tpt.il.
profia t.Siqois eft in tervos periums autfiir,definat: ft quis
Conftuprator,yel adulter,refipifcat,&vera D e i fab b a ta e -
geritl Si quis puras, mundafque manus non h a b e t, ablua-
tu r,&mund u se ftö .N ö enim in balneum vQsmifit Efaias,
v tib i cardem cxteraque peccataexpiaretis, quos ne marls
quidem vniueiTa aqua expiäre po te ft; fed iampridem hoc
laua^rum illudfalutare erat,quod e6sq uircfip ifcunr,co -
mitatün N e ciam vthircorujn,&ouiiin? fenguineivel vac-
ca: ein ere, aiit fimila; dpnarijs expie.mini, fed fide C h r if ti,
languirie eiufque morre, q u io b idmortuuseft, v t idem E -
faias air, his verbis, Reuelabit patefacietcp Dominus braehitm
fiiuifi fan ft um 1» conjpeftti omnium n'ationum, videbuhtfcomnes
tutttonesfinefcjj terra conferuatorem qut mitteturb Deo. Difcedtte;
contingite: ex medio tins egredimtni. Secernitevos,&muhdamim
qut Domini vafaportatis,quod noncumperturbaiionestmbulabitisque exastecbitacélfuftiprætereùmquihancreturnvniûer- â .
ag'at s, necpræputii præcifione ccneatis, & prætçreain ho-
Iniinc qu i cruci fu&xus eft» omnëfpem vçftçàm collocetis,
&acquicfcatis : Sç camen fperetis vos aliquid b o n iàD e o
confècututosjçuiuspræceptij ralninaèparcatis. À n n ô lc-
gifti fa ip tü apüd Mdfem, Peribit anima ilia ex fuegeftere, qua
ottauo die noncircuncidetur*. Eodemq; m odo dealienigenis
ac mancipijs cxpliçatum eft. Vo s ergo qui h o c teftamen-
tuitt ftâtim codtempfiftis,ncgligitis etiamea quçdeincéps
fequunturi &no s in v èftram fententiam adducerecona-
mirii ,q u a fi Deum noueritis, cùm nihil perficiatis eorum,'
quæ ij pçrficmnt quiDeamyercntur. Si quid adhæcdice-
te potes,ac quonam modo vobis alloua fpës teliquafir,èt-
iamfilcgi minime pareatisjdoccre : idnos ë xtelibentifli-
raëaudiemtfsjcæteraque exquiretnus eodem modo.Tum
egd,No eriCjinquam^aliquando àliüs-D éüsi jT r y p h ô h ,n e '
fitatem effecit âtquedefcnpfic: nec vero aliüm noftrum ; AnteCedet enim vos Dominus , &■ Dominus Deus ifraeliticipoputi
alîuin vëftrum Deum eflfe cenfeimüs »fecüllumiprum qui : qui vos congregat. En, inteüigytpuer meùs, extolletur , & magna
patres noftrqs potenci manu,çxeelfoque brachïo ex Æ gy- gloria afficietttr. Quemadmodum multi te admitabuntur, ficfo r-
pto edùxit;heqù'ein alid fpdm c6llqcauimus(nequeenim ma tua & gloria ab hominibus contemnetur: Sic te nationes multa
leftJfedineo,inquoetiarnvos,quemAbrahami,Ifa aci}& j fußiicient,®esosfuufncohibebunt,qubdij apud quos de eoverbà
Iacobi Deum dicimus. Spem autemin e'o collocauimus, i fafta nonfuM,videbunt,&quinon audierunt,intelligent• Domine
non Mofis,aut legispraefidio.Hàc.n. ex parte idem qu od ; quis auditainoftto credidit, eiufque brachium eut patefaftumeftl
vosjfaceremus. Nuncautem legie go, Tryphon,füturam I Nuntiauïmus inconjpeftu eitis, v t puerum, & radiciswßar in ter-
etiampo fteriqreihi^cm& te fta ri»ntumbmniummax i-| raarida pluiïwn appetenti. N on e fiin eo form a, neque g lo-
miim &potehtiffimum,quodnuncferuare d éb en tom n e s 1 rta: vidimus earn, nec in to forma vüaerat 3 nec pulibritudo
homines,quilicih£ei:èditatcadipircuntur. Lexweroyqu£\ fed foTmaemignominiaplenaV&magUimmutatatquamcuiuf-
in Ghprebo m onte fancita e ft, vêtus eft iam lé x , & Veftra ! qttam bomïnii.virqui feriebaiury&morbumferre nouerat,propter-
tantuni. Hâec autem,plane omnium. Lex autem legi con- | ta qubd os-& faites eins obfcurata efi\ Ignominiaaffeft us ejljiec vl-
[tOLtiâtSc contmlegeigfiiItàfopeflÔrem'feftùliÉ:<teftamcô-;'iîfl in numerißit. hpeocatorumnoftroruinpeenaeddti&caufit no-
tumqj quod pofteainftitutiim e ft, prius fuftulit eodé mo- ßradolortbus conficttur• No/^ eum in labore,plaga,&cruciatu effe
dô. Nobis ætetna Ickj&pofterior Chriftuls datùs eft,tefta- : düximiu,fedipfepro fceleribusnoßrisvulhera accepity &propecca~
mentumque fide dignüm, quod non lex,non p rç c eptum,1 tis nofris imbecillis & infirmas redditus eft. Pacisnoftracorreftio in
n on mandatum fequitur. A n nô tu h o c apud Elaiam feri- eofuit,eiufq3 litiore curatifumus. Omnes irfftar ouium erranimus.
p tum \çg\Qù.lAuditeme3 audite me ,popule nuust®esauribus Homo in viamfiiam deflexit, & eum Dominus prôfceleribus noftris
percipite, Lexà nieproficifcetur 3& indiciummeum in lumengern- j tradidit: tpfeq^qubdmalè traftaretur, osfuumnon aperit. Tan-
titim : iuftitiameaappropinquat,&feruatormeus exibit3&inl>ra- j quam ouis ad cadm & mortem raptus eft : & quemadmodum a-
chiomeogentesfterabuntMieïèmïiLmeù&mdehoéipio'iioüq \gnusin9 nff«ftutondéntisfemutuseft:jicos fuumnon aperit. In
teftamento diftererc iu lfit, his verbis , Ecce dies veniunt, in- ! eius bumtlttate , iudicium eiusfublatum eft. Ortum\eius quis expo-
c[miDotûinust&teftameniumfamilmîfraeliticafaciam,fami-- neti quodVitailliusàterratollitur. Propterpopulimèifceleramo-
liaefjiudaicateftamentum nouum, non quodfeçt patribus eorum, eo ritur : dabo'ifopro emfepultura,improbos: & pro eius morte, 4iuidie
quit nianitm eorum apprebendivt eos ex AEgypto èducere.Q u od
fi Deus forepraedixit,vt teftamentuih nouum fieret,idque
adilluftrandas gentes : vidémusautéatque nobis pérfua.-
fimus Icfu Chrifti,qüiiri crucèm a élus eft,nomine,eos qui
tes quod peccatum nonfecerit,nec in eius ore dolus f i t inuentus. Do-
minus eituplagas curare vult. Si deturpropeccatoanimus vefterrfernen
diuturna vitavidebit. Vult Dominusanïnitim eius laboreltbe-
rare, ei lucem oflendere, & feientia informare,iuftum efficere, eum
fimulachris alijlque fiagltijs'ad Deumlè contülerunt & qtémultis reftèferuiat,&feeler a noftraipfeportabit.Ob eamtfe eau-
conuertcruntj&mortem perfèrunt,religionem profeflîo- fam multos idem h&reiitatUiurepoftïdebftfortium^ffoliadiuidet.
ne iùa c o le « ;profe (^ô & ex f ebü s,& ex 'niiraciilis quæ co^ proptereàqubd fe ipfe morti obtultt, ac tradidit, & in feeleratis babi-
fecutafiintjomnes facilèihtelligÈre poffunc.hane eftè no- j tus eft-imultorumç^fcelerapôrtauit^acpropter eorumpeceata tfadt-
uarn legem noùumque teftamëntum^cmque nationum j tus eft. l&tareftirtlis qua non paris, erumpe & clama, qua nonparotnniam,
qu§e a D eo b ona expédiant. Iftaeliticum enim
vérum eft fpiritale., Iudaicumque genusIacobr, Ifaaci, &
Abrahaini,qui & in præputfo reftimonium à Deo habui t,
& benedidlionerasaccepit,&patermultarum géntium ap-
pellàtuseft.NosTumus qu id u d u &aufpicijsh.üius C h ii-
iti qu i cruci iuffixus e ft, ad Deum acccflimus,quemadmo-
I dum progreilii orationis docebimus.Dicebam prçterea &
| proferebam, id quod aliis verbis Ëfaias clamat, Audite verba
mea,& anima veftra vittet^faciam^ vobis teftamentum nouum
I fempiternùm,fanfta Dauidis fidelia., Ecceteftemipfum dedi genti-
! bus. Gentes que. te non norunt,tpqppellabunt,&inuocabunt :poptt-
U qut te ignorant^td teconfagieittipropterDeum tuum fanftulfrae-
lis,quodubigloriam tribuit. Hanc ipîam vos lëgem improba-
ftiSjhüuumque 8c landtum eius teftamentuin çontempfi-
ftis,neque illud nunc piobatis, neque vosimprobèfeôlo-
rum poeriitet. Auresenim veftroe adbuc obftruftafunt, oculifa ve-
ftmccMati :dycor veftrum craffumreddïtu eft, v teftapùd Hie-
re miam n ec ita auditis : præfto eft latdr legis, niée cerhitis
; pauperibus éuangeliuin ttaditur,cæeî v id eh t, necin-
telligitis. Altéra iam citcumçifione opus eft, 8c vobis caro
animos tollit. Sàbbatû vos agere & feruare noua lex fem-
periuber, & d um vn um d iemin ocio eftis, vosrèligiortem
colère putatisineccürvobispræcéptum fit,attendids:ac
fi panej qui fcrmëhto careàt,véfeimini,eXpleuiife Vos Dei
voluntatbm diçitis« N o n hæ c D ominas Dëus nofterapturiS,
qubdmulto pluresfunt déferla, quant nupta liber i. A it enim
Dominus, Dilatalocunftabernaculituiypellefifctabernaculorti tuo-
r um fige,noli prat er mitten : producfumculostùos,clauofq3 tuos corrobora.
Ad dcxtramfiniflramcfeexpande,& fernen tuum gentes ban
d it ario iure habebitjVrbeffc defer tas incoles. N oli nietuere qubdpu-
dore affeftafteris ,nec erubefcere,quod probris iffeftafis. Nam & de-
decus aternum obltüione obrues,nec crimenprpbruntfy viduitatis tua
tibt inmentemventet. Dominus enimfibiipfenomen mpofuit: &
qui te redemit, is Detu.lfràélitici populi inomni tetra vocabitur. Te
Dominus vocauit non vt midierem quarepudiata e ft, & demijfoeft
ammo,nequevt mulieremqua muifafuit ab adolefceniia. Laua ci i
igitur poenitentiæ, diuinæque cognitionis§ qu od pro p o -
pu liD ei fceleribusextitir,quemadmodum Efaias clamar,
vi 6c nomine nos credidimus ; & admonemus, illü ipfiim
baptifmum quem prxdicauit,quique vnuseos quos maiè
adlævitæ pceiiituerit expiate poteft, aqdam elle vitalem.
Qu âsàdtem vobis cifternas fodiftiSiCæperfraclç fun^nec
v ilain rPVobis vtiles. Q u is enim f iu â u s eft expiatidnify
quæ carnem folumque corpus è xtergit & expiât ? Eluite
& delete in animo iram,auantiam,inuidiam,odium,tum-
qüe'mundum erit corpus. Hæc eftenitn azymorumfigni-
iicatlo,novetera vitioqfermen ti opera agatis. Vo s aucem
o m nia ea fententia quam lib idoveftra fingit yintéllexiftis,
teligiönemque ac pietâtem eflè ducitis,iihæc perficien-
tes,anittios doloomniq*, m alitia referros habeatis. Itaque
f e p t ë n i
CumTrjphone, .
feptë diebusjin^quibus panes ex lege fine fërniento edürti
tar^exadis,nouum fermeritü èonfiqere &conlp'ergefe_y,ôs
Deusiu'fllr,id eft,aliotum operiim effe dbicînem,non ptjfti-
norum atquepràuorum imita,tioiiem. Arque v t ho.c cfie
intelligatis,quôd àyob is hic n d u ùslato llë gispo ftu lat, ca
vërba quæ atne fuprà coramémorata fiint,rurfiis cumaliis^
etiàmqüæfiintpræterrniira,:proferam. Suntautê feriptà
apudEfeiain,hoc modo. Audietisme,&animaveftraviuety
inftituamfavobis teftamentum aternum,fancta Dauidisfidelia. En
tilt teftimonium,eum dédigentibus principem^praceptorm^enti-
btts. Nationes qua te ignorant, te inuocabunt & Appedabunt : popk-
liq3 ij, quibus ignotiis es, ad te confugientpropter Deumtuum fartftu
lfraelis,qubd tibigloriam tributt. Qqarite Deum, dum inuèntri po-
teft:innocateeum,cüinpropmquoadcft.Relinquati}npiusvias fia s,
& virprautis cogitationesfuaseijciat,redeatq3adDeum ,ifym fe rc-
bitur,qubdpeçcatayeftrafacilè vobis Condonabtt. Nequeenim confiai
lia mea veftrisfimilia funt,nec via meavefiras imitantuT:fedquan-\
turn calum a terra abeft, tantuininter y iam nteam &vefiram ve-
firâffa & meas cogttationes ihterefi. V t enim f i nix vel imber è ccdo
defluat,noreuertitur,quoad terra bumida rcddiderit,eaj3fru â ü ex
ftexlûlerity& géminauerit,femfodMritAgticoY
verbit meumftuodex oremeo exientAio reuêrtetur,du ea omnia qua
voltiiperficerii , &pracepta meaprojperè cefferint. In latitia e$ibij
tis, é r ingaudio deducemini. Montes enim & colles vos recipientés
exiliefityomnia^agrorümfignafrondibusapplaudent, acprojâliu-
ctda.cyprejfus in nomenjignuiqt^
fempiternum, needeerit. Hæc quidç verba & ta.-.
lia,cum,inqüa|)à ptophetis,Tryp hon,eommemc>rata fint,
alià adpriorem, Chrifti aduentu m pertinent, in quo & in4
glorius è c deformis & mortalis,, qucipadmbdum ■ p.rædi-
dùs-erat fore,extîtic : alia ad pöftpriorem referunt,ur,cùm
i'nmaièftate & in nubibus v en iet, popnlnfq; vefténptué-l
bitu r, &cognofçentéum quem pupugerunt, quemadmodum
Ofeadufodècim prqphetàrü,vrius,& Daniel prædixerunc.]
Difcite ërgqferuate verum De iieiunium, quemadmodü
E/aiasait,vtDeoplaceatis.Efaiasautem clamauit h o c mp-j
toile, populofc meofeelerafua expme^fannfia^ lacôbïfua fiagina.
Me enim quotidie quarunt, viafymeas fare cupiunt, quaji popultis
q u tiifte v tx e r it.iu d icium ^ Ü e in b n d ^ ru ep fA p ie nunctuftuml
itidicïumpoftulant, DeoqUeapproptnquare defiderant, ac quarunt,
Cur teiunauitnus,nec vidtftï ? aftimofque noftços demifimus,necco-1
gnouifttlïnteiumbrmh enjpi vefirorunrdïebpyoluntates veftra rt-^
1 periuntiir^acde ij'sm partnt,maû merennnuad mdictqj^
fiugnas ieiunatispugnif^ bunnies & aHèftospulfatis. Çttr
mihimuiiatis, vtbpdieyoxyefira in clamor e audiatur*. Num ego'
tdeiémniumé^diemapprobauipoti^ bûtnp àHimamfuatn
demittat & abijçiat} nec,fi tanquam çirculum collum tuum infte-
Xeris,ctlicmnq3 & cïn'erevifubftr.a.kens,iddemitmieiunium diemcfa
Deoaccepwnvocabïtfc.NM elegt,ait Dominus:
fed fplue omnia feelerum w i'cula , diftblue rerum qùà vi contra fta
fttef\p^mmque.fifnpyapbam:
imqUqmfiifcmdito.firdngeefurien^
m carentin domum recipe yfinudumviderts^vefti, nec familiäres
generistuicontemnito. Tum erumpetmatutimm lumentuum > &
fanitastuacitbemerg et,tenantecedet vir tus t u a ,& ^
plfftetfif., Tum clamabis,tej3Deus au diet : cùm,etim verbafacies,
dicet,enadlfurn. QubdJi vinculum abs te abfttileris, & manuum dt-
gitorutnifeporriftiofieni, ac murmur , efurientiquepanem etc animé
dcdetts,animamquc humilem&abicctam fanaueris i tumintene-
brts lùx tua orietur , & tenebra tua tanquam merïdïès, eritfyDeus
turn tecumfemper,& anima tua ex fententiafiiafatiabttur,ojfaque
tuapirtguefçent,eruntqueinftar bortiirrigui,&fotuisaquarit, aut
terra,quanunquamcyrf^tti^Præci4iteergo cordis veftri præ-
purium,quemadmodum Dei.fermones per hæcverba o--
m n ia e x rgu n t& vo lun f, Deufqj per Mofem çlamauitbis
yerbis, Âufçrie cor dis v^ridurickin,^ceruicesveftraénolitéiam,
duras reddere. Dominus enim Deus yefier? Dominufquedommoru,
^eusmagnus,fonts,^A,erribilis,quivultüm non miratur, ntemu-
nerà rfccipif.£tinLeuiticq, Qubdprauàricatifunt ,méque con-
tempférunt,quodq3in conjpeftumeomprobè vïxerunt, egoquoque?
ab eis dtfex fperdamçfe eosinterra hoftiumfùorum. Turn cor. eorum ■
qwd cmumciÇum non eft, confundetur. Girçiji mcifio .n . carnis ,
^ÇapAbrahamoiniriiimhabuitjfignifieationiseaufiicô-
ccflaeft,yt ab aliis nationibùs nobilqifécretiaefeiunbli fi^|
I > ■■ BibliothïVet.'Patr.Tomix.{< 1
I ns,a tq^ v tea {°U pçrferatiiquæiure a c mérité perpetimf-
I n«»delertæq; imrveftræ.regiones, vrbes incenfæ .feuârufq-1
yobisfpe aan tibu s& v id eiKib u sed ante xte i7T i,neq qu j(ÿ
« î | | | | 1 Hïcro^yraaptqfiçifcatd r^ N e q u e e n ih ie x
^ ^ iaJpr*csceris'nàripnibus agnofeimîni,nïfi prepu-
i vefttipræcifione. N e ino eninvvëftrum,meaquidôïfen-
^nfi^^debjtnegMejDeuméaquæ/uturafunc^aurpræ-
nou,iiie,aiuetiam nunc piænpfccie,&vnicuiq-, pro d in i -
çate ac mentis præparâré.EIincfit,vt hæc vob'is omnia iüre
eufeneunt.Viium enim bohum SC iùftuminterfeciftis &
ante eum eius P ropfieta^ & nunc eo squ iin illofpé,fu am ;
colloc'ant. Deuipq- præpbcentem^undiqi effeëtorem i
quo n ie m i0usë§,iii)probatiV,& quantum m vobis eft, o -
mni honore fpoliatis,dum eos <pii Chrifto credunt, in ’côv
uennbus veftns deteftamini.^e'qué enim per eos qui nuo,
terum potiuntur,vobis lîcçt rtobis vim inferre: quod qui-
dê quotics data eft.facültas,pei;feciftis.Itaque clamat cou-
tra vos Deus per Elàiain his verbis: Videtevtiuftus perijt,nec
'quifquamconjiderat. a confteftqenm malorum fublatus eftiuftus.
inpaçefepultura eius erit,de r n t t io f u b la fu s ^
mprobi,femenaduUeroym,çonftuprationtf,ÿiqi Q u e prater mo-
dum trrtftftis, tn quem osapemftis^&m quem hnguamexerutftisî
Nequ e cpim çæteraegentes in ifto quæ crimine Sciniuria
quænobis Ghriftpq; infertur,æquè ceqentur, atq* vos qui
îllis quoq; improbæiftius de Chrifto ac nobis qui ab îllo
nomé habemus,opinionis,& fermonis caufem datixPqft-;
P01™ quàm illumvniiminnpcentemiuftnmqihômine
Çrucénvegiftis,cuius benignitate jliuoribus;p?agi/b;xu-
ftantur jj qu i pet e uni adPatre maç cediin t, eu m eum ab in-
derisèxcitatum cognouiftètis,atquein cælutn afeendilfe,
qn^madmodum prophetiæ vaticinationel^', fore prædi-
xerant,non iplùra nonpoenituic vo’$, malorum quægeffif-
fétisjverùm eciam viros,qups delegiiïetis,Hierololymis tu
dèleclos inyniuerfium Orbëmdimififtis, quinuntiarent,
. feiftam Chriftianorum quæ Deos to liere tdc negaret, nata
cflè,eaqi criming exponcrent otnnia»quæ in nosij,qui nos;-
ignorant,conferuiit. Iraqi non 6ïlis Vobis fçeierü caufem
datis. verùin etiam cæterïs hominibus omnibus : iureque
$£. nietitoEl^ias clum^t,VeJlra opéra veftrofyftelere nomemeum
in nationibùs contumelijsàfiicttur.E.t i\l\id,yaanima coru, quan-
doquidem malum fceleratum^conftlium in caputfitum mterunt,in
bac verba, V met amas virtmibonum & tuftum,quod nobu eft inutiles.
Itaque fruétus operumfuorumedent.Vafceleftohamini,malaei
profuiifaftkeuenient. Rurfumq;.alio in lo c o , Va tis quiféelera
fua quaftlongo fun etra bu nt,qA afiio rei^ uenupcccata :quia-,
iitn t, ceÛritasetûs ^p bpinq ûét^miètq gfkt^i^aHk iU tifilittmt
vtintelligamw. V a ijs qui malumbonum , & bonutn malumejfedi-1
cunt: qut lücem tenebrasponunt, & tenebraslnce : qut amara dul-
ciaducunty&dulctaamara.yosergQyVciti eum qu ivn u s ic e-
lere culpaq; yacat, idemqi bonu sàDeo illy ftrand o rüh o-
minum caufii mifluseftigr^uia,tènebjicolà,& iniquama-
-^biq» terrarûià^ef«|ntur, perfeciftis.' Inutilisenitn
V obis vifiiscft,qui damans apud, v o s , Scrtptum eft, inquit ||
Domtis mea domus orationis ejl,vosautemex ta fteluncam latronu,
feciftis. menfafijj nummularibrum in templo deiedt^iStcla* •
mabat, Vayobis Scriba érpbartfaihypocrita &jimulatofes,qui de-
cumammenta&rutàaccipitis fH e i^ cbaritatem aciudiciumnon
perçipïtû:Sepulchradealbata,quaextrinfecuspulchrdvtdentur,in~
trinfeçusautemoftïbusmortuorumrefenafunt^EtSçtibis, Vayo-
bis Scriba, qubd clauestenetis, nec introït is ipfi, eofife q u i introtUrit,
arcetis,ducescaci.Clnpmâ.m .n.le g iftijT ryp h oh ^ tip fëè on '
feftus es,ea quæ is qui nobis felutëdédit,docuir, nô abfiir-
de mefecifte exiftimoVqüi brëuia ïllius doëlrmæ capitâcü
Pr?pbçticiscommemorauerim.Ablàiminiergo,mundiqiv
ctiâ nune’e'ftbte, & ex animis veftris vjtia étrellet, fed que-'
admodu vobis Deusimperat, v t hoc lauacro vbfenetipfôs
abluatis^circunddatilqi yera circuncifîone. N o s enimt&
hanc quæin carne adhibeturcircunÇifîohcm,&Sabbata,
&d ies feftos omnes plane feruaremus,mfii eur eciam v.obïs
præfcripta hæc eftènt om nia, id eft? obfeeiera veftra duru-
qüc cor.céneremus, Ercnrm fi nobis iri ahimum inducim9
ea ferre omnia, quæ in nos homines maliq; gehij exercée,
Veetiain morte propofita fiippliciifq; nouis ^«inauditis|
Deum vt raifereri veliteorumÆtiam quih'æc in n'os intentant
rogemiis : nihilq; tnali quamnis exigùi cuiqua reddi
' • • ... • A j . m qu èm j
M«tth.21
XoHti.z.
Lfic.n.
Matth, a
H