6 4 ,, S: lt if im ïM a r t ÿ r ù & P h ü o fip h i
j nemcctaurum mcdicinara difcunt, (fidqiiod maxii^|n^
i uu'm.Japüdhominem dij.Qm d enimL ibcr urn patretn co?
Herculèrii,quem 'tfiiferam vocat. | Q u id vcrojattinec mc
cbmmetnbrare Matrem&Veneremfti^n:aui;dqres & 4 u-
ces?atqüe ex his’bmnibusiudiciuiti iis qjuajdoc^turindu-
cere ? Si quis énim non didiceric, 8t diuinain iis|ju£edi-
cuncur fatfta imitetur,is?etiamtü a faUbrujn vita & ab hu
mana abHprrcre vidpbitur.Qui.aureth didicerj tiConTenta-
neam prxiftaramqup.luppliciorum decUnaciopem habcf.
imitationem. QUod fi quis fbrcèfa6harepiehcnderir,is 8c
nbrnïna qU2 ex iis cognita füht,collèt,&: ne-pèffuafis qui-|
dem,gran4 ibufque verbis e^tuebitur/Ampleftiaute.nj-rer'
tinerequp debemuyverum & immutabilè ijomen , qüod‘
non meavnius óratione fed ab iis etiam celebratur & pra:-,
dicatur,qui nobis prima difciplin# quafi f u ndamen ta tra-,
d id è tu n t, ne huius vita^ürfuhegligéntêr con feé fd , fion
Patris àvEilio&Spiritu e xm odo conftand id iftiu âipâd em
d ta sau tèmjVth oc ye rb o vta r,fîtex ra tip de ef[en tiæ .S ie-
nim Pater ftatü habet ab ömni originehberum j Filius au-
t&hi*eum origine,& Spirituàeu mprocelfione profeétione;
que coniunchim : ea quæ diftinótionis'lunt,èx.vi natürae
çbhlyderantur. S i vero etiam perlbnæ ratio per eflèrit iàrh
eflè jdeclarat, communi diuinitatis.fighi^çatur nomine.
Q u o d autemdico ,h o * moâjp fier planius; -Qui raùonei)!
qüacbnftftitAdamtis cbnfyderabit,id cft;queinadniQ'dU m
in lücem prolatus eft, is ilium non genératum inuêniex:nô
eniin ab aliqüb alio homïhe,lcd Dcimanu fi&üm. Acqui
effiiSliqilla rationem ftathsdeeiarat;D'eelaifateriim quem-
admodum fit efie;£tus,. Simili JEui^iSmodoeqnfiiandi ratio
effi&ionem defignat. Eorçtenim effitftum figuratumq-, elfe
déclarât. A t fielïentiam iplam-quæras,, quacu/n iis qui
àbâp(bortirunt,çommuniôné<?ohiungitur,idquo'dfiibii-
citiir hominem inuçnies.' | V t igitnr efinStio râtibnem cpn-
ftandi&cohærendi déclarât, modus autem coagmentatio
folùm vtcoelèftisgloriaïignari,verumeaamytingraiijTudi--,nisfiguratipriemFormationemquedcfignat,eirentiæverb
ciratipnesreddamus.^. ^*' .. . . f e i * r a r i o i d quod fubiieitur'hominem elle oftendit:fic in D.eo
^ -ks--f:£u & Pâtre rçperiemus^Sienim m od um qûo cb.nftitiï,quçras.
S A N ' C T h ,
, ciim euro.à na llo alio ortum v i3 eas,ingenitum eum'ap.pel-
S:| labis;Si vero in^gènîtinomen appellationemquecontydç-
I V S T I N
1' H U. O SO 1' H I E T
M A R j Y R I S ; E X P O S I J I O f i d e î d e
ye rareâ aqu e eohfelfioné,fiuedèlan<fta 8c ciufdemellèn-
H.jrès,euminueniesmodumconftashdiinEerpretanté.Qu6d
B HieïTentiam quoqueiplani intçil^gere v e lis , qua cum Filio.
tiæ Trinitate, IbachimoPerioniodBenedibtino ' k'-
Cormoeriacen'o inter-.£ ‘
p prête. p i
Via fa ti§^ jp tis Judaeos Gentéfq}. refellimus,
& Spiritu percommunitarem copülatur , pe ihomineexT
pre flens. Itaqüe nomen qu id emin genitij& çonftandi ra-
tib fiintinter lè alteriim alterius itidicia. Déiàtitem npmé
çÏÏèntiam declaraf. Vt enim Adàmusetfi generatüs npeft,
Tarnen tum iis qui àb' eo generati lunteadem eflèdiiaad
commuriiohem^çoniungiturtficnullarâtioeommunitaté
Path's cum Filio acSpiritu etiaïnfi ihgènitus Pater fitvdi-
uellere v llo m odo poterie. N o n ig itu r in g en iti,g en iu ,&
Sequitur, vtTe^am-^natriquefidei rationem prbfe&i nomina eflèntiam deckrant^ ltd hypofia(ès< Pôfi-
pexpdnamus.’- Tntelligendum-.effenim nbbis firnt enim nobis fatis p&rlbh'asdiftinguere,& Pat-r-is,Filiïcjj
■ PE0|?^:è > demqnftrac^yehtate, q u em àd in o -a c Spiiittfs proprieiridicatfehypoftafinRurruscumgeniti
dum & quid de ea.lènc|te debeamus. N equ e nomen quafi nptam quaridàm audimus, ' F ilqnotibnem
Im.oqminog lo r ia quæpatriacFilio tribuitd^hoiîis làlure percipinms:rurfiihiqöeeXeiusquiprotelfitfignificatione,’
ifFertifedintegra yetaqvXrmitatispr^feffio ^ i t , y t p i j b o - prppriàm.Spïritus perfonaro dieimus. Atq u e hæcquidero
nis quæ eis reXèraantur-perfruatuqp^lernm cftfieri^polfit, làtis magnam vimTiabentad doceixdum non eandemrem
vtquiipiam eos audiatqui ahuditnl^uc^'Patrë'm & Filium â e c la ra te .in g e n itigehiti"& proféciti nomina* led viin dilaüdibusafficientes4“
Guminterea doq^x ré â a in ^ llig é tià ftinguendihypoftaleshabereiadfignificahdam etiam.cp-
v eneratjohem&cültun}adtó ftandiratibnemiR éfetantem vtdemphftrenms quornobis
hums feripti opàs fuitexppfitipnçsquÆ leótoresad lyn- do vnafiePatris, Fiji) & Spiritus fan<5h efiènria. Animad*
ceram ihtegramquevëriratisintclligéntïamperducat^lgi-'mertimus quidemincômmühiÇivfi'tatâeiufdetnelîèntiæ
tü rvnum£)eum coletenös.&: diiniiæ.fîrtiptü^æ& pa truiir qonfuetudineea qb ip ^ç re an tin eflè in iisqüæ p ro c rean -
doâ rinæ dpeent. Sft: enim vhus qportéVàuthor omnium ! tur : ‘Sed altius res nobis repetenda eft i ne perpetuitarem
extracircumftans.eaq û çfiuiu lab ê ê^ te t. cürlumqueoratiQnisquæftiovllâqüæincid,at,pqlfitihter-
Eteni’m fi quid ab initiq çxtïa Déum^erat ,dd profedlo'ne- ru ih^y éïrA c primum quidem ea q u x ruhtdiuidamüs. In-
celîeerat autDeumjaut vim ali^n'qqamiibetelïeGonfire- ; ue^i em iis enim inidquoçici'eatum e ft ,ô ^ in id q u o d n on
ri. Ac fi Deum quidem id çflè dicat quilpiâmjis diuinas v o - creatu jdiuidi omnia.Si qi^d er^im-eft in iis qùæ lunt-, id vëî
ces deictip'fit,quae apèrté clamant, E g ö .p e^ nm u sß tiH ^ e-^ natura nô co ndi tä e ft,^ v e lc ô h di ta.‘iê d e aqliæ coh d i tan oii
gipoflea^érprater me non eH Deus. ^i autemqbn Deuml certo! eft,nata eft addominandüm,eîl^ue àb;omhi vi àq néceflî-
angelosvelyirtütes Éftedicet.Atquiiftoètiampaétq diui- ) tàtelib era.Quæ àu tem creatâeft,reruijiseft legibiîlaj Dib-
n a l cripta irnpro babi t , quæ ha^s etia^i ?X)eo fôcfca^elïèdi-» mi hi pare t. E t illa'quidem arbitratu^lùp^quæ vul t facit5d£
cm,LaudateDeumde cçelis}lauditteeum i§j^ce^s,%attdateeump-1poteftthæcautem minifterium folum quod ab ipla diuini-
w/WW4”^ efw^ w^ ^ e^^0^ wy ^ w^ ejM^ ^ t Pä^lplnE^:|tateacGepiti;tümpoteft,tum expier. C ùm italê habeat di-
Quiaipfedixit,&jdiïafunt : ipfimandauit &creàtafinit.. E r g o ’uifio ^ diuinis vbcibus in medium propofîtis, exquire dili"
hoc C ^ uen ia t neceirqëft,nih il^b initiofimui eflè cü D eO 1 genter&accùEatèyv troin natutatum geriere pilium âcSpî--
r5 l^ff 0I?.niJum ’ ^u^ ^ ^ 5 ^ ^ e m'|ab ebdmdia;in lucpm jritum ponendos dodèantV Debenç enim Ecclefiæ alumni
prolata efie demonftratum eft. Vflus igitur verè eft Deus -non rationibus humanis diuina dirrgere,, fed ex dobtrinæ
pninium,ilqilem P atfe,^iii^,Spi^tuqûelàii'â‘o c o g ^ i a ^ Spiritus^onfilio ô£ lèntentia verba iritêtprecari & expo-
tur Sc in telligi t u r iQupn iame m m e x ! ua natiira & eflentiâ |nere:prirnufq5 n o sî)aüid doceat. Is cum laudem primuni
; ëxomninaturaquæ conditaeft omnium t) e o compbluifc
e itS p ir itu s :^ eiufiiemque ellen- j l è t , 4 eind|romnibüsqüæin coelprurif eXplicatis, qmneS
at^ e ^ i p ^ n) h abentur diuinitads.: quæin eo funtmëntesatque v irtdtesenumèrâiïè'tjiremqr
» ftôndifFeratidquQdgeneç_ de terra 8c iis omnibits quæ in eafurtt, dixiflèt,’nec Filiüm»
ratap ÊO ^ÿfrj&quod^p'roceflîtab e ô à quo pro | nee Spiritum in hac danda gloria, vr qui/cilicer cUm diui-
1I’ i cölEM^|,fti)a-quo & F ih'usgene-' ha natur^c6niünÓiifint,comprehenditiSi enim eos iriéd-
W Ê * ! Ê Ë Ë i ‘ “ g®fth’umige- Iret,non eonlmtantù^nôminapræterilïctjqüorumquide'
nitumjprofëbtum, nohhaturæ efléntiæqiielunt nomina,
lèdm.ôdiaoratibnçsfqui'busrescôftant. Rariöauteni mp-
dufque cpirftandijhis nominibusnotatur.Eflentiæverdexi
plicatio D ei figriificatur ac declarator appellatidne, v t fit
primumac maxime e xomm bus v ir t u ti b u s i u re âemçritÔ
méhtioflemfaÔlitusFuiiret.SimiliquçmôdobeatusMulu
sd îu in d igné raptus & inflammaais>, cùm ardor enfin
D eüm'clkn taris d ^ la r a r e t^ t^ a r it iam q ; & firmitaiem
atth.28.
•‘.Cor. i*.
-Ctr.ijt
Devefa reöfa fa ÇorjJefsione.
at^oris oftepderetjfcripfit hic verbis-, Cm m fuin enim quiip dem Dómini fignificatione& Filium &Sj)iritum : lèd ta-
necvita,nec mundus,nec mon.necangeli, neque virtutes tttefypnn- menprbpterimperitosdiülfiohem dïft i n d i Qnémqu e per-
cipatuSinequeïnfiantiajnequefatura^nequealiitudoinequeprofuii- ronammadhibuit,çumàiiyPr£rl)û Dominicpelï 'firmatïfunt, &
dum,nequecreatura alia poter itnosa Dei chmtate^qu^eïl in Chri- onseius Spiritu virtus eorum omms confiait. H q c etiam e x feri-
floIeju Domino noßrofejutrâre. C ùm ehim eodem modo e t - 1 pris diuihisinreileximüs^ Patris poteftate non ellp minb-
iam iplè &mut\dum & vitàm , & mortem,, j§eähgelos, 8c j ù m 8c inferiorem Fiulim acSpiritum,qubd qiiomodq.haf
*Mm.)I
arch'angelös,& principatüs,dc vi^u tes,& prxtérea inftan-
tia & futura fümmdque & infima enuriierallèc, quohiam
nihilinuëhic, qupd naturx quas conditaeft,relin^u.eretur,
prieterea clamoris & teftimonij impetmn pefpetuans, ali-
cuius quodhyperbolïcumeflet,additit>ne,ideftjCÜalipd
quodeonditumeflèt,induxiireti;abrbluitorau^qnetri. An
nónisquietiamtyerbqrumhyperbqlejimmutabileruunv
Dei delyderium d'eclaralïètjfi in iis q u a creata luntFiliu
Spiritum elïèintel|exiireF,eoscurricffteris^numerauiflèt?
AcexHisquidemaHilque eiufdfem generis intelligendum
eft F^iuma’tqueSpirirümcumlisqueevConditteluntnatu-
risnonGfièconiunélós.Ppteramus autemnonnullaetiam
alia eirifdem generis & pérmulta teftii^óhia 'pi ofeltre .-l'ed
qubhiameftferrnb.adEcclefix filio^nobifq-,pi:opofitum
eftpaucisdicej:e,eaqu5dida¥unt,ratismuhaeirearbitrbr.
ReliqüUra autemJe ft,v t Filium & Spiritum diu ip a nature
d ie doceamüs. A c primum q u id emid commèmörabo;
quod eft oportunum ae firmum maxime, pominus.nöfter
Jefiis Ghriftus.cum ab inferismörtuif^ueèxeitatuSjinccE-
lumredituruseiretjtumdfGentiUmdoCendatümrationê,
& baptifiriidircifdinam Apoftoljs tradidit, his verbi?i£«»-;
tesergo doceteomnes Gentes^aptiz.anteseos in nomine V a tm j& Fi-
lij& S p ir itu stin iïu Corinthiis etiam feribeny Beacus Pau-
lus,extcem^epiftola quafi dirdplina dojftritiaq*, ob.fignata-
adiungit h«éc, Gratia Domitu noftri lefu C lm fii,& Déïcharïtds,
epiftolaadEphèfiosfeibit liis verbis,
pidelejii Cbrifio, in quo omnisadificatio confiruci^, cfeftii tn tem-
■ plumfanttum in Domino >jnquo ^ ‘vosco^ificaminï inhabitacu-
lum D e iiïÉ p m t u fa p M V id ^ iln & t asdiheium qü o dC hrifti
nomineparatur, d ocens , quo Chrifti templum efiicnritirï
quemadmodum fcriptum eft , F tabitaboineis&inaMulabdi
eroqueeorum Deus : tres hqbis perfonas,eoni|h<ftèdolhgitr^
Nam ipfó,inquit,fummo ahgülarUapide Iefü Chriftq. Et
paütó infra, In quo &.vqs coadificanutn in habitaculu m Dei per
'Spirïtlkm. Chriftum;enim D euin 8c Spmtumjqui yna.diui-
nitatecontinentur, habitare' inrip b is reipfa^ aui gratia di-
■ ghiiu^icamur|hac diltlplina do;cuit.j,Idqupd etiam ex ïisl
quas alio lo cb 4ic,perfpici poteft. Mniusreï gratia fa ct dgenua I
mea ad Patrem D o n m tm ^ ^ u ^ m ^ e x qüo omnispatemtas
in ca ü& in tm ^ n pm m a tu r^ td em p !^ sp rom d x im ^ jn a ]lid ^ t
v irobohminiperMuispiritum;iw
bitet.Eh enim rürfumdiuin* habitaribnisPaulus m ëdtib-l
nemfacienSjPatremjFiUurajSpiricumqueXahdumlqnull
oftendit j atqubin omhi d o d r ÏM fré s perfonas yidetUr fi-
mul 8c prdinb hbminare.fnpbftexiore eöimadCorinVhios
epiftolaCcribit his verb.is,De«^Hm» qut nosvobifcum in Chri-\
ftoconfirmat,nofq3v n x it& m fig n a u it fdedttfy
cor&t«;«o/?rii‘Hiequoqu e planè apertequedc PatrënrDcü
& Chriftum Filiürti, & Spiritumiah#üni docendo ^ppur
lauit. Rurfö'sadGalatas, ^gniamaute»ifily fflis,mïjttDeus
Spiritumfuum ihcordampa,damantem Aobdpater: limilimo;
do rurfus nobis hisyerbisconncxibnis P a tr is ,'F ilij& S p i
ritus fantftinbti ciatradita.Ë t v id e,vf fumm^connexionis
Cigna & indicia ponat. N o n enim fimplicitetomninóqüe
dixit,Mifit Deus Spiritümjuum» fed m odó ipfum ^ i a t ü
Filio cohiuhgit,mt>dó P a tr ia tttib u it, cum aic ,’’ Tüosautem
non Spiritümhuiusmundiaccepimus +*jedSpiritumqui exDeo &
PrfbeclïlrUrfus Filij ipfi us Spiri|umlyeriraus appellat.quo-
niam iplè eft veritas, rutfulqüe Patris eflè dpeet. Q u p d enimaPariéproficifcinir,
iderianiqmnibps(^iinalcnptura
planè intëlligentiam mentemque ïioftrarti cp.nfirman-
te,infeparabilem Patris &Eilij Spititulque lanbfcinptitiafi
cópleólitür. Q u in he in huius,quidé vniueiiitatis opificio
Filij ac Spiritus aótioriém a Patre lèparatam elïc diuina nobis
oracula rradiderunt.Atqué huius rei D auid tibi fit;4 o-
^ b r ,q ü ü ta a it , ^ i u a b i t ^ w D m m e t a r d ^ n ^ h & ^ e r a
bear,audi fçripturam j Deus autem nofter incoelo, inquit, M
terra v o luitferfecitÿrhnia.llot de Pâtre Dauid loquitur hanc
poteftàteni ofteridens Filius ih ep qui elçpnàntià labora-
bat5Kôio,inqùit,M««i/<iife- F^ahc etiambea'tus Paulus Spiri-
tuilahdo-attribüèùSjhæc^ftribif,’ Hac autem omnid operatur
vnusidemque Spïritus4 iuidensfingulïipfout vult. Q u o d f i& in
tnuri;di difcipiina,& baptifmidxxftânà, & jpræteireâih d pi-
ficij ratipne -, bc in y-i, poteftatis con ipn ûè nobis ynum
Patris,Filijjlahdic^u,® ^piritusnomenprodituineft : quæ
tandem ratio & pfàrioFiliumac.Spifitümdiuiriæbeatæ-
que naturæ non ellcddcebit i Acn em o in h o ^ u a d a t ,
qu èdcüm aliapbllitiçi fîmus , alia exppnkmus: liquidem
çùmeandemël|ènriamFilio,&,Spirituicohüëhirepromi-J
lèrimus nosellè demonfttàturbs , quæ Patri attribuatur,
argumentà^fobatiônefqùe àd iddpeendüm dcprompfi-
tpüsJNeqüëfehiitf aliquidaliùH connêxibnis verbump.ræ
lèfexc vntfi eahdem Pattis i Fihj, Spititufquèllànâ:i eflèn-
ejam. Atque is quidèm quicpntradiGiti diuifibhëm repeti-
tâm rhihidiligenter cbnlydercrdb i ëhî m inuehie^ften tiæ
catipnem incppuiatibnis ordînëicblmpleri. Nps quidem
paulo antèin duo,eaquaé ïiint ttibüimüs, i'h fiajurâm quæ
.çp nditanoneftj&in ea rhquæeftcon dita.Etéiusquidem
qüæ npti eft ,çphdità,certæ,notæ indicia intet nos e flèéon-'
ftitit,eàm ë lfed om inam ,& ab pmni necèffitate liberam,ôc
prætereàpro poteftate quæ veiitj/Ôç facer e & poftç.-eam au-
tem puæ creata fiç,lèrüiîèiri dbnttàelïe i & Dpminilegibus
ôbtèhîpèrare, 'admihiftrationém que quam à Deo accepe-
ritjïblàm & polie & 'ekpfëre .ïla c ità cohftituta.piuifione,
8c ho c confirm a tq ,ih t e r diùinitàtem ^ quoniàm ho en on
eftcreatutn j acùaturameamq'u^.crèàtafeft,niniliriterie-
<âum éfleTcertè omné .quodab ea natura quæ condita eft
différr,nbn a diuinadiftat.Si ergo^luribùs,à nobis d em o n j
ftratumeftjânatùra quseCohdita eft,Jiffette Fijium aç Spi-
ritum,qùoniàm in nqlliqs eorümqùæcteaïâïuht numéro
habiti fü n f ,
q u i4 é ft quar^ôbrem non fu m mæ a me ptiæfi t , eos non in
iis haruris.quç conditæ nbn fun t, ducere ïA l terutr u m e ni irt
necerrarioçorrüë't. Ml :
Debètèhim àut is qiifebs in iis natutis quæ creàtæfunt,
eilè doceat,ab iis qu^conditæ npnfunt,feparareiaüt is qui
in ils elle doceat qùætpnditætipn fu n t, abiïs quæfunt
eondit^neçclïàrio lecerhcre>,Acqui eos & ab ea qüæ eon-
dita eft^lècrëtos eflèapparuit-,& cum ea coniunétos, quæ
nblaeftcondita. H is^ item ihterieiftumeile n ih ilconcefi-
fumé ft. RelinqüiturërgoVëbs éjus eflenriæeflè participes,
cuiY«l^ etiâ vbiqucconfunbti funt,.Si enim id quod didlurh
eft(re été enim repetitur p e r fe (ftrb risdem o n ftratio nis ex-
plipationifque gratia)ôii.nmundiaCliriftopræfctiptain-
ftitutipne,& in^piritus fa n â i do<ftrina,& prætereain diui
na difeiplinà^&in mundi mblitione,atquein poteftatis au-
choritate,fi milia eademqué de Pâtre,de F ilio,6c dp Spiritu
la n â o traditafunt': qüis adeè imperitus eft»vt de eorum
in ter ipfos naturæ eHëhtiæque cpmmunitate ambigat?
Quàmobrem Deum vnutn par eft nos profitëri^qin in Pa-
tre,ac Eilio 8c Spiritu fanéfco intfelligatur : ita tarnen vt hoc
q u id e lftp fo , quod P'atèr,àc Filins & Spiritus lap su s lunt,
vniul diuinitatis perfbnai’cpgpofcamüs : quäaptem ex
parte De us funt.ia qùbd cothmune.eft pérfonarum,in n à '
tu ra& eftentia.intelligaïnus. Nam 8c Vnitas in Trinitate,
& T rinitaVin Vnitateintelligitur. Q u o d quompdofiat,
neequærér'câlios velim,necmiluipfëf)erfuaderepolfum,
me verbâquæde rebusabftruftsfiunt, linguælutea impu-
raque carunciila au dere pr ofiteri. Etfienim mens i n no bis
integra puraque infidet : qua plerumqùe eà quæ natu-
ram noltram fuperant, ratione cbmpleétimur,tarnen car-
nis contagione irigraùefcens, in per Ipicuaclaraque maio-
rum rérum cognitione debilitatut; quippdcùm terrenum
Matt h.%.
Cor.ii.
manuum tuarumfuntcoeli, quibus verbis complex us eft qui- j tâbernaculum mentem multa pogitantcm curautemque
I I l i
m m m
il® I
(Iff® ' [H
i l
ES
f i I