Efa.66.
virtutumIefus Chriftus,quiamorcuis cxcitatus cft Paciis ' lea D eb confolatiim efle'Dauid aflerft. Lignum Elifeus
|imp^rio,Pauidisetiam v e rbum do cuit, quodrurfus p ro- cuminIordawpndemififlret'extulitferruaicix, qua lerat
feram eorfi'&ufa, quihefterho fermoni nbninterfuerun.t, : prophetathm filij c®fum hgna ad ®dificandam domum,
I q it o fu caufamulta c fiaeo ru qu aelieri <di iftasti ti fu mm a ti m in qualegcfh & pr®cepta D o mini recitare & mcairari yp-.
cominemorb : quod fi nuhc eciam apud vos dKbj & ri i- j leb ant^r etiam nbs'graUillxmisfcelenbiis qu^aamilimu^
•***'•• <**''' • ir'- " J expiato s ,ex eo quod in lignum,id eft,crucem actti$ eftJ&
demfæpebi^i,iainep nohaliérium cilerepe|ere in telKgö^
Vtenimridicularb seft/olcmccrncrc ßduriam,at'^ue a -,
ftra,qu®£a'ndcm v iamfempêr, reuerfipnefqv tèinporum;.
coqfipidntj& virum qui fcalcüiorumràtionibus v a le t, btè
duo qüöt.fint exquivere, qu od fæpé quatuor ëiîè'dixerit^
dçfinererurrusdicèreèflèquatuôr,itemqvcæterâbmnia
quæ côhftahtë'r letqpereodemmodo dici.conftac■, etiam
îatérii fie enim quiexicriptis prpphetaruràïermouem infftkuat,
aquaexbiauitj, C huftus ^
p tionis & Veriemtionis c^ecit. Virga etiam fuit,qUa: Iudam
fincrè açpatictiara non èaîdemfempërrcripturas
proferre, fedfeipfum exfftîmâre njeiiüs qtiàm feripturam
pepëriflè quædiçâc.Eiftaurem q^acîo.qua%nificauit Dëu
dèfclararë Angelds eflè iù coe lo â tque Viituteÿhuiulmo-'v
I d i, Laudàte Dominum decoelhjlaudate euminaltipmis} làudàte
tum omnes Angeltfiùjaudateeuw omnes Virmtesfm. Ho è lo c o |
Mnafeas quidam nomine, ëorum vnus qui pofterior&dië
cumei.sconueriera'nt,‘;/Nosetiam,inqui!;,læt:âmurvqu;od
tu rurfus eâdem cau faoô ftracpn eris îd^ in-*
quam,amici,cuiüsfçripturæ authorirate àdquiffiis hæc fa-
ciàm. leiusetiahdftës&inimicos^^^a : qu o d q u idem
etiam §b E faiadidumeftpidribusVinqùibusetia'rn
myfterium rurfttrri o|tü$ rioftri perfpiciçtur ^plfne'qir^p^
mnium qin' Ghriftum Hierolbly mis yifiim iriTp.ei;aqt, oc
fa â is ei pàfcere ftùden b Verbaautc Efèiæhæcfu nt:Audite
verbum Donïini, quïïerbum eut& mmitis. Diciteamicinoftri ijs
qui vos bderuni& detefiantür, v t npniert Domini glorïa aßieiätur
(^ vfdeaturin eorum U t i t t a ,a t q ^ ip U ^ e 4fß c ia n tu r .^ 3t:cf^i
morts ex ciuitate,voxex templo. VoxDoiûinifeferentis par fuper-
bu.Antèquameaqu&parturiebatpéperifîety&ptiùs quamcmcia-
tuspartus vemjfetjiiarempeperit. Quis rein taleinaüdmitlàuiquif
hoc Pidit,tenant vno dieparturijjfe: aüt etiàmgeniemfimul brtdm
éfiéÏPurturiuit enim & peperit SiorPfùos liberos.: Ego autem banc
fitem& expèttàtionem dedimcßeirecordae^eßi D ïx îi Dominus,
\An non ego generantem & ßeriUmfecildiciP Doinïnus.Ldtaré Hie-
rofolymA,diem(fcfeflum agite omnes qui ea amatis. Gkudete omnes
qui tant lugebatis,vt lafteminï&mpleàmini mâmmis eiusconfo-
lationis,vt citm fu^eritkexintroitu élus glorià voluptate perfruà- _
mini. fG ùm hæc dixi flem jh o c ad didi,Aüdire,hun t cùm
pturædoccnt,- nqtàm fîgniâcatiôhem habuifle ligni v ita - i:
lisjàùod in pâradifo/atUnifuifï^dtdtüm file rat, & ëorûm
q u æ b o nis i üfti (q; o mriib ü i eu ë nciira funt.Mofes cuyirga
adrëdimendumpopUlummiffusëft.earaqjmanu tërtcns
cùm antecederet populum,mare diuilit.Hac ex faxo aqua
manare v id it,& lign uininaqu am Merræ quæ aniarà erati|
dernifrurn^dulcem eânîreadidir. Virgâs Iaçpbu|^ùn>in
çanales deieciilec, feçic.yroues âuunPuli coicum appëte-
rën t,& v c eaquæex iliisna^erentu|'ipôi1îderet,qbcinuit.
Idem-Iacobus yirga fuafluufum fdcraiecifleglqriätur; fea-
lam fe vidi(tedixic,Dëumq-, iti ea innixurti fu iip (criprura^
dpcuitîeùmqj-PatreninoiyfinÆèffcripturisip.rôbàiiiinus.^
In lapidèm cùm oleum fudiflèt, in eodem lo£o Iacobus :
columnam ïïü'e ffatuarxiDeo quèm vidiilec j D e o quem
viderat tefte j pofùitiGKrillmnqiân l a p ^ noràEÙm fuiflè
multis fçriptüris docuimiis. H d c edamofténdimiis ,v n -
guencumomne fîüé^pleo,Ûueexgutfâ:,fiüeëxalijsçorif;
dicuræ;ynguenti genefibus&oqfç&um^ Kuius filiflë» fcum
dicac fciiptura,Ol) ea?n caufamte Dèus Deus turn vdxitolep Uti-
tumaiore copia quafâfôâostàps.Etenim reges o mnesôcC hri-«
ftiexhdfc^reges;& C llnftinpminanfunti Q u em ad n lo l
dum eciamiplëd pâtre accepit nomçn regis,Chriftijangef;
lûaliaque ömn’iä eiqfde mgéneris,q|ix habet aut haBiik.
Virga Àaronis quægermén prötüliti pontificem eiitil de-
claxaüit..?Vii:gam ex-Iedæ Ilirp e G HnftitmifdréE^ias vati-
çinatqs éft.I^a^id eémn umilèm lignd, quod,afl trànlitiis
aquarumlatuiA fniëfùm fuum tempoteTuoeditii-’
rumfiç’ necfolium cius decidatiVirumbdn.ummftu trique
c(I|^fipnfinnar: & ^ a l^ ^ it^ ,a t|flo rê s editurüß Vir lüttiis
di<äuseft.Exl^öoAbrahamusDcum,ytlcriptjlm eftjvir
di t ad il icp ibîvla îpprie .S&> tu a gi nta làlices,dùodécimque
fon tes poj^plù#traie6to Iprdane ihuênit. y i r g a & bacillp
h.
eorum qui e xT b am ar magni myftetij caufa h%ttfiiht, iiir
'dicauit;Tryphoft,'ci\m,h*cdixifem,Noli.mputes,inquitj
ite'd'ftü'äiörefdtendiqq^dtediöka'iuntj^inceps.qüaeire-
rcquasqiiarartiifed difc^re vel^e ea qu® fögäüerö. Expo-
ne ergo mihi quidfibi yelit.verbumillud EfaixiEgredietur
Virga ex iejfie flirpe, floßfeexßirpe vius erunißet, &in eo Spiritus
bommrequiefeet: Sapientu &tnteüigentl£'.$ytriiißjSfrirü'iis Wn-
M&foriitudinis , SpiHtüsjciemU^r pietatts -, Döminify timbris
eum Spiritus tmplebit. Qu® ciim-ille aptfd mdprofefl'us efleti
De Ghrifto h®^inquir,di<^a!'fcfleVeumqpeDeum fuperiÖT
iribüSfei%onbusbiiire d icis,eiindemqvDei confilio car-
rne.m fa6fum,ex virgine natum eßfe prpfiteris: quona modo
anfeafuifle d oc eri'poteft,quiSprricusfan£ti virtuti-
bus,qiias Verb uid per Efaiamfnumerat,impletur, tanqua
ijs egeat ? Prujienuflime, iiiqu am, & peritiffime rögafti.
V ’are eriim dubinm;xide,tur eile : fed v t horum rationem
intHlligä^aqdi qu® d ico. EaS Spiritus läniSli virtutes qu®
enumerät® funt , riqn qudd ipfe eis tigeret in eumvenifle
fermopröpheticus; cpmmembrat,Iedqudd in bb qüietem
iFadtursfintjideftjfineminebfadtufÄdeincepspfopheta-
tüipriftino more,qiti in genereyeftrb celebretur: id quod
vdbis o culisvidcrelicet. ;Nam eum ncrao omnmopro-
[pbetä apud vos co^ife'cutus eft : & qudd prophet® qui a-
piiä yps claruerunt, vnam aliquam aut etiä alteram vim
iiocipientes,eafecprerip&lö^uerentur, qu® noS etiäm ex
I fcripturisdidicimus^Qu® amö dicuntur,confiderate.,Sa-
pienti® quidcm Spiritu Salom’on, pr®ditus fo iti’ intelli-
genti®&:coufilij Daniel j:fpKpris,&pletatis Möle^, Elias.
Feien ti®, c®teri quepari mpdo v el'ynäm ynulquifque aut
Iviciflim aliquäm^.aliam cum aha v i cdhiiihdtammabueJ
rund veluti H ieremias,&duodecim, & Däüi'd vnoqj nö-
mitle c®teri,qui apud vos pröpheti® munere laüdeq-, cla-
ruerunt.^Requieueruntergo;*jd eft finem habuerünt &
ternifnum, cum is veniflet poft quem dilpenfationis ac
proiiideti§huius confedbo cürfuteporiseius apud homi-
nes,;ea apud voscefläre debuerüt,&inKoc futnptd termi-;.
PnO ruf fus aprophetiapr®d,ii5tum eft, fore muherä qu^ pro
dono virtutisillius Spiritus ijs qui fibi credunt,largitur,vt~
[quemquedignum alle intelligit; Hocautern prafdidum
eile ltä fa d üm iri ab^o ,pofteaquäpyinje®lurri redij ftet,
iaid qüidem dixiirUrfiis äütem d o c e o .^ ix if igituri, Jifcen-
dit in calHm,cäptiuam.duxitcaptmt4 tem'jhoiißnibM Igth.
tus ^lEtru rlu s in alia.propnetia,“Ermr/>o^/)^be^«W^i«J^i-
ritum meuihin 'omnemcarnem,^? inferuosmeos,&aniillas meas,
;&p?opbetamunerefungentur. Apu&nos Qtiam videri poflunt
&ftEmjh® & maft:Sjqui m unera habent dÖeiSpititu . Ex
qüd^intelligi p ö fe ft, pr®didum eile Ventura ad eüm ea:
miineraqu® ab Efaiaohumefata fu n r , nön qubd eis ege ■■
. fSiiautin eo de,fidefäfentur,led quödpr^fereä noneflent
futura.S it v öbis documerito id qubd cd in nie moraui fa-
(Stiiiii efle ab Arabi® M a|iSi qui,fitnul atqi natus eftpuefi
euin ädörätilm yeherlint. Etenim cum natus eft, virnlüa
habuitjcrefcehfq; pro commuhiobmiumhö rninumcon-
ditione-j atq; vtens ijs qu® natUr® accömmodäfä erant,
fuüm cjiiq; i ncre ment uni trjbuit, clh m cib is bnihib. äiere-
tur,trigmtaq; annos fe ie natus, m anlit qüoäd loanncs e-
iu sad u eö fu sp r icb e x titit, viamqj ad baptifmum muriijt;
fü in deniqueyenit Teliis ad Iordanerh flUmcn, vbi Ioän-
neS bäptizabatjdefcendit^iäc demiut in aqüäni,ibique
iifgnis aeeenfus eft: curn^ue exaqua e.m jnere t , Spiritü fa n-
pcium columb® fpe,cie iri eo infedifte Ghrifti nbiJriÄpö-
iftolilitei’arum m oriumentisprödiderunt.v N e c qübd ba-
titifmb ei opus eilet,aut Spiritü qui colümh» figuravejniit,
eum adnumen v e nijTcfci m us, q u e m ä dm o du mB e c natus
eft, neccruci fufExus qubd h®c dcljderaret i led generis
ho minunvcau^qubd A dami öpera j.qui,praeter priuacäm
propriaip vnrafcuiufque eöruittcuipam, d e liq u rt’atjiri
m
s
d e m T ty p h o n e , A d u e r jit s .u ß a io s.
\ftth.y
^ J ^ f e r p e n t i lq u è fraudem iheidiflèr. H o c enim fecit
Deus quod hos vellët libera voluntate,atque liberos fad o s
# angelos & homines làcere i qurequid vt façefe pofleht j
dediflèt itaduntaxàt,vt fi ea qu® ipji grata Hint, fequeretur,
eos immorcales & ab omni lupplicio liberos ac Iblùtosfèr-
uarett fin improbè vixiflènt, de illis ea fupplicii qu® vellet
fiimerec* H e cillud quod fèdens in afina Hièrolblyma in-
troiuit,quemadmodum fupra a vatibüs prçdidum eflèfdo-
cuijpoteftatem ei dédit Vt Chriftus ellèt, led hominibus fe
elfeChriftum patefecit. quemadmodum in Ioanpedocu-
mentum hominibus eflè oportuit,vt quis eflèt Chriftus co-
cnofecrentJoanntm enim qui adlordanem fedcret,baptif-
mum pcènitenti*pr®dicaret,cingulumpelliceum,veftem-
que ex pilis eamëli tantum ferret,nee quiequam præter lo-
euftasde mei lylueftreederet, homines Chriftum eflè exi-
ftimabantïad quös etiam ipfe clamabatiNo»fum Chriftus,fed
vox clamant is. V m e im m mefortiw, cuius non fum digms qui cal-
ceos portent. Gumqùe ad lordancm lelîis veniflet,ilque Io-
fephi fabri filius eflè putaretur, ac deformisi vt feriptur*
pra:dixerant,appareret,&faberh^beremr ( 'h i c enim fa-
bfilià opera cum infer homines verfarCtur^aratra & iuga fa-
ciebat, ex h is& iuftitis figna docens, & vitam abopere re-
motam)Spiritus fenófcus horoihum caüfa, vt ante d ix i ,‘cor
iumb® Ipecie in eó infedit,voxque è c x lo fimul venir, qu®
etiam dDaqide commemoratur, tanquam ex eius perfona
diccnteid, quodeiaPatredicendum erat> F ilm meus es tu,
ego bodie tegenuixam ortum eius fore dicens apud homines,
ex quo ipl^cognofei ettpilfet, Filius meus es tu: e go te ho-
die generaui. Intelligis planés inquit, noftros omnes Ghri-
ftum expe&are: ompefque feripturas quas protulifti, de eo,
inuehtaseffefaternur: nomenque Iefus, quo Nau® filius
appellatuseft, perfuàfiiïe mihi vt eietiam me dederem,hoc
etiam concedo. An veroitaignómin io fe Chnftus in cm-
cem agendus fit » ambigimüs. Maledidus enim & diris
deuotusefle in legedicftur is , qui cruci fuffigitur. Itaque
non facile hoc mihi perfuaderi poteft. Illud quidem per-
fpicuum efti feripturas dicere Chriftum eflè patibilem. A n
autem eo mortis genere, quod mà lediâum eft in le g e , di-
feerë" volumus, fi modo h o c etiam docere potes. Si Chri-
ftus,inquam,perpeflurus non fitiflet/nec pr®dixiflent pro*
phét® fores v t pro populilceleribus ad mortem raperetuti
ignöminia afficèretur, flagris cædereturs & in fecleratis ha-
beretur, actanquam buis ad c®dem duceretur, cuiusgehus
ànémine exponi çxpliçarique poflè propheta confirmât:
profeétoadmirarireôfèlîcerét.^Nùnc cum h o cfitid ,qu od
eum dclineat, & indicat omnibus: quid eft cau liqu amob -
rem nos quoque hofi magno fidentique animo in eum cre-
diderimus: omnefque, qui feripta prophetarilm intellcxe-
runt, huncfateanmrnona|iumKfi tantum audiant, hunc a-
d um elfe incru cemf Nobis igitur etiam, in quit, fermtutis
petluade, vt tibi nos quoque aflèhfiamür. Perpeuuru m
enim eumfuifle, & ouis inftar ducendum, feimusi Ho c
autem doce, eum etiam in crucem agendum fuiflè, & tain
turpiterignominiofeque mótfèm perpeflurum, quam icX
èxecretur. N o s ëhim id qiiidcm cogitare iritelligere^ue
poflumus.Scis,inquam, prophetas ea omnia qu® dixerunts
ac fecerunt, quemadmodum etiam inter noscon(Ürît,filhi*
iitudinibus ac figuris adumbraflè > v t noil facile plurimaa
quibufuis intelligi polfibt,occultafaeorum veritatc, ita vt
etiàm ij, qui earn qu®rant,ihultum oper® in ea inuéhiënda
dicendaque confemant. Inter noS s inqtiipnt, cbnueniti.
Facigitur, inq.Uam,id qüodfequitüt, audias. Mofes epim
primus hanc eius, qu® vife eft, dereftationefn & maledi&û,
iis fignis qu®addidit,exprelfit;Quibùs,inqüit,ais?Gum po*
pulus,inquam,bellum cum Amalecbgerebat, Nauæquc filius
is qui lefix nomine àppéllacus cft,bcIlo præerat, MofeS
ipfe Déum paflis in ccelum manibus^precabatUr. Aaronius
autem eas coco die fublcuabat, ne defclîùs eas deprimeret»?
Si enim aliqua ex parte ab eafigura quîè crucem imitatur-^
deflexetat:tum vt^pudMofem Ictiptum eft,populus Vince-;
batur.Si verb in eo ftatuac figura manebat, Amalecus tantü
vincebatur,& populus efuce fortisreddëbàtur.Neque enim
quod ita Moles precâbatur,proptereèfùperior eràt populus
led initio pugn® cum iiomen lefu e flè t, ipfe fignutti .çarucis:
edebat. Q u is enim veftrumighorabmaximé quidemùë pri-
Bibiiotbi Vet. Pair. Torn* i .
mumcas prccesqu® cumdolore & lachrymis coniunólz
funr, Deumdemulcere & placare foli'tas, &qu® demifi’o
in terram vultu flexilque genibus funduntur? Hoçaurem
non in lapide fedens,neque ipfe-, neque alius pofteapreca-
batur. H àbêt autem lapis quandam cum Chrifto, Vt döeUf,
coniundlionem. Nam per aliud ctucis myftcrij vim in dicans
D eus, pér Mofehi cum Ioîèpho bënë precat us 1©=-
cutus efthoc modo: Eemdïüiotie DoinirA em terra riferta fit-, ^ ut »
pomis salt, rare, froftmdispùrtfquefontibus qui fubreéti [unt ,potnis
ftuiïus quyafdis reuerjiombus, & a congrefiu Iknmmaturitatem ad-
ïpifeuntur, à cacumine antiquorum monttum, & coUtum +fluutifife
perenmbusyfrugumqueïerrs. multitudme. Quaque acceptaJunt Deo
qui in rubo vïftts eft,lofepho eUentaüt,&in vertiçe.lnter fratres ma-
.ximamgloriam confequatur, primigertij taur 't eius fit pulchritudo:
cor m a mono ce n t is, eius Cornua His 'tpfegentesfimul adftnein terra
petet. Monocerotis eriim cornua vilius rei aut figurât hifi
eius quæ crücem déclarât, fimulachrum exprimerç, docerë
nemo poteftr.' Redlum enim vhum lignum eft, à quo fiim-
ma pats in Cornu eft e reû a , cum aliud lignum accommó-
dacum & adiunétum fuerit: atque vtraque ex parce quàfi
cornuavni cor nu coniunifta extrema v id en tu r i& q u o d in
medionxùm eft, vc cornuiplum eriarh ehiinet, in quo ii qui
in crucem aguntur^infideiitcornuque Ipeciem pr&bet, &
ipfiimcum cæteris cornibus dëlineatum fiîcumque eft. II-
lud etiam, Hisgentes ad finestma v f \uepetet, déclarât rem q
nunc faifta eft in omnibus nationibus. Cornu enim petet,
id eftjcompunéti ii omnes qui ex omnibus nationibus cou*
uocatifunthocmyfteriojà vanis fimulachiis & dæmonib.
ad religionemDeiquecultumdedudi lunt. Incredulis autem
eadem figura ad interitum condemnatjonemque pnë-
fertûr. Öuemadthodum in populo qüi exÆgypto edüéluS
eft,figura quamMofismanUs porreétæ exprimebantjnomi-
nilqi Iëfu per Nauæ filium appellatione, Amaleciis vincfe^
batur, Ilrael vincèbati Atq*, etiam figüra & figno quod con*
tra mordentes muniebat, Ifraelitico populo ferpentis erc-
Aiofàtfta videtür làlfltis credentium caula, quod iam tüm
per eum qui ih crucem agendus êra t, mors quæ ferpenti ea
uentura erat j pràedicebajtûr; làlus autem iis promût«* 5-
batur qui ab illo m ordeban tur, & ad eum qui filium ÏÙum
quem cruci fiiffixum dicimuS, in mtindùm m i fit , confügi*
banr.Neqj enim in ferpentem çredere nos propneticusSpi-
ritus per Mofem docebar, cum eumétiâm Idiris deuotü elfe
initio à Deo demonftret,& apud Ëiâiam interfeétum iri
vt hoftem, maghô gladio qui Chriftus eft,fignificeL Ergo fi
quis non fine magno Deimunerejeorum quæ d iâ a lùhtin-
telligentiam comprehendati & eorum quæ à prophetis ge*
ftâlüntj nihil ëum adiuuabit d iâ o ram faélorumque com-
memoratioi hifi eorum etiam rationem afferre pofiit.-quin-
etiam contemnênda multis videbuntur,dum abeis qui mi5-
dus intelliguht,prôferùntur. S i quis enim exqüifere à yo-
bis velit, cumEnochus&No chusvn àcüm Iiberis & fi qui^
alii taïes fuerunt, nec circümcifioneleruata, nec fabbatis a*,
â is , tamen Deo placuërint,qu® caülà fuerit cur Deus poft
tót fecula per alios præfeuftôs, legutpq; lafiónem vellet iu5,
••ftoscffici,eös qüidemquiab Abraharrioad Mofem in vita.
eflèntjCircumcifione, eos autem qui à Mo fe i& circhmcifiö-
he &àliispr*ceptisjidëftj;làbbatp,hoftiis iiibàtionibus -, Sc
oblâfiohiDüSjnifijVtdmeante diéfcum eft j rëlpondeatisaè
docéatis,quod Deus qui prælcïuÿ eft j cognouiflèt dignum
fotepopülum vcftrum,qui HierolblymiseXpelleretur -, nec
•fote v t illüç çüiulquam cohceflii ëi. reditus pâtèreh Neque
eriim aliundei nifi ex carnis circlimcifione,quemadmodum
antè dixi, eftis cognitiiNamAbrahamusnon ex circumcifi-
one,fed ex fide teftern fuoe iuftkiæ ac virratis Deum habuitj
præfertim cum antè quam circumcifus eflèt, ita de eo dielü
eft, Gredidit autem D eo Abrahamus, eique iuûitiæ tribu-
tum eft. N o s igitur etiam iri præputio carhis Deo per Ghri-
ftüm credentës, circuncifionëquè præditi ea qu® riobis cqüi
eàm afiècuti fumus, prodeft,id eft» animi & cordis Deo iü-
ftos & gràtos nos fore jfperamus t qüandoquidem iam pet
verba PropHetica,a:b eo teftimoniufn habemus. Vobiü au-
të præceptum e ft, v t làbbata aggeretis,& làcrafacerëtis,vo-
luitqj Dominns locum Dei nomine appeilari,öe, quemadmodum
dixi,fimulaçhra Colentes,Dëique immëmoreSjimpii,
& à Deo alieni eificeremini,yt lèmper vosfoiflè confiât;
S Atqj
H