C k . C W ïn u c f F e tic is,
jnibus arbores atqj $ore£?qua:fi eflenc fa<fta,fïerët qu® fic-
I rinópolfuncjideo n ecfaóta(unt. Similiter verb ergadcos
quoq; Maiores nolhumprouidi.credulktudifimplicicate
crediderilnodum rcges luos coluntreligiofe,dum defun-
<tos eos dpfideranf in imagimbns vidcrc5dum geftiunt eorum
memories i nftapus dcci ncrc:facra fa<fta funt,qujefue-
rantaiïumpca folacia. Deniqu e& an tequ am commercijs
brbispaceretj&ancequageutesricusfuosmifccrenr, vna-
quaiqj natip Gonditorcfuum,autduceminclycüniiaütte-
ginam pudicam (êxufiiofortiorera* autalicuiusmuneris
A^artis.rcpertprcu^vencrabaEur.YtGiuc b o n * merdoriaï,>
& i i c d<jfun&is,pra:mium ^&futurisdabacur exemplum.
LegeS toicorum lèripta ,y e l (cripta (apiétium: cadem me-
cpgi recogno(ces*ob merita virtutis aut muneris de,os ha-
hftos.Ey he.mcrus exequicur & eorum naralps, patnas,fe-
pulcra dinumeraCjtkper pro^incias móftrat:Di(5taei Iouis,
dw ApoJJinis D clph ie i, &Pharia:Ilidis, & CcrerisEleufi-;,
p is ,pro dijs aÖgmpt,os in deos loquitur,qui errado inden--.
ds nouis frqgibus vtiiitati hominum profucre. In eandcin
Icntentianv& Pcrlèus philo(ophatur>& anneéfcit inuentas
fa ig e s , Sc Fruguuiipfarum repgrcpres, ij (Hem nominibus:
v t C o mi cus (èr moeft^-Venere m ü he L ibero & C erere £ci4
gere. AleXan der ,i 1 le ma'gn us M ace d o infigni voliunincad
matrem, fuam (èripfir,ineru fug poteftatis prodi tum fi bi de
dijs bomihibusd iaegrdöce iecrecum: ille V ulcanum facit-
omnium principem,&: poftealouisgenceim&di/picis Ili-
disad hirundinenjfiftrum,& alperfis mem b rjsa n a nem tui
Serapidis fiue Ofiridis tumulumrconfidera dcnique fa era
ipfaöc myfteriadnuenies exitus triftes,fata,& funera,&lu-
&us atque plamftus milèrorum deorum. Ifis perditum fi-
Iium cüCynucephalo fuo Stalijs (acerdotibus luger,plan-
git,inquirit,&Ihaci mifèri caedunt pe«5lora,& do löreni in-
fejicilfim§ matris imitantiir,.mox inuento paruulo gaudet
I“ S»cxultanc/acerdotes,Cynoccphalusinuêtorgloriaturt
necdefinüt annis omnibus, vei perdere quod inueniunt,
v el inuenire quodperdunt,Nonnerichculüeft,vellugere
quod colas,vel cplere quod lugeas? Haec ramen ALgyptia
quondam,nunc & ia era Romana 1 unt. C e ie s facibus ac-
cenfis,& ferpentc ?ircumlata,errore fubreptam, & corrup
t ? 11 liberam anxia & folicita veftig^t.hjecfunt Eleufinia.
4U* lo u is la era funt ? nuctix cape 11a eft, & auido patri
iubtrahicur infans,ne,Voretur: & Corybantum cymbalist
ne pater audiat vagitus,tjnnitus elidicur.De C yb e le Dyn-
dimenapudet dicere,qu* ad ulterum iuum infeliciterpla-
j t p m ,q uoniam& ipla deformis, Sc vetula, Sc multorum
deorum ma ter,ad ftuprum illicere nonpoterat,execuit,vt
Deumfcilicetfaceret eunuchum. Propter hanefabulam
Galliearnêc (èmiuirilui corporis fupplicio col ü t. luec iam
Martem vinxitjVulnerauicyfügauit. iouem narrai
Briareoliberatum,ne àdijscæteris 1 i gare tu r.’& S a r pe dont
filium,quoiiiam morti n ô p o rerat eripere .cruentis un bri;
bns lieuillc:ôc Cefto Veneris illed um jüagrantius qudm in
adulterasfoleat,cülunonévxore concumbcre.AiibifHercules
itercora egerit, ApoiloAdme to pecuspa^èitiiaome’
dbntivero mutos Neptunusinftituit,nec"û}erced,emopei
risinfelixirtruâ-oracei{)itfiliicIouisfulmen.cumÆneoe ara
misin incude fabricatur:cum ctelum &fulmina & fiilgura
longe àntèftiferint qua iupiter in Greta pafcerctur:&fîam-
ma^vérifulminis nec Gyélops poctierit imitàri, nec iplp
Iupiter non vere ri.Qu id loqu a r Marris & Veneris ad ulce-
rium depreheÀlum?&in Ganymedem louis ftuprum cçlo
con fecratumîQug omnia in hoc prédira,vc viriis homin û
quædam auâoricas pararetur, H is atqj huiulmodifigmé-
tis,éc mcndacijsdulcioribus corrumpuntur ingénia pue-1’
rorum:&ijfdemfabulis iùhjerentibus,& adulque fummæ
ætatisroburadoleicunc : ÔCinjjldemopinionibusmilcri
confcnefcunt.-eùm fie veritasobuia,fed requicencibus.Sa-
currtum enim principem huiusgeneris & examinisomnes
feriptores vcniftarisjGrçci Romaniq;,hominem prodidc-
runr. S c irh o cN e p o s S cC a iH u s in h ifto r ia ,& T h a llu sà c
Diodorus h o c loquuntur.Isitaqj Saturnus CrecajpfugiiSj
Iraliâ mecu filij f£euientisaccefIèrat,etiâfufcepcusholpicio
rude&illos homines & agceftcsmplca d ocuit,vt Grçculus
& politusdùeras imprimere, nümos (ignare, inibruménta
conticere.Icaqdatebramfuamiquéd tutolatùiflèr, vocari
maluic Latium;& vrbéSaturniamdefuo nomine^, &
culum Ianus, ad memôriâ vtèrq; pofteritacisreli querunt;
Homo igicûr vtiq; qui fugic,homo vtiq; qui latuir,&pacer
hominiSj&natusex homine,terrçenim & cçhfilius,qnàd
apudltaloselTetigrtotis parentibus,proditus:vtin hodiernuminopinaro
vilos,cçlo mifTosjignobiles &ignocoSiter~
v x filios nominamus.eius fîlius Iupiter Cretæ cxclufo parente
regnauitjillic obijr,illicfilios habuic, adhuc antrum
louis v ifitur,&fèpulch rumeiUso ftendicur,& ipfîs fàeris
fuis humanitatisarguicur.Ociofumeftireper fingulo s,&
totàm fèriem generis iftius expli care, eum,in primis paren-
tibus probata mortaliras, in cæteros ipfo ordine fucceflio-
nisinlluxeric.Ni,fî fo rtèpoft mortem dcosfingitis,& peie-
rante P roculo Deus R om u lu s ,& iu b a Mauns volenti b us
Deus e ft,& diui cæterireges,qui çonfecranrur non ad fidc
numinis,fed ad honore emeritæ poteftatiSi Inuitis deniq;
h o r nomenadrçribkur;oprantin hominc perfêuerarejhe-
n fc deos mecuüt ; etlïiamrfcnes nolupt.Ergo ne edemor-
tuisdij,quoniam D eus mori non pofïic:necdenatis,quo-
niam moricuromne quoHnafcitur,diuinum,autem id eftj
quod nec ortü habet jneeoeçafum. C tir èniin fi nati (unt$
^ d e c o r a dcomm veftrorumi ■ tus in Innonc deftcic.-Sc M in e n u canuit anteqddro p.epe-
Y u l^ o rn d audusDeus,&debdis:ApoUo cotstanbusl?-, r it.An idco'ceffauitiftagcnetatio.quöniaottUahuiiiïmnnerem,
barbatus,erfi Temper adolefcentis A t
pbllinisfilius : Neptunusglaucisoculis,Mineruacæfijs,
bixbufis IunOjpedibufsMereurius alacis,Pan vngulatis,Sa-
curnus compedicisilanus yerofrontes duas geftat,quali &
f“ Sfj?ce<i ac:D iaaà mreri m eft al,tè .fücci n<âa venacrix:
mammismultis,& verubus e x tru â a : & Triuia
“ P ^ B p k^ p S i& tp n lr is manibus horrifica.Quidipfe I.u-
picerAyefteç?mjodq iraberbis ftatuitur, m odo barbacus locatur:&
cumHainmondicitur,habet cornua: & cùm C a -
pitolinus,çuncgcric fulminai & eùm Laciaris # cruore per-
^ W ^ ?&CHP9 -Ferctriusiöó audiçur. Et ne longiusmuR
P P ^ ^ itô t (une louis m óftra,qupt nomina. Eri-
gpnelulpcnfa de laqueo e ft, vt virgo. inccfaftya ignita fit. -
Caltotesalcermsnmriunturivtviuant.-Ærculapiu&jvtin
deumdurgaCifi^minatur.-Herculesjivt hominéexuaf, O ç -
tæis ignibuscqnerematur.Hasfabulas Sc errores S cabim-
5 — ? î ^ Cn,cib* ^ 4 k im « s ,& (qu od eft grauius) iplis ftu-
dijs « duciphn^ e^b oramus, carminibus prjeeipuè poètarnm:
qui,permirpmiquantümverirati ipfifuaau^oritate
np cuer^.EtPiatjridco prxclarèHomerumiilum incly-
^cp^onatum, deci uitate, quam infermor
;H iç emm prjeejpuus be llo Troico
d ^ yeftro sJe tlîludos;façit,tameninlK)minumrebus&
mifeufP-HJceocum paria compofùitlfauciauiç Vç- j
difabulis praebetur afIeplio?C*rerum lid ij creari poftènt*
interire non poiïènt:plures totis hominibus deos habere- *
mas,vtiam eósnecca£lum continerec,necaè‘reapéreerié.c j
; terra geftarer. Vnde manifeftum eft, ho mineS ilios Fuifle,
quos Sc natos legimus,& mortuos Icimüs. Q u is ergo du- i
bitat horü imagines eöfecratas vulgus ojrareiöipublicècp-
lereidum opinio,&mcns imperitorü arris cöannita^c de-
cipiturjaurifulgore'petftringirur,argenti n ft pre Sc cadprc.
eboris heberatur?Q^pdftinanimü qöisinducat,tprmen-
, ris quibuSj&quib.us machinis limülachrum omnejibrme-1
tur,erubefcet temerèfe matèriei ab artiftce^y t Déum face-
ree,iljufum. Deus cnim jignèu s , rpgi fprtaftc v e lin fé lic if
ftipitispomo^ftifpéditurjCaediturjdolaturjJruncinaEur. fee
Peusxreus^eUrgentfcusdeimmutido vafculoj v t («pius
fadfumiEgyptioregijCóflatu^tunditur malleis,& incudi-
bus figuratur:&lapideuscjedit^r/calpitur,&abimperitö 4
homilie lfaeuigatur: necfèntit.fujonatiuitatis iniuria*itay.t
nee poftea de veftra yeheratióne cultur-5:uifi fortè nodum
Deus,faxüeftjveilignu, vel argentn.Quandoigiturhic na-
•fcicur?eece£unditur,fabrieaturifcalpitur,nonciüDeusjeft.
Eccc plu mb atur,conlhuitur^rigitur^ec adhuc Deus eft.
Ecceornaturjconfecraturjoratuntunc pnftremoDeus efti
cum homo ille voluit,Sc dedicauit. Q u ata v eto de dijs ve- *
■ ftris animaljamuta naturahteriudicanc^mnrcs,hirüdines,
0 $M 4iu s.
rniluimonlentire cos fciunr.norunc , inculcanc, inlîden t :
ae aili abigarisj in ipfo D e i veftri ore nidificanr. Araneæ
verofaciem eius intexiuit>.& de ipfb capice fua fila fufpé-
dunt: vos cergitis/mundatis,eraditis illos.quos facitis,
proE9gicia&5timçtis. D um vnufquifqite veftrUm non co -
gicacvpriuslèchsbere D eum nolle, quàm colere : d umin-
confuitè gèftiunc parenribus obedire : dum .fieri: m alunt
àlienierrôris accelIio,quàmfibi credere i dum nihil ex his
quæ cimentinorunc: ficiivauro & argento auaricia confe-
craca eftiltc ftatuamm inanium conlignatafôrmadîc nata
Romana fuperftirio.quocum ritus fi percenleas , ridenda
quàmmulta, mulca étiam miferanaafunt. N u di cruda
hyemc dilcuitunCj-alij incedunt pilcaci,fcuca vetëra eir-
cumferunc,pelles cædunt,mendicantes vicatim Deos du-
cunc.Qujedam fana lemelanno adiré permitcuat, quæda
in tocuiniiefas vilere eft,quædam viro non licet, nonnul-
la abfque foeminis lacra funt: ctiamjferuo quibufdam cæ-
remonijs intereftè piacuiare flagitium eft, alia lacra coté*
nat vniuira, alia m ultiuirn, Sc m agna religione conquiri-
tur,quæ plura poflit adulteria numerare. Q u id ? qui (anguine
fuo libat,ôc vulneribus fuis fupplicat,non profanas
melius e(lèt,quà m (îcreligiofiisîauc cui tefta funt obfcoe-
na demefia,quo modo Deum violât, qui hoCmodo pla-
cat?cum fieu iiu ch o sD eu sv e lle t, -pollèt procreare, non
facere.Quis non intelligat m alefanos, Sc vanæ Sc perditæ
mencisiniftade(ipere,& ipfam erranrium turbam mucua
(ibi patrociniapræftare i H ic d efenfio communis furoris
cftmreritium m ultitude: area men ifta ipfa fuperftitioRo-
manis dédie,auxic,fundauit imperium : cùm non tam virr-
tute, quàm religione Sc pierate polleréc, nimirum infignis
Sc nobilis iufticia R omana ab iplis Imperij nafeentis incu-
nabulis aufpicataeft. Nonne in ortu fuo & feelere colle-
d i , & munui,immanitatis fuæ térrore creuerunc? Nam
afylo prima plebs congregata eftr confluxerant perditi,
facinorofi,incefti^ficarij,proditores. EcvcipfeRomulus,
Imperator &: r ed o r, pop ulum luum facinorepræcelleret,
parricidium fecit. Haec prima funt aulpicia religiolæ ciui-
tacis. mox aliénas virgines iam delponfatas, iam deftina-
cas, ÔC nonnullas de matrimonio mulierculas fine more
rapuit,violauit>illu fit:& cumearum parentibus, id eft cü
foceris fuis, bellum mifeuit, propin quum (angüinem fu-
dit. Q u id irreligiofiüs, q u id audacius, quid iplà fccleris
confidentiatucius î Iamfinitimos a g ropeilerej eiuitates
proximas euerterc cum remplis & altaribus,captos coge-
re,damnis alienis & fuis feeleribus adolefcercj cum R o -
mulo regibus caeteris Sc poftremis ducib. difeipiina comr-
munis eft,itaquicquid Romani,tenen^eoluntjpoffidènt,
audaciæprædaeft, templaomnia de manubijs,id eft de
minis vrbiutn,de (polijs deorum,de cçdibus facerdotum,
hocinlultare Sc illuderc e ft,v id is religionibus feruire, ca-
ptiuas eas poft v id oria s adorarë-.Nam adorare quæ manu
çeperis, (àcrilegium eft conlècrare, non numina. Totiés
ergo Romanis impiatum e ft, quo tics triumphatum, rot
de dijs(polià,quot de gencibus & trophæa. Igitur Romani
non id e à tanti quod rcligiofi, fed quod impunè lacrile-
gi. Neque enith poruerunc in ipfis bellis deos adiutores
nabere, aduerfus quos arma rapuerunt , ô c quos poft cla-
demtrtumphatos colere coeperunc. Q u id au rem ifti dij
pro Romanis polfunt, qui nihil pro luis1 aduerfus eorum
arma valuerunt?Romanorum enim vemaculos deûs no -
ùimus : Romulus, P icus,Tiberniuss & Gpnfus, & Pilu-
flinus,acpicumnus;Gloacinatn T à tiu s& in ùen it* & co-
luit': Pauorem Eîbftilius acque Pallorem : mox à ne-
feib q lio F ebrisdedicata,hæcalumna Vrbis iftius fuper-
ftitio,morbi Scinalæ valetndines. Sariè & A cca Lauren-
tia ,& Florairrièrëtrices propudiofæinteiMnorbos R oma -
norum & deôsèomputandæ/ifti Icilicéraduerfiiscæteros,
qui in géntibus co leb an tu r , Romanorum Imperium,
protulerunci neque 'énitp- eos aduerfum filos homiriei
v elMa r sTlira ciu s , vel IupiterCreticus , v e llu n o tiune
Argiua.niliic Samia,nunc Pqenà: vel DianaTaürica, vel
placerIdæai.vclÆgyptia ilia n on rtmnirtà,(ed portenta
•uucrunt. N i fi fôrtè apudiftos maior caftitas- virginumj-
apt religio fandior facerdorum : cùm penè in pluribus
^Icgtnibus, ßc quæinconfiikiuyleviriyiriifcuiflènt^yeftâ
fane nefcientéfic inceftiim viridicàtum : iri’rëfidüis im-
punica^em fecerit,non cafticas.cucior, fed impudicitia fc-
licipr.- V b i autçm magis à facerdotibus quàm inter aras
Sc delubra condiicuntur ftupra,tradantur lenocinia, ad-
ulteriameditantur ? irequentiiis deniqucinædituorum
cellulis,quàm in ipfislupanaribus,flagrans lib id o defun-
gitur, Sc camén ante eo sD e o difpeniante diu régna rc-
nuerunt Alfy r ij, M e d i, Peirfæ, Græci e tiam &Ægyptij,
eùm Pontificcs & Aruales & S a lio s , Veftales Sc Augurés
non haberenr, nec pullos càuea reclufos /quorum cibo
v el faftidio refp.fiimmaregerétur. Iam enim vehio ad ilia
aulpicia & auguria Romana, quæ fummolaboré co lled a
tcftacus es , &pcenitenteror»iflà, ÔC obferuataféliciter.
Glbdius fcilicer , &Flaminius & Iunius ideo.cxeréifus
perdiderunc, quôdpullorum foliftimum cripudium ex-
peclandumnon putauerunt? Q u id R e gu lu sînonne au -
guria(èruauic,&captuveftîMancinusreligionera tenuitj
Ôc fub iugum miflus eft,8cdeditus. Pullos edaces habuit
& P au lusapu dCan n a s , tamen cum maiori reipublicæ
parte proftratuseft. C.Gæfar neanre brumam in Africain
nauigia tranfmitteiec augurijs Sc aufpicijs renitentibusj
(preuit: eo facilius & nauigauit,& viciç.Qüæ v e tè Sc qua-
tadeoraculisprolèquar ? P oll mortem AmphiarauS ventura
relpondic, qui proditus eft ipfe ob m onile ab vxorc
nefeius. Tirefias cæcus fut ara vide bat,qui prælencia non
videbat. D e Pyrrho Ennius Apollinis Pyrhij relponfa
confinxic, cùm iam A p o llo veefus facere de.finilîèt:cuius
tune cautum illud Ôc an>biguum defecit ora culum, cùm
& politiores homines Sc minus creduli elle casperunt: Sc
Demofthenes, quod (ciret relponfa fimqlaca, f i
Pythiam qucr.cbacur.Ac nonnunquam tamen veriratem
F vel aulpicia vel oracula tecigere. Quamquam inter multa
mendacia video poilitinduftriam cafus imitatus, aggre-
diar camen fontem ipfum erroris S cpraùicatis, vnde om ,
nisca ligoiftamanauit, & altius eruere, Sc aperire mani^
feftius.Spiritusfuntinfinceri, vagi,àcoçlefti vigore terre-
n isla bib u s& cnpiditatibusdigrauati: ifti igitur (pirirus
pofteaquam limplicitatem lubftantiæ fuæ onufti & im -
merfi vitijsperdiderunc,ad lolatium calamiratis fuæ non
definu ne perditi iamperdere, Sc deprauati'errorem pra-
uiratis infundere, & a lien a t ià D e o indudfis prauis îeli-
gionibus àDeo fegrega rc.eos fpiricus dæmonas cflè p o e t f
fciünt, philofophi diflèrunc, Socrates nouir, qui ad nutum
& arbicrium alfidencis fibi dæmonis vel declinabàc
négocia, vel petebat;- Magi quoque non tantum (ciunc
dæmonas, fed eriam quicquid miraçuliludunt, per dæmonas
faciunc: illis afpirantibus&infundentibus præftif
gias edunt: vel quæ non funt, videri: v el quæfunr, non vi4 .
deri : eorum Magorum Sc e loquio ôc negocio primas
Hofthanes, & verumDeum mérita maieftate prbfequi-
tu n& angelos,id eft,miniftros ÔC nuncios Deij fed veri, e-
iufq-, venerationi nouit alfiftere, v t& n u tu ip fo A Vultû
Domini terriri contremifcant. idem etiam dæmonas pro-,
didit terrenos,vagos,humanitacis inimicos. Q u id Plato,
qui inuenire Deum negocium credidicînonnc ôc angelos
fine negocip narrât & dæmonas? Ôc inSympofîo etiâ fuo
naturam dæmonum exprimere conhirituf ? vult enim e(ïè
(ubftantiam inter morcalem im mortalemque,id eft, inter
corpus & fpiritum, mediam, terreni ponderis & coejeftis
leuiratis admixtione concretam,-ex qua manare in nb$
procupidinem amoris >& dicic informari Sc illabi peélori-
Dushumanisj& (èiifum mouere,&afte<ftusfingete, &âr-,
dorem cupidicatis infundere. Ifti igitur impuri (pirirus
dæmones(vc oltenftim à Magis,à philôfijphis, & à Plator
nejfub ftatuis ÔC im aginib. conlecratis delirelcunc, ôc p£-
flatu fup au&oritarem quafi præfentis riuminis confe-
quuncurjduminfpicanair intérim vatibus, dura fanisira-
mbrantur, dum nonnunquam extorùm fibraS animanr,
auiùm volatus guberrtaric,forres reguntjo'racùla efficient
falfis plurib.inuoluta: n â& fa llu n tu r ,& fa llu n t ,v t& n e -
feierites fîneçram veriratem,&quâfciuiViin perditibnern
fui non cpnfitentes.Sicà coelo deorlum grauantj&a Deo
v eto admacerias aupcanc,yitam rurbanc, pmnes ihqüie-*
tanEjirrepéte^etiam corporib. o cculcè, vrfpiritus ténues»
morbos fingun c, 'terrent--mentes, membra diftorquenr,\