H S.Zenonis %.erone rtfii Efijcopt,
Verinn <juis dubitet illud fortius éflte quod /clitic | qu od /âcri D eus D e o fiia ûbi & diuinitàte, & nomine Compare
fapic, quod c o g ita t, qu o dm o u e t,q u o d m ouetur, quod tusomneshumanifenfusopinationes excludit : quippe
miràprollidentia chaos ip fum, vt chaos non effet,eftecit, cum dicip, Eaciamus hominem ad imaginem & fimilittldinem no-
quodeius m embradifereuit, ratione di/pofuit* coloribus fir am. N o n inquit^acad cuam, fed ait, faciarnus ad noftrâ:
dccorauit, determinauit menfura, officiifque competen- ne quam filius hominem indu turns pati videretur iniu-
tibus feruire præcetoit i Vnde n on éftprincipiûm,quod f t riam.vidçtisnefràtres d ile& iflim i, quia nullus exerte hie
nefeit: quod opus finftum eft alienum: quod non eft in fua alceriiubet:inopere nullus ociofus-èffîô fandta aequalitas,
po fitumpo teftate;quod à/ûafubftantiatollitur : qu od a e fib ifoff digmflîmaihdiuiduæ deitatis! V n u sh om o ad
mutatur: quod alieno moueturpulfu.* quod quidfit,quid du orum imaginem, & fimiliriidinem fingitur,neCtamen
fuerit.quid futurnm ,fit,non poteft aliquando /entire. So - in eo quid cuius fit, inuenitur. S i igitur in opéré CXtrahed
lu sD eu seftitaqu ep rincip iumjq u iex ftip/oded itfibiipft paritaslacradiftingujnon p o t e f t , Deu s in alio fe inferior
principium. Solus ante omnia, &po ftomn!a,qu oniam in efle quemadmodum poteft i qu icq uid en imvn ie xd ub *
tius manu inclu(â/unt.omnia,ex/e eft quod eft. 'Solusfui bus indi/crete in. omnibus fibimet fimilantibüâ detraxe-
confciftS,quantus S i qualis eft. Solus perfe&us : quia non ris,cui detraxeris,nelçio. At ille cui iubetur, eft, inquis,in-
poteft illialiquid nec addi, nec minui.Solus otnnipotens: ferior,quid ? quodinde non appfobatUtefie inferior.-quia
quia eXfiihilovniuer/a con ft itu it , virtuterégit,maieftate • vndeproceflit,paterni cordis eft excultor i non enim mi-
cuftodit. Solusindemutabilis,acfempcræqualis:quiain nuseft facere m agna,quam d icere:quamuis& quod diéfcu
le non admittit ætatem.Solus ftmpiternus:quia immorta- eft à pâtre,vcl d ici po te ft, qui^verbum eft filius,fine filio
lise ft D ominus.Hic eftDeusnofter,qui le d ig effitinpeû . noneft : &quodra<ftameft à filio,vel fieri poteft,fine di-
Hic pater,qui fuo manente integro ftatu,totum ft recipro gnatione paterna non eft:quiafilius fihe patrè non eft,ipfo
càuit in filium,ne quid fibimet derogarer. Denique alter dicente : Si n o n fa c io fa& a patris, nqlite mihi crcdere.-ftd
in alteroexultât, cum Spiritus /andbi plenitudine vna o r i -1 fi mihicredere n o n v e litis , fa&iscrédité : S i cogrièfcitej
ginali coæccrnitate renitens. Quemadmodum (”fi6dicere quoniam in me eft pater,& e g o in 'illo,;Con ftatergo arqua-
dignum eft duo m aria, quæ in ftmetrecumbunt,fcetoæ- leineflè ,qu odihü icemfe CapitcumSpiritu/an<ftot‘ •
ftus alternosinvnum conference,connexa , quæ licet fui
proprietate,locis,vocabuli/quedifcretafinc : tarnen trini
bcGencfisermo I I I t,
profundi vaporis vna virtus,vna fubftantia,vna eft fluendi
natura: nec poteft incomprehenfibilis, communifque vn-
IN g V O P A V O I S A D D I T I S , Q V I B V S D A M
dæ d iuidi magnitudo , Sc tarnen vtrunque commeando
mutatis tontinentuna qua in fecundo.
iargiflua,vtriiquepropria,nullipriuata : etenim damnum
patientur vbe rtatisj&gratia:, u adimatur, quod Vno eo j '^ T l h i l eft fratres dile<ftiflimi,anee omnia hotnini natd
demqueafltualterumexalcerodecoratur. •*» v tamneccflarium atque conüehiens.quanvvtfeipfum
I fio u e r it: etchim genus iti/aniae eftenm rationcm fecreti
DeGenejiSermo I I. naturae difquirere, qui vitaè fuse non' po/fitreddere : non
• v — ) enim clcmentapulchrius aut veriusverbishumanis afleri
N ih il e ft, fratres d ile& iflim i, ante omnia h om in k i- poflunt>quamaDeofa<ftafunt,velvidentur.Itaquequod
menti Deum tarn neceflarium atque conueniens, adrtospertinet,videamus,quid fit,qu od Deus a i t : Facia-
quam vtfeipfum nouerit : etehimgenus infaniae efteum mus hominem ad tmagtnem,&fimilituditiem nofir ant. E t , fecit,
rationem fecreti naturae difquirere,qtii vitae fuae non poifit i:^tiit,Deushominemadmaginem,&fmilitudincm Dei:8c alio
reddere:npn enim v llo paóto poteft humanis opinionibuS lo co dicat,Egofum qiiifunu & non demutor. C um b ö c ita fi t,
fubftantia naturae comprehend!,quam nemo nouit,nifi i- homp quemadmodum D e i imagincm portat r cuius vul-
pfe folus,qui fecit.Itaque,quod/pecialiterad noftrasper- tus omni conuerfioni fubieftus xnomentis omnibus im-
tinetpirteSjVideamus quid fit,qu od Deus nii:Eaciamusbp- mutatur labore,aerate,Unguorc,gaudio,triftitudine:nunc
minem ad imaginem,&fimiiitudinm nofir am. Et /e«r,inquit, macie deformis, nunc enormi pingtiedine,vfque adebin-
Deus hominem ad imdginem&fimilitudinemDei.Ez alio lo c o d i 1 c ertus,v tidexnihduobüspeï orbem to turn non poflit incat.
Egofuniquifuni>& non dethutor. C um h o c ita fit, homo ueniri cerrarum. Igitur in D eüm CümhaéC non incidant,
quemadmodüD e iimiaginéportakcuiusvultuspaflibilis, Deiimagin emn on habemUsjAbfitfi-atres.Habemuspla-
omniconuerfionifubiedus,momeritisömnib.demutatur ne ,&quidem m anifeftameXeoip/b,quodnon eftportan-
laborc,xtate,languore,ira,gaudio,triftitudine,totquein- tibusnota:IncbmprchcnfibilisenimDeiimago,inuifibilis
d u itvu ltu s ,qü ö t animifucrintmoctisihullufqueptorfuS ficn cCefleeft.Deniqueoculisnoneftfubie6tamortalibus.
dies,quo iugitet fibi fimilis effe videatur ? C um h * c alitef nam neqüe cum ihgredicur corpus,rtëque cum de corpore
no n fin t:erg o n e DeiimaginemnonhabemussHabemus ( egredituriaquoquam confpicaripottft:tantum^uepote-
plane:& quidem manifeftam ex e o ip fo , quod nonpft no- ftatishabec, v tcum fu id om iC ilijftpto teh e itu r j tamen
bis portantibus nota. Incomprchertfibilis enim D ei ima-* quicquidvoluerit,Omnibus m omentisilluftret. N o n ergo
inuifibilis fit necefle eft< DeniqUe oculis non eft fubie- g oca rnalehocihdumentumimaginem D e i debemtisac-
(fta'carnalibus, N am ncqu e cum ingreditur corpus rtoftru cipere,fed cöïleftis hominis fpiritalem.'quam nobis pleni-
neque cum de corpore egreditur, d qttoquamueprehertdi tudinisfuje pio de fonte largitur. Q u am tationem Paulus
po te ft: tantumquepoceftatis h ab e t,v t, cum fui domicilij euidentcr prodidit óneens:Quemadmodumportauimus imagi-
fepto teneatur, tamen quicquid volucric * omriibus m o- tietA eius,qu}delimo efi,portefaus&em imagmem, qui de ceelo eft:
mentis illuftret.Nonergo carnale h o c domiciltum imagi- qüamquiian6tcportaueriin,ficu't A poftoli,omnefqueiu-
nem D e i debemus accipere fed cceleftis hominis fpirica- ftiinon tantum imagine«!* fed ipfum Deum quoque por-
lem : quamin fe crcdentibus Dominus ietherea natiuitate tabunt:ficut & f c r ip tu r t v e f t .T w teniplumDei.&Jp'iritusDei
reuocatisplenrtudinisluaepiodefontelargitur , p e rD o - , habitat in yobit»
minumnoftrumlefum Chriftum.
- De Abraham Sermo I.
DcGenefiSermo I I A
. A ® raha,fratresdilc6kiflimi,qualediüinaepietAtisinUArnalis
mentis homines, fratres dilecftiffimi ,/canda-* | ^n u sa c c ep c ric Vetuftx legis gefta rcftancur.Sarra vxor
V ^ l u m paciunturnon ftudio nofeendse, fedfruftranda; eius non inferior , vitarlong^ tranfi<ftiscurfibus,qualem
veritatis , quotiesDeqs D e i filius , qui patris m axima eft filiumedideric', partus effufionepercepit.Sed quia vtrifqi
gloria,«quaffs pa tr a Catholicis praedicacur. Denique in- *tas ademerat fpem fob o lis , pignus fuccidaneum merue-
de e f t , quod legis fundamencarenentes verfuta difputa- runc.Sic meruit fides,quod ademerat tempus.-extorfit cre-
tione,pr«termiffoPeodeDeo exeUnte^d communia^iu- dulitas, q u ö d naturadenegauerat. Abraham patriarcha
manitatis nomina. quxpoffuntargumentisattingi-patris, nofter exploratus a D e o in fenc& u te fufeepit vnicurofi-
& falij reftmant: nec mtelligunc,quia!in exordio carmims lium,nihil tamen folicitum patri, cuius «tas inannis vergentibusin
u c (Jt'/Uji à ertn o 1 .
occa/ks fui terminum ve; .ibatur,& cducatio- j parentibus quam diuina præceptione meruit procreari.
nis tempus anguftuni,& fene<5hm cxi. isiam yicinus.Ecce \ atque ex intimis vitæ ciuriculis Same v tecum filius aperto
prima aeuotio,libenterexcipere,quoc Icto d atu r:& in tri- | primo v ö c a b u lö , cu iiam aUiæreuerentiam /eneiftus verc-
ftiflimafenciftute fufceptalplicitudihis iri ole gaud e re: h i
S c r ifitSa rramumisiauen tutislubiensin ftnetfta : vnde
nomen accepit in fans
qui p oft haeC Abraharh lâcracàm
D e o approbac m e n te n vV n icu s ille filius folicicilenis,ad-s
hue paruulus, cui pieraSy & m'iferatio m aior debecur,po-
ftulatur ad vi<ftimam:çui fiper humanam fragilitatem ali-
qua in corpore infirmitas na/ceretur. aut humanus exitus
contingeret,vix in eius q’afibits pater vftrerepotuiflet,fi an-
nis teneris moteretur. Hie igitur infaftsè cuius vitapacer-
nus affeâuSj&tnaternus pendebac, ad explorationem fi-
-dei fute,diü ïna vo cep oftulatu rad viftimam,.' Volo, dixit
Deas,mibifierifacrificium Abraham tuis manibusin monte defi-
iiotuo: hæc mihi v ià im a placet : hoc me fanguine deplaca-
bisfifte meis /accis dcbetur,vndeimmolari iam iiîbco .Non
contriflât frontem d euotilfimusAbrah aimnecdolo rpa-
trilachrymasperfuafitifed .exultât, & g aü d e t.N e ç timuit,
ne parricidium ei imputaretur: fedmagis,vt deuotioni pa-
réretjlætabaturhoçiu/fiffèDeum. D e filio hoftia paraba-
turfeftina. Denique implerelaciificium, ne morafaciat
peccatum , neceflariis /àcraméntisprotinus prasparatur.
Afcenditur in montera. Omni myftcrio,faciihcioquedif-
p o fito , d u â u s filius gaudehs , gaudénte patre,patrisdex-
tera fefiendus. Q u i antequâm veniret in m ontem,cum de
pâtre quærerer, vbi effet v ittima, quam difponeret,& im-
niolaret,fecurus de fide generis fui,pater filio,de quo non
dubitabat,patefecit,quia fe Dominus poftulaflet: Sc quid
ip fe D omino promififfet,oftendit. Lætatus eft puer?patre
iideli ipfe q u o q u e fid e lio r : nectecufabatmortem, quam
Deus qu i vitam dederat imperabat. Læcatur pater filio
qu oquegauden te : Sc cum gaudio vnicipignoris alligat
manus .-quasillevinciendaslibentius offert. Pedes quo*
que conftringit,neinexitu m ortis con ci tara victim a calci-
t r a r e t .- fcctuusenim pater^ofitimus timuit,ne d o loriali-
quid liceretin mortem.O fratres, iecuradeuoriol O pater
ipiritutn captans; corpus v e ro , mortemque contemnens 1
O , qui (èruum Domini ita /è elle meminerat, v t patrerfi ft
eflehefeiret. Q u id eft pater? Ecce/ubocculisiacet filius
vinculis aftri&us. Vbi funtiàchrymæîvbi d olor ,qui in hu-
manis fenfibusverfari confueuic ? In rantisfilij cafibuslae-
tatu r,& gaudet : &feDominumpromeruifletriumphac.
Accepit iam præraia,quæ meretur.diuinaetenimexplora-
tionis tentamina porriguntur : exeritquidem ferrum,&
iarmatadexterafiibleuatmanum c fed v o x eius , q u iv i-
tftimam poftulauerac,contradicit^ Refpice retro, d ixit Deus,&
antequamrefiicias, pqrte. E c c c&m e r itum principalediui-
naminduleentiammeruiffèfubcafibus : nam retro reipi-
ciens Abraham inuenit vidtimam,quam innocens immo-
laret.Et ferro ma6tauitarietcm,quo filiumpercutereiam
parabat. A filio ad agnum tranftulit dexteram ftmper lætatus,
S cgaudens. N e c mutatus eft vultus eius, cum eflec
viffcima commutata. C um tan ta la titia a rie tem o b tu lit,
turn quanta ob tu lera t& filium ; vbi enim fidesfu it , non
erat dolor. In illo lacrificio folus Deus d olu it: quia aliam
viétimam prOcurauit: nam Abraham cum filio fic proba- j
tu sdD eo eft,v tnon portulans miftricordiam mcretur.Vi-
dcai^ius fratres dileiftifllmi,legis arcana: &intelle<ftum al-
tius proferamus. Ab raham /ub legqn on erat,fed legem
folus impleuit.Et qui nulloiure legis tenebatur, omneius
diuinum præcipuè cuftodiuit:cuius immolatione ille quo
que gauderer, qu i ad vi<5timam parabatur. Aries hærebat
in crùo implicitus fpinis, capite obligates. Hic eft,qu i pro
Ifaac immola tus eft D e o . Hu n c o btu lit Abraham : hunc
iuflùs eft immola te.
De Abraham Scrmo II*
NO enimpræcepta virginicas prouocatur,ft d nec cbtt*
tinencia relidta repellitur. A d cuius fidem cariflimi,
amftorem habemus fandlum v idelicet Abraham: quifiliü
quidem Ifaachabuit. Simplex quidem vocabulùm: fed
multiplex pronunciatio.Hic namque carillimi,de(peratus
parcntibuSjftd D e o promittente fuftepeus intran/atftx æ-
catis,& generantis genitalis flore confumitur : nob tamex
cUnda dcculerat. Subhacigiturcariflhni,/perationisnati-
uilate ,& admirationc progetiitus in primis infanri« rudi-
mentisiubenthacdepofeenti D eo innocensmarryroffer-
turimmaculacahoftia:neevi(5timaimparatus:quiteftis di*
uiffi timorisad fidem à Domino pofcicur, dparenteper-
ducirunftd hoftia n onfanguinis,ftdlalutis. A d hanc igi-
titr gloriam tardi partus vbertas , ôcfoecunditasde/petata
profercur. Vxo r Abrahæfoetus nefciacum vifccribusfri-
gence fenio,nec /perare /obolem po flet, nec portare con-
nderet.matris fufcèpit o fficia, quæ vxoria mimera nefde-
bat. Atque eo tempore partus profertur*quo calor genita-
liaiam rclinquebat. Mira prorfus cariflimi,&/jpcrandaic-
culis poil fururis diuinæ ordinationis propago,formata ad
principium^taSiperacla reuocatur saccingi tur de fterili täte
ia-cunditas , vr implercturquod fcriptumeftperPro-
öhetznv.-Exultafterilis,quanonpariebas, E ru tn p e ,& clama,qua
nonparturis,quoniam multi filijdeferta. Eccecnim cariflimi,in
Sarra attraélis ætate ncruis, Sc déficiente /anguinis fucco,
arc feen ti bus venis dura cum vifccribus cutis, deformis, ac
luridus pallor iam pene vultus perdit humanos; nec vllus
in mem'bris volupeati motus : nihil in fubftantiateftderat
corporisfted nihil tarnen in vtero negabatur infanti*& cuius
ætatisauiam tcftarctur, matre partusotnauit,cumfub
incerto affeétionis vocabulo pietas nutaret:& cum filium
proferret vterus, nepotem fcne&us optaret. Ita denique
diflènflone tempo ris , &naturæcontra opinionemnato
angelus Ifaac nomen impofuit:vt firmarct lætitia * quod
ætatis imbecillitasdefperauit.Nouus fane parentum circa
filium crefcit affe&us.-qui ex promiflione certior, ex tardi-
tatcd u lcior.cxde fp erationc felicior putabatur. Vnicus
numéro,& in amoris foliditateiam primus totum mater*
næpietatisoccupaueratpe,(ftus ; Feftinataeducationenu-
tritus>Deovi<ftimam,parennbuspiumparricidiumpræbi-
turus.Ecce cariflimi,vt ait Ap oftolu s , contra ipem natum
Abraham ad aram filium immolaturusDomino audlorc
perducitenec deeft ad minifterium gladi us:vt paritcr, & fa-
cerdos. Confimilis filij quoque eftex diuina voluntaceft-
curitasiqui cum hoftiam prouidet, cuius lo co cle&usfue-
rat,requirebat, ftdtradunturtenerçadhuc vinculis m inus
: Sc ne quid minus ab hoftia videretur,pedem ligatura
deftringit:ne incitata vi6tima di/plicerct.Cefler icaque hic
cariflimi,impietatisabominandafufpicio. Abraham Do*
minumfilio: iaeerdotem prætulitpatri: neepium ftc re -
didit,nifi probaffèt fidelem.Denique cariflimi ,intrepidus
ad minifteriumimmolationis armatur, rimatur ad id um
vulnerisftcurusanimus:ftdftcuriôrmanusiela tusinim-
molandumgladiuslibraturmecpuerum mors vicina con-
triftatme crepidatio fidem prodac infirmam.Sub hac denique
immolantisimmolandiqi conftantia ab fo lu imeruit,
dum humanum ex ft deponit timorem : Sc quantum ad fidem
pertinet,pater promiflacompleuit ; Dominus parricidium
probata voluntateprohibuic. Adhuius ergoper-
fonam Cbxiftireferturverecunda natiuitas s ftdvirginalis'
vteri aula ie erctior, diuini fermonis arte formata in f t ta-
befcentiS corporis vuluaportauit.Sedincoelëfti p ro le , no
f t mine progenitum certifiimum Dominum impialudæo-
rum exarftre confilia:quem cacenrem.tanquaiTi o b n o x iü ,,
& pro ip/brum tantummodo cæcicate moerentem»vt I/aac
non pericurum ad aram , ita ad C rucem Chriftum fubii-
mandum nefarij perduxerunt, fed quia nefeit æternitas
mori,aut D ominus poftftpulchrumjöe ad Iudæosrcman-
fit foladamnatæ voluntatis in uidia, quia Dominum nec
agnofeere v o lu e ru n t;& fo la credidecunt cogitatione pu-
niri*cumnefariumfueric etiam lardius adorari. A d cuius
immànis. aufi /æuitiam metiienda elementorum forma
mutatur: Sc De i iniuriaftiprius prodit natura quaminftl-
ligat populus Iudæorum.Ab a u r o r e itaque ccepit furoris
horror* Accingitur turba feralis *• & aAinuifibilem fu/pen-
fum gladiorum m ucro con n e â itu r .N e c inde,vt dixi,fce-
leris crudelitäs friidum fortita eft i quia ficut in Ifaac aliud
d ffe rtur,& aliud immolatiir,ita & in pafliqne C h r i s t i ,
q u o d per Adam dcfiqueratjper C h r i s t v m liberatur.
Etbliotb. Vet. Patr. Tom.3.