fcnesdecet ) anin^rummagiftrum iis , quipierosque fii-
peranf>lêcernimus,quafi altera feripta djuinâ : & iis qui à
Deo vnëti flint tonfentanea : iis autem, qui nobis finales
funt, nos pro capta noftro aiuina trademus.,Si ênim per-
ledfcor um cft folidus çibïtfs : Iïoc alios pafcére, quantæ fit
perfedionis ? R eôlè igitur hoc quoq; à riobis didturn eft,
camquidem fpiritalium fcriptorum çdnteraplationcm,
qua in le fine velammeeanqficiuntur, eorumqüê fîim1
mariam doâ:nriam>éxercitatæ,qualis eft in fenioribns (a?.
ccrdo tibus, faeultatis indigere : Icientiam aütëm tenrio-r
num, qui eô fêtant »arque dilciplinam, inferioribusma-
giftris difcïpulisque lacrorum myfteriorum conuenire.
Quanquam h o c à nobis diligenter oblêruatûm e f t , v t
quædiuinus idem præceptor aperta expofition'ë diftin-
xïflêt, ea nullo modo tra&aremus ,iifdem repetendis àd
eanderiiScripturae lacræ', quæ ab eo propofita e flê t, ex-
plànationem. N am apud ipfos etiam Pontifices nqftrps,
qui numine diuino permoti erant, c ùm & n o s , v t| c is ,&
tu,-de multi ex landais fratribusnôftris,corporis,qiïod au-
<ftoremiYi%s Deumquerecepiflêt, v idena i caulaconue-
ni flêriius(aderat autem, & Iacobùs fraterDomini#& Pe-
t m s , lupremum& maxime vçnerandum Theologo rqm
lêu Apoftoiorum faftigium ) placuiflêtque eo Vilô , ab o-
mnibus Pontificibus, v t quifcjj idoneus eratJnfinita po-
tentia ptæditam bonitatem diuinæ imbecillïtads lauda-
ri : tùm omnibus præftititpoft Apoftolos ,v t f c i s , aliis fa-
crorùm d o â o r ib u s , cùm totus forisageret,totus àïeipfo
dimottis e flêt,& lb derate cprnmunionequé eorum,quæ
laudaban tur,eflêtafFeëtus. Itaque.ab omnibus,quieum
àudiebant, 8c videbant, atque nouerant, autnorihouC-
rarit, diuino numine afBatus eflè ÿdiuinus^ laudator iu-
diçatuseft. S e^ q u id tio ie a ,q uæ ib id eD e o diuinisq; rebus
diëta lu n t; eommerhorem 3 Nam nifî m ei etiam ob-
litns fum., fcio me fæpè.abs te diuinarum quoquelau-
dum illarum partes auditione accepiflê, fanrotibiftudio
eft,non negligenterdiüirïaperfêqui. Sed v tquæ ib i my1-
fteriorura plena a v a la n t , quod & à plerisq; ératione ex- j
primi n ë ïi po flunt, ôc tibi funt n o ta , pcæcèrmittamus ;
quotielèunquecum multis corrferri lêrmonem opprtuir,
& qu o i poterant ad fanëtam difeiplinam noftram dedu-
c i , quàm multum ac longe multis lanëtorüm'dodoram
præftitit, Sc temporis y l u ,& mentisnitoreÿ& d em 6 n -
ftrandi acumine , cæterisque omnibus, qüæadlacrolàn-
dlorum verborum pronuriefatioriem pertinent ? Q u o -
d reà nunquam nos tam magnum Solem aduerfumirt-
tueri conati lumus. Sic enim nobis ipfi confcii filmas, atque
Icimus,nos nec làtis intéliigere aiuina,qu^àriimo &
ratione cernuntur, p o fie , neque mÿfteria diuinac cogni-
tiprils, quaé explicari oratione pofluntefferre & d iee re :
fed cum procul ab è o abfîmüs,à diuinis viris lcientia,qua:
in T heolog ica veritate pofita eft, v incimur, propterea
quod eô abundantia quadam religionis ac reuerentiæ
d ed u fti fumüSjVt ne omninô qùidem vel audiréftius,vel
dicereiiius quicquam de diuina Philofophia,nifijn télle-
xiflcmus,non elle diuinarum rerum,quæ contingere pol-
fit,negligendàm Icientiàmaitquein hanc rios lentcntiam
adduxerunt, non folùpi mentium (coeléftium) appëtitus
anatura tribüti, qui àmâfitcrlèmper cupiunt ( diuino-
rum) nâturara^xcedentium i quæ eflèpotéft , cognitio-
ncm & feientiam: verum etiam ipûdiuinarUlülegüra o-
ptimâpræferiptio,quæeaquidem,quæ luprànos funt,ne
curiofius exqüiramus v e ta t, quod & mérita noftra^ipe-
rent, & comprehendi non poffint: ea aurém omnÉ,quæ
nobis permilïâ & concefTafiint, tùm diligenterdifccre
înbet, tùm benignè cum aliis communicare* JHisigitur
etiam n ô sad du ïh jcum labôre, aut ignauiaà b inuentio^
ne d iairtarüinfériimquæ .^cciderep o tê ft,dèterriti non
élîèmus ÿleaéPs etiam >- qui meliora qüàm rtos intuéri &
contemplari nonpo flent, finéfubfidiorelinquinonpa-
teremur ; adlcribéridüm anirnüm appulimus,ita tamen,
vt noui quiderçgaihil induçereq^deàmus, lêd minutiph
e ribus quibûfdam partiürM fingularùm oblcruatio-
nibus, caLquæ breuiter diélà lurttàreUera
r-tfÇr'-falii- Hierotheo*diftinguamus&
explicemus.
C A P V T I V.
Debono, luce,pulcbra^amore,mentis, eßatu fuo d'imotïone,&mu-
latione : & malum nec ejfe quicquam quod e lf, nec
ejfe ex eo quod e iï, nec in iis
qua: fu n t.
H A c t e n y s qù id emhæ cdiâafîntnamad nomen
boni noftra vertiat oratio,qtiod præcipticTheolo-
g i diuinftati, qüæDeum fiiperàt., & qu id em ex Pmnibusf
(çebusjattribuunt, iplàm, v t opinor^diuinameiîèntiam,
bonitatem appeliantes, quod fiöc iplb,quôdbon um eft,
v t bonum per lè ,& d lèn tia fua,in ea quæ fùnt omnia,bp-
nitatem diffundat. V t enimSoliïofter, non cogitatione
aut.voluntate, led eo iplb, qu od eft, omnia illuftrar, quæ
eiuslumen pro mbdpfiio capere poflunt: fitetiam iplum
bonum, quod ita præftat S oîi, v t prima fpecies te nui ob-
fcuræqùe imagini, pé rleiplàque éflêntia luaiisqUæfunt
omnibus pro eorum captü, totmsbonitatisradios emit-
tit. His conftiterùnt omn es , &'^uæ rati one ce|nuntur,
& quæ mente prædifæ lunt eflentiæ , atque» virtutes &
adiones.Horum y i luntyvitamque habent lêmpiternam,
& quæ imminui hon po te ft, ab omni iô teritu , m orte,
materia, ortuque foluræaê liberæ, ne c in e a scad it infta-
b ilis ,& flu x a ,& quæ alias aliter fertur mutatio : eædemq;
8ç v f Corpore ac materia vacantes intelligüntur., & vt
mentes præftanti modo intelligunt : & eorum quæ' lunt,
rationes dilcunt dinina fibi accommodafa illùftratione :
rurlùsqüe fiuain ea, quæ cognata’lunt, d iffundunt, mân-
lîon em q u o qu eà bonicate habent, carumque illinc pen -
dettùmn rm itas , tùm ftabilitas, tùm confcruatio/, tùm
bonorum domiciliüm, idque expetuntrftatumque acre-
<ftuminregrumqueftatum habent rätqj ad eins fimilitu-
dinem, quoad eiüs fieri poteft, expreflæ fuffr, bonitärisq;
lpeciem præ le fçrunt : & cum inferioribus, v t diuirfe iex
præfcribit, muncra, quæ ab iplb bono in ipfas profebla
iùnCjCommunicanCiîllirib eis diuini ordifies,earuminter
lê coniiinbtioùes ^aliarùm ad alias vitro- citroque ptofê-
bbones : non confulæ diftinbliones'Vfacùlcates qui bus
inferiöres ad luperiores effetuntur : fiiperiorum de inferioribus
prouideritiæ :■ vniulcuiulque virrutuiiï luarurh
conlêruationes ,&.circum' fplàs imrautabiîes conuërfio1-
nes ; eadem âtq; fîimma lttmmi boni défi,deTia,aîiaque o-
mnia quæ d n pbisin li'bro deangelorumproprietatibus
Sc ordinibus dnfta fiinriquinetiâm quæ fiint cceleftis fiie-
rarchiæomnia, expiâfionesàngèlis dign'iflïmæ, diuinæ
illuftratio'nes, rotiusq-, angê'licæperfèbtioniséffieientia,
d bönifäte,quæ omnium caulà c lb & fons,proficifcuntur :
d q u a c tum boni Ipecies eisconce|& eft, àq u a habent, vt
in fëâbftrufam bonitatem énuncient, fintq;angeli,qôafi
diuini lîleâtiiinterpreeês,& tanquam lumina clara; quæ
cim>-qùi in adytis latentJndicant.Quinetiam lêcundum
facras illas & fan bias mentes, funt an imi, ànimorümque
bonàomniabonitate,quæbonümfiiperat: quod mentis
funt compotes , quod vitarn per fc eflêntiaquè fu'à ha-
b en t, earnq^ab intérim liberam : quôdftàtum ip fumha-
bent,p ofluntq |àd angelo rum Vitamcqntendere, & a b
eistanquam bonis ducibus ad bonitatem omnium bo-
nqrism aubtorem deduci, participcsqj fieri pro captù. füo
& illu fttationam, quæ illinc manant, & munerum, quæ
b °n i lpeciem præ fe fërunç , çæteraquë om n ia , quæin li-
bris de animo diximus«. Q u ô d fi deiplisétiam animisra-
rionis expertibuS,fiuèanimalibusdicendüm eft, quæ aéra
diuidüfit, quæin terra gratfiuntur,quæinterramex-
fenta lerpunt, quæ in aquië yitam d egunt, autpartim iri
aqua ^partim in terra, quæ fub terra obdubta v iunnt, Sc
obftrubla : atq; vno nomine, quæanimum lènfius païtrei-
pem , aüt yitam habent : ea etiam omnia à fiirnmo bono
ânimartafiiùt,&vitæ Yförani habnerûnt. Eaetiamomnia
qqæftirpibus1 nituntur,îàb iplb bono vitam habent, quæ
aluUtur &augcntur.-omnisqi naturà nô animata,necvitæ
particeps, iplius bonib en ignita tee xta t, & ab eo ftatum
eflêntiæ accepit. Q u ôd fi omnib.etiam,quæ fimtipræftat
ficuti certe præftat ipfinn bonü:profe<51ô & ^ forma caret t
forma o rn â t,& in eo vno tu id q u o d éflêntia vàcat,eftefi |
" lentîæ
Diuinis ~7fÔmmbm LiberT ~ * ’ ' '
• fênriæ præilantia, turn id quod'vitæexpers e ft, excellens
I vità , mm if l qu od in telligentia'm non habetv præftans
lâpîentia : quæque in.fiimmo bono lunt excellehtisfor-
marum fabribationi^.in fts quæformam non habent. Si
etiam di&u fas e ft, id etiam quod non eft »fummu m b'oJ
numquodquæfimt omnia^longè muîtumqvlnpëràtiexJ
elle, q u odreuérae flê ntiæp rieftàt, o mniu m reium nggaÇ'
tione. Quinetiam,.id qu odnobis in medio’cnrfu o r l t î ÿ
nis exciderat, coeléftium principiomm & extremorum
caufaeftfummum bonum, eiuseflêntiæacnaturæ,qtiæ
neccrefceré, pècraimii po te ft, nec ylla ex parte mutari :
atq; etiam>motuum, qui fine-lono , qu ia ita loqu i oportct,
in maximoæoeU curfii feruntür,de(ê'riptionuinqj ftel-
larum, atq; pulchritudin um, & lum in urti firmitatumq;^
aequarumdam ftellarum mutiplicis motus quotransfe-
runtur, duorumq-, luminum, quæ magna^lcriptadiuina
appellant, ab üfdemlocis ad eademreuocationis & fe -
uerfionis, quæin orbemcircumqjfertùrjquibusdieshbT
ftri, & nobles definiti, menfésqüë &: anni menfixracom-
prehenfi* rempocis arque eorum quæ in tempôrefiunt
cohuerfipnès,&definiunt,& numerant,& ni oderaritur,
continent. Q u id dicat aliquis de.iplb per ïe Solis radio.}
Ex iplo cnim b o n o lumen eft ,& bonitàtislmago.
Itaquelucisnomine ipfum bonum celebratùr,“qua^>in
. imagine primum exemplar exprefiumf V t enimdiuini-
tatis omnia fiiperan tis b onitas, d film mis digniflî misqùc
naturis ad vlrimias pertinet ,atqvetiamomnibus præftat,
itavt:neclûperioresadçiuspræftantiamperù.eniant,'iiec|
inferiore? complexum tranfèant, lêd omnia , quæpo.f-
fiint, ilhiftrat, & e ific it, & viuificac, & continet, & perfi-
cit, cftq; eorum,quæ funt menfura,&æternitas,& nu-
merusi Sc ordo, & complcxuS, & caûfa,& finis: fie etiam
qui clara expreflàq; diuinæ bonitatis imago:cft, magnüs
IiicS®!, totus lucëns, âc lêmper Iplendidus, pro minima
ipfius boni fimilitudine, omnibus etiam,quæ eins lueem
caperc po flunt, co llu c e t, b abetq; lumen per omnia difi-
fulum,in onvnem huncmundum,quem cernimus ràcüo-
rum fuorum Ijjlendôrem explicans, & furfum, & d eo r -
fium raefiquideft, qüodeos nonparticipetjrideiusiurai-:
nis diffufî tepuiratîautpàruitati non eft tribuendùm, lêd
iis quæi quia apta npnfiint'adca.piendum lumen,ad illud
c ÿ ien d um non explicancür. Mu lta iraq; eorum quæ fie
aftêbta lune,; ( v t lumen recipere nequëant ) radius për-
tranfiens , ea quæ lêquuntur ,-illuftxat,nec quicquam eft
eorum , quæ lùb cernendi lenfimicadunt, quô nonim -
mënfa Iplendoris lui magnitudine peiietrer. Quinerimn
corPoruna,qiiælcnfiupercipiuntur,con-
durir, eaq-,.adviram êxcita t, &"alif, & àugec, & à{)foluic,
&purgat, ^crenouât : à elumenmenfiuaeft, atqj nume-
^ ^ P ^ ^ ’ dierumjtotiusq; noftri temporis. L u x enim
ea eft,et|amfi t,um forma certi corporis carebac,quàm d t
uinus ille Mo lêsprimps etiam iïlos tres diesuollfo&de^l
hniflèacdillinxiflecpmmemorar. A tq u e v tom n ia ad fe
conuertit b o nita s,pfimäqjeacolligit, quædilperlafunt,
V^ùtspnncipiuin ,v num qv eiheiens diafnitas, eius-:
que defiderio omnia, vtprinçipii | v t iplà contineutis^vt
nnK teneiltun ac b o n u m eft,quemadmodumfcrip ta di-
mna tràdunt, ex quo.conftiterunt ùmnia j & d quq quafi
caulaperfeblain lu cem pfolata funt,& in quo confîftun t
omn|a,'.paafiin fu n d o , quod eapit.omnia, cuftbdiantur
atq; capiantm,&ad quam o mnià copuertün tur,qu afiad
uum quicq; finem ;& q u o d omnia appetupt, eaquidem
quæ mente 8c rarione prædita fiintj^Qgnitioneiea autem
quæ ipnfum habent,jênfiis iudïrio : quæ verô lênfuva-
cant ^îpqto môtii vitalis appetitionis : quæ vitæ expertia
npt, & unttimmqdp ftatum habent, vi quadam, qua ad
communionem apta(ùnt:eadem claræfi-
omlv ^,n^s ratione, lux etiam cplïigit conuertitq; ad lê;
' a ’ fluaîvidentur, quæmouentur,quæ illuftrànrur,
ComCa e CUnC ’ ^ vno n°mine, ea quæ ab eiusî/plendoren
««»î w C-- j r* ^ta<l uc id eft,S o l dicitut,quôdp,mnià:
^pPPgyegetiCplligatq; diïperfa:eaq;omma
cu^ j^ ^ tunt»<îp s Icnlùpërcipiuntur^ut’quôd cernère'
^ l L ^ ^tftntire,illu ftra ri,cale fte re ,pmnin pq;contipc
neri d iumin e. N e cv ë ro IioC diCoandquitatisfakuIlM
;Cur bo.
puni lux
mentis di
catur.
ï i K l anciquicaxis tanuldlù
lequutus, Solem qûiDeusfit, at^mühdihuiuscffeblot,
prp^pnemündûni;qùi‘videtnrigubernarë,lêd;quifibïïiÿ
DeI n’ u“ dÎ P W M î g n iM à r s n f ; ïn« l | ê â a
f coHlpïcr, lemjiiterhJim qubqué eiùsvirtutem^diuini-'
pofita eft,. N u * au tem /pm td e ip fiu fb o n f i l i f t e lu -
-aumnoblslaudan diim e flt®^nd um% bo rm m ïucem
mentis; diet .quùdmcntepi.ijuidem'çoeieftemomnem
lpmtah iu c e im p te a t, omnem autem ignorationemetd
rorettiq; e i qm nibns auimis, quibus l o & t f fit, axpellat:
eisq; omnibus factum lumen largfatuf, & ex mentis eo-
turn ocuiis caliginem, q u i eisûgiioratïpnc■ oSiîft èft
depellat &diftutiae, excjtet^ue, «caperiitmagnotene*
bratumpondem c o n t r a t s , parcidpeidj; Sèiàtbrimùm
modi ctiuministdèindé cum lumen quafidêguïlant &
m:agis.èxpetunt,màgîs%infundàt,abüiidannusq:'iflu.
ftret quodmtrltumdilexcririt;éôsq;femperadèaiquæ
ante funt, pro ea ratione , quani ad c6ntèntionem lta -
bcntjèxcitèt. Lux »gOTpiMÇftjtnBtui bquut+ciunBÎ'Æ
cemiqmnem fitperàtjtqirôdquafi radius fontis , lticisqne
mauaiis(:ffufio, mentSm omnem quæ nmndur.1 füpetat
quæ ctrfcum rauridum e f t ,& q u æ &m u n d d ex
fna,vtitadicam,plenitudiiwiUuftretiomnèsqueihèntis
eanim faeultates renjotiet j omnes^omplexuluoi çPntt^
near, omnibus præftet fepéïiqra tcnctido ,& v n o r .om i l
neottinem vjm te i, quæ fu oe m ^ e ’r t , quafilucisprihci-
P,un) f & luCeLuperfift ac ptæftandüs i in & compfthendentppræftantiorémodqhabèaf.&
ptiusbgbeatteaâue
omnia quæ mentem ràtionemque habent, êongrëgêtar-
qüecpll'igàt. Vtcnim ePs ^quidëcepti fîirtÿdimfiere fo'-l
JerignPratiP î^e ;lpiri^hslùasp_rælêntia,^ùml|afiët-çol-‘ ^
J ig endicpniungfùdiqyepsjquiilluftrantur^perficiendi,:
canuer|ëndiq; àd id quo.a verè eft , d multis lêntcntiis
&opinipnibus,variosquealpëâùs,aur,vtmàgisprppriè
dic^rù j vifîpnëSj iti v nam veram, puram, vriiusqiie modi
feientiam çpfligat, dëniqVvnqlumine, eoque;Vnius effiçietidi
vim habente, complcar. H o c fùmmurn bonum
taudatur a hSufn 'SjèStliÆfîÂlifc
d o : vt antor, & quodamandumeft, &a!:ïsdiuimsno-
minibus , quæ digna funtpitlchritudifTt, quæ e ffcariii I
cft pnicbntudinis Sc venufta d i . l’ uichtum autem & p u l- 1 , 1
:ch'ntudo dtuidenda diftteguèndaque non furiLin canû; ! ® 7 r‘ î
quævno comprehcnditomuia,Hæccnim in iisquidèm idSsno-l
quæ iunt omn ib u s,in qu alitatcsquæ re cipiun tùt.&m mca.
c i,q uæ iila s c ap itm t diuidentcs , pulchrum quidcmdi-
eimuseffeillud, quodpta-ibtumcftpuichritndine -pul-
chritudinem aqfemjpâi'ticipation.èiB eius , qu ôd caufa
'eftpuichtitadmisfomniüm,'quæpuïèiitafiinr.C^qdaüt:
tem pulcltruin qffèntias fnpéra t, pulçhritada qmdem
dicitur ex pulchrirudine, quæ ab eo cùm e is, quæ fiint
omnibus pro captu' cnmlqpe communicatur ^ & qtjôd
-omnium conciùnitatis & Ipléndoris caufa fir, quælucis
inftar omnibus cùm fulgore immitt^tpulchritudiniséff
fe d r ic e sp r im irad iie ffu fiP n e s jq u o d q iad fe^ fl.iie ft^
voce t omnia , ex quo * * » ^ i id eft, pulëhritùdo dicitur^
,& tp ta in fods-in lê colligatt Pulchrumautcmâptjêllà-j
|u r,e x eo quôd omni ex parte jiulchram fît, & p lu s quàm
pulchrum, Arque pulchrum, quod.eodetti modo lêm--
perlê ha b e t, ita y tn e c oriatur j nec intererat; neçaugea-
tur j nequéminuàtur,nedpàrrimpulchmm, parti mtür-
pe fir : neque hoc temporè pulchrum fit , fllo non item :
nec ad h o c quidem pulchrum f i r , ad illud autem tur-
pe : nec quôd h îc quidem pulchrum fie, illfc non item :
nec qu od aliquibus pulchrum fic, nonniillis aucem non
pulchrum^ : lêd quod iplunî pe r f e lêcüm Vniùs modi
pulchrum fit'lêmper, quodque omnium, quæ pulchta
runtv P ^ chntndincmvelucè pcreu,ni fonte manantem
eximie in lê præ omnibus continear. Xnfîniplici enim
ptæftantiq; omnium quæpulchralùnr naturajpuIcKrîrii-
d o omnis, & quicquid pjjlchrüeft,v.nô modoâhte câuïæ
vi ac nomine c on ftîftiA b hoc’ïpfo q'ubd pùlcKra eft,ha-
bent pro fuo quicq; captu vc pülchrafint omnià: cociue
quod pulchrum eft, conasrentiæ o'mn i Um co n trah u ri tur,
amicitiæ| focietàtes>jatque eo quod pulchrum eft ,cb a -
iunciat
m
Poichritu-
qo car
dicacur.