A f"
al. Sanitni
folia,
al. fpcfta-
culis.
al. muai- j
tu rf
alinHcnit.
B
al.effcrahtur.
al.Maceat.
ah fupcra-
tis. '}!■ ,}■
fl
c
aL eft. f
a'1. fir.
al. agaf.r.
al.accipiat
aL'vintfi-
cçlur.':
al hac. .>•
al. prohi-
bètmir.^ •:
D
al.ia orio
fo.
3i ° ''. ; __ __ _ ' _ ^ y . ^ M Ctëfri'LàBantïi
bus', & câuenda funt, qubdadccleb randosDeofum K o lft
orejli nu çri fa membrautur. Nam murier.um editiortès
t Sacurna fabta fuhc. Scènadibefi patcis eft.Lbdi verô jp f f l
cenfésNeptuno d icatipurantur.yfiam q u i f ip ed at.in-
tereft : r é liâ o Dci culcujad profanosritus tranlifîcvidea-
cür. Sed ego de re raalo dicere, quam de o rig in e .Q u id ta
horribile,tam tetmm,quàm hoministrucidatio? ideofè-
iieiilîians legibus# vitanoftra fm ultatur j îdeo bellaexe-
crabilial'qnr.f ihuehtatarnençbnfüètudo, qôalcnusKp-
micidum:fineb cllo 3aefinelegibus facianc, b S i hoc fit
1 up tas.quod,'y t fcel us vindi cent. Q uodfiïntercflè ho m i-
cid io , icelens confciebtia ëftf '& eodemfaeinprjfe fpedar
tôt obftriâu seft, quo S iadiniflor.veigoS^hisgladiatbrü
l'celenbusnoq, mïquscruorèperfunditurjquiipedat, quâ
üle.qui faci t , neep o tçft e flè i m m u nis àfanguine, qui volu
i t êftundiî aut videriftôn inteifeeiflè,qui ihterfadori &
faue t,& præmium gqftôiauic. Q ijid Iceha 1 num fandioriC
in qua çomoedia de ftupris, & amOribus .* tragoedia de jiajSj
ceftis,& parricidiis fàbulatur, Hiftrionici'ctiamimpiidiçi-
geftàs.quibus infâmes foemiiusimitahturjlibidinesjiquas
làltahdoexp rira un t,d ocent, c nam mi n us cor/up telar um
diiciplina cft.in quofiuntper imaginem,quæ non funt: vt
fiant finepudote,qüævcrafunt. Sp ed an t hæcadolefcen-
tes; quorumlubneaætaSj quæfrenari acregi debetiad vi-
tia ,& p é c e a tih is imaginibus eruditur. Circus poo ihno-
cehriof teftimàtuf: lecfmaior hicfùror eftifïquidem men-,
tesfpedantiüm tanta t feiuntur inïània, v tn o h mbdo in
co n u i cia, (ed e t i arnipr i xas , n c c non: 8c ih prælia ,• & è o n -
tèntionesfepe confurgaut. Fugienda igiruromniafpedacu
la, tvttranquilium mentisftacumtenere pbiîïm'us. re-
puntiandum noxiis V;oluptatrbus,nedelinitifuauitate pe-
ftifèra, in mortiçiaqpeos ineidamus» t Placet fola virtùs :
cuius mercesimmortaliseft,£Ùm v iceri t voiüp tac2 . * S u p-
pofitis autem affedibuSjÖc pefdoniitis voluptatibus, faci-
iisin comprimcndis cæteris labor elf ei,qui lit Dei, veritâ-
tilque ièd a tor : n o n male dieet vnqùâm,,qui e xpedabit à :
Deo benedidipnem. Hic non peierabit V ne Deum iudi
brio habeat : ied ne iurabit quidem ; nequandovel neccir,
fitatçj.vel confuetüdincin periuiiura ^adat. Nih il iiibdd-
le ,nihil diflîmulanter loquetur :mequeabnegabit, quod
lpoponderit : nequepromitteti quod facetp nonpofiic :
non inuidebit d pq iia ih i qui t de iûo contentus neede-
traher,aut malè alteri volet ,m qu e forfitan beneficia Dei
pronipra funtiNofurabitur^necotouind quiçqüam çpn-
cupifcecaiienum,non d^bitin vfurapecuniam.Hocefte-
nim.deàlienis màlis lücraçaptace : nec tamcnneaabit: fi-
quidem neceflïtas cogic.mutuari. Non f erîf àfper it> fi-
lium,nec in lèruùm; memiherit.quod ipièpatrem habeat,
a epom in um . Itacùm lus tagec,'4uemadmôdumfcçum
agi vèllet. Munera lùperabündatma non f recipiet à te-
nuioribus r n e c ènim iultum ' éit auger i p a trfm Oma tOcu -■
pletum per damna milëiorum. Vêtus præceptum eft, non
occidere. quod fieaccipid ébet, non canquam iubeamm
abhomiçidio tantum>quod etiain Icg ibusp üb licijfiu be -
tur,manus abftinere, d ièd * nec iu ffioné interpofità, iieù
verbolicébitpericulum mortis inferre , neeinhtntem ne-
carë,aut'é^onere,nëc leiplum^roluntaria m b ^ d y âm n i
non adultcrârèv fed h^c præcepto non iblü cor-
riimpcrc alienum matrimohium f prohiberut, qu p d é t-
damnomm.unigentium iùrç datfinatur : verum etia m-pro-
■ SVut‘s C?PPr*b us abftinere. Supra 1 eges eni m lex D èi eft.
ea/,îP 9 (î ü^> prolicuisiiabentur,' vëtat ? v t iufticiahi
conlumet. Eiuidem legis e fi, falfum tëllimonmm non
dicere; quod & fpfiimlatius pàterfë4 fdfijmtefiimonium
mendacio noçët-Qi, contra qqpmdicitur: ócfallic-èum
apudquem d iç itu fr bjun^uam'ïgitur mentfendùm èft;
qu iamcndaciumièmpe i^t'^llit,aut nbcét. /iNonert er-
gp v iriuftus, quïetiam fine noxa«f VicmXdfefrh'onë men-
btutï Hine^erb necadulari lieet, pérniciofa cifënim, ac ;]
deceptcix adulatio. fedvbiquecuftodiat vèritatem. qùæ
li ce c ad præièns'fitmfuauis: tamcp | cum fru d us eius/at-
qûe vtifitas àpparueritVn o n odium pariet, v t a ifp o e ta ;
ièd,gratiam>
ScHOLIAi
i a Vita n of Ira nm lä a tu tfera tinlibrü im p reßis. v ita noftr'a
muni t u r, Icgemhtni cfi teßmomo codïcum V eterutn ,nam loquitur
de tut c L ,& pntfidio bommum inpace degenttum. quamukenimle-
ßsfideratospttmant, tarnen hocfaciunt3,vt bonorum vïtamuriut-
‘ttir.grfic Ugeudion effe démontrant verba ilia,vita n o fir a jd e iljï-
taciuïumïnpàcedegentium,
b Et hoc yd celu s vindicent] habentlibrïmprefu & 1i 6 c fit
vüla^tas j'q u od fc^lusv ind icauifççdibu s ,!)^ codex anti-
quu& i x liac verolecfibnesacvulgari effect banc,quam tudtco effedpla
ié r cancttyam. ôc hoç fi e voli-ipt;as5quod vt feelus vindicent.
i i i u d • M ex
dißionecadtbMs^acilepptefi^ mtitatts tantum c. m l. &
d. in g. qua literapro varia vfufcriptorum [apejblent effe valdefmi-
les. quodfihdc mutatio non placet,ea diäiofacilepoteß omtttu leilio
tarnen antiquaperfijpfamaptamfententum commet.
c A n non mipüscorrupteladifcipUnaium c ftl eratin B ris,
^ * ^ * ^ 1®'^ib^corsupteiarumdil(<ap'linaeil,l^»âd«i»
efi. quitus verbis annum,deque tucLit,veredejmuh.
d S e d f e d h a c i u f f i o n e ,
legendum eftauiïoritateantiquorum côdicum. bac vero iußio imel-
Ugtttirdepraceptonon occidendi , commenter enim pofi tila verba
narrantur multa, in quitus boeprdeeptuni locum habet,
e Si mendaci.umnocet ei]Isatcm u t n mjirußi. lifidfum te- '
! ftimonium tti^tïâaciot^octt,>hàbet:codeX‘amiquus. nam cum
• âefqlfo tfflïtnonioxoeffiffetloqtiiÿdeeo qliqmdd'ucndumfuit, cuius
dccàfionepojlmodum de mertdacio quoque traciat.
ƒ N o n eifviriüftus qui no finenoXa.yitiolb fermone,&cf] ;
eratin libbisimpreßisisM ergo y ir iu fiu s, qui non etiàm finp
.,npxa in oüoiojc.rmone m e n t im t ,habet codex anttqutis. nitlù
[placent omniq, nifi quod velUm negqtienmeffe nipwmpw. non
efteigo,&c./;,m/ ni incdiopujùa,perturbât totuiu oraùcttemqiri-,
feriim,cumhiepotius tractetde vittis, quibusvhabominantmqui~: {
natur,qUàm dtvirtutibusi, qu$ipjèpauliïiuferiits clareait, & v t -
de.qu&jumtfmentui U ctaim i de mcnducio, qv.ui ommno conffn-
tit offrir Augujtmo. ^ ; Ë|
Traceptaeorum, qua mbentur. ibiq3 de mifericôrdia.
G a p v t V .
g lx i deiis, q u * vetantur. dicam. nunq brèuitcr, qute
iubentur. Inhocen^^Qximajtftmifënjcordiai lila
enim malüra n o n fa c it: d t haèc bonum operatur. illa in-
cltoatiuftitiain: haeecompler. Nam cuin i.nbèeillior fit
hominum natura, qudra crererarum ammantmnï, quas
Deus & in ftru d a s adinferendam, & munitas ad vim re-
pellendam figurauit: affe&um nobis'milërieoidiie dedit,
'vt omne prrEliÜihm vitae nofttaein inutuis auxiliis ppnc-re-
mus. Si cnmi faëti ab vno D e ö , & orci ab v n o h om ilie ,
coniangiuHicatisiurefociamur: omnem igftur hominem
diligerc debëinus. itaque non tantumintërfeiniüriam
non oportet,fed ne illatam quidem vindicare: vt fit in
bisperfedlainnoccntia. Ideo iu b ë f nos Deus etiam pro
iniinicisprecem facërelèmpef. Ergo animdl commune,
arquë coniors efiê debemüsi,'Vt nos iftüicem priftan dis |
rccipiendifque auxiliis muniamus. ,In muleis enim calï-
busf&incbmmodis fragilitas noftra fub;iebla eft. Söêles
tibi accidere poilc qu od alteri a^ciditv ita'demum excita-
bériSfldqpem fqrendani, fi fumpferis eius animurniqui o -
pemftuné 'in m alisconftitütüfiniplorat. Siqu isy id tiïin-
di8 ^ i ^ p é r«amiir:^fi^quisnfiausoccurferit.vcfti'amusi
Si quis ^pqteptiüfiinmrmm’fulliihetiefuamus. Pateat do-1
micifium hofttum vef peregrinis| i e l in digentibu s fed o ; I
Pupillis defehfio^iduis tuceianöftra nón defit. Rëdime-
reab holte captiuoS, f magnum m ifeticordi* opus eft ; i-
temxgtpspauperes vifitare,atque fpuc^e.lnop^s,aütpau-.
PeföX(fi ° bic y p cjn ó patia th ur ihfepultos iacere fuut J
opcra,ha:c.oflicia m ifencoidia;: qü§ fiquis perfecerir, ve-i
rufn, & aMepturii ïaerificium D e o irhmölabit. ! § i | l iu -
bilförWfflta aeftapaJÖÉiim • quin onp ecu d umranKau
n?„reilhorMnls pietate p la ca ta t: qgcm B e u^quia 1
-- s ■ - - - ■ ■ cftjfua
mm
,|..pro^
qttitob'4 :
al.reiigioal.
deici-
fccrc,1'.;;,.
al.fciam9.
. al.futuri.
I p im m r u m I n ß tt u t io n u m , j, E p itom e .
eft,fua & iplum lege* lua & condicione fper(equitur.*mf
feretui?eij quern yiderit hiifericordem: inexbrabllis eft ci,
quemprecantibuScernit immitcrril Ergo Art htec omnia >
quse Deoplacen t, facere poflimus: contemnendaeft pe-
cunia, & ad calefies fransferenda thclauros, vbi fiif t hon
eftbdiet, neb riibigb ed.n(utnet s hec tyrannuseripict : fed
nobis adreternam opiilentiam D e o cuftode feruabitur.
al.dcliólis'.
rumjpeccatorumquefanatiq|: ilia fpes,illa portiis falutis':]
qiiam qui tQllit f yiamvitae fibi amputdtl quia hemo elîel
tämiulbaspöteftjVtnu^ fit ei poenitéhtianeceflaiiàv
N o s vérô j etiàmfî nullüm fi t peccatum, tonfîteri tamen
debemüsi6ëpro*dcbitîsnoft'nsïdentidemdeprecafi,gra^
tiaS agereetiaminmalislhoçferhpetobfequium DohSnO
deferamusi humîlitàsehim tàm chara, & amabilis.ii Deo
e ß : qui icùm magis'füfçipiat pëccatorem fconfitëntem,
4uàlh iuftuin filperbumVquanto magjs iuftum fùfcipiet
ßonfitentelh ; éumqüë inregnis cxleftibus faciet pto hu-
hiflifcate f fublitnari. Hrec funt qu$ debèt CultorDei ex-
bibétèi h^funt Vidimæj hoc racrifibium placabile bid
v.enis ëftcultusl cùm Homo mentis fuæ pighora in afam
DeLcôhfertH fiiminà ilia màieftas hoc bültorë lita tu r :
hunçfilium fufcipît, tfîbi.vqüiaddhum immortalitis im~
partitur. de qua nunc mihi diflèrendüm efi; ôc ârgâèndà
eft pèrfiiafio eôrum,qui cxtingüiàriimascum corporibus
putauerunt. q u i, quia nec Deumfciel^ant, hec ârcàhum■
mundiperfpicerèpotefant : ne hofhinisvi|üidem animæ-
^hefationem domprehenderunt. Qu om bd o ënim b pofi-
fentf^^^fàpientia prouidëiéiqui tfbientiam'.habébahtiNe^’
gantés ergo eflë y 11am prouidentiam ; ;Vtique"Deum j qui
, . uoù’i?,àbraput.eiuseftihegaueruht. ftqüëbâ tur,Vteà ,qti^'
- ,'Id e s q u o q u e , magna iuftitiæ pars eftiquæ:tmximc àyuhd'àîitlfeitiper fuiflè dibérènt, âùt fuafponte eflë rçat i f f
X nobis, qui nomert fidei gerimus ; con feruandieft,ptç-|aut minutqrum feminùm’ conglqbàtfibnexoncreta fem-
cipue in f religionèm ï quiaDeus p r iore ftf Ôç p 'o tcn tio r | pèr fuiflè,dici non poteft: quia quicquid eft; efle finéali-
quam homo. Etiiéftglorfofqm pro amicis, prpparèhti-J qü ô ïhitip n on poteft. fuafponte aurém nihil nalci poteft:
bus, p ïo liberis, idéft ,p ro homme fufçipere mortem, & i qùia nullaeftfine fra tion e natura. femina f enim princi-
qui hoc fecericjdidturham memoriam laudéinque cofife- paliaqüomôdd efle potuerunt : eum & f t ih ïn â f exordiïs P n'e
quitur : quanto magis pro Deo, qui poteft æternamvitam ôfiahtur', & vïciflim fes ex femfnibus XNüllum igicur fe- c^ ‘ .
pro temporali mofté præftare ? Itàqu.e cum inciderit hu- men eft, quod originém non habeat. SicfaiStutîfèft, v t bus“ *"
itïfmodi neceflitas, v t f difeedere aD e e -f atqdë ad ritiis, çùrhpütarentimundum nulla protfidentiàfaétumiheho-1 US’
gentium trahfire cpgamur: nullus nos metus »nullus ter-1 minèmquidem putarintaliqua ratiönefgeherari. Q u o d (aî.géneW
ror infleétat, quo minus tradiram nobis fidem euftodia- fi nulla e flèd a fingendo homine tâtio Verlàta * mortalem j °
mus. Deus fit ante oculos, fit. in eorde^cuiusinternoau- jgituranimaraeflëpoflè. Alii verbexâ'duèrfo,dbDeum
xUiodolbr vïfcerùm j & adhibita:ßprpori tornienta fupe- eire vnum,ep e âb eo mündum fa£tumx& hömihuhi cailla
rentur. N ih il tùnc âlmdj quàm yitæ immortalis præmia fadtuiti , & animas immortalesexiftimauefei Sed cum ea^
f fenlerunt : f ii tarnen diuini operis, âtque confilii hec alilenfe
caillas, nec rationes, necèxftuS per^exèrunt: Vt Om he ye- dM-
ri tatis arcanum conlummarent, atquevelurifiheconclü-1 a^- huios;
derent. Sed qub dilli fàcere nöupötuferunr, qUiaVerita-
- . S c u o l i a . fm
a Impertiamur fl quis nudiis^©c.curretit Veftiamusi jtddit
codexantiquus. quod optimeadditumeft: quiainfaero'EudhgeUo
curaveftiendinudosinpri7nismifericordiaopenbuspomt!fr,quanon
reftehicomiffavideretuff - /
b Magha'nimiopuXeft^fc^l'f«?fil,riiwj/>r^».ma^um mile-
ricordix opus eft , legendum'eft'ex dmtquU Codieibus: nam hie
ridnde magrittuditie animi ,fe d de mifericordia fttfeepta eft dijpu-
id tio .<; J- ■ '
' Defideinreligions : &fortitudine; deefcftdein
; mairimonio. ■
C A p v t V I .
v. F
l.fcqiienaK.
rdni-
mam nÖÜ
I- quia,
'al.reuifta.
D
1 perfè-
“«anrib'f
cog itemü s .lta facilè jetiamfi di(lipandi,,aüt vrendiartus
fuèriht; tolerabimus vniuer/a ^qux in nos tyrannies do-'
minationis amentia molietur. Poftremo ipfiim mortem;
(Sturi tnumpHato feculo ad prpmifia venienre. Q u ib u s .Lcognouimus, Deo annuntfance.; Confiuèjr^rhWiigi'ttit';
bbtus quanta beatitudiriebreuia h s c pm ikm m m'ala, & ' q u s ra tio fuerit huiuè t'^nti, tamdueimlhenfi ^peris fa-'
hums vitae d^mna'penfemus. .Quod fifacultas hulus g lo - ; bricandi. Fecit Deus mundum . f icurPlatq ^xiftimauit
r is deerit i habebit fides' etiam in pace mercedem-' te- ~ ‘ - *
neatur ergo in omhibus vitte offieiis, teneatur in ma-
trimohib. N o n enim: fatis eft , f i alieno toro^ aut lu-
panari abftihéas. Q u i habet cohiugem : nihil qiiserat
exfrinlecus: fed cóbtèntus ealbla,carnem,caftigèt, ïnuiO-
laci cubilis facramenta cuftodiat. Ad ulter enim Deo eft
perindè atquëinceftus, quiabieb toiugo , v elin hberaiiif
vel inferuam p'eregtina voluptateluxuriat. Sed fieu.c fee^J
mina caftitaris viheulis dbligataeft,he aliud cohctipifeat:
ita vir eadérh lege teneatur f quo Dëüs & y iró v xb rem v-
hius corporis compage folidauit. Idep prscepit non 'di-
mitti vxorem , nificrimineadulrern f deuiëtam, & h u n -
quam coniligalisfmderisvinculum,nifiqtiodperfidiaru-
perit,refoluacur. llitid quoque ad cohfiiinmandam p u d if
eitiüm iungitur; y tn on m odópeccatuih abfit, veru etiani
cogitatio.Polluierwmmentemquarnuisinanicupiclitate
manifeftum eft. Itaque iuftum hominem,quod lit fecus;
nec fecere opottefe i neeybile. Pu tg and ie ft igitur obh-
feientia: quamDeusperuidet, quifallinonpo teft. Eua-
cue tur o m nil abe pe&u smtetn plumDe i eflë poffit: quod
non auri ,neiceborishitor,fedfidei, 0c cafticatis fulgor ii-
luftrat.Sed enim htec omnia difficili^ïiint hominimec pa-
tituf eonditioffagilitatis, cfle quenquam fine macula. Vl-
tim um ergofem ed iumillu de ft: vt'confiigiamus ad,pdenitentiam:
qu^.nonminimulocUtnintei\viftuteshabet;
quia fui correbtio eft: v t cum fo r tèau tre , lutVetbp lapli
fuerimuSjftatim refipifcamus,aüt hós deliquifle fateaiqur,
oremufque a D e o veniam,quam prp fila mifencOidia noh
negabi tni f i f perfeuerabimus ih;errOre\' Magrium ëft
pcenitentis auxilium ,, m agnum folatiurh! Illa e ftyulneiled
bur fecit,non oftendit: Q u ia bonus inquit,&ihuidens
nu llijfe citq usb dna funf.Acqh iv id^mu sihre rumh atu -
ra6cboha efle ,& mala; POp'eftergoexifterfeperuerkfali"
quis; qüalis fuerit il I e;'j'heodorus»&Platbni telpon -.
dere: Imb,qui^malus eft,fecit, q u s m a la fiin t.Q u pm o -
doillumredarguec? S iq u s bona flint., Deus feat;/vnd e
igitur malaefuperunt ?qusplerumqile etiamibonis p r s -
ualent. In materia,inquit» cofitinebantur.d Bonaigitur,
ßcmala: aut nihil fecit D eu f: au| fi b6n ka0tiim fecit i s -
tei niora funt mala, q u s fa d a non flin t: quam bona, q u s
habueriyuexordium. Finem igitur habebunt, qute aii-
qi^ando emperunt: & permanebunt,qüsfemperfuefunt;
Mala igitilr potibra funt^fi autem potiöra eflenoh p b F '
fünf: ne sterniora quidem poflunti Ergo aut vtracjiie -
feihperfueruht,& Deus o tiofus: aut vtra'qiie e x vnbfon-
tefluxlrunt. Eft enim f conueni^ns, yt D eus omhia fq-
cerifpocius,qudm nihil.Ergo.fe.cufiduin leritentiam P la-
cqniSj.ideo D eus, & bonus eft , qu iabb nafä cit: ßbmalüS,
•iquia m a k . Q u od fi fieri non poteft: appäfbt > a p e o fä-
<ftum efle mundum ,qüiaimundus bonus eftX qüohiam
complexus eft bona & ‘ma lä , nec:feeic<p.ropter le quie-*
quam, fed propter äliud. Dothus sdificatur non ad hoc
folum>vt fitdbmua: fed vtfufeipiat, & tueatur habitaiir
tem. Item nauisfabfic^tur, nönVt naüis yideatur: led vt
in eap oflint homihes na.uigare. Vafa fiunt nbn v t vafa
fintfolum: fedvfcapia,nt,.qusfufij yfuineceflaria. Sic&:
mundum Deus ad vfum aliquem fecerir necefle eft. Stoi-
ciaiiinth9minum;caufafti.^ftum e fle : & rebfb. Homines
enimffuupturHiSomhibus bonis, qusmundus ihfebon
finer. Sed^ipfi l^Dmihes cür fabti fint,aut quid inillis vtili-
,äh cqnüè-
niencius.
BibliothiVet.ratr.Tom.}-
m