Chm Ort-
genet» no;
w pftuet,ab
alto Iufli-
tefcTiptd
husvidtn-
tur.
Qjteftio
Situilquam diuina feripturadæmonum no.thi.nâ homini*
bus cradidi t ,quomodo ludijji inDomiho Bee lzebu lytn o-
tumfibinorncn protulerunc, cùmiliumeîüsripitiine dæ-
inones ex homliiü cor|yqribus expellerçiaâarunt ? Q u o -
modo etiamDqininus ipfe diÇcjpulisvt cbgnolçéntibus
&mcClligentibusdæmonisnoménëxpreffit,Sipatremfa-
rniliàs Bè'elzcbulappeÜàuetuntV& quæ fequuniur ? qua;
I porté» ëfi éius nominis interpretatio?
Explicatio.
Vc d sm ones elle h o min es à dæmo n ib üs ipfis'didicerunt,
fieetiam ab eis ipfqrumdidicerüt nomiria. Primum enim-
dæmonibushominesirp molauerunt, deiïîde diuina lcri-
ptura hæcuarrauit, Dijsmiitôlarunt,non Deo. Atque vt ferir
ptura diuina dæmones elle non videtür di cere > & tame n
næc dLick>lmmolauerunt'dqs, & von Deo : fieetiam d im nihil
de eqtum nbminibus diilèruerit, xàmen dæmonum dicit
norninaiYt Beelzebub,& Belia v.Ouid Chrifto cuniteliar con
uenit ? Qujbus enim uominjbus vil iiirjr diuini ijs in rebusj
& operibusquç eispbiîtà {unt,càneçeflàridàt» ill is t rp d i t à
aecipiebanr.Nam ex cultus ratione,eosnomi,nàbanc.Ori-
geftes au tenahæcmbmina interpriétarus cfl in Hebraicorû
nominum interpre tatione.
Quaftio 8 3 . v
S i Deus beftiarum hoftijsnonlætatur,qtiemadmodum &
quidam voluerünt, ô çhïererumttatus'oeclarat, eutante
legem N o ë Deus præcepit, v t inirnolaret, maxirneqycurn
nondum (acra idolis,id cft,fimulachrii5'fiefent. Si eislæta-
batur,eur poft lëgem hoium y lus defijt?^
Explicatio.
Eorumquibeftiasimmolauerunc|nemohoftiamDeoan-!
tèlegëm latamDeiiùffüüpmolauit jètiaitifi earnreccpilJ
fégratamqihabuiiïè videatur^ea approbationedeclatansl
fibiaceeptü gratümq; eum effé*quiimmolaflct.Q u æ autc |
Abrahamo præcepit,vt animalia trima aeciperet,itemque
hirçum,quem pro Ilaaco immoladum attulic,nôn præee-
pit i tanqiiam ëiüs fâcnfieijs deleiftaretur, fed nëee,(fitatis.
caufa,quæres‘futuras prædiceretiNbê autem n u fq uape -
umconfutpræcepiireïvtribifacd6ciumexbeIl:ijsfa;ceret.
QUÈft»
Si Éliflæus dublicatum munus quod in plia fuerar,peteni,
audituseft, çurne C fi m p) a nëcduplamitaeula ediditi velii-
ti eurnôpluuiamcohibuitj^fameterrarrjop'pçeiriciignc.
ôçhGftiasècçlodeuocauit,raccrdotumfeèlcftorunicçdes
fecitjeorum qui quinquaginta præerant * &eæterâ.Vn-
de igicur Èliilæus id quod pëtiuic ,& 'q u p d e i Eliasgromi-;
fit,aeeepiflè docfcbittfr?;.'^ |
Explicatio.
NoppetiuitElifFçus dupliim fpiriturh vteâdcm opera'du-
plafarerec,.fed'vt omnino eôiceiepô llet éà o jpn iaqu ç ne-
ceflana erant j Vt ab ipio cum niaiore ppteftacis copia fièrent.
Ëum autem repulfam non culiflè, declarant mlracu-
ia qpæedidit,quorum pàrtimdùpla,pàrtûniunpla,perfer
c ir.Q û àd enimmorcuos duos excitauit, vrîum cum in vita,
manerer, alterum cùm iatn migràiïct, id déclarât dïtpla,
vini &c copiamin ipfo fuifle i ucætérisq n o quçm iraculis, fi
volüiflètidiüini Spiritüs mdneris quO^erât priaeditus, Ac in
EliaquidemheceiEtatiscaura’ôlciextititaeCelliprin Elif-
læo autem eciam lûprà ntceftjcatem.Æc Elias quidemigne
ccoe lp déuoËaiiiçvvt heftes vlQrce'reçur^Eliflxiis auteniè
coelo équos a'tqj ieflprës qui liraeli au x ifô e lkncjdeuoca-
uit. ‘ •
-, '8 “ 4 t0 $ K ■ ,?& ,*■ / '
S i tum'déhique petfeétaellreiitrreëlio, cùmperfe6t.as fu-
iique binnibus' parubtts'abfbltttushpmpexar
rcripcutà, m prtuo Demi upŸnultà corpora (ahârorum qui
dormierântçXciticÿelîë ,id^quod non commernorauftin
alijs,quæ Doininus ex.citdi^ veluti in Lazar O, ôç i n ia ir, fi-'
Qùompd oigicurinhistantùm refurre^iionis Corporum
mentiôhëm racit,rubijcitqv ea Vila elle mulris ? qu od qui-
demmaximarpartivinónisrufpicföncmaffertjnümetiam
yere corpora ihanima excitatanht,ôcytrùn? Inperfuptint#
an ftatim è vita èxçeiTerint, an rnarieant in immortalitate,
6c vbi :qmdquefrudusr^ofterii & ëxijs quseinipfisfaéla
runt,afFerapt|doCè. 1
ßxplicatiö.
Sipe rfed am refutreôtipnem eorum qui éxcitanttir appel-
lamus cam jin qua aninii rurfusm corpora évbriimqui excitantur,
habitandicauraintrant,pèrfpîenûeft,Pmn'escJUi;&:
exàitati'funt, ßc excitadi a Domino,pfeiftos ëlTè exciratbs.
FierienirnnonpoteftjVt mortuoripivfiatrefurte<^io,qüin
animus in corpus rauin habitapdi cauià introëàt. Si igitur
diuina fer-i p tur â d i cit, cerïii m qu e n da m àmortuis efle ex-
citatum,aut à^mprtuisexcltätä elle corpora, hos ex vrtoq-,
■ fermohe perfed:am rcfiirrcbfcionem intelligëre dëbemus,
eam quæanimiihcorpusreditu perficitur. Atq u e v tcùm
diuina feriptura ait i Qtû Dominum nofirum lefum Chrißum a
mortuis excitauit^vmficeibit & animos ÿêfiros é r corpora, neCmi-
nùsperfcâfcam d icit refurreblione;, nec Vifîoiïîsaut fpecièr
fufpicioiiemafFett,{èdperfectamfideihrefurrc(5tionis:iiC
etfam'cùm âit, Excitatafùntà mortuis multa corporafdnttorüm
qui dormierant, per te &am re fu r r etâi o ne m corn me tqb rat.
.Horum autem fan'étorûréiurrectio argumentbfuit * efle
‘C hrifti mortem ^ hominumjljs qunnpræfenti * omnibus
animis qui funt apud inferos,eaque de caufa nec rury
fii s évita exceffèrunt, Cçà man é t i n immortalitate, quem-
admodum Enoch & E lia s ,& vn à cum ijs in paràdifo expectant
Chrifti re(urre£kibnem qu * iam æternafâCiaeftim-
mutatiqne,qua,vtait diuinus Apoftolüs,omnes immura-
bimur. Ndndum enim quifquamad immorcalem interi-
tu fq i expertem vitàm præter Çhriftum excitatuseft. Itaqj
primigeniusmortuorum prædicatuseft, primitiæcjue eo-
rum qui dbrmierunt.
QutißiQ •;
1 Q tiç eft interpretatib Horum nominumjmfla^ripijjl^iAjgoinoriftcluSjfi^
OTAjxov.ayMvjftâtetjdrachmajquadràs
ltaientum,as,Seraphrnv,Befër,Sabaoth,Âdonai,Ephod?
V trorumque enim nobisëft ncceifana cognitio, quoniam
I vtraque^n'-feriptura contincntur. .% V
Explicatie. / ,
Tradita eftab.Origene v iré qui Hebraicum ièrmoné çal-
lujt,‘bmniumquæin d iuinisfcriptisferuhtar,Hebraicorü
& noininum & rrienfurarüm interpretation Illamfiquætasjittueniésineâ
omnium quçquæfîftiinterpreÉaÈiofiem.'
• Qüßßio 87..^
Si ante Baptiftæ càedem ôc m o ttem , mifaculoru operibus
Domiriu^ ornabatur,vt ait M a tth *u s,& ad o.rnnes qui lu-'
dxa,incolebant,eius.rei famaperuafit:qupmbdo pqftpiç-;
' curforisnecem Hetodes qui miçacula qpæ Chriftusede-
;batjaudirec,cUrnIudæiS,Ioanhëm reuixilTedicebat, & fîr;
gnaedfrbtHæcenirahbbisbeatusMàrcUsexponita
Explicatio.
Omne squi miraculaq'üç colèruatörêdiditvaudierunrinö
omnia vno tempore àüdifioneaccepiflb,fed alios priùs,aJ
liospofteriUs.declarant voce seorû ,qu itoannem edidifle
dixerunt ea mftaculà quæ Chriftus I oanne mortuo edidi t.
Neqïenirri hocdixiilènt:, b.famamirâculotum quæ ante
Ioannis necem Chriftus Cdidit,ad cos peruagàta eilet. N ó
igitur mirum etat ft etiam H erödes polt Ioannis necem di-
icipulorum Iefu bperaaùdiebat,quæiefu nomine fierent.
T um enim leih nomen au diuit Her ode s , cum Ielus difci-
piilbs fuos raifttj qui in vicis Sc opptóis poenicehtiaprædi-
caren ti curaren t qi m 01 b os,fi cutiMarcus exponit. Etenim
Ioa'nnesipfe.antequävidu^filiusexcitareturnböaudiue-
rat omnia qhæ Ielus in Galilæa & H ie rbjfql ymis fecef a r, &
f tarne mulcaiamàChrifto édita e rjt miracula &an tè quàni
Pfqânnés in euftodiam traderetur 16c pofteà qua in vinèula
.''cpnieótuseft. T u in en im^iftrloan hesdifcipülosfuo s ad
le fum ,q ui dilcèrçc^ifne elle t eu i us.ad ue ntusex péCta'retur,
4 . qtt^mad-r
(o Gent.Chrift.pôptarunt.
q u e n ti ^
tTibdum ait Lucas quidêra euangelifta ;
g à ifta iU iâ - '1
jQuâflio
Si vt Sç diuina fcripcaradocer, 6c nos credidimus, .Chtiftas
ijoftcàfliti'mniciisift.son peccauit^aomodota^fBs
ftripiutàv=rï dîciticum claiiiat Cttmiitteiarando.nMninc
gionev éra non funt abftraCti, lèdewatn yxoresfuas iHlu-
am traduxerünt religioném. ,
^ ^ ' * Quaflie p ï .
S i Adamus antequam præceptum D c i v io la llè t, mottem
animantis quod rationis eratparciccps,aut expert,non vi-
dit,autexpertus eft,qupmbdo mortem clTeVitnatus fit,qui(non peçcauerit, nec ortum ëffè qu i — , H R ...... , v . q* uâm—non y*i-dçrat
lnioo»n* i“h*i‘q1 u i.tj»at e; m■ ,a dmifer;■i t F b■ m. nis autem, pli/e. r æqu• a•• li•s | quaft v id iftè t,& obferuaUilTetjCum eiilfam Deusminätus
fai'tiis 8c pattus^ui.n!oriti<riaatbreueinvit*vluram acci-
pic,peccatum 8c ihicjuitateiii ,'oot horum cohtratiafacere
nonpbterab. .
Explicatio.
IlludjNewo ortuseft, quinonpeccdiierit/neque n a tu sq u in o nm -
amtatemfeient, non declaratfalfunielTcid quod de Gh n -
fto d ih iim eft,F ecca tum nonfeett. De eo enim qu ie x v iro o c
muliere natus eft,hajc dijfta eft ora.tio. Chriflmsaucem ex
Spirftu fanCto &lan<fta virginenatus eft.Intelhgkurpprro'
verbum illud h o c mo flo,Nemo e ft^uj yim eartaturamqi
habetiVtpeccare autiniqu^ agerepbfllt,qui«bhpeccaue-
r’it, aut ihiquitate fecerit. Ea.m autem v im&na tu ra habet,
v t peccarepplfit, is quilibera vbliintate aciudicio fe ipfe
impellitad agend uquod vclft,fiue bonuftue malu A t
puerum,fiue infantem,euift b o d um ea v i lit pr*ditUs,per-
fpicuum eftnonhabere aptum animumadpCccandum,&
* lib ercrit a forde & macula; fed nemo et|amfi vnius diei
eius v ita fit in te rr i,v llom p d o pouc. * V ita enim prora-
tione v itx ¥ puero autem v t non eft vitse ratio propouta
* nec vita.
' 8p. ;
Si in vafe quod Petrus in vifu v id ic , erant munda: aues
* quemadmodum nobisfcriptura tradit ^ illud verbum
omnia, qu od vtrumqj eorum q u s ante d i& a fun t, copre-
hendit,ficuti ftetit,deindemabkare & edereexijs q u x co-
monftrata funt.idem Apoftolus finedeleblu & . indefinite
iuffus aduerlatus b it, Scdenegaui? his v erb is , Su llo modo,
Dotnine : qitodenim commune eft dut immundum t nunquam edi:
quid caufie e f tq u in ta lib u s verbis doceatur, omniaqui-
dem animatttia;’expertia rationis vt immunda deteftari,
acculare autem eum quiefum e .qnim^tiiqmuqdicibi de-
teftatus efletjtum tamen ex eis deguftare ipfum iuberet ? ^
Explicatio.
Ex eb quodPetrus refpondit,intelligimus,quaenamin lin-
teoinefleht,nempe immunda fo la; neqiie neceliario yer-
bum hoc,omnia,munda ctiam eoplebtitur.Fierienimpoteft,
vtomniaquadrupedia,&pennigeraterr§ dican tur etiam
immUnda.Illud autem,N ullo modo,Domme-. nunqtidme-
nim quod commune eft & immundum comedi f Z d fpe&aculurn
omnium qu« X
rum,re fpo n d it.V a s ig itu r in q ub eran tpen n ig e ra& qu a -
drupedia omnia 1 omiflibhe verbi quodirhmuda figni-
ficat,di6tum eft,pro illo, *: in quo brant ofnniia immunda
pennigera & omnia quadrupedia terr«, Atqu e v f cum
d iu ina fcSp tnfa^tiOmh isyin caputChriftus eft,verbum
hbc^mhi^fidelerainfideiemqv non edmprehendit, fed
cantumfideiem: (fidelis ehlm yir Chtffti corpus e ft,C hti-
ftufq, viri fidelis caput dicitur) lie pec verbum hoc omnia,
munda & immunda cpmplexufub;continet,fed immun-
dafola,quibuspca;di(9?aeft Petro Gentium immundarum
aftumptio,quarum an im o speu s Chciftifide expiauit.
R H I ’ OUdftlQ ,<>p..
Si pia ratione ftu fti patriarcb«’ fibi ac liberis ibis vxores ex
lua cognatione ac^eperut, quid afferri pbteft,quin contra
pium m aiptum connliuinIoibph"&Mbylesfccerint, cum
hie i£gyptiam,ille M adianu ide ihd u xit'yxoy emJ |^
1 ■ I '••‘HBBawr«” . ! Explicatio.1 1 j 1 9 R | |
Si patriarch« quidem^ qu od vererentur ne Iiberi lui areli-
gionS abdu clrentu i & aubcareiitur,lubs ex gentibusyxo-
rqs accipere pafli non (unt j Moleis autc.& Ioleph hoc me-
tufuperiores erant, nihil contra niaiprum litoruminftitu-*:
turn fecifle videntur Moy&S & Iofeph,aepeptis ex Genti-
li^pfamiliisvxoribus. Nam.noii folumab vxoribusarelieftjnietuit?
C u r autem Deus earn quam-ignörabat,ei tan-
quam nofièt, mmatuseft î, P*/ ■
Explicatio.
S i participem rationis eum clïè dicimus , qui in fe eorum
quæà fignificantur,intelligentiamnqtitîamqu€ ha-
beG perfpicuum eft ctiam Adamum qui ratiopis eftêt par-
ticepSjih'ïènotitïa mörtis habuifle. Atque'Vt Adamus ciim
àliquem qui rationis compos efat, non vidiflet, qui ëx fui
corporis ftuditate pudore afficéretur,tamen ipfenudus e-
riibuir, qu od in fe pudoris no men & nbticiam Haberct.’fit
etiam mortis in fe notitiam habuit, etfi rem ab alio nbnduj
animaduertilTet. Itaque reifte atque iure mortem timuiw
cum exipfius notione vitae contrariam efle intelligeret.
Quaftio pi. •
Q u on iamin feriptura iudicia, iuftificationes, reftimqnia,
'legem & præceptaleguntur,'vtrum idemvtrumquëeffici-
ät,an propriam ratiqnemytrumquehabeat, d o c e .
Explicatio.
Iudicia feriptura appellat verba quæ res agendas à npna-
gendis diftinguiint, a tquehonorem quidem obedientib.
ignqmipiamautem & dedecusnoi^öbfdientibus, fedy i-
olantibus ftatuerunt.Iufte autem & refte fe& avocat rè&a
iudiciorum ratibnem, quæ,cuique tribuitpro digni;tdce.
Legem vero complexionem lcriptam totiusiudaicæ religion^
vitæque rationis acxeipublicæ.Teftimphiumyobea
quæfâifta funtab ijsqui receperunC bene ac 'male
ptecando remuneratiohem,quam * Moyfesteftesci-
tans futuram elfe d icebat eis fi pareren,taut non parurent,
& obtempèrent. Mandata&præcepta * - verborum,
appellans verba quæ mandantis aut præcipientis ratione
d id a funt,ex diuinæ autoritatis explicatione quæ ea man-
dauit,aut præcepit. v’^ , v
ßtyftio pi,.
S i auerfte ccelipartes aquis vrgentur, quemadmodumdi-
uinarumlitterarummonumentisproditUmeft> id quod
nonnulli farftumefiecenfentpropterigneam aftrorum e£
fentiä, fie v t ccelum vrgencibus aquis deprelTum fubierfta
aftrorumflamn>àinuiftummaneatrquînt,vtij,qjuihçcdi-
cunt veredicaiït,cùmaftra non in coelo i lèdinfra coelum
feranturfSi ea in coeloélïè dicimus i quömoaöy imadH bhemque
mouendihäbent,eum cælcfte corpus fit immobile?
ft verb vnà a im cëelo aftra mouentur,quid câufæ eft,
quin fabula vei^fit,quæ ccelum fphaeram appellat?Quod
fi h o c indecorum & indignuih e ft, & qu od de aftris an tè
di<ftumeft,confentaneumeft intelligi,quid, afferri poteft,
quin aquârüquæin fupero lo c o ftinr,inutiles fit coagmeh-
ratio ? Qm s etiam ei locus relinquetur in lin e lèculi,cum
boni fupsi erunt,irhptobi atqj peccatores fubteifjqui cum
eorum quæ gelïèrint,præmia läcuri funt?.
Explicatio.
Etfi aftra infra ccelum fuuc » tarnen motus ad io h is eorum
quæ ignis nacuram imitantur efTentiæ,natura fit ad fuperi-
ora.Itaqjverä caufam attüleruntij 'q u iad ftabilitarccon-
: ftantiäm^i'firmamenti,cCeli fuperioresparces aquisdepri-
j mi dixerunt;Necvçrbhæcvna caufeßftjjcur aquæfthtin. a-
I uerfiscceli pattibus,qubdfit inüi«ftum fubieifta aftrbrum
j gamma,fedetiä qub’d deorfUmaquarufti qu ç in eo aiierfo
, infunt v i & copia vergär,nec moueatur 'veebrum impetu,
I qUodqj fiimmü frigus ex eis deorfam mictamr,ä quo dum
mixtüs efttum fummo folis cälore, cÔrtioda aëris tempe-
ratioadanimalm eorumq; quæ terra e x feeditiperpetui-
iatë efficitur.In exrrerao aute leculo,non in hpc eoelo.nec
in h a c teftahomines pro ijs .quçgeirerinc,præmiaaccipiéc,
Eibliotfj.Vet.Patr.Tom.i