Bacchan-
tiû intern -
perantia.
Ad oratio-
néB.Ioan.
ruit rempln
Liberi
patris.
Templum Liberi patrie duodeçim Sacerdotes ruina oppreßiti
C A . P V T X X X I X.
D Einde exiuimus d ed om a e iu s , & ièqu cb a tu rn o s
plurimaturba,quara docebat Apoftolusv E tveni-
mus in locum quendam vbi erat templum qu od àgen-
tibus vocabatur templum Liberi patris, quem Deum eile
aflerebanr : & in h o c p.ollutum templum introiuit !
multitudo popqlorum offerens vinum mul tum, & abü-
dantiam cibariorum. E t raö$ eratin lolenni quadam die
conftituta, viros ÔC mulieres fine pu e ris intro ire ,& b i-
bere &manducare , & p o f t eräpulam impetqm ad alter-
utrum facere more inlanientium equorum, ß c per infa-*-
nun^deßatrium viros cum mulieribus fuccumbere. A c - :
ciditautem veilla die Ap oftolu s Ioannes prædicaret,qua
quideminfandam exercebanrlblerinitatem : & congre-
gati vniuerfi a<d complendam corum m alitiani,dicebant
Ioanni, fiiffi^at- tib i ha&enus corruptela malorumle-
minum,quæinter infipientes Ieminafti:abi n u n cd e lö c o
ho c,qu ia dies eft folennis magqi Liberi patris, quem nos
oblèruamus,difcede ergo oçyùs, ne te male puniat. Joannes
nee propter eo'rum lolennitatem, nee propter intentas
minas d ifeedebat, temper docens cos qui libenter
verbum veritatis audiunt. ' Et erancinillo pol/uto tem-
p lo duodeçim fceleratiffimi lacerdotes, qui v b i viderunt
Ioannerj» àprædicatione non çelïàre, neque à lo co difee-
c edere, v iolentas manus in eutn iniccerunt, & multis e-
um plagis impie ac crudeliter affecerunt : extruferunt e-
um d e lo c p , & ligatumiacentemin terrain dimiferunt,
abieruntqiie in templum; Séïens autem Ioannes illo s&
populumadeorumnefandam,corifuetudinem implen-
dam introiircjfleuit amarè, dc-exclamàuit ad Dominum
dicens, Domine Ielii Chrifte Fili Dei v iu i, ruatphanum
Liberi patrjs, & ftatirà phanumruir: ô c intêrfecftifunt
duodeçim Sacerdotes illi. Cùmque populus vidilfët •
ruille templum, &Sa cerdotesinteriilfè, timuerunt val-
d è ,& dixerunt adinuicem,vadamus 2d ioannem,rogan-
tes eu m v to r e t pro nobis,& ne irafeatur contra nps,de -
lcendatque ignis de ccelo precibus-fuis,& confumat nos.
Etftatim verieruntad Ioannem,&.liberauerunt à v in cu -
lis , & rogabanteum : & continué Ioannes fuiTexft>&
cçEpitprædicarepopulo.
Nuçianus Magus in excitandis a morte duodeçim Sacerdo-
tibusfe Apoßolo praferens, exueatur.
C A ; P V T X L . I
" P R a t autem in ilia ciuitate hpmo quidam nomine
•i N u c ian u s , & n om en vx o r is eius Flora. Et duos I14-
<5li eftis per homines hps; & eorum ludificamenta : vo-
bis loquuntur ineptavferba,&nihil fa ce rep olïuntîNam
8é ego conueniens Ioanneiu,D.ixi illi,lulcita morruos,&
ego eredam in eum quem tu praedicas crucifixum : alio,-
quin lï illos fiiteitàuero, tu male peribis, quiaindignos
perircfecifti. Re fpond it au temmihi, quia non fimtre-
iurrerftione d ig n i& v ita : Ôc secce e go futeitâui e o s ,& ver-
bis videntibus incolume infuper reftituam templum.
Nu n c autem vos omnesme tequimini,vrviuos videatis. •
& p o fte a Ioannes magus male perear: & n o lo v tip le ,n e - j
que^ilcipulus eius illuc v en ian t, lèd m aneant in lo c o i - !
fto. C ùm turba à Nucian o hæc verba audillèt , qu od Sacerdotes
lulcitati elïent,relidto Ipannelècutaeft Nueia- ,
num. Et cogitabant tu ibæ qu om od o nos male perde-
rent: led Ioannes & e go line turba venimus ad ruinam
templi : lcd vbi dæmones Ioannem v id e ru n t , prius-
quam appropinquaremus j fiibitô euanuerunt & d ilp a -
ruerunt ab o culis noftris. N o s autem ablçondimus nos
in quadam ferobe iüxtaruinam templi. Et cùm veniflet
Nucianus vniuerlà co mirante tu rba, iuxta demplitum
templum ^.coepitmagicis execrationibus vocare dæmones
illos quos diçebat elïè Sacerdotes , ô c npnrelpon*
debantei,nequèdemanilèftabant, v t feGerant prius; &
cùm tptad ies illa àmàn è addecimam horam confume-
retur , & n ihil luis inuoeationibus proficeret Nucianus,
iratus populus vo lu it Nucianuin occidpre dicens, maligne
curfecifti nos noftrum magiftrum ôc,borium inftru-
dlorem relinquere , v t erederemus tuis Ycrbis fallenn-
b u s î Et quidam voluerunt impetum in eumfa cere s fed
alijinhibueruntdicentes, non interficiamus eum , led
ducamuseum ad Io annem, & q u icq u id præceperit faciendum,
illud line m ora exequendum. T un e Ioannes
dixitmihi,filiP ro ch pre , reuertamurin locum vnde tur-,
badimotae.ft. Silrreximus ergo & venimus in illum lo -
eum. E rv e n ittu rb a ,ôcadduxerunt Nucianum cofem
Ioanne dicentes | Mâgifter hune ^robauimus menda-
çem, & viam vepitatis vólentem fubuertere : & voluim9
eum interficere, lîcut. Sc te intcrficere moliebatur : ôc
nunc eum ad te adducimus, v t lêcundùm lèntentiam tu-
am ilium perdamus. R é fpo n d it autem Ioannes, finite
cenebras abirein tenebras : vos astern permanete in ve-
r ita tisluce, ne vos tenebr^ appréhendant , & verè falui
ejritisi&nonpermifiteos intèrncerë Nuciahum. Tun e
plurimi de turbarogabant Ap oftolum , v t baptizarete-
os : quibùs d ixit,lèquimini me vsqüe ad fiüm en, & illic
vos baptizabp .Dq eu itau tem eos quomod o cred ered e -
berent in Patrem, ôc Filium, & Spiritum fan£tum,&eos
pe rduxitadflumen. Fecerat autem Nucianus malefica
arte,vt fô n a q u a lànguinolenta videretur,& expauerunt
om n e s :& b e a tu s Appftolus adDomin umd icen s ,Do^
mine Içfu Chrifte Fili Dehviui, qui fplerididas naturas ôc
,omne genus animantium tuum p o fu ifii in vfum homi-
Nucianus
lad D.Ioü
nem ad*
ducicur.
Nücianu!
cxcçcatm
NL,c,anas yero mftmaus erat muInS.mal.S,aru>0^ & r io n em ,q u  K ab in it io d a ta é 'fte i,& cæciratepercute
n^erol^lanEici|it>ri Nucia'num,y t qui altos errate (àtagit^ n e in 4 oraum qui-
Nucianus
Magus. .
; crant apud eum in domo fuareppliti. V en ite rg o a d lo -
an nem, vb i v id it templum collap fiim, Scilhldsduode^
ciih Sacerdotes : & dixit ad Ioannem, magiiler, tune o - ’
mnes te d iligent, fecias duodeçim Sacerdotes qui mor- !
tu i funt,reiiirgere. Relpondit^oannes, fi digni e lient vt
aD e o làn âm ca rcn tu t,: nünquam in templo mortui eÇ-
lènt. Nuciianus d ix it, &ego^gloriam tuam imminuam;.
N a in & egq eos lufcitab o, & ;e rittib ifu p plic ium, qui^
homines vita eorum Ipoliafti : ahoquin fi fulcitaueris
eqs credam in crucifixum quem tuprædicas.iEt his didtis
dilcelîxt N ucianus : ÔC*ruinas templi circuiens,arte dæ-
moniaca fecit allare an t e le duodeçim dæmones in fimi- ;
htudinemduodecim.Sacerdptum :Sç.dixitad eos, verii- i
te po ll m e , & fa ciam vos Ioannem interficere. Relpon-
derunt dæmones, non polfii mus itflb co vifohabitare v -
biftcteritpeseius; fedecceftabimus h îç,.tu veroadduc
populumin hune locum v t ipfinos videant fufcitatos1&
ira c red ant,& vadant,& lap id ent Ioannem. Çonlèntiés
his verbis N u cianus, venir ad Ioanhem : Sc circumftante
turba exclamare coepic v oc e magna,ô viri, v t quid fedudem
luam norit regredi.. Et illicn in verbo loannispur-
gata eft aq u a , &c in priorem naturam reuerla: & Nucianus
in eodein lócociECuS'remanfit: & pöftea Ioannes A -
pofpolq.s baptixauit omrits qui baptizafi requirebahtj
& baptizati hint in die illa d ucenrivfti. N ucianusautem
folatio vifus.priuatus clamatiit in agnavoce diceris, Apo-
Jló le benedióti Filn Dei miferere m e i: & da mihi ligna-
culum Chrifti, & Una me ,& r e ft itu e mihi vifum oculo*.
rum Sc corporis mehloannes veró pietatc m o tu s appre-
hendit d extramcius; & duxit eum ad flumen^ docens e-
umv tcon fid ere tin Domino Iefu Ghrifto : & baptizauit
eum in nomine Patris, & F ilij, & Spiritus fanéti continuo
aperti fqnt oeuli e in s , & vid itficutpriu s , .& duxit
nosgaudens itxdomumiuam.
Nucianiérludaifdmiiiabaptizjtntur.
C A P V T X L L
B
peifradlaxomminutaquelunt tanquampuluis,qüodv?
dens Nucianus j multö magis crediditin Dominum no-.
ftrum Iefum G b r iftüm: & confirmata eft validius fides
eius. Similiter autem & v^or eius, & filii eius, & vniuerfa
eiusfamiliahasevidentes, crediderunt in D e um ,& ba-
ptizatifimtab A p o fto lo co lku d ante smagna liaD e i : Et
manfiibus apud Nucianum diebus decem : & ip fis cóh-
fummatis egrelli fumus de ciuitate, & venimus in aliam,
qiue trededtn diftat miliaribus : & öbuiauit nobis Fau-
bdxas ftus viir Iiid^us, fobrius admodum & b enignus, & duxit
s i nos in domum fuam & pradicante Ioanne cred id itin
Dominum Iefum Chriftum ipfe omnes,, qui erant in
domo e ius,& baptizati Hi nt vniuerfi.
Apojiplus pradicit Sofipatro quidfibi contingatex amore
matris tmmumimpudico.
G A P V T X L I M
E R a t autem in ciuitate illa muli'crquidam diues,
nomine P rodiana, formola va ld e , & v id u a , quié fi-
lium habebat vnieuiti, Sofipatrum, annum «tatis fii® vi-
cefimum quartum agentem, Ipecioluifc valdè inter homines,
ledcaftitatis amatorem,&imitatorem continen-
tix lo lêp h . N am m ater eius Prodiana,inftigance d iabolo
ferdain eius defiderium ardëbat concupilcentia: & di-
cebacad filium ,filim iS o lip a te r , m a gn am&p enè inn u-
meram pofiidëmus fiibftantiam, manducemus & b ib a -
m u s ,& hilariter viuamüsT: nOnenim habeo alium virum
quam teipllfm, nee v o lo , v taliamhabcas quam m e vx o -
rem , ego adhuc iuuencula lum 8c d eco ra , ero tibi pro
v xo re , & ru mihi pro v iro : netjue finas alium virum in-
tróire , nee e g o ad te aliam linam introireniulierem. In-
tellexit autemSofipatrus fallaciam fuse matris ^ & venit
ad^oeum, in quo Ioannes concionabatur ad populum,
:er in v t audjret verbum 2>ei :!& cum vidiflèc quofdam d etu r-
Q in- ba detrahehtes Ioanni,'&'quöd^irfalla« e ilet,lecel^c ab
[ P£tans eis ; appröpiaquauitloeojin quopraedicabatloannés. Er
finita prazdicatione, v enit ad eum Io anne s: coghouit e-
nim per Ipiritummalitiam d iab oli, quam aduerlusiuue-
nem machinabatur-j &9 qu omod o vrgebat matrem eins
ad litbuerfionem Caftitatiseiijsr & d o le b a t vehementer.
Intuëns eüm dixitë ip er limilitudiné, Solipatre ,S olip a-
tfe. Q u id ,in qu it, bóne magifter ?& a i t i l l i Ioannes,qüce-
damfnuliererat in quadam c iu ita te ,& e ra t ei filius vni-
cus yformofus a!dolefcens :eratautem mulieris nomen,
lèduétrix, & fifii n om en , leducehdusd'& erant ambo d i-
________________ ._______________67
virum introité ad m e , neque ego ad te linamaliam in-
troire mulierem?quäre induxifti duos virds ad ludifican-
dum domui noftras? Dïxit autem Söfipaterad e arn: noli
mater de Kominibus his talia lulpicari: non enim ad hóe:
introierunt dömum lian e, lèd v t apponameis panem &
aquam:&cum parum comederint&biberint:ftatim abi-
bunt. N equaquamiQquitProdiana;edent & bibent:fcd
cum iniuria eós de d omo mea exbellam : ne fo r tèco r tu-
um & men tem imminent, & fa ciaiit ,v t me odio habeas
matrem tiiam ,S d i c propter ämorem tuum mori me co-
gant.DixitSofipater,Nequaquam ita futurum éft mater
Namin mundo non e ft, qu ip officmë in odium tui cón-
uertere, Audiehs h x c Prodiana ;cpnlèftfitSolipatro ,v t
facerët peregrinis,quod liberer, fperansper Kdc amplius
iri defiderjum fuumeum allicere. Ap po iuite rgoSöfipa-
trus menlam, & lolus nobis miniftrabat, & comedit nb
bifcum. Prodiana verb fedeba tn on procu l*a tten tèau
fcultans , v t audirerverb a loannis ad filium füum lo^
quentis , v t po ffiteumin aliquo repirehendere, fi quic-
quam d ixilfet,quod eius difpliCuiflèt volli^tati. Ioannes
autem cognofcens nequitian? mulieris cacuit, nee vnum
verbum ad Sofipatrum locutuseft. Poftquam autc man-
ducauimus,dixit Ioannes Sofipatro,egredere fili è domo
tu a ,& veni nobifcum.Et continuo Sofipatrus furgens lè-
quebaturnos. Dum autem veniflemus adextremamia-
n u am , volu it Sofipatrüs fequi Apoftofuin ad audien-
dum verbum D e i : prefertim eum n ih il, dum m anduca-
remüs,audilïètab eo. Percipiensaucemid P rodiana, ve-
n i r , & apprehendit filium luurri Sofipatrum dicens illi,
v eni fili miin domum tuam,Dixit illi S olïpatrus,line me
mater modicum lèqui homines hbs,& continuo ad te ré-
uertar. Dixit illi mater, nunquid reue?teris,& adimple-
bis defiderium meum ? & permi/ic abire. Reuerfus èfter-
goS*ofipateEj-;& mater e iu svo lu ic deducerein fecretura
domus fa x locum , v t expleret eius defiderium ; & frequente
teum conturbauit, & D p u s liberauiceum amor-
tifero venehomd je voluntatis matris fuse. Videns autem
Sofipafyis m atris fuae infaniam,¶tam illi malam vó-
luntatem: ftuduit vèrbisdulcibus matris animum auer-
tere:& d ixit illi, mater ingredere domum tuam, v t e go cito
re fequar. Illa autem apprehenfum noluit dimittere
eum.Sofipaterautemipfeab ea d ifce flit,& n o lu itin d o - Infania
mum. fuam redirc propter éam. Q uarfa autem die furi-
bunda Prodiana è domo ad reqüirendum filium fuum ,mpudic<^
egrelïa, v enit in lo cum , vbi Ioannes przedicabat; & cir-
cümlpiciensin turba non vid it eum , namillienonerat.
Q u em cum non v id ilïè t,d ifce llit,& ea abeunte non Ionuités
m ultum, & immifit malignus in cor matris v t ledu- gèa loCo,ecce Sofipatrus faótus eft illi obuius.Ipfa autem
cerét filium : feduiftrix igitur nitebatur feduce»düm : Se- apprbpinquans apprehendit veftimentum e iu s ,& tenuit
ducendus autem refiftcbat , dc non ièducebatut : aliquo | ’ ’ mé
igitur exacto tempore mater fe d u â r ix ægrè ferebat fi-
hum inlèduóJum, adeb v t morti vellet eum tradere, &
accu k u it euoMBpud iudicem tanquam feduótum, cùm i-
p k fo la e flè tled u c la . Iuifitergo iu dex eum auferri5& in -
terficere ad vlcifcendum lèduâiionis ctimen-fibi à matre
impofitum : led Deus,quieft iudex fummüs,videns eum
mundumefie, ÔC in nocentem, & ab irtiquo iu d ic e& a
feduótrice matrè liberauit , 8c ftoxios cóhdigna pcena
mulélauit. Q u em igitur 6 Sofipatre d ignum eftlaudare,
matremne^n filium? T un e So fipater, non aliter quam
terra fitienspluuiam fiifcipic/ reddens vberem frinftum,
verbum loannis intimé fufcipiens dixir, Magifterböne,
dignum eft laudari filium, & matrem cülpari. Cu i Iban-
nes ; Re«ftè, in quit ,re/pondifti: vade igitur fili mi faliius
in domum tu am ,& in tend ein macrëm ruam ficutin matrem,
& non ficut feduélricem, & vltio fuperniiudicisli-
berabitte; Sofipater autem corifcius-cui Ioannes hunc
letmortem d ix e r it, prouolutuS ad pedes^ius âdoiauic
eum, & dixic, D ominefi dignus fum, lèquere lèruum tu-
üm in domom fuam : ego lèruus tnusapponam tibi pa-
n em & aq u am , 8c m anducabis & bibes : & critdomus
kru i tui per adüentum tuum benedidla. Iöanties aücem
lecutuseft Sofipatrumj&ingrefliis eft 4pnium eius,quod
etim vehementer ; at .file dixit ei,fine me m odo mater, &
quæcunque tibi luntinanimo ,faciam; illa verononfi-
nebat efim abire.
Mater qua innocentem filium incefius accufauerat, Iudex
quotfe qui eum damnaUerat, Apoßolo iudi-
?? ; cepumu ntur.
C A P V T X L I I I.
EO tempore, Infulæ illius fa<ftus eft Proconfiil quidam,
Græcus nomine, crudelis &immifericors : qui
C hr iftü& Chriftianos d d io perlèquebatur. Etingreuus
eftlocum, v t eijeeret nos de ciuitate : & cùm tranfiretper
ciuitate,accidit eum tranfire per locum,vbiProdiana per
veftimenta detinebat filium fuum» V idens àurem Prodi-
ana proconfulem, exclamauit voce ma gn a, 6 Proconfiil
adiuiia me : & ilia capitis fui vëlamen dëtrahens,capilios
præamaritudine, quam adrierfiis filium fiium gerebat,
vellèbat, ôc multas profùndebat lacrymas, dixit auté illi
præfes,quid tibi eft? quid vis ? &:qpæ tanti caufadoloris ?
T une Prodian a dixitimulier (um vidua, Seifte filins meus
ê ft , quem poft mortem mariti a quatuorannis adhanc
vfijue ætatem nutriui, & ;hodie décima dies e ft, quo non
cùm vidiftèt Prodiana, repleta eft ira milita : 8c dixit ad I ceflàt mihi mpieftuseflc,
^gÙ£atnim,,nunquiè É i r i n e d i f i i i t t a s a l i i i m ( re: Proconfiil h o c audiensiuflic apprehendi Sofipatrum,
, F 4 ~ ~ , . . &iulïlc