Athenagpr* Athen;Chrift. Philofophi ~~~
lu o fideies ie p r a b u e r u n t a i i j öc fidempràftâbimus. Sic ig itu rv cabh is eft rraditum horu res fibi contrediras
deorum (damonum)generatiohabeatur*atquedicatur,
T e r r * Çoeliqu e filij Oceanus & T eth ys fuilfe traduntur.
A b ijs Pnorcyn>Saturnus & R h e a , g en iti, & reliqui horü
fratres. Ex Saturno, & Rhea Iupiter & Iuno , 8c reliqui,
quoseo'rum fratres quotidie memorariaudimus, nati di-
cuncur.Exhis deinceps,vt traditur,alij. A n Vero Plato ille,
qui çxcëlfo animo mentem aternaro,& fola ratione com-
prehendendum Deum eft contemplatus : & perpetuo ei
adiundaeffatus : n empe id qu o dv ere eften s , quod vni-
io rm e , & quod ab eo emanat bonura > h o c eft veritatem :
quid dcpoteftatefitpremadiilerunt, & q u o d circa rçgem
omnium,om nia fin t,& omnia ipfius gratia: quodque ipfe
caufa fit omnium, & rebus omnibus adfit : non vn oq u i-
dem m odo,fed fecundofecundis', tertio tertijs:illene, in-
quam,de dus aut daemonibus illis,qui ex fenfibilibus cor-
po rib us , Ccelo & Terra nàti feruntur, veritatem intclli-
gerefiiprafuiingenijcaptum exiftimaflet i Nequaquam
opinor.Sed cum deosgignere & gigniimpolfibileputarec,
quurit orane quodinccepit,finirialiquando oporteat: nec
minus impoffibile perfuafionem v u lg i, q u o d tèinere fabulas
recipit,immutare:has ob caufas fupra fuas vires elle
dixit reliquorum damonum generationem vel nofcere
vel effcrre.-cum neque ingenio confequi, neque verbis ex-
primere polfet quo padto generarentur dij.Nam quod alibi
air,Magnus vciq; dux in ccelo Iupiter,Citas alatum cur-
ium,primus inceditexornans cun d a , prouideque dilpo-
nens.-hunc fequitur deorum daemonumque exercitus:Nô.
de Saturni filio Ioue , fedde conditore vniuerfitatis intel-
ligendumeft. q i io d& ip fe p ia to in n u it: qui quum aliud
conueniens nofhen ( vnum ) non haberet, communi vor
cabulo Iouis,non tanquam proprio Dei,fed perlpicuitatis
caufa.(Deum enim ilium fummum in vulgus efrerre ho-
minip offibileno rieft,] v tiv o lu it:a d ied o tarnen magni
cognomine, vt coeleftem à rerreftridiftingueret,ingeni-
tutn àgénito : qui non modo Coe lo Terraque, fed ipus etiam
Cretçnfîbus ( infantem ipfum,ne à pâtre occideretur,
fuffuratis ) pofterioc/eft. Sed quid opus eft , coram v o -
bfs", qui om ne genus literarum fcrutati eftis, vel poeta-
rum çarmina, vel aliorum fententias examinare î Ho c
( fummatim ) à me didhim, fatfuerit: quod fi nonètiam
Poé ra 6c Philofophi Deum ynum agnouiflent , de reli-
qftîs vero ( qui vulgo dij habentur ) tanquam v el d am o -
nibüs, v çl materiaduntaxàt, vel hominibus olim claris,
fen liftent; merito nös , qui Deum 8c materiam & vtriufq;
eflentiam difcernimus, reiiceremur. Qu ip pë v tD e iim
alïerifnus,, & Filium ipfiùsV erburiv& S piritum fandu m
f * tria qu id en ife cun du i^o ten tiam, P àtrem, Filin m &
Spiritum: aduVero & euentiavnum. Films enim Patrîs
mèns, Yerbum & fapientia eft: & (a b eodem ) Spiritus,vt
lürnenah igné, produit , fie & aliasquaifdam poteftates
el|êéqg^olçimus, quæVel circà materiam yel intra c am ,
verlantur: * vna/hDeo inféruiente.m,alteramveroeiad-
uerfantem. N o n quod v llà vis eu m Deopugnare queat,
yyamicitiælis adueriatun, fecundum Empcd o clem,.&
riox diei: licut fenftbusnoftris apparet. : (nam etiamliquid
Deo le opponeret, mox abderetur, v i & potentia D ei
dilîîpatum:) fe d qu o n iamDe ib on ita ti, quæeiadiun da
cppuiataqueeftitavtcörpóri Colo r, ( hic enimfineillo
non eh» non veluti pars ipfius, fedtanquamresnecelTa-
rio Conlequeps, vnha illi velüçique concqrporata: v t igni
color fuluus,ætheri cæruleus, ) Ipiritusmateriæ adhærçns
aduerfatur : qui tamen & iplê à D e o creatqs eft?v,c reliqui '
À n g e li,& materiæ eiufque formis adminiftrandis præfe-
d u s . . Idcircó enim Angelos Deus creauit,vt rebus a fe di-
'gêftis pröüidérent : quamuis enim ipfe vniüërfàli lua &
cqmmuniprouidcnriavniuenis p ro Ç id à t :p a r c^ îa r êm
tameri rerum fingùlarum, qùæ cuique fuerint cdôimilfie,
Angèlisimppluit. Cæterumvthominibus arbitrij liber-
cirça virtu tes& vitiadatàeft,( neque enim vos v çl ho nore
bono s ’, velpcenamalosafficeretis, nifi Iponté con-
iultoquc alter!Boni, alteri mali eflent : )‘ & alij bonafide
resfibi créditas procurant, aliiimprobxperfidique depre-
'h enduntùr : fie ëtiam.drcâ Angelos tes le ha b e t, alii enim
vitro taies manftrimfquales à D c o fa d i cran t, & in muneproteruë
contumeliolèque trad a ru n t, & præter omne
officij fui ac dignitatis decorum lé gelïcrunt: hic inquam»
materiæ,piufqùe Formarum* conftitUtus princëps, & alij
ex illis qui circa primum raundi firmamentum craht.Ne-
que vero hic cornminifeimur qùicquartî, lcd ëàquætra-
didcruntProphetæexponimus. Icàque.àftatüfupdefe-
c e ru n t, * alij qiiidem amoribuscaptivirginuip, & ï i b i y ^ ^ S
dinc carnisaccënfi : iplêvèro p rincëps, tüm negligêhtia^ gora. ^
turn improbirate Circa procurationem fibi concreditam. faliis qUj.
Examato ribusigiturv irginum,gigan tes,v t vocan t,n a ti
funt.quorum fi poetoeetiam aliqua ex parte hiltoriàm pro- ,
diderunt, non eft quod mirèmini : quum débina & ccele- jcomimis
ftis làpientia tantum d terreftri * & humana a b fit , quan- 'de côgrcfJ
turn abipfa veritaceverilimilitudo.namlecundumprinci- fuAngc. 1
pemmateriæ. v ; Lotum c‘ K . 'i.v |roeoeinis
Noiïtmuseffanmendaciaplurima, vetï
Quafpeciem référant.]
H i igitur A n ge liq u i quum coelis e x c id ilïén t, circa aéré
m & terram obuerlântes, non amplius euehi fupra coe-
lospotuerunt: nec nonanimæ gigantum , dæmones illi
funt qui circa mundum o b e r ra n t;&m o tu s , hæquidem
conftitutioni quam à parentib us acceperunt; illi vero pri-
ftinæ libidini fiuæ conuenientes edunt.Cætcrum princëps
file materiæ, vt iplê rerum euentus probat, De i bonitati
fiia procuratione le opponit.
SApemihifubiuitcura
Animum, dubttaui anxie,
Dmanformnaregat
Hominum inconfiartemvium.
in quà & ïnopïnato ftpiui
tt inique mtferi funt quidam,
lnfamiliis etiam claris
Ahqui,quod nemoJperajfet,
AbfqueDeofortunati.
Perplexura le his carminibus fatetur Euripides, neque
feire cuinam rerum terreftrium huiufquemortalis v itçgu -
bernati o fit ad fcrib end a, in qua boni plerumquc milere,
màli vero foeliciter deg an t,& in qua aliquis dixerir,
H ac nos videntes^quomodo vel legibus
Vtemuryeffevel deosfatebimurfj
Hilic & Ariftoteles commotus , ea quæ infra ctelum
fiint, nulla prouidentia régi putauit. Atquiæterna D e i V-
niuerfalisprouidentia vndiquaque e x æquo lê hobiséx -
tendit. .
Coafta tellus,feu velitjeu non velit,
Froducit herbas, &pècwpafcitmeum.
. Êaverqquæ adfingulos pcrtinent,non pro hominum
opinione,led ver ita ti? yi,vc q^ilque mêretur,, pro cedit, &
rçsetjiam cætcras fecundum commtinçm earum confti-
tutionis legem gubernat, Quoniam auterqcommotio-
ncs illæ & operâtioncs dæmoqia,çté, qpæ à cpntrarip Ipiri-
tu proficifcuntur,inordinatos iftos impetus excitant, atq-,
infuper hpmînes,khùm aliter,tüm fingulos, turn intégras
g en tes, particulätinv& pub lice, pro ratione materiæerga
Deum affe^içnis,in tus Moniquemouçnç e amob caufam
aliqui,quorum nonparua authoritaseft, lion cérto ordi-*
ne hanc vniuerfitatem efïè cofiftitutamifcd temere fortui-
toque agi ferrique omnia cenfiieraht.
N e fc ie h ^ t enim illi,nih|l çorum quæ adtotiùsmundi
co^lhturipnem Ipeda nr, v el inordinatu m, vel pe g led u m
efle.lèdfingula quæque eertaratione ^ d a î qu^mobrern
prælcriptum fibi ordinem nihil eft quod trap Igrediatur>
H om o etiam ordînem à creajotç fini dectetum lèruat,
tumin generàtionisfiiæ natura,qua: vna communique ra-
tione in pmhibüs perfieftpr; turn formationis&jpcihbra-
turæ m o d o , qiii veluti lége quadamintralupsfines côhi-
betur : t um termine v itæ, qui æquafis cp mm Un ifq u e om •
nes maner. Quam quam vero etiam raubçiiiandi viica-
• dem &
partim fijo ingenio inclinât, partim à priheipef materiam/
____ ____ x , - ©btinente
rndc nati
Gntgga»,
tes. Vide j
Sixtum
F I
Sencnfcm
iib.j.BU
blioth.an
l0-73- H\
:.Th°. ij
part, quel!
art. 3.ad
éiufqut
latetpre-
atque
etiam ’
planatotes
Gene£c.&
Kuriùs
quod A*
thenago-
ras liibii*
cit.aoimas
gigantum
illorum
Angelit
procréa*,
G
corumefle
dsmoncs
illos qui
circa mu*
dumob*
errant.
Óbtineftte & afleclis eins malisgenijsafficitür, alius aliter
fertür moueturque« E t hi ^quidem qui ad id o la eos per-
trahuntjgenij luntilli de qüibus diximusiquilanguine vi-
d imarumgaudent,ealquelambuntiDii vero illi qu i vulgo
honsinumplaccnt:& fua ftatuis nomina communicar,
aut ab eis äcCipiunt,homines fuerünt,vtex ipforum hifto-
rijs conftar. Q u o d autem dxmoties fint qui hominum illorum
aut deorum fv t vulgus Credit)nomina fibi alpimüt,
ex adiönibus fingulorum comprobari poteft. Alij enim
v t pudendaexcidantur,authores , qui con iu n d i funt
Rhe^raliiipfahominum corpora vultterahtautincidunt,
qui Dianteadhairent. Täurica quidem etiam hofpkes iu-
gulat. V t nihil d icamde ( hominibus ) illis qui cu ltris&
flagellis nodaris feipfoS difcruciant.nihil etiam de diuerfis
dxmonum generibus. Deus certe ad ea quaepra ternatu-
ram fiunt,neminem m ouet.
Atdamon hpminiquumftruit aliquod malum,
Feruertitilliprimitus mentem fuam.
Deus vero quum abfolutc bonus f i t , perpetuo benefi-
cuseft.
P otro qu od alij fint quiagunt,alii véto quorum in ho norem
coflocantur ftature: iJluftria nobis arguméta Troas
& Parium fuerint.habet enim ilia imagines Nëryllini viri
qui noftro feculo damit: Parium vero, Alexadri & Protei.
Alexadri quide ctiamnüin fo ro & fepulchrü & fimulacrü
eft.Po rro Neryllini caetera quidem fta tu a , ornatusfunt
publicus ( nam his quoq-, ciuitas ornatur) vna ex illis tum
confulentibus relpondere, tum m edicaricrcditur. Qua-
obrem & facra ei raciunt,& auro illinunt, & coronan t fta-
tuam Troadenfes. Protei vero ( quem non ignoratisin
jgnem fe inieciflTe circa Olympiam j ftatua fimilitcr relpó-
fa dare perhibetur. Alexandri vero ftatua,
( O Farisinfoelix, quamquam formofe, libido
TefacitinfanumS)
Sacrißcio publice 6c feftaperagunt, tanquampropitio
&exaudienti D e o . Anne igitur Ne ry llinu s, 5c Proteus
& Alexander ea q u a circa ftatuasfiunc, efficiunt,an materia
natura i Atqui materia,jeseft; quod quinampollet
per lë ? quum in aliam quamnis figuram eonflari queat,vt
peluis ac Amafi de illo apud H e rod otiim. Cate rum Ne ryllinus
& Proteus & Alexandery quidnam opislaboran-
tibus.adferrent ? Nam qu a hoc tempore ftatua N eryllini
efficere dicitur,yiuente ipfo & a g r o tante facit. Q u id igitur
dicendum? Primum fane irrationales anima & phan-
taftici circa opiniones motus, alias id o la f fp ed raau t fimu-
lachra) partim a materia trahunt, partim lpfimet fibi con-
fingunt 8c patiunt.
Et h o c tune maxime m anima c a d i t , quum fpiritum
materialem in fe adm if it, eiqué vnione quadam permifta
eft:quod fit quum non ad cceleftia & eorum conditorem,
fed deorfum ad terreftria refpiciens, tota in terra declinat,
nihil iam quam fanguis 8c caro, non amplius Spiritus iyn-
cerus.ifti irrationales inquam & phantafmatum ( h o c eft
matrem C qu iv triq ue in diuerfis ciuicatibùs ÆgVpti, He-
lio p o li, M cnlphi & Thebis,in collogiiium cum'Saccrdo-
n b " Srvenifle diGUntlir ) homines eos fu ifle , ex illis cogiio-
uifle fe aiunt. Sic enim feribit Herodotus. Éos itâque
quorum imagines é tant, (pontificum, in grartdiquodam
ccenaculo^demonftrabanttales oiimesextitiiîejf vultii
& Forma Corporis, habituque in vita ) fed mulcumàdijS
alitantes, priores tamen his viris fiiiflè Deos in Ægyptd
principes,vna curii hominibushabitaiites :& e o rum fem-
per ^iirnextitifledominato^em i &,'poftrcmumillicrc-
gnaflëOrum Ofiridis filium, quern G raci Apollinem no-
minant.Hunc,poftquam extinxit Typhoriem,regnaJfe in
Ægypto poftremum. Ofiris Gta ca lingua eft Dionyfiüs
[ id eft Liber,] Ergo turn a lij, tu rn vftimus rex Æg.yptj,homines
ruerunt : ab illis Vero ad Graco s translata fiint no-
mina Deorum* A p ollo Dionyfi & lfid is filius fuir.-vtidem
^pohinem & Dianam aiunt Diony fi & I-
fidisfilios effe ; Latonam v ero , nutricem horum âc libe-
ratricem: quosccelefti origine natos* prim os habuemnt
reges; & partim ignorantia v e r a ergâ Deum pietatis, par-
rim quod imperio eorumadularentiir, vnà cUm Yxorihus
eorum diuinis honoribus afFecèrunt. Boucs mares eof-
demque mundos, inquit Herodotus , ac vitulos vniuerfi
^ § y p f i i immolant,foeminas eis'imifiolarenonlicer,vtpo-
te Ifidi çonfecratas. Nam Ifidis fimulachrum , muliepre
eft, bubulis praditum cornibus,qiiemadmodum Io G ra-
cidefcribunt.
Cuinam vero fidès his de rebus aquius adhiberetur,
quam quiàmaioribus luis , fecundum generis fucceffio-
nem,filii fubinde à parentibus,vt Sacefdotii munus ita hi-
ftoriam acceperunt ? nequeenim ipfos miniftrosadium
facra r u m, q ui magnificare idola afiblent, Dco s fiios homines
fu os men cirivclle ( fires (ecus haberet) verifimileeft.
Q iio d fi Herodotus folus d iceret, Ægyptios tra'dere, illos
qui pro diisducuntur,olim homines fuiffe: ifoffitan ei h a c
p ro aen tij&h u iu fmod i ( atqueexijs narrationibus,qua
adrem diuirtam pertinentia, ex Sacerdotibus Ægyptiis
audiui , eanonlibente r enunciauerim nifi ipfimim tan-
tummodo nomina : aq uum exiftimans omnes homines
idem fentire)de his tanquam fabulatori,fides habendan5
elfet.Nunc quoniam Alexander quoque & Mercurius ille
termaximicognomento , generis eorum aternitatécon-
fentientesinterfenegât,aliifemperinnurneri (q u id en im
fingulosrecenferem? ) ne fufpicandi quidem locus teliii-
q u itu r , quin reges quum elTent, diuini cultus ci s décret!
lint. H o c & do&iffimi quique Ægyptiorum teftantur.
qui Deorum nomine ccelum, terram, folem & lu-
nam comprehendunt ; reliquos vero homines, mortales
exiftimant}&templa,ipforumfepulchra. Idem in libro
de diis Apollodorus docet. Herodotus etiam palfiones
eorum,myfterianominat. In B u fir iv rb e ,in q u it ,q u o d i
diem feftum Ifidi agant,faperms à me didtum eft* Verbe -
rantur enim po ll facrifiçium cundti,mulca lane hoininum
millia , viri & mulicres.-quoinodo autem (alias, qud autem
) verberenturjnoneftmihifasdice^re. S i d iifiint,im-
mortalesfunt:fiverberantur,&pafiîoheseorum,myfteria
fu n t, homines fuerint. RurfuS enim Herodotus; Sunt
Deos
fuifle hoinanium
v ilb rum ] pleni anima m o tu s , imaginationes etiam,inquit,fepulchra(.cuius nomenfinuncupaucrohac
procréant, quarum inlkna in idorum amorem ruit cupi-
ditas. Quum vero m ollicula & fiexibilis an im a , rudis &
J expers fanadodtrina,quæ nec vçritatem eft contemplata,
ildolola- ' heqùë patrem opificem vniuerforum cogitatione com-
ttkcauf». plexa,falfisipiade fe opinionibus fuerit imbuta: dæmones
illi materia dediti,nidoris & fanguinis vidlimarum a-
uidi, & hominum impoftores, per falfos illos 8c vanos in
vulgi ac impèritoriim motus ( céu jnftrumenta quadam)
imaginationes quafdam, taquarn ab id o lis& fimulachris,
quorum ipfi nomina vfurpant, profedlas, eis infundunt.
Et quum lu apte v iac ratione anima , vtpote immorrali,
plerumque moueatur 8c agat in homine, ita futurapradi-
cat,&rerum prafencium ftatumdirigatautemender,hu-
ius làpientialaudem dæmones fibi lucranrur. Sed de no-
minibus etiam D eorum aut dæmorium v t aliquid adfera-
müs,q u a antehac expofita lunt,poftulare videntur. Hc-
rodotus itaqu e ,& Alexander Philippi filius in Epiftola ad
Biblioth. Vet.Fatr. Tom. z.
in re, haudfamftefecero) in vrbe Saiintemplo Miner!
pofttotum delubrum, eiusparieri contigua. A tq u e in fa-
no ftantingentes obeli (ideft verua) lapide .-locufque cô-
tiguuslapideabafiadornatus, 8C circumquaqueprobee-
laboratus : magnitudine,vt mihi videbatur,quanta ip D e-
lolacu s quidiciturtrochoides. In h o c fimulachra habentur
palfionum e ius, q u a myfteria nodburna Ægyptii vo-
cant* "Non folum aucem fimulachrum Ofiridis (apud Æ -
g yp tio s , ] fed cottditura quoque oftendjrur.Et alibi; Cer-
t fquidam homines condiendis momiorum corporibüs
conftituti lunt,qu i,quum ad ipfos cadaucr portatumeft,
oftenduntiis quiporrauerunt exemplaria mortuorum li-
gn e a , pingendoaflimilata.Et eorum vnum accùrâtilîlme
Fabrefadlum efiè aiunt,cuiusegomomenfi nuncupauero,
haudfaciarnfendle. Q u in e tiam exG ra c isquidamerudi- t)iipaffîo-|
tione circa poefin 8c hiftorias Clari,diis fuispalïîonés quaf- ^nibus fub*
dam animiabliirdastribuunt,vtHerculiHomenis, jicdli*
M t Crude