedijen en brengen
zeer goed vruchten tot rijp h e id , wanneer zij aan eene schutting
op het Noorden staan; men plaatst ze daarom gewoonlijk op dien
kant , om de andere zij den vrij te houden voor boomen, die op
’t Noorden minder goed willen gedijen of vrucht dragen; het is
evenwel niet n o o dig , dat de morellen veel schaduw hebben. De
hazelaar groeit in de bosschen als struik op beschaduwde p la a tse n ,
en brengt daar zijne noten tot volledige ontwikkeling; in den Bangert
snoeit men hem op en teelt hem in boom vo rm , zoodat hij dan
aan ’t volle licht is blootgesteld. — Dat men vele soorten van
ooftboomen slechts aan die kanten van schuttingen kan te le n ,
waar zij niet te veel schaduw hebben, komt evenwel niet uitsluitend
op rekening van het zonlicht, maar voor een groot deel ook
op rekening van de zonnowarmte, die noodig is om de vruchten
tot rijpte te brengen.
II. INVLOED VAN DE TEMPERATUUR.
a. Do o d v a n p l a n t e n en p l a n t e n d e e l e n d o o r t e
h o o g e t e m p e r a t u u r .
Droge zaden en sporen van zwammen kunnen aan eene vrij
hooge temperatuur worden blootgesteld, zonder h u n kiemvermogen
te verliezen; andere plantendeelen worden door te hooge tempera
tu u r gedood. In de vrije n a tn u r echter komen tem p e ra tu ren ,
die doodelijk zijn voor het plantenleven, niet voor; wèl kan het in
warme kassen voorkomen, dat bepaalde gedeelten der planten
door te hooge temperatuur worden gedood. Dit is het geval bij
den zoogenaamden ,,zonnebrand". Wanneer zich droppels op de
bladeren bevinden, dan kunnen deze als lenzen werken, en dus
de zonnestralen n a a r een bepaald p u n t concentreeren, waar dan
de bladsubstantie gedood wordt. Ook de opzwellingen, die in glazen
der kassen aanwezig kunnen zijn, kunnen op de bladeren een
beeid van de zon werpen en op die plaats het bladweefsel dooden;
i
verplaatst zich het zonnebeeld, dan wordt het bladweefsel verderop
gedood, enz.; en zoo worden de brandvlekken veelal langwerpig
of lijnvormig. De waterdroppels, die aan de glazen h a n g e n , kunnen
op gelijke wijze als lens werken en brandvlekken veroorzaken. —
En ook zonder dat nog juist de waterdroppels of de verdikkingen
van ’t glas als lenzen een beeid behoeven te werpen op de blad
e ren , laat het zich toch nog wel verklären dat bevochtigde
p lan ten , die door krachtige zonnestralen worden getroffen, juist
op de bevochtigde plaatsen bruine vlekken krijgen. Het is namelijk
uit proefnemingen gebleken, dat plantendeelen in water eerder
door eene tem p e ra tu u r, die boven 50° C. stijgt, worden gedood,
dan droge plantendeelen. Daarom moet worden aangeraden, de
planten in kassen niet te spuiten korten tijd vóór de zon fei
begint te schijnen; en zijn er tegen dien tijd toch droppels op de
bladeren, dan is het zaak de deuren open te zetten, opdat de
bladeren door den luchtstroom worden heen en weer bewogen.
Terwijl in ’t algemeen dunne plantendeelen, zooals bladeren, ten
gevolge van warmteuitstraling en verdamping, kouder zijn dan de
omgevende vrije lucht (zie beneden), zoo heeft men van dikke
vleezige plantendeelen (zooals de bladeren van huislook) het tegen-
gestelde geconstateerd. En zoo kan het g eb eu ren , dat dergelijke
plantendeelen bij feilen zonneschijn inwendig zóó warm worden,
dat zij door de hitte sterven; terwijl dunne bladeren geen schade
ondervinden.
h. S c h a d e l i j k e w e r k i n g v a n l a g e t e m p e r a t u r e n .
1. Bevriezen en doodvriezen van p la n ten en plantendeelen.
Er bestaat een groot onderscheid tusschen stijfselpap en bevroren
stijfselpap. Bij gewone kamertemperatuur vormt het stijfsel eene
geleiachtige massa. Bij temperaturen onder 0° treden uit deze
geleiachtige massa hier en d aa r waterdroppeltjes u it, eerst als
’t ware als kleine p u n tje s , te midden van de stijfelmassa, welke